ฝ่ายอักษะ

	descr
	ผู้นำรองฝ่ายอักษะ: ลาสโล บาดอสซี (ฮังการี), บ็อกดาน ฟิลอฟ (บัลแกเรีย), เอียน อันโตเนสคู (โรมาเนีย), จอมพลแปลก พิบูลสงคราม (ไทย), โยฮัน วิลเลม รังเงล (ฟินแลนด์) และราชิด อาลี อัล-เกลานี (อิรัก)

ฝ่ายอักษะ
	ฝ่ายอักษะ
	พันธมิตรทางการทหาร
	ฝ่ายสัมพันธมิตร (และดินแดนในอาณัติ); ฝ่ายสัมพันธมิตรที่เข้าร่วมหลังการโจมตีเพิร์ลฮาร์เบอร์; ฝ่ายอักษะ (และดินแดนในอาณัติ); ชาติเป็นกลาง; รัฐในกติกาสัญญาไตรภาคี: ไรช์เยอรมัน; จักรวรรดิญี่ปุ่น; ราชอาณาจักรอิตาลี (จนถึง 1943); รัฐพันธมิตร: ราชอาณาจักรบัลแกเรีย (จนถึง 1944); ราชอาณาจักรฮังการี; ราชอาณาจักรโรมาเนีย (จนถึง 1944); ราชอาณาจักรไทย (หลัง 1941); สาธารณรัฐฟินแลนด์ (จนถึง 1944); ราชอาณาจักรอิรัก (จนถึง 1941); รัฐบริวาร/รัฐหุ่นเชิด: ราชอาณาจักรอัลเบเนีย; รัฐพม่า; จีนคณะชาติ; รัฐเอกราชโครเอเชีย; รัฐบาลปลดแอกแห่งชาติ (เซอร์เบีย); รัฐเฮลเลนิก (กรีซ); รัฐบาลเฉพาะกาลเสรีอินเดีย; สาธารณรัฐสังคมอิตาลี (หลัง 1943); ราชอาณาจักรกัมพูชา; ลาวอิสระ; ประเทศแมนจูกัว; เหม่งเจียง; สาธารณรัฐฟิลิปปินส์ที่ 2; สาธารณรัฐสโลวัก; ฝรั่งเศสเขตวีชี; โบเมินและมาเริน; จักรวรรดิเวียดนาม;
เมืองหลวง	ไม่ระบุ
โครงสร้างการเมือง	พันธมิตรทางการทหาร
ยุคประวัติศาสตร์	สงครามโลกครั้งที่สอง

ฝ่ายอักษะ (อังกฤษ: Axis Powers; เยอรมัน: Achsenmächte; อิตาลี: Potenze dell'Asse; ญี่ปุ่น: 枢軸国 Sūjikukoku) หรือชื่อ อักษะ โรม-เบอร์ลิน-โตเกียว (อังกฤษ: Rome-Berlin-Tokyo Axis; ย่อว่า โรเบอร์โต Roberto) เป็นกลุ่มประเทศมหาอำนาจทางการทหารซึ่งสู้รบกับฝ่ายสัมพันธมิตรในสงครามโลกครั้งที่สอง ประกอบด้วยสามประเทศหลัก คือ นาซีเยอรมนี อิตาลีและจักรวรรดิญี่ปุ่น ซึ่งทั้งสามร่วมลงนามกติกาสัญญาไตรภาคี เมื่อเดือนกันยายน ค.ศ. 1940 ฝ่ายอักษะขยายอิทธิพลของตนในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ครอบคลุมพื้นที่หลายส่วนของทวีปยุโรป ทวีปแอฟริกา เอเชียตะวันออก เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และมหาสมุทรแปซิฟิก ทว่า สงครามโลกครั้งที่สองยุติลงด้วยความพ่ายแพ้ของฝ่ายอักษะ ทำให้ฝ่ายอักษะต้องสูญเสียอำนาจและพื้นที่จำนวนมากที่ยึดครองมาได้ เช่นเดียวกับฝ่ายสัมพันธมิตร สมาชิกภาพของกลุ่มประเทศฝ่ายอักษะมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดช่วงสงคราม^[1]

ผู้นำหลักฝ่ายอักษะ:
(ซ้าย) อดอล์ฟ ฮิตเลอร์ แห่งเยอรมนี
(กลาง) เบนิโต มุสโสลินี แห่งอิตาลี
(ขวา) ฮิเดกิ โทโจ แห่งญี่ปุ่น

การเข้าร่วมของประเทศฝ่ายอักษะแก้ไข

เยอรมนี: 1 กันยายน 1939
- ออสเตรีย
อิตาลี: 10 มิถุนายน 1940
บัลแกเรีย: 6 เมษายน 1941
ฮังการี: 6 เมษายน 1941
อิรัก: 2 พฤษภาคม 1941
โรมาเนีย: 22 มิถุนายน 1941
ฟินแลนด์: 25 มิถุนายน 1941
ญี่ปุ่น: 7 ธันวาคม 1941
- เกาหลี
- ไต้หวัน
โครเอเชีย: 14 ธันวาคม 1941
แอลเบเนีย: 17 ธันวาคม 1941
ไทย: 25 มกราคม 1942

จุดกำเนิดแก้ไข

โยอาคิม ฟ็อน ริบเบินทร็อพ แห่งเยอรมนี, กาลีอาซโซ ซิอาโน แห่งอิตาลี และ ซาบูโร คูรูซุ แห่งญี่ปุ่น ในกติกาสัญญาไตรภาคี ค.ศ. 1940

คำว่า "อักษะ" (Axis) เชื่อกันว่าเป็นคำสร้างของนายกรัฐมนตรีฟาสซิสต์ฮังการี กยูลา เกิมเบิส ผู้ให้การสนับสนุนการลงนามเป็นพันธมิตรระหว่างเยอรมนี ฮังการีและอิตาลี ซึ่งตนเป็นตัวกลางเชื่อมความแตกต่างระหว่างเยอรมนีและอิตาลีเพื่อให้บรรลุข้อตกลงความเป็นพันธมิตรระหว่างกัน การถึงแก่อสัญกรรมอย่างกะทันหันของเกิมเบิสในปี ค.ศ. 1936 เป็นการยุติการเจรจาระหว่างฮังการีกับเยอรมนี และความพยายามสร้างอักษะสามฝ่ายของฮิตเลอร์ แต่ก่อนหน้านั้น การตกลงระหว่างเยอรมนีและอิตาลีได้นำไปสู่การตั้งอักษะสองฝ่ายเรียบร้อยแล้ว^{[ต้องการอ้างอิง]}

ในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 1936 ผู้นำอิตาลี เบนิโต มุสโสลินี ใช้คำว่า "อักษะ" เป็นคนแรก^{[ต้องการอ้างอิง]} เมื่อเขากล่าวถึงแกนโรม-เบอร์ลิน ซึ่งลงนามเมื่อวันที่ 25 ตุลาคม ค.ศ. 1936 มุสโสลินีประกาศว่า ความเป็นแกนกลางของทั้งสองประเทศจะทำให้ประเทศอื่นต้องโคจรรอบ อิตาลีร่างสนธิสัญญาดังกล่าวก่อน ในตอนแรก เยอรมนีปฏิเสธที่จะลงนาม และถูกสันนิบาติชาติต่อต้านเพราะการทำสงครามในเอธิโอเปีย และได้รับการสนับสนุนจากเยอรมนี ต่อมา เมื่อถึงเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1939 ความสัมพันธ์ที่แน่นแฟ้นขึ้นระหว่างอิตาลีและเยอรมนีนำไปสู่การลงนามความเป็นพันธมิตร ซึ่งมุสโสลินีเรียกสนธิสัญญาดังกล่าวว่า "สนธิสัญญาเหล็ก"

ส่วนการรวมตัวกันเป็น "ฝ่ายอักษะ" อย่างเป็นทางการได้ชื่อหลังการลงนามสนธิสัญญาไตรภาคีระหว่างเยอรมนี อิตาลีและญี่ปุ่นเมื่อวันที่ 27 กันยายน ค.ศ. 1940 ในกรุงเบอร์ลิน ซึ่งต่อมามีประเทศเข้าร่วมอีก โดยประเทศที่ทรงอำนาจทางทหารมากที่สุด ได้แก่ เยอรมนีและญี่ปุ่น โดยก่อนหน้าการลงนามสนธิสัญญาไตรภาคี เยอรมนีและญี่ปุ่นเป็นพันธมิตรกันหลังร่วมลงนามสนธิสัญญาต่อต้านองค์การคอมมิวนิสต์สากล

กาลีอาซโซ ซิอาโน, อดอล์ฟ ฮิตเลอร์ และ โยอาคิม ฟ็อน ริบเบินทร็อพ กำลังเซ็นกติกาสัญญาเหล็ก ในทำเนียบนายกรัฐมนตรีไรช์ ในเบอร์ลิน
คินโตะโมะ มุชะโนะโคจิ ทูตญี่ปุ่นประจำไรช์เยอรมัน และ โยอาคิม ฟ็อน ริบเบินทร็อพ รัฐมนตรีต่างประเทศไรช์เยอรมัน กำลังเซ็นกติกาสัญญาต่อต้านโคมินเทิร์น
ธงชาติเยอรมนี, ญี่ปุ่น และอิตาลี ประดับอยู่หน้าสถานทูตญี่ปุ่นในกรุงเบอร์ลิน กันยายน ค.ศ. 1940
เยอรมนี ฟือเรอร์ อดอล์ฟ ฮิตเลอร์ (ขวา) และ อิตาลี ดูเช เบนิโต มุสโสลินี (ซ้าย)
ผู้เข้าร่วมประชุมของการประชุมมหาเอเชียตะวันออกในวงไพบูลย์ร่วมแห่งมหาเอเชียบูรพา จากซ้ายไปขวา: บะมอ, จาง จิ่งฮุ่ย, วาง จิงเว่ย, ฮิเดะกิ โทโจ, พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร, โฮเซ เป. เลาเรล, และ สุภาษ จันทระ โพส

ประเทศสมาชิกหลักแก้ไข

เยอรมนีแก้ไข

German vehicles advancing during the Second Battle of El Alamein in the North African campaign

German Heinkel He 111 bomber aircraft during the Battle of Britain

เยอรมนีถือได้ว่าเป็นผู้นำของกลุ่มประเทศฝ่ายอักษะอย่างไม่เป็นทางการ เนื่องจากว่าเยอรมนีมีกองทัพขนาดใหญ่ที่สุดและมีวิทยาการเจริญก้าวหน้าที่สุดในกองทัพประเทศฝ่ายอักษะทั้งหมด ภายใต้การนำของอดอล์ฟ ฮิตเลอร์แห่งพรรคนาซี

นโยบายด้านการต่างประเทศของเยอรมนีเกี่ยวข้องกับการเหยียดเชื้อชาติ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ชาวยิวและชาวโซเวียต รวมไปถึงแนวคิดที่จะสร้างมหาจักรวรรดิเยอรมัน ซึ่งเป็นการรวมเอาประชากรเชื้อชาติเยอรมันทั้งหมดในทวีปยุโรปมาอยู่ภายใต้การปกครองเดียวกัน และยังรวมไปถึงแนวคิดเลเบนสเราม์ ซึ่งเป็นการแสวงหาดินแดนแถบยุโรปตะวันออก

เยอรมนีเข้าสู่สงครามโลกครั้งที่สองเมื่อวันที่ 1 กันยายน ค.ศ. 1939 ภายหลังการบุกครองโปแลนด์ นักประวัติศาสตร์หลายคนเชื่อว่า จุดเปลี่ยนที่นำไปสู่หายนะของกองทัพเยอรมัน คือ การรุกรานสหภาพโซเวียต รวมไปถึงการเข้าร่วมสงครามของสหรัฐอเมริกา หลังจากการทำศึกหลายด้าน นำไปสู่ความพ่ายแพ้ของเยอรมนีในที่สุด เยอรมนียอมจำนนอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 7 พฤษภาคม ค.ศ. 1945

ทหารเยอรมันในช่วงยุทธการที่สตาลินกราดในการทัพแนวรบด้านตะวันออก
เรือประจัญบานบิสมาร์คของเยอรมัน
เครื่องบินขับไล่เมสเซอร์ชมิทท์ เบเอฟ 109ของเยอรมัน
เรือดำน้ำเยอรมัน อู-118 ซึ่งถูกโจมตีทางอากาศในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1943
เครื่องบินดำดิ่งทิ้งระเบิดยุงเคิร์ส ยู 87ของเยอรมัน

ญี่ปุ่นแก้ไข

Japanese battleship Yamato under attack by American aircraft during the Battle of Leyte Gulf

Japanese Mitsubishi A6M Zero fighter aircraft and other aircraft preparing for takeoff on the aircraft carrier Shōkaku on 7 December 1941, for the attack on Pearl Harbor

ญี่ปุ่นถือว่าเป็นประเทศฝ่ายอักษะที่ยิ่งใหญ่ในภาคพื้นเอเชียและมหาสมุทรแปซิฟิก ภายใต้การปกครองของจักรพรรดิฮิโรฮิโตในเวลานั้น

ผลสืบเนื่องมาจากปัญหาทางเศรษฐกิจในช่วงคริสต์ทศวรรษ 1920 ได้นำไปสู่การปกครองในระบอบเผด็จการทหาร จักรวรรดิญี่ปุ่นมีนโยบายในการขยายอาณาเขตของตนและการปลดปล่อยชาติเอเชียจากการยึดครองของชาติตะวันตก หรือที่รู้จักกันว่า วงไพบูลย์ร่วมแห่งมหาเอเชียบูรพา นโยบายขยายอาณาเขตทำให้เกิดการบาดหมางกับสันนิบาติชาติ แต่ทำให้เกิดความใกล้ชิดกันระหว่างญี่ปุ่นกับเยอรมนีและอิตาลี ซึ่งมีนโยบายในการขยายอาณาเขตในรูปแบบที่คล้ายคลึงกัน ก้าวแรกในการร่วมมือทางการทหารกับเยอรมนี คือ การลงนามในสนธิสัญญาต่อต้านองค์การคอมมิวนิสต์สากล ซึ่งมีจุดประสงค์เพื่อปกป้องตนเองจากการโจมตีของสหภาพโซเวียต

การรบครั้งสำคัญของญี่ปุ่น เริ่มจาก สงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่สองในปี ค.ศ. 1937 การสู้รบตามแนวชายแดนของสหภาพโซเวียตในปี ค.ศ. 1938-1939 ต่อมา ญี่ปุ่นได้หาทางเจรจาสงบศึกกับสหภาพโซเวียตและลงนามในสนธิสัญญาความเป็นกลางโซเวียต-ญี่ปุ่น ในปี ค.ศ. 1941

ขณะที่มหาอำนาจยุโรปเฝ้าติดตามสถานการณ์สงครามในทวีปยุโรป ญี่ปุ่นจึงเตรียมการรุกรานอาณานิคมของชาติตะวันตกในแถบเอเชีย เริ่มจากการยึดครองอินโดจีนของฝรั่งเศส ตามด้วยการโจมตีเพิร์ลฮาร์เบอร์และการยกพลขึ้นบกในหลายประเทศในภาคพื้นเอเชียแปซิฟิกหลังวันที่ 7 ธันวาคม ค.ศ. 1941 แต่เมื่อสงครามมาถึงจุดเปลี่ยน ญี่ปุ่นจึงต้องกลายเป็นฝ่ายตั้งรับจนกระทั่งยอมจำนนหลังจากการทิ้งระเบิดปรมาณูทั้งสองลูกและการรุกรานแมนจูเรีย ในเดือนสิงหาคม ค.ศ. 1945

Japanese soldiers crossing the border from China into the British colony of Hong Kong during the Battle of Hong Kong in 1941
The Japanese aircraft carrier Shōkaku
Japanese submarine I-19
Japanese Mitsubishi A6M Zero fighter aircraft over China
Japanese Type 3 Chi-Nu medium tank

อิตาลีแก้ไข

Italian Macchi C.200 fighter aircraft during the war

Italian Fiat M13/40 tanks in the North African Campaign in 1941

อิตาลีอยู่ภายใต้การปกครองของผู้นำเผด็จกา เบนิโต มุสโสลินี ในพระนามของ พระเจ้าวิคเตอร์ อิมมานูเอลที่ 3

อิตาลีซึ่งผิดหวังจากการทำสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง จากความระส่ำระสายของบ้านเมืองและภาวะเศรษฐกิจตกต่ำได้นำไปสู่การก้าวขึ้นสู่อำนาจของมุสโสลินีในปี ค.ศ. 1922 แนวคิดของฟาสซิสต์อิตาลี คือ การสร้างจักรวรรดิโรมันใหม่ขึ้นมาอีกครั้งหนึ่งเพื่อครอบครองดินแดนแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน เริ่มจากการทำสงครามกับเอธิโอเปีย และการลงนามในสนธิสัญญาต่อต้านองค์การคอมมิวนิสต์สากลในปีต่อมา ในเดือนมีนาคม-เมษายน ค.ศ. 1939 อิตาลีได้ผนวกแอลเบเนีย ตามมาด้วยการลงนามในสนธิสัญญาเหล็ก ในวันที่ 22 พฤษภาคม

อิตาลีเข้าสู่สงครามโลกครั้งที่สองในวันที่ 10 มิถุนายน ค.ศ. 1940 ต่อมา ในเดือนกันยายน เยอรมนี อิตาลีและญี่ปุ่นได้ร่วมลงนามในสนธิสัญญาไตรภาคี อย่างไรก็ตาม การทำสงครามของอิตาลีประสบความพ่ายแพ้หลายครั้ง ทั้งในกรีซ และในอียิปต์ ทำให้เยอรมนีต้องเข้าแทรกแซงการรบทั้งในกรีซ ยูโกสลาเวียและในแอฟริกาเหนือ ในปี ค.ศ. 1943 มุสโสลินีถูกปลดออกจากตำแหน่ง และประกาศเข้าร่วมกับฝ่ายสัมพันธมิตร

ต่อมา ในวันที่ 12 กันยายน ค.ศ. 1943 มุสโสลินีได้รับการช่วยเหลือจากกองทัพเยอรมันในปฏิบัติการโอ๊ก และฮิตเลอร์ได้สร้างรัฐบาลหุ่นเชิดขึ้น โดยเรียกว่า สาธารณรัฐสังคมนิยมอิตาลี ซึ่งล่มสลายภายหลังจากการยอมแพ้ของกองทัพเยอรมันในอิตาลี เมื่อปี ค.ศ. 1945

Italian soldiers in the North African Campaign in 1941
เรือรบวิตตอริโอ เวเนโตของอิตาลีปะทะกับเรือรบฝ่ายอังกฤษที่แหลมมะตะปัน
Italian submarine Scirè used in the Raid on Alexandria (1941).
Italian Fiat BR.20 bomber aircraft

ประเทศสมาชิกรองผู้ให้ความช่วยเหลือทางทหารแก้ไข

ฮังการีแก้ไข

ประเทศฮังการี ได้ลงนามในสนธิสัญญาไตรภาคี และได้กลายเป็นประเทศฝ่ายอักษะที่ส่งกองกำลังเข้าร่วมกองทัพพันธมิตรอักษะในการบุกสหภาพโซเวียต

Hungarian Toldi I tank as used during the 1941 Axis invasion of the Soviet Union.
Hungarian soldiers in the Carpathian mountains in 1944.

โรมาเนียแก้ไข

ประเทศโรมาเนีย ได้ลงนามในสนธิสัญญาไตรภาคี และได้กลายเป็นประเทศฝ่ายอักษะที่ส่งกองกำลังเข้าร่วมกองทัพพันธมิตรอักษะในการบุกสหภาพโซเวียต

Romanian soldiers on the outskirts of Stalingrad during the Battle of Stalingrad in 1942.
A formation of Romanian IAR80 fighter aircraft.

บัลแกเรียแก้ไข

ประเทศบัลแกเรีย ได้ลงนามในสนธิสัญญาไตรภาคี และได้กลายเป็นประเทศฝ่ายอักษะที่ส่งกองกำลังเข้าร่วมกองทัพพันธมิตรอักษะในการบุกสหภาพโซเวียต

Bulgarian soldiers in Vardar Macedonia during the Balkans campaign.

ไทยแก้ไข

Plaek Phibunsongkhram gave ultranationalist speech to the crowds at the Grand Palace in 1940.

ก่อนสงครามโลกครั้งที่สอง รัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล จอมพล ป.พิบูลสงครามเป็นนายกรัฐมนตรี ประเทศไทยอยู่ภายใต้การปกครองของรัฐบาลทหาร เป็นช่วงที่มีการปลูกฝังลัทธิชาตินิยมอย่างเข้มข้น

วันที่ 8 ตุลาคม ค.ศ. 1940 (พ.ศ. 2483) คณะนิสิตและนักศึกษาได้เดินขบวนและเรียกร้องให้รัฐบาลเรียกร้องดินแดนฝั่งขวาของแม่น้ำโขงคืนจากฝรั่งเศส ซึ่งเสียไปหลังวิกฤตการณ์ ร.ศ. 112^[2] จากการสนับสนุนอย่างท่วมท้นของประชาชนไทย รัฐบาลจึงได้ส่งกองทัพข้ามแม่น้ำโขงไปโจมตีประเทศลาวและกัมพูชา ซึ่งขณะนั้นยังเป็นส่วนหนึ่งของอินโดจีนฝรั่งเศส^[3] การรบที่เป็นที่กล่าวขานมาก คือ ยุทธนาวีเกาะช้าง^[4] ซึ่งก็ทำให้เรือรบฝรั่งเศสไม่กล้าเข้ามาในอ่าวไทยอีก การสู้รบยังคงดำเนินต่อไป จนกระทั่งญี่ปุ่นเป็นผู้เข้ามาเป็นผู้ไกล่เกลี่ยในการเจรจาสงบศึก^[4] และภายหลังสงครามไทย-ฝรั่งเศสสิ้นสุดเมื่อ พ.ศ. 2484 ไทยก็ได้ดินแดนเพิ่มเข้ามาอีก 4 จังหวัด คือ จังหวัดนครจัมปาศักดิ์ จังหวัดลานช้าง จังหวัดพิบูลสงครามและจังหวัดพระตะบอง เหตุการณ์ครั้งนี้ภายหลังได้ชื่อว่า "กรณีพิพาทอินโดจีน"

หลังสงคราม ได้เป็นที่คาดหมายว่า ญี่ปุ่นจะยาตราทัพเข้าสู่ไทยในอนาคต รัฐบาลของจอมพล ป. พิบูลสงครามจึงมีการรณรงค์ให้ประชาชนทำงาน ปลูกพืช เลี้ยงสัตว์ และเสริมสร้างเศรษฐกิจ และรัฐบาลยังได้เปิดเพลงปลุกใจซึ่งถูกกระจายเสียงโดยสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย

วันที่ 8 ธันวาคม ค.ศ. 1941 (พ.ศ. 2484) กองทัพจักรวรรดิญี่ปุ่นได้ยกพลขึ้นบกในหลายจังหวัดของภาคกลางและภาคใต้ แต่ก็ได้รับการต้านทานอย่างหนักของทหารไทยและยุวชนทหาร^[5] ทางด้านรัฐบาลได้รับคำขู่จากอัครราชทูตญี่ปุ่นให้เปิดดินแดน เนื่องจากมองเห็นว่ากองทัพไทยไม่อาจต้านกองทัพญี่ปุ่นไว้ได้นาน จึงยอมยุติการต่อสู้เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม^[6] และได้ตกลงลงนามร่วมเป็นพันธมิตรของญี่ปุ่นเมื่อวันที่ 21 ธันวาคม ณ อุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม

ขณะเดียวกัน ในต่างประเทศ มีผู้ที่ไม่อาจยอมรับต่อการตัดสินใจของรัฐบาล หนึ่งในนั้น คือ ม.ร.ว.เสนีย์ ปราโมช เอกอัครราชทูตไทยประจำสหรัฐอเมริกา ได้ประกาศขบวนการเสรีไทยขึ้นเมื่อวันที่ 12 ธันวาคม เนื่องจากท่านมีความเห็นว่าสหรัฐอเมริกามีขีดความสามารถทางอุตสาหกรรมและเทคโนโลยีสูงกว่า ทางด้านในประเทศเองก็มีบุคคลจากคณะราษฎรภายในประเทศไทยที่ดำเนินการต่อต้านญี่ปุ่นในทางลับ เช่น นายปรีดี พนมยงค์ ซึ่งต่อมาได้เกิดเป็นขบวนการเสรีไทยทั้งในประเทศและต่างประเทศ^[6]

ทางด้านฝ่ายสัมพันธมิตรก็เริ่มเข้ามาทิ้งระเบิดภายในพระนครเมื่อย่างเข้า ค.ศ. 1942 (พ.ศ. 2485) ^[7] หลังจากนั้น รัฐบาลไทยก็ประกาศสงครามกับฝ่ายสัมพันธมิตร เมื่อวันที่ 25 มกราคม ค.ศ. 1942 (พ.ศ. 2485) ^[8]^[9]

หลังจากญี่ปุ่นได้ยอมจำนนเมื่อ 15 สิงหาคม ค.ศ. 1945 (พ.ศ. 2488) นายควง อภัยวงศ์ ซึ่งได้ขึ้นมาเป็นนายกรัฐมนตรีแทนจอมพล ป.พิบูลสงคราม ได้ออก "ประกาศสันติภาพ"^[10] มีผลให้การประกาศสงครามของไทยต่อฝ่ายสัมพันธมิตรเป็นโมฆะ ทำให้ประเทศไทยไม่ตกอยู่ในฐานะผู้แพ้สงคราม แต่ทางฝ่ายอังกฤษไม่ยอมรับ และเรียกร้องสิทธิจากไทยในฐานะของผู้แพ้สงคราม นายควง อภัยวงศ์ได้ลาออกจากเก้าอี้นายกรัฐมนตรี และร้องขอให้ม.ร.ว.เสนีย์ ปราโมชขึ้นเป็นนายกรัฐมนตรีแทน ด้านม.ร.ว.เสนีย์ก็สามารถเจรจากับอังกฤษและสามารถตกลงกันได้ในที่สุด^[11]

Prime Minister Phibunsongkhram inspecting troops during the Franco Thai War.
เรือหลวงศรีอยุธยา
HTMS Matchanu and Wirun at Kobe Port

คู่สงครามร่วมแก้ไข

ฟินแลนด์แก้ไข

ประเทศฟินแลนด์ ได้ลงนามในสนธิสัญญาไตรภาคี และได้กลายเป็นประเทศฝ่ายอักษะที่ส่งกองกำลังเข้าร่วมกองทัพพันธมิตรอักษะในการบุกสหภาพโซเวียต ต่อมาได้เปลี่ยนฝ่ายมาเป็นสัมพันธมิตร เมื่อในปี พ.ศ. 2487 เมื่อต่อสู้ขับไล่นาซีเยอรมนีออกจากตอนเหนือของฟินแลนด์ในสงครามแลปแลนด์

Finnish troops passing by the remains of a destroyed Soviet T-34 at the battle of Tali-Ihantala

อิรักแก้ไข

ประเทศอิรัก ได้เป็นประเทศพันธมิตรอักษะในช่วงสั้น ๆ โดยได้ต่อสู้กับสหราชอาณาจักรในช่วงสงครามอังกฤษ-อิรักในเดือน พ.ค. 1941

An RAF officer investigates wrecked Iraqi artillery near Habbaniya.