วิกิพีเดีย

เวย์แบ็กแมชชีน

บันทึกดิจิตอลโดยอินเทอร์เน็ตอาร์ไคฟ์
สำหรับวิธีอ้างเวย์แบ็กแมชชีนในวิกิพีเดีย ดูที่ ช่วยเหลือ:การใช้งานเวย์แบ็กแมชชีน

เวย์แบ็กแมชชีน (อังกฤษ: Wayback Machine) เป็นคลังบันทึกข้อมูลดิจิทัลของเวิลด์ไวด์เว็บที่สร้างขึ้นโดยอินเทอร์เน็ตอาร์ไคฟ์ องค์กรที่ไม่แสวงหากำไรสัญชาติอเมริกันที่ตั้งอยู่ที่ซานฟรานซิสโก รัฐแคลิฟอร์เนีย หน้าต่าง ๆ ได้รับการบันทึกอย่างช้าตั้งแต่ ค.ศ. 1995 และเปิดให้เข้าใช้งานทั่วไปใน ค.ศ. 2001 ช่วยให้ผู้ใช้สามารถ "ย้อนเวลา" ไปดูเว็บไซต์ในอดีต ผู้ก่อตั้ง บรูว์สเตอร์ เคล และบรูซ กิลเลียต พัฒนาเวย์แบ็กแมชชีนเพื่อให้ "ทุกคนสามารถเข้าถึงความรู้ทั้งหมดได้" ด้วยการเก็บรักษาสำเนาเว็บเพจที่เลิกใช้งานแล้วไว้ในคลังข้อมูล[2]

เวย์แบ็กแมชชีน
Stylized text saying: "INTERNET ARCHIVE WAYBACK MACHINE". The text is in black, except for "WAYBACK", which is in red.
ประเภทหน่วยเก็บถาวร
ก่อขึ้น
  • 8 พฤษภาคม 1995; 30 ปีก่อน (1995-05-08) (ส่วนตัว)
  • 24 ตุลาคม 2001; 23 ปีก่อน (2001-10-24) (สาธารณะ)
พื้นที่ให้บริการทั่วโลก (ยกเว้นจีน, อินเดีย[a] และบาห์เรน)
เจ้าของอินเทอร์เน็ตอาร์ไคฟ์
ยูอาร์แอล
เชิงพาณิชย์ไม่
ลงทะเบียนไม่จำเป็น
สถานะปัจจุบันเปิดบริการ
เขียนด้วยHTML, CSS, JavaScript, Java, Python

เวย์แบ็กแมชชีนได้บันทึกหน้าเว็บไว้ได้มากกว่า 38,200 ล้านหน้าภายในสิ้น ค.ศ. 2009 ณ เดือนพฤศจิกายน 2024 เวย์แบ็กแมชชีนได้เก็บหน้าเว็บไว้มากกว่า 916,000 ล้านหน้าและข้อมูลราว ๆ 100 เพตะไบต์[3][4]

ประวัติ

แก้

อินเทอร์เน็ตอาร์ไคฟ์เริ่มเก็บแคชเว็บเพจเร็วสุดตั้งแต่ ค.ศ. 1995 หนึ่งในหน้าแรกสุดถูกเก็บถาวรเมื่อวันที่ 8 พฤษภาคม ค.ศ. 1995[5]

บรูว์สเตอร์ เคลและบรูซ กิลเลียต ผู้ก่อตั้งเวย์แบ็กแมชชีน เปิดตัวเว็บนี้ที่ซานฟรานซิสโก รัฐแคลิฟอร์เนีย[6]ในเดือนตุลาคม ค.ศ. 2001[7][8] โดยหลักแล้วเพื่อแก้ไขปัญหาเนื้อหาบนเว็บที่หายไปเมื่อใดก็ตามที่มีการเปลี่ยนแปลงหรือเมื่อเว็บไซต์ถูกปิดลง[9] บริการนี้ช่วยให้ผู้ใช้สามารถดูหน้าเว็บรุ่นที่จัดเก็บไว้ในเวลาต่าง ๆ ได้ ซึ่งที่อินเทอร์เน็ตอาร์ไคฟ์เรียกว่า "ดัชนีสามมิติ"[10] เคลและกิลเลียตสร้างเครื่องกลไกที่หวังจะเก็บถาวรอินเทอร์เน็ตทั้งหมดไว้และเปิดให้ "เข้าถึงความรู้ทั้งหมดได้ทั่วถึง"[11] ชื่อ "เวย์แบ็กแมชชีน" อ้างอิงถึงเครื่องมือเดินทางข้ามเวลาสมมติในการ์ตูนแอนิเมชัน The Adventures of Rocky and Bullwinkle and Friends จากคริสต์ทศวรรษ 1960[12][13][14] ในส่วนของการ์ตูนเรื่อง "ประวัติศาสตร์ที่ไม่น่าจะเป็นไปได้ของพีบอดี" มิสเตอร์พีบอดีและเชอร์แมนใช้ "เวย์แบ็กแมชชีน" เพื่อย้อนเวลากลับไปเพื่อเป็นพยานและมีส่วนร่วมในเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ที่มีชื่อเสียง[15]

ในช่วง ค.ศ. 1996 ถึง 2001 ข้อมูลถูกเก็บไว้ในเทปดิจิทัล โดยที่เคลอนุญาตให้นักวิจัยและนักวิทยาศาสตร์เข้าถึงฐานข้อมูล "ที่ยุ่งยาก" เป็นครั้งคราว[16] เมื่อหน่วยเก็บถาวรมีอายุครบ 5 ปีใน ค.ศ. 2001 ได้มีการเปิดตัวและเปิดให้สาธารณชนเข้าชมในพิธีที่มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์[17] ในช่วงที่เปิดตัวเวย์แบ็กแมชชีน มีหน้าที่เก็บถาวรแล้วมากกว่า 10,000 ล้านหน้า[18][19] ข้อมูลจะถูกเก็บไว้ในคลัสเตอร์โหนด Linux ขนาดใหญ่ของอินเทอร์เน็ตอาร์ไคฟ์[11] โดยจะเข้าไปเยี่ยมชมและเก็บถาวรเว็บไซต์เวอร์ชันใหม่เป็นครั้งคราว[20] นอกจากนี้ ยังสามารถจับภาพไซต์ได้ด้วยตนเองโดยป้อนยูอาร์แอลของเว็บไซต์ลงในกล่องค้นหา โดยต้องให้เว็บไซต์อนุญาตให้เวย์แบ็กแมชชีน "รวบรวม" และบันทึกข้อมูล[21]

เมื่อวันที่ 30 ตุลาคม ค.ศ. 2020 เวย์แบ็กแมชชีนเริ่มตรวจสอบข้อเท็จจริงของเนื้อหา[22] ณ เดือนมกราคม ค.ศ. 2022 โดเมนของ ad server ถูกห้ามไม่ให้จับหน้าจอ[23]

ในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 2021 เนื่องในโอกาสครบรอบ 25 ปีของอินเทอร์เน็ตอาร์ไคฟ์ ทางเวย์แบ็กแมชชีนได้เปิดตัว "เวย์ฟอร์เวิร์ดแบ็กแมชชีน" ที่ให้ผู้ใช้ "เดินทางสู่อินเทอร์เน็ตใน ค.ศ. 2046 ซึ่งเป็นปีที่ความรู้ถูกล้อมโจมตี"[24][25]

หมายเหตุ

แก้
  1. ↑ แม้ว่าในอดีตเคยบล็อก การบังคับใช้ไม่สอดคล้องกันและขึ้นอยู่กับภูมิภาค[1]

อ้างอิง

แก้
  1. ↑ Ong, Thuy (August 9, 2017). "Wayback Machine has been blocked in India". The Verge.
  2. ↑ Kahle, Brewster (November 23, 2005). "Universal Access to all Knowledge". Internet Archive. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 14, 2022. สืบค้นเมื่อ June 5, 2022.
  3. ↑ "Internet Archive: Wayback Machine". web.archive.org. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ March 13, 2023. The current number of archived pages can be seen at the archive's home page.
  4. ↑ Kahle, Brewster. "A Message from Internet Archive Founder, Brewster Kahle". Internet Archive. สืบค้นเมื่อ January 10, 2024.
  5. ↑ "Eugene Public Library Hours". Internet Archive/Wayback Machine. {{cite web}}: |archive-url= ต้องการ |url= (help); |url= ไม่มีหรือว่างเปล่า (help)
  6. ↑ "Wayback Machine General Information". Internet Archive. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 5, 2019. สืบค้นเมื่อ March 2, 2021.
  7. ↑ "WayBackMachine.org WHOIS, DNS, & Domain Info – DomainTools". WHOIS. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 14, 2020. สืบค้นเมื่อ March 13, 2016.
  8. ↑ "InternetArchive.org WHOIS, DNS, & Domain Info – DomainTools". WHOIS. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 12, 2020. สืบค้นเมื่อ March 13, 2016.
  9. ↑ Notess, Greg R. (March–April 2002). "The Wayback Machine: The Web's Archive". Online. 26: 59–61. INIST:13517724.
  10. ↑ "The Wayback Machine", Frequently Asked Questions, เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 18, 2018, สืบค้นเมื่อ September 18, 2018
  11. ↑ 11.0 11.1 "20,000 Hard Drives on a Mission". Internet Archive Blogs. October 25, 2016. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 20, 2018. สืบค้นเมื่อ October 15, 2018.
  12. ↑ Green, Heather (February 28, 2002). "A Library as Big as the World". BusinessWeek. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 20, 2011.
  13. ↑ Tong, Judy (September 8, 2002). "Responsible Party – Brewster Kahle; A Library Of the Web, On the Web". The New York Times. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 20, 2011. สืบค้นเมื่อ August 15, 2011.
  14. ↑ Keith Scott (2000). The Moose that Roared: The Story of Jay Ward, Bill Scott, a Flying Squirrel, and a Talking Moose. St. Martin's Press. ISBN 0-312-19922-8
  15. ↑ Markstein, Don. "Toonopedia: "Peabody's Improbable History"". Toonpedia.com. สืบค้นเมื่อ 2024-11-07.
  16. ↑ Cook, John (November 1, 2001). "Web site takes you way back in Internet history". Seattle Post-Intelligencer. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 12, 2014. สืบค้นเมื่อ August 15, 2011.
  17. ↑ Mayfield, Kendra (October 28, 2001). "Wayback Goes Way Back on Web". Wired. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 16, 2017. สืบค้นเมื่อ October 16, 2017.
  18. ↑ Arora, Sanjay K.; Li, Yin; Youtie, Jan; Shapira, Philip (May 5, 2015). "Using the wayback machine to mine websites in the social sciences: A methodological resource". Journal of the Association for Information Science and Technology. 67 (8): 1904–1915. doi:10.1002/asi.23503. hdl:10.1002/asi.23503. ISSN 2330-1635.
  19. ↑ "Internet Archive Frequently Asked Questions". เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 21, 2009. สืบค้นเมื่อ January 17, 2015.
  20. ↑ Leetaru, Kalev (January 28, 2016). "The Internet Archive Turns 20: A Behind the Scenes Look at Archiving the Web". Forbes. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 16, 2017. สืบค้นเมื่อ October 16, 2017.
  21. ↑ "Internet Archive: Wayback Machine". Internet Archive. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ January 3, 2014. สืบค้นเมื่อ October 15, 2018.
  22. ↑ Graham, Mark (October 30, 2020). "Fact Checks and Context for Wayback Machine Pages". Internet Archive Blogs. สืบค้นเมื่อ January 17, 2021.
  23. ↑ Attempts to 'save page now' domains such as tpc.googlesyndication.com or s0.2mdn.net or atdmt.com or adbrite.com result in "This URL is in our block list and cannot be captured."
  24. ↑ "Internet Archive 25th Anniversary – Universal Access to All Knowledge". สืบค้นเมื่อ January 13, 2022.
  25. ↑ "Wayforward Machine • Visit the future of the internet". Way Forward Machine. สืบค้นเมื่อ January 13, 2022.

แหล่งข้อมูลอื่น

แก้
 
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ เวย์แบ็กแมชชีน
 
วิกิพจนานุกรม มีความหมายของคำว่า Wayback Machine
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=เวย์แบ็กแมชชีน&oldid=12404750"