ยุทธการที่สตาลินกราด

ยุทธการสตาลินกราด เป็นยุทธการใหญ่ของสงครามโลกครั้งที่สอง ซึ่งนาซีเยอรมนีและพันธมิตรฝ่ายหนึ่ง สู้รบกับสหภาพโซเวียตอีกฝ่ายหนึ่ง เพื่อแย่งชิงการควบคุมนครสตาลินกราด (ปัจจุบันคือ วอลโกกราด ทางตะวันตกเฉียงใต้ของสหพันธรัฐรัสเซีย) ยุทธการดำเนินไประหว่างวันที่ 21 สิงหาคม ค.ศ. 1942 ถึง 2 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1943 ยุทธการสตาลินกราดเป็นยุทธการใหญ่ที่สุดบนแนวรบด้านตะวันออก และได้รับความสนใจเพราะความป่าเถื่อนและไม่สนใจต่อความสูญเสียทั้งทางทหารและพลเรือน นอกจากนี้ ยังเป็นหนึ่งในยุทธการนองเลือดที่สุดในประวัติศาสตร์การสงคราม โดยมีการประเมินความสูญเสียทั้งสองฝ่ายรวมกันขั้นสูงไว้เกือบสองล้านนาย ความสูญเสียอย่างหนักที่กองทัพเยอรมนีประสบนับเป็นจุดพลิกผันของสงคราม หลังยุทธการสตาลินกราด กำลังเยอรมันไม่อาจฟื้นคืนยอดอย่างเมื่อก่อนได้อีก และไม่บรรลุชัยชนะทางยุทธศาสตร์ในทางตะวันออกอีกเลย

ยุทธการสตาลินกราด
เป็นส่วนหนึ่งของ แนวรบด้านตะวันออกในสงครามโลกครั้งที่สอง
น้ำพุบาร์มาเลย์ (Barmaley) หนึ่งในสัญลักษณ์ของสตาลินกราดใน ค.ศ. 1943 หลังยุทธการจบลง
วันที่ 21 สิงหาคม ค.ศ. 1942 – 2 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1943 สถานที่ สตาลินกราด สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตรัสเซีย สหภาพโซเวียต ผลลัพธ์ โซเวียตชนะอย่างเด็ดขาด
คู่ขัดแย้ง
เยอรมนี อิตาลี โรมาเนีย ฮังการี โครเอเชีย	สหภาพโซเวียต
ผู้บัญชาการหรือผู้นำ
ฟรีดริช เพาลุส (ยอมแพ้) แอริช ฟอน มันชไตน์ เฮอร์มัน ฮอธ โวลฟรัม ฟอน ริชโธเฟิน อิตาโล การิบัลดี ปีเตอร์ ดูมิเทรสคู คอนสแตนติน คอนสแตนติเนสคู กุสตาฟ ยานี	เกออร์กี จูคอฟ นีโคไล วาตูติน วาซีลี ชุยคอฟ อะเลคซันดร์ วาซีเลฟสกี อันเดรย์ เยเรเมนโก นิกิตา ครุสชอฟ คอนสตันติน โรคอสซอฟสกี
กำลัง
กองทัพกลุ่มบี กองทัพที่ 6 กองทัพแพนเซอร์ที่ 4 กองทัพที่ 8 กองทัพที่ 3 กองทัพที่ 4 กองทัพที่ 2 กรมทหารราบเสริมกำลังที่ 369 ขั้นต้น: ทหาร 270,000 นาย ปืนใหญ่ 3,000 กระบอก รถถัง 500 คัน อากาศยาน 600 ลำ, 1,600 ลำเมื่อถึงกลางเดือนกันยายน (ลุฟท์ฟลอทเทอ 4) เมื่อโซเวียตตีโต้ตอบ: ทหาร 700,000 นาย (เยอรมัน 400,000; โรมาเนีย 200,000; อิตาลี 100,000) ปืนใหญ่ 10,250 กระบอก รถถัง 500 คัน อากาศยาน 732 ลำ (ใช้การได้ 402 ลำ)	แนวรบสตาลินกราด กองทัพที่ 28 กองทัพที่ 51 กองทัพที่ 57 กองทัพที่ 62 กองทัพที่ 64 แนวรบดอน แนวรบตะวันตกเฉียงใต้ ขั้นต้น: ทหาร 187,000 นาย ปืนใหญ่ 2,200 กระบอก รถถัง 400 คัน อากาศยาน 300 ลำ เมื่อโซเวียตตีโต้ตอบ: ทหาร 1,143,500 นาย ปืนใหญ่ 13,451 กระบอก รถถัง 894 คัน อากาศยาน 1,115 ลำ
กำลังพลสูญเสีย
ประเมินทหารเสียชีวิต สูญหายหรือได้รับบาดเจ็บ 750,000 นาย ถูกจับเป็นเชลย 91,000 นาย รวม: 841,000 นาย อากาศยาน 900 ลำ (รวมเครื่องบินขนส่ง 274 ลำ และเครื่องบินทิ้งระเบิด 165 ลำที่ใช้เป็นเครื่องบินขนส่ง) รถถัง 1,500 คัน ปืนใหญ่ 6,000 กระบอก	ทหารเสียชีวิตหรือสูญหาย 478,741 นาย ได้รับบาดเจ็บหรือป่วย 650,878 นาย รวม: 1,129,619 นาย พลเรือนเสียชีวิต 40,000 คน รถถัง 4,341 คัน ปืนใหญ่ 15,728 กระบอก เครื่องบินรบ 2,769 ลำ

เยอรมนีรุกเพื่อยึดสตาลินกราดเริ่มตั้งแต่ปลายฤดูร้อน ค.ศ. 1942 และได้รับการสนับสนุนจากการทิ้งระเบิดโดยกองทัพอากาศอย่างเข้มข้น ซึ่งทำให้พื้นที่ขนาดใหญ่ของนครกลายเป็นซากปรักหักพัง ท้ายที่สุด การรุกของเยอรมนีกลายมาติดหล่มการสู้รบอาคารต่ออาคาร และแม้จะควบคุมพื้นที่ของนครได้กว่า 90% ในบางครั้ง กองทัพเยอรมันกลับไม่สามารถขับไล่ผู้ป้องกันฝ่ายโซเวียตกลุ่มสุดท้ายที่ยึดฝั่งตะวันตกของแม่น้ำวอลกาอย่างเหนียวแน่น

วันที่ 19 พฤศจิกายน ค.ศ. 1942 กองทัพแดงเปิดฉากปฏิบัติการยูเรนัส การโจมตีสองง่ามหรือเรียกว่าคีมหนีบโดยมีเป้าหมายต่อกำลังพลโรมาเนียและฮังการีที่อ่อนแอ ซึ่งกำลังป้องกันปีกของกองทัพที่ 6 หลังจากมีการสู้รบอย่างหนัก ความสำเร็จของการโจมตีเหล่านี้ส่งผลให้ปีกที่ยึดไว้อย่างหลวม ๆ พังลง และกองทัพที่ 6 ถูกตัดขาดและล้อมในสตาลินกราด เมื่อฤดูหนาวของรัสเซียมาถึง กองทัพที่ 6 ก็อ่อนกำลังลงอย่างรวดเร็วจากความหนาว เนื่องจากขาดเสบียงอาหาร การโจมตีอย่างต่อเนื่องของโซเวียต ความกำกวมของการบังคับบัญชา ประกอบกับความเชื่อแน่แน่วใน "พลังแห่งการตั้งเจตนา" (power of the will) ของอดอล์ฟ ฮิตเลอร์ และค่านิยม "การยืนหยัด" (standing fast) ยิ่งเสริมฐานะยากลำบากของนาซีเยอรมนีขึ้นไปอีก ท้ายที่สุด ความล้มเหลวของกำลังเยอรมนีนอกวงล้อมในการเปิดวงล้อม ร่วมกับความล้มเหลวในการส่งกำลังบำรุงทางอากาศ ทำให้เกิดการพังทลายขั้นสุดท้าย เมื่อถึงต้นเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1943 การต้านทานของฝ่ายอักษะในสตาลินกราดยุติลงและส่วนที่เหลือของกองทัพที่ 6 ได้ยอมจำนนหรือไม่ก็ถูกทำลายไปก่อนหน้านั้นแล้ว

ในวัฒนธรรมร่วมสมัย

เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นที่สตาลินกราดได้รับการกล่าวถึงเป็นจำนวนมากโดยสื่อของรัสเซีย เยอรมัน อเมริกัน และอังกฤษ เนื่องจากความสำคัญที่เป็นจุดเปลี่ยนของสงครามในทวีปยุโรป และการสูญเสียชีวิตที่เกี่ยวข้องในการสู้รบ คำว่า "สตาลินกราด" กลายเป็นความหมายเหมือนกับการสู้รบขนาดใหญ่ในเมือง ที่มีการสูญเสียอย่างมากทั้ง 2 ฝ่าย

ภาพยนตร์

• สตาลินกราดสกายาบีตวา (Сталинградская битва) ค.ศ. 1949 (สหภาพโซเวียต)
• ซอลดาตืย (Солдаты) ค.ศ. 1958 (สหภาพโซเวียต)
• Stalingrad: Dogs, Do You Want to Live Forever? (Hunde, wollt ihr ewig leben?) ค.ศ. 1958 (เยอรมนีตะวันตก)
• สตาลินกราด ค.ศ. 1990 (สหภาพโซเวียต, เยอรมนีตะวันออก, เชโกสโลวาเกีย, สหรัฐ)
• สตาลินกราด ค.ศ. 1993 (เยอรมนี)
• กระสุนสังหารพลิกโลก ค.ศ. 2001 (สหรัฐ)
• มหาสงครามวินาศสตาลินกราด ค.ศ. 2013 (รัสเซีย)

แหล่งข้อมูลอื่น

• Stalingrad Original reports from The Times
• Detailed summary of campaign
• Stalingrad-info.com, Russian archival docs translated into English, original battle maps, aerial photos, pictures taken at the battlefields, relics collection