ประเทศโปแลนด์

สาธารณรัฐโปแลนด์
สาธารณรัฐโปแลนด์
Rzeczpospolita Polska (โปแลนด์)
	คำขวัญ: พระเจ้า เกียรติยศ บ้านเกิด
	เพลงชาติ: มาซูแร็กดอมบรอฟสกีแยกอ ;
เมืองหลวง; (และเมืองใหญ่สุด)	วอร์ซอ; 52°13′N 21°02′E / 52.217°N 21.033°E
ภาษาราชการ	ภาษาโปแลนด์
การปกครอง	ประชาธิปไตยระบบรัฐสภา
เอกราช	จากรัสเซีย
เข้าร่วมสหภาพยุโรป	1 พฤษภาคม พ.ศ. 2547
พื้นที่
ประชากร
จีดีพี (อำนาจซื้อ)	2560 (ประมาณ)
จีดีพี (ราคาตลาด)	2560 (ประมาณ)
จีนี (2557)	32.1
HDI (2559)	0.855 (สูงมาก) (36th)
สกุลเงิน	ซวอตือ (PLN)
เขตเวลา	CET (UTC+1)
โดเมนบนสุด	.pl (และ .eu ในฐานะส่วนหนึ่งของสหภาพยุโรป)
รหัสโทรศัพท์	48
	1ภาษาเบลารุส ภาษาแคสซูเบีย ภาษาเยอรมัน และภาษายูเครน ใช้ในสำนักงานเทศบาล 5 แห่ง แต่ก็ไม่จัดว่าเป็นภาษาราชการในระดับประเทศ ; 2The adoption of Christianity in Poland is seen by many Poles, regardless of their religious affiliation, as one of the most significant national historical events

โปแลนด์ (อังกฤษ: Poland; โปแลนด์: Polska [ˈpɔlska] ปอลสกา) หรือชื่อทางการคือ สาธารณรัฐโปแลนด์ (อังกฤษ: Republic of Poland; โปแลนด์: Rzeczpospolita Polska) เป็นประเทศในตอนกลางของยุโรป เขตแดนด้านตะวันตกจรดเยอรมนี ทางใต้จรดสาธารณรัฐเช็กและสโลวาเกีย ทางตะวันออกจรดยูเครนและเบลารุส ส่วนทางเหนือจรดทะเลบอลติก ลิทัวเนีย และแคว้นคาลีนินกราดของรัสเซีย โปแลนด์เคยเป็นดินแดนส่วนหนึ่งของจักรวรรดิรัสเซีย

รัฐโปแลนด์ก่อตั้งเมื่อมากกว่า 1,000 ปีก่อนภายใต้ราชวงศ์เปียสต์ (Piast dynasty) และถึงยุคทอง ตอนปลายของคริสต์ศตวรรษที่ 16 ภายใต้ราชวงศ์ยาเกียลลอน (Jagiellonian dynasty) เป็นยุคที่โปแลนด์เป็นหนึ่งในประเทศที่ร่ำรวยและมีอำนาจมากที่สุดในยุโรป ในวันที่ 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2334 สภาล่าง (Sejm เซย์ม) ของเครือจักรภพโปแลนด์-ลิทัวเนีย ได้เลือกรับรัฐธรรมนูญพฤษภาคมของโปแลนด์ (May Constitution of Poland) รัฐธรรมนูญร่างฉบับแรกของยุโรป และฉบับที่ 2 ของโลก ตามหลังรัฐธรรมนูญสหรัฐอเมริกา

หลังจากนั้นไม่นาน โปแลนด์ได้ถูกแบ่งเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิรัสเซีย ออสเตรีย และ ราชอาณาจักรปรัสเซีย ระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 1 โปแลนด์มีสถานะเป็นราชอาณาจักร และได้รับเอกราชในปี พ.ศ. 2461 หลังสิ้นสุดสงครามโลก ภายใต้ยุคสาธารณรัฐที่ 2 (Second Polish Republic) หลังจากสงครามโลกครั้งที่ 2 โปแลนด์กลายเป็นรัฐบริวารที่เป็นคอมมิวนิสต์ของสหภาพโซเวียตภายใต้สาธารณรัฐประชาชน (People's Republic of Poland) ในพ.ศ. 2532 การเลือกตั้งกึ่งเสรีครั้งแรกในโปแลนด์ หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุดการดิ้นรนเพื่อเสรีภาพของขบวนการโซลิดาริตี (Solidarity movement) และเป็นการพ่ายแพ้ของผู้นำคอมมิวนิสต์ของโปแลนด์ (โดยก่อนหน้านี่ผู้นำคอมมิวนิสต์ของโปแลนด์ใด้ประกาศใช้กฎอัยการศึกเพื่อปราบการดิ้นรนเพื่อเสรีภาพของขบวนการโซลิดาริตีในปีพ.ศ. 2524 ) มีการก่อตั้งสาธารณรัฐโปแลนด์ที่ 3 (Third Polish Republic) ในปัจจุบัน ตามด้วยการร่างรัฐธรรมนูญใหม่ในปี พ.ศ. 2540 ในปี พ.ศ. 2542 โปแลนด์ได้เข้าร่วมองค์การนาโต และในปี พ.ศ. 2547 ได้เข้าเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพยุโรป

ภูมิศาสตร์แก้ไข

ที่ตั้ง ตั้งอยู่ใจกลางทวีปยุโรป มีพรมแดนติด 7 ประเทศ ได้แก่ ทิศเหนือจรดรัสเซีย (แคว้นคาลีนินกราด) ทิศตะวันออกเฉียงเหนือและทิศตะวันออกจรดลิทัวเนีย เบลารุส และยูเครน ทิศใต้จรดสโลวาเกียและสาธารณรัฐเช็ก ทิศตะวันตกจรดเยอรมนี และทิศเหนือจรดทะเลบอลติก

ภูมิประเทศ เป็นพื้นที่ราบเกือบทั้งประเทศ นอกจากบริเวณชายแดนทางใต้เป็นทิวเขาตาตรา ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาคาร์เพเทียและภูเขาซูดีทีส ซึ่งมียอดเขาสูงที่สุดคือยอด Rysy สูงจากระดับน้ำทะเล 8,200 ฟุต เป็นพรมแดนธรรมชาติกั้นระหว่างโปแลนด์กับสโลวาเกีย โปแลนด์มีแม่น้ำสายสำคัญคือ แม่น้ำโอเดอร์ที่อยู่ทางตะวันตกเฉียงใต้ และแม่น้ำวิสตูลาที่อยู่ทางตะวันออกของประเทศ

ประวัติศาสตร์แก้ไข

ยุคก่อนประวัติศาสตร์แก้ไข

ยุคกลางแก้ไข

ร่วมสมัยแก้ไข

โปแลนด์เคยเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียต ในการรบวอร์ซอ โปแลนด์ต้องสู้กับสหภาพโซเวียตที่มีทหารมากกว่าถึงห้าเท่า แต่ทหารโปแลนด์ที่รักชาติก็สามารถขับไล่รัสเซียออกไปได้ ต่อมาโปแลนด์เกิดความขัดแย้งภายในประเทศ นาซีเยอรมนีได้เรียกร้องผนวกท่าเรือเสรีดานซิกแต่โปแลนด์ปฏิเสธ นาซีเยอรมนีกับสหภาพโซเวียตได้ทำสนธิสัญญาโมโลตอฟ-ริบเบนทรอพและร่วมมือกันเข้ายึดครองโปแลนด์ ในปี พ.ศ. 2482 โดยเยอรมนีจะเข้ายึดด้านตะวันตก ส่วนสหภาพโซเวียตจะเข้ายึดด้านตะวันออก แต่รัฐบาลของโปแลนด์ได้หลบลี้ภัยไปยังประเทศอักกฤษและจัดตั้งเป็นรัฐบาลพลัดถิ่นทำการต่อสู้กับนาซีเยอรมนีต่อไป

ในระหว่างอยู่ภายใต้การครอบครองของนาซีเยอรมัน นาซีได้ทำการกวาดต้อนชาวยิวในโปแลนด์หลายล้านคนไปยังค่ายกักกัน โดยเฉพาะค่ายกักกันเอาชวิตซ์ และทำการสังหารหมู่อย่างโหดและทารุณ ต่อมาในปี 1945 กองทัพแดงแห่งสหภาพโซเวียตได้เข้ายึดครองโปแลนด์และได้ให้ปกครองด้วยระบอบคอมมิวนิสต์ หลังสงครามโลกครั้งที่สองและสงครามเย็น ประเทศโปแลนด์ได้เป็นหนึ่งในสมาชิกของประเทศในยุโรปตะวันออกที่ปกครองด้วยระบอบคอมมิวนิสต์

การเมืองแก้ไข

บริหารแก้ไข

นิติบัญญัติแก้ไข

ตุลาการแก้ไข

การแบ่งเขตการปกครองแก้ไข

โปแลนด์แบ่งเขตการปกครองระดับบนสุดออกเป็น 16 จังหวัด (โปแลนด์: województwa) ได้แก่

จังหวัด		เมืองหลัก
ชื่อภาษาโปแลนด์	ชื่อภาษาอังกฤษ	เมืองหลัก
กูยาวือ-ปอมอแช	กูยาวือ-พอเมอเรเนีย	บึดก็อชตช์ / ทอรูน
ชฟีแยนตือ-กชึช	โฮลีครอสส์	กีแยลต์แซ
ชล็อนสก์	ไซลีเซีย	คาโตวีตเซ
ดอลนือชล็อนสก์	โลว์เออร์ไซลีเซีย	วรอตสวัฟ
ปอดลาแช	พอดลาเคีย	เบียวิสตอค
ปอตการ์ปาแช	ซับคาร์เพเทีย	เชชูฟ
ปอมอแช	พอเมอเรเนีย	กดัญสก์
ปอมอแชซาคอดแญ	เวสต์พอเมอเรเนีย	ชแชชิน
มาซอฟแช	แมโซเวีย	วอร์ซอ
มาวอปอลสกา	เลสเซอร์โปแลนด์	กรากุฟ
ลูบลิน	ลูบลิน	ลูบลิน
ลูบุช	ลูบุช	กอร์ซูฟเวียลคอปอลสกี / แชลอนากูรา
วาร์เมีย-มาซูรือ	วาร์เมีย-มาซูเรีย	ออลชติน
วีแยลกอปอลสกา	เกรตเตอร์โปแลนด์	พอซนาน
วูช	วูช	วูช
ออปอแล	ออปอแล	ออปอแล

การปกครองในระดับรองลงไปจากจังหวัดได้แก่

เทศมณฑล (powiaty) แบ่งเป็น
- เทศมณฑลท้องถิ่น (powiaty ziemskie) 314 แห่ง และ
- เทศมณฑลนคร (powiaty grodzkie) 65 แห่ง
เทศบาล (gminy) 2,478 แห่ง

กองทัพแก้ไข

เศรษฐกิจแก้ไข

เกษตรกรรมแก้ไข

อุตสาหกรรมแก้ไข

การพัฒนาทางเศรษฐกิจแก้ไข

การท่องเที่ยวแก้ไข

โครงสร้างพื้นฐานแก้ไข

คมนาคมและโทรคมนาคมแก้ไข

วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแก้ไข

การศึกษาแก้ไข

สาธารณสุขแก้ไข

ประชากรแก้ไข

เชื้อชาติแก้ไข

ประชากร 38.5 ล้านคน เป็นชาวโปแลนด์ร้อยละ 98 อีกร้อยละ 2 มีเชื้อสายเยอรมัน เบลารุส ยูเครน ลิทัวเนีย และอื่น ๆ

ศาสนาแก้ไข

ภาษาแก้ไข

กีฬาแก้ไข

วัฒนธรรมแก้ไข

วรรณกรรมแก้ไข

สถาปัตยกรรมแก้ไข

อาหารแก้ไข

ดนตรีแก้ไข

ภาพยนตร์แก้ไข

สื่อสารมวลชนแก้ไข

วันหยุดแก้ไข

ดูเพิ่มแก้ไข

อ้างอิงแก้ไข

↑ [[Belarusian language|Belarus, Cassubian, German and Ukrainian are used in five communal offices; however, they are not official languages.
3^ The adoption of Christianity in Poland is seen by many Poles, regardless of their religious affiliation, as one of the most significant national historical events.
↑ Główny Urząd Statystyczny. Baza Demografia. Ludność. Stan, ruch naturalny i wędrówki ludności w I kwartale 2014 r., stan na 31.03.2014. [1]
↑ "Poland". World Bank.

แหล่งข้อมูลอื่นแก้ไข

คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ:
ประเทศโปแลนด์

ค้นหาเกี่ยวกับ Poland เพิ่มที่โครงการพี่น้องของวิกิพีเดีย
	บทนิยาม จากวิกิพจนานุกรม
	สื่อ จากคอมมอนส์
	ทรัพยากรการเรียน จากวิกิวิทยาลัย
	อัญพจน์ จากวิกิคำคม
	ข้อความต้นฉบับ จากวิกิซอร์ซ
	ตำรา จากวิกิตำรา