ชาวโรมานี
โรมานี (โรมานี: Rromane, อังกฤษ: Romani people หรือ Romany หรือ Romanies หรือ Romanis หรือ Roma หรือ Roms) ผู้อื่นมักเรียก ยิปซี (อังกฤษ: Gypsy) เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ของยุโรปที่สืบเชื้อสายมาจากยุคกลางของอินเดีย (Middle kingdoms of India)
ประชากรทั้งหมด | |
---|---|
2–20 ล้านคน[1][2][3][4] | |
สหรัฐ | ประมาณการผู้มีเชื้อสายโรมานี 1,000,000 คน[5][6] |
บราซิล | 800,000 (0.4%)[7] |
สเปน | 750,000–1,500,000 (1.9–3.7%)[8][9][10][11][12] |
โรมาเนีย | 619,007–1,850,000 (8.3%)[13][14][15] |
ตุรกี | 500,000–2,750,000 (3.8%)[9][16][17][18] |
ฝรั่งเศส | 500,000–1,200,000[19][20] |
บัลแกเรีย | 325,343–750,000 (10.3%)[21][22] |
ฮังการี | 309,632–870,000 (8.8%)[23][24] |
อาร์เจนตินา | 300,000[25][26] |
เช็กเกีย | 250,000[27][28] |
สหราชอาณาจักร | 225,000 (0.4%)[29][9][30] |
รัสเซีย | 205,007–825,000 (0.6%)[9] |
เซอร์เบีย | 147,604–600,000 (8.2%)[31][32][9] |
อิตาลี | 120,000–180,000 (0.3%)[33][9] |
กรีซ | 111,000–300,000 (2.7%)[34][35] |
เยอรมนี | 105,000 (0.1%)[9][36] |
สโลวาเกีย | 105,738–490,000 (9.0%)[37][38][39] |
อิหร่าน | 100,000–110,000[40] |
มาซิโดเนียเหนือ | 53,879–197,000 (9.6%)[9][41] |
สวีเดน | 50,000–100,000[9][42] |
ยูเครน | 47,587–260,000 (0.6%)[9][43] |
โปรตุเกส | 40,000–52,000 (0.5%)[9][44] |
ออสเตรีย | 40,000–50,000 (0.6%) |
คอซอวอ[a] | 36,000 (2%)[9][45] |
เนเธอร์แลนด์ | 32,000–40,000 (0.2%)[9] |
ไอร์แลนด์ | 22,435–37,500 (0.8%)[9] |
โปแลนด์ | 17,049–32,500 (0.1%)[9][46] |
โครเอเชีย | 16,975–35,000 (0.8%)[9][47] |
เม็กซิโก | 15,850[48] |
ชิลี | 15,000–20,000[49] |
มอลโดวา | 12,778–107,100 (3.0%)[9][50] |
ฟินแลนด์ | 10,000–12,000 est. (0.2%)[51] |
บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา | 8,864–58,000 (1.5%)[9][52] |
โคลอมเบีย | 2,649–8,000[25][53] |
แอลเบเนีย | 8,301–150,000[9][44][54] |
เบลารุส | 7,316–47,500 (0.5%)[55] |
ลัตเวีย | 7,193–12,500 (0.6%)[9] |
แคนาดา | 5,255–80,000[56][57] |
มอนเตเนโกร | 5,251–20,000 (3.7%)[58] |
เช็กเกีย | 5,199–40,370 (ผู้พูดภาษาโรมานี)–250,000 (1.9%)[59][60] |
ออสเตรเลีย | 5,000–25,000[61] |
ภาษา | |
ภาษาโรมานี | |
ศาสนา | |
ส่วนใหญ่นับถือศาสนาคริสต์[62] อิสลาม[62] ฮินดูลัทธิศักติ[62] คติชนโรมานี ยูดาห์[63] พุทธ (ส่วนน้อย)[64][65] | |
กลุ่มชาติพันธุ์ที่เกี่ยวข้อง | |
ดูม, Lom, Domba; อินโด-อารยันอื่น ๆ |
โรมานีเป็นชนพลัดถิ่น (Romani diaspora) ที่ส่วนใหญ่ตั้งถิ่นฐานอยู่ในยุโรปโดยเฉพาะกลุ่มโรมาซึ่งเป็นชนกลุ่มย่อยในยุโรปกลางและยุโรปตะวันออก และกลุ่มใหม่ที่ไปตั้งถิ่นฐานในอเมริกา และบางส่วนในดินแดนต่าง ๆ ทั่วโลก
ภาษาโรมานีแบ่งออกไปเป็นสาขาท้องถิ่นหลายสาขาที่มีผู้พูดราวกว่าสองล้านคน[66] แต่จำนวนประชากรที่มีเชื้อสายโรมานีทั้งหมดมากกว่าผู้ใช้ภาษากว่าสองเท่า ชาวโรมานีอื่นพูดภาษาของท้องถิ่นที่ไปตั้งถิ่นฐานหรือภาษาผสมระหว่างภาษาโรมานีและภาษาท้องถิ่นที่พำนัก
หมายเหตุ
แก้สถานะของคอซอวอ
- ↑ คอซอวอเป็นดินแดนข้อพิพาทระหว่างสาธารณรัฐคอซอวอกับสาธารณรัฐเซอร์เบีย สาธารณรัฐคอซอวอประกาศเอกราชเมื่อวันที่ 17 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2551 แต่เซอร์เบียยังคงอ้างว่าคอซอวอเป็นดินแดนอธิปไตยของตน ใน พ.ศ. 2556 ทั้งสองรัฐบาลเริ่มกระชับความสัมพันธ์ให้เป็นปกติในฐานะส่วนหนึ่งของข้อตกลงบรัสเซลส์ ปัจจุบันคอซอวอได้รับการยอมรับว่าเป็นรัฐเอกราชจากประเทศสมาชิกสหประชาชาติ 98 ชาติจาก 193 ชาติ
อ้างอิง
แก้- ↑ Lewis, M. Paul, บ.ก. (2009). "Ethnologue: Languages of the World" (online) (16th ed.). Dallas, TX: SIL. สืบค้นเมื่อ 15 September 2010.
Ian Hancock's 1987 estimate for 'all Gypsies in the world' was 6 to 11 million.
- ↑ "EU demands action to tackle Roma poverty". BBC News. 5 April 2011.
- ↑ "The Roma". Nationalia. สืบค้นเมื่อ 20 November 2015.
- ↑ "Rom". Encyclopædia Britannica. สืบค้นเมื่อ 15 September 2010.
... estimates of the total world Roma population range from two million to five million.
- ↑ Smith, J. (2008). The marginalization of shadow minorities (Roma) and its impact on opportunities (Doctoral dissertation, Purdue University).
- ↑ Kayla Webley (13 October 2010). "Hounded in Europe, Roma in the U.S. Keep a Low Profile". Time. สืบค้นเมื่อ 3 October 2015.
Today, estimates put the number of Roma in the U.S. at about one million.
- ↑ "Falta de políticas públicas para ciganos é desafio para o governo" [Lack of public policy for Romani is a challenge for the administration] (ภาษาโปรตุเกส). R7. 2011. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 11 มกราคม 2012. สืบค้นเมื่อ 22 มกราคม 2012.
The Special Secretariat for the Promotion of Racial Equality estimates the number of "ciganos" (Romanis) in Brazil at 800,000 (2011). The 2010 IBGE Brazilian National Census encountered Romani camps in 291 of Brazil's 5,565 municipalities.
- ↑ "Roma integration in Spain". European Commission – European Commission (ภาษาอังกฤษ).
- ↑ 9.00 9.01 9.02 9.03 9.04 9.05 9.06 9.07 9.08 9.09 9.10 9.11 9.12 9.13 9.14 9.15 9.16 9.17 9.18 9.19 "Roma and Travellers Team. Tools and Texts of Reference. Estimates on Roma population in European countries" (PDF).
Council of Europe Roma and Travellers Division
- ↑ "Estimated by the Society for Threatened Peoples". Society for Threatened Peoples. 2007-05-17. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-08-16.
- ↑ "The Situation of Roma in Spain" (PDF). Open Society Institute. 2002. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 1 December 2007. สืบค้นเมื่อ 15 September 2010.
The Spanish government estimates the number of Gitanos to be a maximum of 650,000.
- ↑ "Diagnóstico social de la comunidad gitana en España : Un análisis contrastado de la Encuesta del CIS a Hogares de Población Gitana 2007" (PDF). mscbs.gob.es. 2007. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 8 สิงหาคม 2019. สืบค้นเมื่อ 8 มีนาคม 2019.
Tabla 1. La comunidad gitana de España en el contexto de la población romaní de la Unión Europea. Población Romaní: 750.000 [...] Por 100 habitantes: 1.87% [...] se podrían llegar a barajar cifras [...] de 1.100.000 personas
- ↑ "Roma integration in Romania". European Commission (ภาษาอังกฤษ).
- ↑ 2011 census data, based on table 7 Population by ethnicity, gives a total of 621,573 Roma in Romania. This figure is disputed by other sources, because at the local level, many Roma declare a different ethnicity (mostly Romanian, but also Hungarian in Transylvania and Turkish in Dobruja). Many are not recorded at all, since they do not have ID cards [1]. International sources give higher figures than the official census("UNDP's Regional Bureau for Europe" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 7 ตุลาคม 2006., "World Bank". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 24 สิงหาคม 2006., "International Association for Official Statistics" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 26 กุมภาพันธ์ 2008.).
- ↑ "Rezultatele finale ale Recensământului din 2011 – Tab8. Populația stabilă după etnie – județe, municipii, orașe, comune" (ภาษาโรมาเนีย). National Institute of Statistics (Romania). 5 กรกฎาคม 2013. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (XLS)เมื่อ 18 มกราคม 2016. สืบค้นเมื่อ 18 ธันวาคม 2013. However, some organizations claim that there are many more Romanis in Romania.
- ↑ Yigal Schleifer (22 กรกฎาคม 2005). "Roma rights organizations work to ease prejudice in Turkey". EurasiaNet. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 10 ตุลาคม 2012. สืบค้นเมื่อ 17 มิถุนายน 2014.
- ↑ "Türkiye'deki Kürtlerin sayısı!" [The number of Kurds in Turkey!] (ภาษาตุรกี). 6 June 2008. สืบค้นเมื่อ 2 January 2016.
- ↑ "Türkiye'deki Çingene nüfusu tam bilinmiyor. 2, hatta 5 milyon gibi rakamlar dolaşıyor Çingenelerin arasında". Hurriyet (ภาษาตุรกี). TR. 8 พฤษภาคม 2005. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 7 ตุลาคม 2009. สืบค้นเมื่อ 2 มกราคม 2016.
- ↑ "Situation of Roma in France at crisis proportions". EurActiv Network. 7 December 2005. สืบค้นเมื่อ 21 October 2015.
According to the report, the settled Gypsy population in France is officially estimated at around 500,000, although other estimates say that the actual figure is much closer to 1.2 million.
- ↑ Gorce, Bernard (22 July 2010). "Roms, gens du voyage, deux réalités différentes". La Croix. สืบค้นเมื่อ 21 October 2016.
[Manual Trans.] The ban prevents statistics on ethnicity to give a precise figure of French Roma, but we often quote the number 350,000. For travellers, the administration counted 160,000 circulation titles in 2006 issued to people aged 16 to 80 years. Among the travellers, some have chosen to buy a family plot where they dock their caravans around a local section (authorized since the Besson Act of 1990).
- ↑ Население по местоживеене, възраст и етническа група [Population by place of residence, age and ethnic group]. Bulgarian National Statistical Institute (ภาษาบัลแกเรีย). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2 มิถุนายน 2012. สืบค้นเมื่อ 22 มิถุนายน 2015. Self declared
- ↑ "Roma Integration – 2014 Commission Assessment: Questions and Answers" (Press release). Brussels: European Commission. 4 April 2014. สืบค้นเมื่อ 28 April 2016. EU and Council of Europe estimates
- ↑ Vukovich, Gabriella (2018). Mikrocenzus 2016 – 12. Nemzetiségi adatok [2016 microcensus – 12. Ethnic data] (PDF). Hungarian Central Statistical Office (ภาษาฮังการี). Budapest. ISBN 978-963-235-542-9. สืบค้นเมื่อ 9 January 2019.
- ↑ János, Pénzes; Patrik, Tátrai; Zoltán, Pásztor István (2018). "A roma népesség területi megoszlásának változása Magyarországon az elmúlt évtizedekben" [Changes in the Spatial Distribution of the Roma Population in Hungary During the Last Decades] (PDF). Területi Statisztika (ภาษาฮังการี). 58 (1): 3–26. doi:10.15196/TS580101.
- ↑ 25.0 25.1 Marsh, Hazel. "The Roma Gypsies of Colombia". latinolife.co.uk. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 23 เมษายน 2021. สืบค้นเมื่อ 17 กรกฎาคม 2017.
- ↑ "Emerging Romani Voices from Latin America". European Roma Rights Centre. สืบค้นเมื่อ 3 March 2021.
- ↑ "The History and Origin of the Roma". Romove.radio.cz. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 25 เมษายน 2010. สืบค้นเมื่อ 25 เมษายน 2010.
- ↑ Green, Peter S. (5 สิงหาคม 2001). "British Immigration Aides Accused of Bias by Gypsies". The New York Times. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 11 พฤศจิกายน 2012. สืบค้นเมื่อ 25 เมษายน 2010.
- ↑ "Roma integration in the United Kingdom". European Commission – European Commission (ภาษาอังกฤษ).
- ↑ "RME", Ethnologue
- ↑ Попис становништва, домаћинстава и станова 2011. у Републици Србији: Национална припадност [Census of population. Households and apartments in 2011 in the Republic of Serbia: Ethnicity] (PDF) (ภาษาเซอร์เบีย). State Statistical Service of the Republic of Serbia. 29 พฤศจิกายน 2012. p. 8. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 8 กรกฎาคม 2018. สืบค้นเมื่อ 17 กรกฎาคม 2017.
- ↑ "Serbia: Country Profile 2011–2012" (PDF). European Roma Rights Centre. p. 7. สืบค้นเมื่อ 17 July 2017.
- ↑ "Giornata Internazionale dei rom e sinti: presentato il Rapporto Annuale 2014 (PDF)" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 3 กุมภาพันธ์ 2017. สืบค้นเมื่อ 23 ธันวาคม 2015.
- ↑ "Premier Tsipras Hosts Roma Delegation for International Romani Day". greekreporter – place. Nick Kampouris. 9 April 2019.
- ↑ "Greece NGO". Greek Helsinki Monitor. LV: Minelres.
- ↑ "Roma in Deutschland", Regionale Dynamik, Berlin-Institut für Bevölkerung und Entwicklung, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 29 เมษายน 2017, สืบค้นเมื่อ 21 กุมภาพันธ์ 2013
- ↑ "Roma integration in Slovakia". European Commission – European Commission (ภาษาอังกฤษ).
- ↑ "Population and Housing Census. Resident population by nationality" (PDF). SK: Statistics. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 15 July 2007.
- ↑ "Po deviatich rokoch spočítali Rómov, na Slovensku ich žije viac ako 400-tisíc". SME (ภาษาสโลวัก). SK: SITA. 25 September 2013. สืบค้นเมื่อ 25 September 2013.
- ↑ "Gypsy". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 15 พฤษภาคม 2017.
- ↑ "The 2002-census reported 53,879 Roma and 3,843 'Egyptians'". Republic of Macedonia, State Statistical Office. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 21 June 2004. สืบค้นเมื่อ 17 September 2010.
- ↑ "Sametingen. Information about minorities in Sweden", Minoritet (ภาษาสวีเดน), IMCMS, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 26 มีนาคม 2017, สืบค้นเมื่อ 30 มีนาคม 2013
- ↑ Всеукраїнський перепис населення '2001: Розподіл населення за національністю та рідною мовою [Ukrainian Census, 2001: Distribution of population by nationality and mother tongue] (ภาษายูเครน). UA: State Statistics Service of Ukraine. 2003. สืบค้นเมื่อ 15 September 2017.
- ↑ 44.0 44.1 "Roma /Gypsies: A European Minority" (PDF). Minority Rights Group International. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 15 พฤษภาคม 2020.
- ↑ Kenrick, Donald (2007). Historical Dictionary of the Gypsies (Romanies) (2nd ed.). Scarecrow Press. p. 142. ISBN 978-0-8108-6440-5.
- ↑ "Poland – Gypsies". Country studies. US. สืบค้นเมื่อ 28 August 2015.
- ↑ "Population by Ethnicity – Delailed Classification, 2011 Census". Croatian Bureau of Statistics. สืบค้นเมื่อ 21 June 2015.
- ↑ Emilio Godoy (12 October 2010). "Gypsies, or How to Be Invisible in Mexico". Inter Press Service. สืบค้นเมื่อ 30 July 2016.
- ↑ Hazel Marsh. "The Roma Gypsies of Latin America". www.latinolife.co.uk. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 23 เมษายน 2021. สืบค้นเมื่อ 27 พฤศจิกายน 2017.
- ↑ 2004 census
- ↑ "Suomen romanit – Finitiko romaseele" (PDF). Government of Finland. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 26 มิถุนายน 2020. สืบค้นเมื่อ 8 มกราคม 2020.
- ↑ 1991 census
- ↑ "dane.gov.co" (PDF).
- ↑ "Albanian census 2011". instat.gov.al. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (XLS)เมื่อ 24 กันยายน 2015. สืบค้นเมื่อ 7 ธันวาคม 2015.
- ↑ "Republic of Belarus, 2009 Census: Population by Ethnicity and Native Language" (PDF) (ภาษารัสเซีย). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 18 กันยายน 2010. สืบค้นเมื่อ 21 เมษายน 2018.
- ↑ "Roma in Canada fact sheet" (PDF). home.cogeco.ca. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 14 June 2007.
- ↑ Statistics Canada (8 May 2013). "2011 National Household Survey: Data tables". สืบค้นเมื่อ 11 February 2014.
- ↑ "Census of Population, Households and Dwellings in Montenegro 2011" (PDF). 12 July 2011. สืบค้นเมื่อ 13 July 2011.
- ↑ "Sčítání lidu, domů a bytů". czso.cz.
- ↑ "Roma integration in the Czech Republic". European Commission – European Commission (ภาษาอังกฤษ).
- ↑ Yvonne Slee. "A History of Australian Romanies, now and then". Now and Then. Australia: Open ABC. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 11 สิงหาคม 2016. สืบค้นเมื่อ 28 กรกฎาคม 2016.
- ↑ 62.0 62.1 62.2 Gall, Timothy L, บ.ก. (1998), Worldmark Encyclopedia of Culture & Daily Life, vol. 4, Cleveland, OH: Eastword, pp. 316, 318,
'Religion: An underlay of Hinduism with an overlay of either Christianity or Islam (host country religion)'; Roma religious beliefs are rooted in Hinduism. Roma believe in a universal balance, called kuntari... Despite a 1,000-year separation from India, Roma still practice 'shaktism', the worship of a god through his female consort...
- ↑ Hartman, Sarah Elizabeth (6 มิถุนายน 2018). "What I Wish Other Jews Knew About Romani Jews". Alma. สืบค้นเมื่อ 28 กันยายน 2021.
- ↑ Vishvapani (29 November 2011). "Hungary's Gypsy Buddhists & Religious Discrimination". www.wiseattention.org. สืบค้นเมื่อ 4 June 2021.
- ↑ Bhalesain, Pravin (2011). "Gypsies embracing Buddhism:A step forward for Building a Harmonious Society in Europe" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 4 มิถุนายน 2021. สืบค้นเมื่อ 4 มิถุนายน 2021.
- ↑ Matras, Yaron (2002). Romani: a linguistic introduction. Cambridge University Press. p. 239. ISBN 978-0-521-63165-5. สืบค้นเมื่อ 9 กันยายน 2024.
บรรณานุกรม
แก้- Achim, Viorel (2004). The Roma in Romanian History. Budapest: Central European University Press. ISBN 978-963-9241-84-8.
- Fraser, Angus (1992). The Gypsies. Oxford, UK: Blackwell. ISBN 978-0-631-15967-4.
- Hancock, Ian (2001), Ame sam e rromane džene, New York: The Open Society Institute
- Hancock, Ian F. (2002) [2001]. Ame Sam E Rromane Dz̆ene. Univ of Hertfordshire Press. ISBN 978-1-902806-19-8.
- Rachel Tritt (1992). Struggling for Ethnic Identity: Czechoslovakia's Endangered Gypsies (Helsinki Watch Report) (First ed.). Human Rights Watch. ISBN 1-56432-078-2.
- Hübshmanová, Milena (2003). "Roma – Sub Ethnic Groups". Rombase. Karl-Franzens-Universität Graz. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 11 ธันวาคม 2022. สืบค้นเมื่อ 8 เมษายน 2022.
- Lemon, Alaina (2000). Between Two Fires: Gypsy Performance and Romani Memory from Pushkin to Post-Socialism. Durham: Duke University Press. ISBN 978-0-8223-2456-0.
- Matras, Yaron; Popov, Vesselin (2001). Gypsies in the Ottoman Empire. Hatfield: University of Hertfordshire Press.
- Matras, Yaron (2005). Romani: A Linguistic Introduction. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-02330-6.
- Matras, Yaron (2002). Romani: A Linguistic Introduction. Cambridge University Press. ISBN 978-1-139-43324-2. สืบค้นเมื่อ 9 กันยายน 2024.
- Gypsies, The World's Outsiders. National Geographic. เมษายน 2001. pp. 72–101.
- Nemeth, David J. (2002). The Gypsy-American. Lewiston, NY: Edwin Mellen.
- Sutherland, Ann (1986). Gypsies: The Hidden Americans. Waveland. ISBN 978-0-88133-235-3.
- Silverman, Carol (1995). "Persecution and Politicization: Roma (Gypsies) of Eastern Europe". Cultural Survival Quarterly.
อ่านเพิ่ม
แก้- Radenez Julien (2014). Recherches sur l'histoire des Tsiganes.
- Kalwant Bhopal; Martin Myers (2008). Insiders, Outsiders and Others: Gypsies and Identity. Univ of Hertfordshire Press. ISBN 978-1-902806-71-6.
- Auzias, Claire (2002). Les funambules de l'histoire (ภาษาฝรั่งเศส) (Éditions la Digitale ed.). Baye.
- Werner Cohn (1973). The Gypsies (PDF). Addison-Wesley Publishing Company. ISBN 978-0-201-11362-4.
- De Soto, Hermine (2005). Roma and Egyptians in Albania: From Social Exclusion to Social Inclusion. Washington, DC: World Bank Publications.
- Fonseca, Isabel (1995). Bury me standing: the Gypsies and their journey. New York: AA Knopf. ISBN 978-0-679-40678-5.
- V. Glajar; D. Radulescu (2008). Gypsies in European Literature and Culture. Palgrave Macmillan US. ISBN 978-0-230-61163-4.
- Gray, RD; Atkinson, QD (2003). "Language-tree divergence times support the Anatolian theory of Indo-European origin". Nature. 426 (6965): 435–439. Bibcode:2003Natur.426..435G. doi:10.1038/nature02029. PMID 14647380. S2CID 42340.
- Gresham, David; Morar, Bharti; Underhill, Peter A.; Passarino, Giuseppe; Lin, Alice A.; Wise, Cheryl; Angelicheva, Dora; Calafell, Francesc; Oefner, Peter J.; Shen, Peidong; Tournev, Ivailo; de Pablo, Rosario; Kuĉinskas, Vaidutis; Perez-Lezaun, Anna; Marushiakova, Elena; Popov, Vesselin; Kalaydjieva, Luba (ธันวาคม 2001). "Origins and Divergence of the Roma (Gypsies)". The American Journal of Human Genetics. 69 (6): 1314–1331. doi:10.1086/324681. PMC 1235543. PMID 11704928.
- Kalaydjieva, Luba; Calafell, Francesc; Jobling, Mark A; Angelicheva, Dora; de Knijff, Peter; Rosser, ZoëH; Hurles, Matthew E; Underhill, Peter; Tournev, Ivailo; Marushiakova, Elena; Popov, Vesselin (กุมภาพันธ์ 2001). "Patterns of inter- and intra-group genetic diversity in the Vlax Roma as revealed by Y chromosome and mitochondrial DNA lineages". European Journal of Human Genetics. 9 (2): 97–104. doi:10.1038/sj.ejhg.5200597. PMID 11313742. S2CID 21432405.
- Ringold, Dena (2000). Roma & the Transition in Central & Eastern Europe: Trends & Challenges. Washington, DC: World Bank.
- Turner, Ralph L (1926). "The Position of Romani in Indo-Aryan". Journal of the Gypsy Lore Society. 3rd. 5 (4): 145–188.
- McDowell, Bart (1970). Gypsies, wanderers of the world. National Geographic Society. Special Publications Division. ISBN 978-0-87044-088-5.
- Sancar Seckiner's comprehensible book South (Güney), 2013, consists of 12 article and essays. One of them, Ikiçeşmelik, highlights Turkish Romani People's life. Ref. ISBN 978-605-4579-45-7
- Sancar Seckiner' s new book Thilda's House (Thilda'nın Evi), 2017, underlines struggle of Istanbul Romani People who have been swept away from nearby Kadikoy. Ref. ISBN 978-605-4160-88-4
แหล่งข้อมูลอื่น
แก้ประเทศยุโรปที่มีความเชื่อมโยงกับชาวโรมานี
- History the Roma and Sinti in Germany
- "General introduction", History of the Roma in Austria, AT: Uni Graz, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 7 เมษายน 2022, สืบค้นเมื่อ 8 เมษายน 2022
- History of the Roma in Czech Republic, CZ: Rommuz, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 28 ตุลาคม 2013
- Deportation, EU: Romas Inti, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 15 ธันวาคม 2013, สืบค้นเมื่อ 8 เมษายน 2022 History of some Roma Europeans
- Gypsies in France, 1566–2011, FYI France, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 19 พฤษภาคม 2011, สืบค้นเมื่อ 8 เมษายน 2022
ค่ายกักกัน, แรงงาน, เกตโตที่ชาวโรมานีถูกเบียดเบียนในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง
- Auschwitz, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 6 พฤษภาคม 2012, สืบค้นเมื่อ 28 ตุลาคม 2013
- "Hodonin", History: Camps, CZ: Holocaus
- History, CZ: Lety memorial, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 26 มีนาคม 2017, สืบค้นเมื่อ 28 ตุลาคม 2013
- The situation of the Roma in the European Union (resolution), European Parliament, 28 เมษายน 2005, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 26 ธันวาคม 2007
- Final report on the human rights situation of the Roma, Sinti and travellers in Europe, The European Commissioner for Human Rights (Council of Europe), 15 กุมภาพันธ์ 2006
- Shot in remote areas of the Thar desert in Northwest India, Jaisalmer Ayo: Gateway of the Gypsies ที่ยูทูบ captures the lives of vanishing nomadic communities who are believed to share common ancestors with the Roma people – released 2004
องค์การนอกภาครัฐ
- European Roma Rights Centre
- The Gypsy Lore Society Beginning in 1888, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 17 เมษายน 2019, the Gypsy Lore Society started to publish a journal that was meant to dispel rumors about their lifestyle.
พิพิธภัณฑ์และห้องสมุด
- Museum of Romani Culture (ภาษาเช็ก), Brno, CZ
- Studii romani (specialized library with archive), Sofia, BG, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 21 สิงหาคม 2006, สืบค้นเมื่อ 21 สิงหาคม 2006
- Documentation and Cultural Centre of German Sinti and Roma, Heidelberg, DE
- Ethnographic Museum (ภาษาโปแลนด์), Tarnów, PL
- Who we Were, Who we Are: Kosovo Roma Oral History Collection, มีนาคม 2004, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 17 พฤษภาคม 2017, สืบค้นเมื่อ 8 เมษายน 2022 The most comprehensive collection of information on Kosovo's Roma in existence.