การเลิกล้มราชาธิปไตย

ในประวัติศาสตร์โลก มีการล้มล้างสถาบันพระมหากษัตริย์ในหลายประเทศทั่วโลก การเลิกล้มทำได้ด้วยวิธีหลายแบบ เช่นการปฏิวัติ, การตั้งสาธารณรัฐ, การลงประชามติของประชาชน, การรัฐประหาร หรือจากสงคราม

สาเหตุการล่มสลายของราชวงศ์ได้แก่มุมมองสมภาคนิยมและการต่อต้านระบบชนชั้น การกำจัดระบบคู่แข่งที่อาจต่อต้านระบบอื่นที่จะเข้ามา (เหมือนที่เกิดในประเทศโรมาเนียช่วง ค.ศ. 1947) การต่อต้านสถาบันที่ไม่เป็นประชาธิปไตยและการสืบทอดแบบกรรมพันธุ์ ความเข้าใจในเรื่องพระมหากษัตริย์ว่าเป็นเรื่องที่ไม่เข้ากับยุคสมัยหรือล้าหลัง และการต่อต้านกษัตริย์หรือราชวงศ์จำเพาะ ในอาณานิคมและอดีตอาณานิคมหลายแห่ง การเลิกล้มอิทธิพลกษัตริย์ในรัฐอาณานิคมถือเป็นส่วนหนึ่งของการให้เอกราช ในราชอาณาจักรเครือจักรภพหลายแห่ง มีมุมมองเกี่ยวกับพระมหากษัตริย์เป็นสถาบันต่างชาติที่ดำเนินการตรงข้ามกับเอกลักษณ์ประจำชาติหรืออธิปไตยของชาติ

• ปัจจุบัน ประเทศที่ล้มล้างสถาบันพระมหากษัตริย์ เช่น เกาหลี, จักรวรรดิจีน และจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี เป็นต้น
• บางประเทศ แม้จะล้มล้างสถาบันพระมหากษัตริย์ไปแล้วแต่ก็ได้มีการฟื้นฟูขึ้นมาใหม่ เช่น สเปน, สหราชอาณาจักร และกัมพูชา ซึ่งประเทศเหล่านี้เคยมีประวัติศาสตร์ในช่วงที่ไร้กษัตริย์หรือช่วงสาธารณรัฐ จนมีการฟื้นฟูสถาบันพระมหากษัตริย์ในภายหลัง และพระมหากษัตริย์ก็ทรงกลับมาเป็นประมุขแห่งรัฐเช่นเดิมมาจนถึงปัจจุบัน
• บางประเทศถึงมีการฟื้นฟูสถาบันพระมหากษัตริย์แต่ก็ถูกล้มล้างอีก ทำให้การฟื้นฟูไม่เป็นผลสำเร็จ เช่น กรีซและฝรั่งเศส เป็นต้น

ในคริสต์ศตวรรษที่ 21 มีบางประเทศที่มีพระมหากษัตริย์มีขบวนการสาธารณรัฐนิยมสำคัญ เช่นสเปน และออสเตรเลีย

พระบรมวงศานุวงศ์ที่เหลือรอดมาจากการล้มล้างก็ยังคงใช้คำนำหน้าพระนามเป็นพระอิสริยยศที่เคยดำรงอยู่ เช่น เจ้าหญิงเฮวอนแห่งเกาหลี ก็ยังคงใช้คำนำหน้าพระนามหรือพระอิสริยศว่า "จักรพรรดินีแห่งเกาหลี" ยังรอการหวนคืนสู่ราชบัลลังก์ และบางประเทศในปัจจุบันก็มีเสียงเรียกร้องให้ฟื้นฟูราชวงศ์ขึ้นมาใหม่ เช่นที่ สาธารณรัฐเกาหลี, สาธารณรัฐออสเตรีย และสาธารณรัฐฮังการี เป็นต้น นอกจากนี้ก็ยังมีการสิ้นสุดลงของพระราชวงศ์ที่ไม่ได้เกิดจากรัฐประหารหรือสาเหตุอื่น ๆ แต่เนื่องจากพระมหากษัตริย์ของประเทศนั้นไม่มีองค์รัชทายาทหรือผู้สืบทอดราชบัลลังก์ เช่น ซามัว

ประวัติศาสตร์

ตัวอย่างของการล้มล้างพระราชวงศ์เช่น ในปี ค.ศ. 1649 พระราชวงศ์อังกฤษ โดยรัฐสภาแห่งอังกฤษภายใต้การนำของ โอลิเวอร์ ครอมเวลล์ แต่ก็ได้มีการฟื้นฟูภายหลังในปี ค.ศ. 1660 อีกแห่งที่ฝรั่งเศส พระราชวงศ์ฝรั่งเศสถูกล้มล้างในปี ค.ศ. 1792 ในระหว่างการปฏิวัติฝรั่งเศส และก็ได้มีการฟื้นฟูในภายหลังหลายครั้งแต่สุดท้ายฝรั่งเศสก็ได้กลายเป็นสาธารณรัฐ , ในปี ค.ศ. 1871 ราชวงศ์จีนอันเก่าแก่ที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานก็ถูกล้มล้างและพระจักรพรรดิก็ถูกถอดถอน ซึ่งพระจักรพรรดิองค์สุดท้ายของจีนก็คือ จักรพรรดิผู่อี๋ โดยการปฏิวัติของ ซุน ยัตเซ็น, สมเด็พระจักรพรรดิโกจงแห่งเกาหลี พระจักรพรรดิองค์สุดท้ายแห่งจักรวรรดิเกาหลีก็สูญเสียราชบัลลังก์ในปี ค.ศ. 1910 เมื่อจักรวรรดิญี่ปุ่นเข้ายึดครองเกาหลีและให้พระราชวงศ์ญี่ปุ่นดำรงเป็นพระประมุขแห่งเกาหลีสืบต่อแทน และอีกแห่งหนึ่งนั้นก็คือมองโกเลีย หลังจากพระมหากษัตริย์ได้สวรรคตลง มองโกเลียก็ได้กลายเป็นสาธารณรัฐ

ในปี ค.ศ. 1893 ผู้นำของกระทรวงการค้าต่างประเทศแห่งราชอาณาจักรฮาวาย ก็ได้ทำการยึดอำนาจจากสมเด็จพระราชินีนาถแห่งราชอาณาจักรฮาวาย และได้ก่อตั้งเป็นสาธารณรัฐจนเข้าร่วมเป็นรัฐสมาชิกรัฐหนึ่งของสหรัฐอเมริกา ในปี ค.ศ. 1898, พระราชวงศ์โปรตุเกสก็ถูกล้มล้างในปี ค.ศ. 1910 สองปีหลังจากการสวรรคตของสมเด็จพระเจ้าคาร์ลอสที่ 1 แห่งโปรตุเกส

ในช่วงสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง ได้เกิดการล้มล้างอำนาจของพระราชวงศ์ทั่วโลกครั้งใหญ่ เช่น ในจักรวรรดิรัสเซียภาวะความอดอยากและยากจนของประเทศจากสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง ได้ทำให้เกิดการปฏิวัติยึดอำนาจพระราชวงศ์รัสเซีย และได้ก่อให้เกิดลัทธิคอมมิวนิสต์ ที่เน้นการต้อต้านสถาบันพระมหากษัตริย์ ซึ่งภายหลังได้ทำการสังหารหมู่พระราชวงศ์รัสเซีย ส่วนประเทศที่ล้มล้างสถาบันพระมหากษัตริย์ภายหลังจากสงครามโลกครั้งที่หนึ่งสิ้นสุดลง ได้แก่ จักรวรรดิเยอรมัน, จักรวรรดิออสเตรีย - ฮังการี, และจักรวรรดิออตโตมาน ในระหว่างสงครามพระราชวงศ์บางแห่งก็มีแผนที่จะประกาศเอกราชและก่อตั้งราชวงศ์เช่น ราชรัฐฟินแลนด์ และที่ ลิทัวเนีย รวมทั้งรัฐในอารักขา และอาณานิคมบางแห่งของจักรวรรดิเยอรมัน ซึ่งทั้งพระมหากษัตริย์แห่งฟินแลนด์และลิทัวเนีย ก็ได้สละราชบัลลังก์ภายหลังการพ้ายแพ้ของเยอรมัน ในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 1918

ในปี ค.ศ. 1939 ราชอาณาจักรอิตาลี ก็ได้เข้ายึดครองแอลเบเนียซึ่งได้ทำการล้มล้างพระราชวงศ์แอลเบเนีย และสถาปนาพระราชวงศ์อิตาลีขึ้นเป็นพระประมุขแห่งแอลเบเนีย ตลอดจนพระราชวงศ์ของยุโรปตะวันออก เช่นพระราชวงศ์บัลแกเรีย, ฮังการี และโรมาเนีย ก็ได้เข้าร่วมกับฝ่ายอักษะของเยอรมันในสงครามโลกครั้งที่สอง ต่อต้านราชอาณาจักรยูโกสลาเวีย, ฝ่ายสัมพันธมิตร และสหภาพโซเวียต ในขณะที่ฝ่ายอักษะกำลังพ้ายแพ้ในสงคราม แนวร่วมของลัทธิคอมมิวนิสต์ทั้งใน ยูโกสลาเวีย และแอลเบเนีย ก็ได้ทำการยึดอำนาจและล้มล้างพระราชวงศ์ของทั้งสองประเทศลง ส่วนลัทธิคอมมิวนิสต์ในบัลแกเรีย, ฮังการี และโรมาเนีย ก็ได้ทำการล้มล้างพระราชวงศ์ของตนโดยกองกำลังอันแข็งแกร่งของสหภาพโซเวียต ที่มีทั้งอาวุธและผู้สนับสนุนเป็นจำนวนมากในระหว่างการดำเนินไปของสงครามโลกครั้งที่สอง ในขณะที่พระมหากษัตริย์แห่งอิตาลีก็ได้ทำการสลับข้างจากฝ่ายอักษะเป็นฝ่ายสัมพันธมิตรในช่วงสงครามจากความอนุเคราะห์ของฝ่ายสัมพันธมิตร แต่ถึงอย่างไรก็ตามพระราชวงศ์อิตาลีก็สิ้นสุดลงจากการลงประชามติของประชาชนชาวอิตาลีในปี ค.ศ. 1946 เช่นกัน แต่มีพระมหากษัตริย์แห่งเดียวในโลกในช่วงสงครามโลกครั้งที่สองที่ถึงแม้จะพ้ายแพ้ในสงคราม แต่พระราชวงศ์ก็มิได้ถูกล้มล้างนั้นคือ สมเด็จพระจักรพรรดิโชวะแห่งญี่ปุ่น ที่ถึงแม้จะเป็นผู้ให้การต่อต้านการทำสงครามแต่ก็เป็นผู้คุมอำนาจสำคัญของการทำศึกต่อต้านฝ่ายสัมพันธมิตร ที่ยินยอมให้สหรัฐอเมริกาเข้าควบคุมญี่ปุ่นแทนการถูกนำตัวไปขึ้นศาลโลกในฐานะอาชญากรสงครามและล้มล้างพระราชวงศ์ญี่ปุ่น แต่ทว่าตระกูลเจ้าชายต่างๆ ในระบบศักดินาได้ถูกทำลายแทน

ในราชอาณาจักรกรีซ สมเด็จพระราชาธิบดีและพระราชวงศ์ก็ถูกเนรเทศโดยกองทัพจากการรัฐประหาร ในปี ค.ศ. 1967 ถึงแม้จะมีการฟื้นฟูในภายหลังแต่ก็ถูกล้มล้างอีกครั้งจากการลงประชามติของประชาชนในปี ค.ศ. 1974

ระบอบราชาธิปไตยในอินเดีย, เคนยา, แทนซาเนีย, แซมเบีย และซิมบับเว ถูกล้มลงไม่นานหลังจากได้รับเอกราชจากสหราชอาณาจักร หลังจากที่ก่อนหน้านี้ในขณะที่เป็นรัฐสมาชิกของเครือจักรภพแห่งชาติได้มีสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 แห่งสหราชอาณาจักร เป็นพระประมุขมาโดยตลอด

ความพยายามในการฟื้นฟูราชวงศ์

นอกจากนี้ยังมีประเทศที่มีความพยายามที่จะฟื้นฟูสถาบันพระมหากษัตริย์ของตนเองขึ้นมาอีกครั้งแต่ก็ไม่ประสบความสำเร็จเช่นที่ บราซิล ในปี ค.ศ. 1990 รัฐสภาแห่งบราซิลได้มีการลงมติให้มติการฟื้นฟูสถาบันพระมหากษัตริย์เป็นอันตกไป ในขณะที่ยังมีความพยายามในการฟื้นฟูพระราชวงศ์ยังคงดำเนินต่อไปในทางภาคตะวันออกของประเทศ ที่บัลแกเรีย พระเจ้าซาร์ซิเมออนที่ 2 พระมหากษัตริย์พระองค์สุดท้ายที่ได้ขึ้นเสวยราชย์เป็นพระมหากษัตริย์ของประเทศ ทรงได้รับเลือกมาเป็นนายกรัฐมนตรีของประเทศ โดยดำรงตำแหน่งตามวาระ 4 ปี เริ่มดำรงตำแหน่งในปี ค.ศ. 2001 ถึง ค.ศ. 2005 แต่ท้ายที่สุดก็ไม่ได้มีการฟื้นฟูสถาบันพระมหากษัตริย์ของประเทศขึ้นมาแต่อย่างใด ที่ออสเตรเลียเองก็มีปัญหาเกี่ยวกับพระราชวงศ์อังกฤษขึ้นมา เนื่องจากประชาชนบางกลุ่มต้องการให้ออสเตรเลียกลายเป็นสาธารณรัฐ จึงได้ยื่นข้อเสนอเข้ารัฐสภาและก็ได้มีการลงมติของรัฐสภาในเรื่องนี้ ผลที่ออกมาก็คือรัฐสภาของทุกรัฐลงมติให้ออสเตรเลียยังคงใช้ระบอบการปกครองแบบเดิม ที่มีพระประมุขของประเทศยังคงเป็น สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 แห่งสหราชอาณาจักร ยกเว้นที่เขตนครหลวงแห่งออสเตรเลียที่ผ่านข้อเสนอเท่านั้น ที่แอลเบเนียเองก็ได้มีความพยายามฟื้นฟูสถาบันพระมหากษัตริย์เช่นกันในปี ค.ศ. 1997 แต่ก็ไม่ประสบผลสำเร็จ ส่วนที่สาธารณรัฐเกาหลี ค.ศ. 2007 สมเด็จพระจักรพรรดินีเฮวอนแห่งเกาหลี ได้ประกาศที่จะฟื้นฟูสถาบันพระมหากษัตริย์ภายในประเทศขึ้นมาอีกครั้ง แต่รัฐบาลกลางของเกาหลีก็ยังไม่ได้มีการเข้ามายุ่งเกี่ยวหรือพิจารณาในกรณีนี้ ซึ่งแนวทางในการฟื้นฟูมีความเป็นไปได้สูงเพราะว่าสถาบันพระมหากษัตริย์ของเกาหลีเองก็มีบทบาทในการเป็นศูนย์รวมใจของประชาชนเรื่อยมาตั้งแต่หลังสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่สอง โดยคาดการณ์กันว่าสองเกาหลีจะต้องรวมประเทศกันเสียก่อนถึงจะมีการฟื้นฟู และเกาหลีใหม่นี้จะต้องปกครองในระบอบประชาธิปไตย ที่โรมาเนียเองสถาบันพระมหากษัตริย์ของประเทศก็มีบทบาทเป็นเป็นศูนย์รวมใจของประชาชน โดยมีการยื่นให้รัฐสภามีการพิจารณาฟื้นฟูสถาบันพระมหากษัตริย์ขึ้นมาอีกครั้ง เช่นเดียวกับที่เซอร์เบียที่พระราชวงศ์ต่างได้สิทธิจากรัฐบาลให้พำนักในพระราชวังในเมืองหลวงและยังคงมีบทบาททางสังคมเป็นศูนย์รวมจิตใจของประชาชน อีกทั้งพระราชวงศ์ยังปฏิบัติพระราชกรณียกิจต่าง ๆ มากมายเช่น ด้านสิทธิมนุษยชน เป็นต้น ซึ่งที่เซอร์เบียนี้เองที่มีความพยายามอย่างมากในการฟื้นฟูพระราชวงศ์เนื่องจากประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศยังคงเป็นกลุ่มนิยมกษัตริย์

พระมหากษัตริย์ที่ถูกล้มล้าง

ประเทศ		พระรูป	พระมหากษัตริย์พระองค์สุดท้าย	ปี	หมายเหตุ
ทศวรรษ 1700
	ราชอาณาจักรอังกฤษ		สมเด็จพระราชินีนาถแอนน์	ค.ศ. 1707	สถาปนาราชอาณาจักรบริเตนใหญ่
	ราชอาณาจักรสกอตแลนด์
ทศวรรษ 1790
	ราชบัลลังก์แห่งราชอาณาจักรโปแลนด์		พระเจ้าสตาญิสวัฟที่ 2 เอากุสตุส	ค.ศ. 1795	ล้มล้างพระราชวงศ์
	เครือจักรภพโปแลนด์–ลิทัวเนีย
	แกรนด์ดัชชีลิทัวเนีย		แกรนด์ดยุกสตาญิสวัฟ เอากุสตุสที่ 2
ทศวรรษ 1800
	ราชอาณาจักรไอร์แลนด์		พระเจ้าจอร์จที่ 3	ค.ศ. 1801	รวมกับราชอาณาจักรบริเตนใหญ่ สถาปนาสหราชอาณาจักรบริเตนใหญ่และไอร์แลนด์
	จักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์		จักรพรรดิฟรันทซ์ที่ 2 แห่งจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์	ค.ศ. 1806	ถูกยุบโดยจักรพรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์
	อาร์ชดัชชีออสเตรีย		อาร์ชดยุกฟรันทซ์ที่ 2		เปลี่ยนเป็นจักรวรรดิออสเตรีย
	จักรวรรดิเฮติที่หนึ่ง		สมเด็จพระจักรพรรดิฌักที่ 1 แห่งเฮติ		ล้มล้างพระราชวงศ์
ทศวรรษ 1810
	จักรวรรดิฝรั่งเศสที่หนึ่ง		จักรพรรดินโปเลียนที่ 1	ค.ศ. 1814	สถาปนาราชอาณาจักรฝรั่งเศส
	ราชอาณาจักรอิตาลี		สมเด็จพระเจ้าโปเลียนที่ 1		ล้มล้างพระราชวงศ์
	เดนมาร์ก–นอร์เวย์		พระเจ้าเฟรเดอริกที่ 6		ประกาศแยกราชวงศ์
	ราชอาณาจักรเนเปิลส์		สมเด็จพระเจ้าเฟอร์ดินานด์ที่ 4	ค.ศ. 1816	สถาปนาราชอาณาจักรซิซิลีทั้งสอง
	ราชอาณาจักรซิซิลี		สมเด็จพระเจ้าเฟอร์ดินานด์ที่ 3
	จักรวรรดิมราฐา		สมเด็จพระจักรพรรดิประทับสิงห์	ค.ศ. 1818	ล้มล้างพระราชวงศ์
ทศวรรษ 1820
	ราชอาณาจักรเฮติ		พระเจ้าอ็องรีที่ 1 แห่งเฮติ	ค.ศ. 1820	ล้มล้างพระราชวงศ์
	สหราชอาณาจักรโปรตุเกส บราซิล และแอลการ์ฟ		พระเจ้าฌูเอาที่ 6	ค.ศ. 1822	ประกาศแยกราชวงศ์
	จักรวรรดิเม็กซิโกที่ 1		สมเด็จพระจักรพรรดิอากุสตินที่ 1 แห่งเม็กซิโก	ค.ศ. 1823	—
ทศวรรษ 1830
	ราชอาณาจักรฝรั่งเศส		พระเจ้าชาร์ลที่ 10 แห่งฝรั่งเศส	ค.ศ. 1830	สถาปนาราชอาณาจักรแห่งชาวฝรั่งเศส
	สหราชอาณาจักรเนเธอร์แลนด์		พระเจ้าวิลเลิมที่ 1 แห่งเนเธอร์แลนด์	ค.ศ. 1839	ประกาศแยกราชวงศ์
			แกรนด์ดยุกวิลเลิมที่ 1 แห่งลักเซมเบิร์ก
ทศวรรษ 1840
	ราชอาณาจักรแห่งชาวฝรั่งเศส		พระเจ้าหลุยส์-ฟีลิปที่ 1 แห่งฝรั่งเศส	ค.ศ. 1848	สถาปนาสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 2
	จักรวรรดิซิกข์		ทุลีป สิงห์	ค.ศ. 1849	ล้มล้างพระราชวงศ์
ทศวรรษ 1850
	จักรวรรดิโมกุล		จักรพรรดิบาฮาดูร์ ชาห์ที่ 2	ค.ศ. 1857	เปลี่ยนเป็นบริติชราช
	จักรวรรดิเฮติที่สอง		จักรพรรดิโฟสแต็งที่ 1 แห่งเฮติ	ค.ศ. 1859	ล้มล้างพระราชวงศ์
ทศวรรษ 1860
	ราชอาณาจักรซาร์ดิเนีย		พระเจ้าวิตโตรีโอ เอมานูเอเลที่ 2 แห่งซาวอย	ค.ศ. 1861	เปลี่ยนเป็นราชอาณาจักรอิตาลี
	ราชอาณาจักรซิซิลีทั้งสอง		สมเด็จพระเจ้าฟรานซิสที่ 2 แห่งราชอาณาจักรซิซิลีทั้งสอง		รวมชาติกับราชอาณาจักรอิตาลี
	ราชอาณาจักรลอมบาร์ดี-เวนีเชีย		สมเด็จพระราชาธิบดีฟรันทซ์ โยเซ็ฟที่ 1	ค.ศ. 1866	รวมชาติกับราชอาณาจักรอิตาลี
	ราชอาณาจักรฮันโนเฟอร์		พระเจ้าจอร์จที่ 5 แห่งฮันโนเฟอร์		รวบเข้ากับราชอาณาจักรปรัสเซีย
	จักรวรรดิเม็กซิโกที่ 2		จักรพรรดิมัคซีมีลีอานที่ 1 แห่งเม็กซิโก	ค.ศ. 1867	—
ทศวรรษ 1870
	จักรวรรดิฝรั่งเศสที่สอง		จักรพรรดินโปเลียนที่ 3	ค.ศ. 1870	สถาปนาสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 3
	รัฐสันตะปาปา		สมเด็จพระสันตะปาปาปิอุสที่ 9		รวมชาติกับราชอาณาจักรอิตาลี
	อาณาจักรรีวกีว		โช ไท	ค.ศ. 1879	รวบเข้ากับจักรวรรดิญี่ปุ่น
	ราชอาณาจักรซูลู		สมเด็จพระราชาธิบดีเคตช์วาโย คามพันเด		สงครามอังกฤษ–ซูลู-รวบเข้ากับจักรวรรดิอังกฤษ แต่ยังมีการสืบต่อระบอบราชาธิปไตยในซูลูแลนด์
ทศวรรษ 1880
	ราชอาณาจักรตาฮีตี		พระเจ้าโปมาเรที่ 5 แห่งตาฮีตี	ค.ศ. 1880	รวบเข้ากับจักรวรรดิอาณานิคมฝรั่งเศส
	จักรวรรดิพม่า		พระเจ้าธีบอ	ค.ศ. 1885	รวบเข้ากับบริติชราช
	จักรวรรดิบราซิล		จักรพรรดิเปดรูที่ 2 แห่งบราซิล	ค.ศ. 1889	เกิดการปฏิวัติ
ทศวรรษ 1890
	ราชอาณาจักรฮาวาย		สมเด็จพระราชินีนาถลีลีโอกาลานีแห่งฮาวาย	ค.ศ. 1895	สถาปนาสาธารณรัฐฮาวาย
	ราชอาณาจักรเมรีนา		สมเด็จพระราชินีนาถรานาวาโลนาที่ 3 แห่งมาดากัสการ์	ค.ศ. 1897	รวบเข้ากับจักรวรรดิอาณานิคมฝรั่งเศส
	ราชอาณาจักรฟิลิปปินส์		พระเจ้าอัลฟอนโซที่ 13	ค.ศ. 1898	สถาปนาสาธารณรัฐฟิลิปปินส์ที่ 1 และ รัฐบาลทหารสหรัฐแห่งหมู่เกาะฟิลิปปินส์
	คิวบา				ถูกยึดโดยสหรัฐ
	ปวยร์โตรีโก
ทศวรรษ 1900
	อาณาจักรปัตตานี		พระยาวิชิตภักดี	ค.ศ. 1902	กลายเป็นมณฑลปัตตานี
	รัฐสุลต่านอาเจะฮ์		อลาอุดดิน มูฮัมหมัด ดาอูด ชาห์ที่ 2	ค.ศ. 1903	รวบเข้ากับหมู่เกาะอินเดียตะวันออกของเนเธอร์แลนด์
	สหราชอาณาจักรสวีเดนและนอร์เวย์		สมเด็จพระเจ้าออสการ์ที่ 2	ค.ศ. 1905	ประกาศแยกราชวงศ์
	วิลายะห์บอสเนีย		สุลต่านอับดุล ฮามิดที่ 2	ค.ศ. 1908	รวบเข้ากับจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี
	ราชรัฐบัลแกเรีย		เจ้าชายเฟอร์ดินานด์ที่ 1		สถาปนาราชอาณาจักรบัลแกเรีย
ทศวรรษ 1910
	ราชอาณาจักรโปรตุเกส		สมเด็จพระเจ้าเอ็มมานูเอลที่ 2	ค.ศ. 1910	เกิดการปฏิวัติ
	จักรวรรดิเกาหลี		สมเด็จพระจักรพรรดิซุนจง	ค.ศ. 1910	ล้มล้างพระราชวงศ์โดยจักรวรรดิญี่ปุ่นและมีพระราชวงศ์ญี่ปุ่นเป็นประมุขจนถึงปี ค.ศ. 1945
	จักรวรรดิจีน		สมเด็จพระจักรพรรดิผู่อี๋	ค.ศ. 1912	การปฏิวัติซินไฮ่ – พระจักรพรรดิถูกถอดถอนโดยขุนศึกและนักสาธารณรัฐนิยม
	ราชรัฐแอลเบเนีย		เจ้าชายวิลเลี่ยมที่ 1	ค.ศ. 1914	ถูกล้มล้างลงแต่ก็ได้มีการฟื้นฟูขึ้นในปี ค.ศ. 1928 (ราชอาณาจักรแอลเบเนีย)
	คองเกรสโปแลนด์		สมเด็จพระเจ้านิโคลัสที่ 2	ค.ศ. 1915	ล้มล้างพระราชวงศ์
	จักรวรรดิจีน		จักรพรรดิหงเซียน	ค.ศ. 1916	ล้มล้างพระราชวงศ์
	เมืองสตูล		พระยาภูมินารถภักดี		กลายเป็นส่วนหนึ่งของสยาม
	จักรวรรดิรัสเซีย		สมเด็จพระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2	ค.ศ. 1917	การปฏิวัติรัสเซีย
	ราชรัฐฟินแลนด์		แกรนด์ดยุกนิโคไลที่ 2		สถาปนาราชอาณาจักรฟินแลนด์
	ราชอาณาจักรมอนเตเนโกร		สมเด็จพระเจ้านิกอลาที่ 1 แห่งมอนเตเนโกร	ค.ศ. 1918	ลงประชามติให้ถอดถอนพระราชาและรวมประเทศเข้ากับราชอาณาจักรเซอร์เบีย
	จักรวรรดิเยอรมัน		สมเด็จพระจักรพรรดิวิลเฮล์มที่ 2		รัฐสมาชิกของจักรวรรดิเยอรมันทั้งหมดพ้ายแพ้ในสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง และจากการปฏิวัติเยอรมัน
	ราชอาณาจักรปรัสเซีย
	ราชอาณาจักรบาวาเรีย		สมเด็จพระเจ้าลูทวิชที่ 3
	ราชอาณาจักรเวือร์ทเทิมแบร์ค		สมเด็จพระเจ้าวิลเฮล์มที่ 2
	ราชอาณาจักรแซกโซนี		สมเด็จพระเจ้าฟรีดริช ออกัสที่ 3
	แกรนด์ดัชชีเฮสเซอ		สมเด็จพระเจ้าเอิร์นส์ ลุดวิกที่ 1
	ราชรัฐบาเดิน		สมเด็จพระเจ้าฟรีดริชที่ 2
	ราชรัฐแซก-ไวมาร์-ไอเซนาร์ช		สมเด็จพระเจ้าวิลเฮล์ม เอิร์นส์ที่ 1
	ราชรัฐแมคเคลนบวร์ก-เชสวริน		สมเด็จพระเจ้าฟรีดริช ฟรานส์ที่ 4
	ราชรัฐเม็คเคลนบวร์ก-สเตรอลิตส์		สมเด็จพระเจ้าอดอลฟัส เฟรเดอริคที่ 6
	รัฐโอลเดนบวร์ก		สมเด็จพระเจ้าฟรีดริช ออกัสที่ 2
	ดัชชีบรุนส์วิก		สมเด็จพระเจ้าเอิร์นส์ ออกัสที่ 1
	รัฐอันฮัลต์		สมเด็จพระเจ้าโจอาชิม เอิร์นส์ที่ 1
	ดัชชีแซชเซน-โคบูร์กและโกธา		สมเด็จพระเจ้าคาร์ล เอ็ดการ์ดที่ 1
	รัฐแซก-เมนนิเจน		สมเด็จพระเจ้าเบิร์นฮาร์ทที่ 3
	ราชรัฐแซก-อัลเทนบวร์ก		ดยุคเอิร์นส์ที่ 2
	รัฐวัลด์เดค-พีรมอนต์		เจ้าชายฟรีดริชที่ 1
	ราชรัฐลิปป์		สมเด็จพระเจ้าลีโอโพลด์ที่ 4
	รัฐชควกควมเบิร์ก-ลิปป์		เจ้าชายอดอล์ฟที่ 2
	รัฐเชควาร์ทบูร์ก-รูดอลสติตซ์		เจ้าชายกุนเตอร์ วิคเตอร์ที่ 1
	รัฐเชควาร์ทบูร์ก-ซอนเดอร์ฮุสเซน
	เรอสส์ สายหลัก
	เรอสส์ สายรอง
	จักรวรรดิออสเตรีย		สมเด็จพระจักรพรรดิคาร์ลที่ 1		ถูกถอดถอนและล้มล้างพระราชวงศ์
	จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี
	ราชอาณาจักรฮังการี		สมเด็จพระราชาธิบดีคาร์ลที่ 4		แม้จะฟื้นฟูในปี ค.ศ. 1920 แต่ก็เหลือไว้เพียงราชบัลลังก์อันว่างเปล่ากับผู้สำเร็จราชการแทน
	ราชอาณาจักรโบฮีเมีย		สมเด็จพระราชาธิบดีคาร์ลที่ 3		รวมชาติกับสาธารณรัฐเชโกสโลวักที่ 1
	ราชอาณาจักรฟินแลนด์		สมเด็จพระเจ้าเฟรเดอริค ชาร์ลส์ที่ 1		ขึ้นเสวยราชย์ได้1ปี
	ราชอาณาจักรลิทัวเนีย		สมเด็จพระเจ้ามินดัวกัส (ว่าที่พระมหากษัตริย์)		ไม่เคยได้ขึ้นเสวยราชย์
	ราชอาณาจักรโปแลนด์	-	ไม่มี (สำเร็จราชการโดยคณะผู้สำเร็จราชการแทน)		ไม่มีผู้สืบทอดราชบัลลังก์
	ราชอาณาจักรบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา		สมเด็จพระราชาธิบดีคาร์ลที่ 1		รวมชาติกับราชอาณาจักรยูโกสลาเวีย
	ราชอาณาจักรโครเอเชีย-สลาโวเนีย		สมเด็จพระราชาธิบดีคาร์โลที่ 4		รวมชาติกับรัฐแห่งชาวสโลวีน โครแอต และเซิร์บ
	ราชอาณาจักรแดลเมเชีย		สมเด็จพระราชาธิบดีคาร์ลที่ 1		รวมชาติกับรัฐแห่งชาวสโลวีน โครแอต และเซิร์บ
	ราชอาณาจักรกาลิเซียและโลโดเมเรีย		สมเด็จพระราชาธิบดีคาร์ลที่ 1		รวมชาติกับสาธารณรัฐโปแลนด์ที่ 2
	ราชอาณาจักรเซอร์เบีย		สมเด็จพระราชาธิบดีปีเตอร์ที่ 1		เปลี่ยนเป็นราชอาณาจักรยูโกสลาเวีย
ทศวรรษ 1920
	ราชอาณาจักรอิสลามบูคารา (อุซเบกิสถาน)		สมเด็จพระเจ้าโมฮัมเม็ด อาลิม คาห์น	ค.ศ. 1920	—
	เขตปกครองของข่านแห่งคิวา (อุซเบกิสถาน)		สมเด็จพระเจ้าอับดุลเลาะห์ คาห์น		—
	ราชอาณาจักรซีเรีย		สมเด็จพระเจ้าฟัยศ็อลที่ 1 ประมุขร่วมกับราชอาณาจักรอิรัก	ค.ศ. 1920	ระบอบกษัตริย์ถูกล้มล้างจากการพ่ายแพ้ในการปิดล้อมที่ดามัสกัส ภายหลังได้มีการฟื้นฟู
	จักรวรรดิออตโตมัน		สุลต่านเมห์เหม็ดที่ 6	ค.ศ. 1922	สงครามประกาศอิสรภาพตุรกีจากการตัดสินใจของรัฐบาลอังการาในปี ค.ศ. 1922
	ราชอาณาจักรกรีซ		สมเด็จพระราชาธิบดีจอร์จที่ 2	ค.ศ. 1924	มีการฟื้นฟูพระราชวงศ์ใน ค.ศ. 1935 แต่ต่อมาก็ถูกถอดถอนออกจาพระอิสริยยศอีกครั้งใน ค.ศ. 1974
	มองโกเลีย		บอจด์ ข่าน		ถูกยึดอำนาจ
ทศวรรษ 1930
	ราชอาณาจักรสเปน		สมเด็จพระราชาธิบดีอัลฟอนโซที่ 13	ค.ศ. 1931	ภายหลังได้มีการฟื้นฟูพระราชวงศ์ขึ้นมาอีกครั้ง
	ราชอาณาจักรแอลเบเนีย		สมเด็จพระราชาธิบดีซ็อกที่ 1	ค.ศ. 1939	ราชบัลลังก์ถูกยึดโดยพระเจ้าวิคเตอร์ เอ็มมานูเอลที่ 3 แห่งอิตาลี หลังจากการรุกรานโดยอิตาลี
ทศวรรษ 1940
	ราชอาณาจักรแอลเบเนีย		สมเด็จพระเจ้าวิคเตอร์ เอ็มมานูเอลที่ 3	ค.ศ. 1943	ทรงสละราชบัลลังก์จากการสงบศึก
	ราชอาณาจักรโครเอเชีย		สมเด็จพระเจ้าโทมิสลาฟว์ที่ 2	ค.ศ. 1943	สละราชสมบัติภายหลังจากการบีบบังคับที่ราชอาณาจักรอิตาลีให้การสนับสนุน
	ราชอาณาจักรยูโกสลาเวีย		สมเด็จพระราชาธิบดีปีเตอร์ที่ 2		โค่นล้มโดยนาซีเยอรมัน
	ราชอาณาจักรไอซ์แลนด์		สมเด็จพระราชาธิบดีคริสเตียนที่ 10	ค.ศ. 1944	การเป็นสหพันธรัฐกับเดนมาร์กสิ้นสุดลง
	จักรวรรดิแมนจู		สมเด็จพระจักรพรรดิผู่อี๋	ค.ศ. 1945	สิ้นสุดการปกครองโดยญี่ปุ่น จักรวรรดิกลายเป็นส่วนหนึ่งของสาธารณรัฐจีน
	เกาหลีภายใต้การปกครองของญี่ปุ่น		สมเด็จพระจักรพรรดิฮิโระฮิโตะ		สิ้นสุดการปกครองโดยญี่ปุ่น
	จักรวรรดิเวียดนาม		สมเด็จพระจักรพรรดิบ๋าว ดั่ย		สิ้นสุดการปกครองโดยญี่ปุ่น
	ราชอาณาจักรฮังการี	-	ไม่มี (ผู้สำเร็จราชการแทน)	ค.ศ. 1946	มติรัฐสภาโดยปราศจากการลงประชามติ
	ราชอาณาจักรอิตาลี		สมเด็จพระเจ้าอุมแบร์โตที่ 2		ผลการลงประชามติ ร้อยละ 54.3 ให้เปลี่ยนเป็นสาธารณรัฐ
	ราชอาณาจักรบัลแกเรีย		สมเด็จพระเจ้าซาร์ซิเมออนที่ 2		ผลการลงประชามติ ร้อยละ 95 ให้เปลี่ยนเป็นสาธารณรัฐ
	ราชอาณาจักรซาราวัก		ชาร์ลส์ ไวเนอร์ บรู๊ค		ราชามอบอำนาจให้อังกฤษ
	ราชอาณาจักรโรมาเนีย		สมเด็จพระราชาธิบดีไมเคิลที่ 1	ค.ศ. 1947	บังคับให้สละราชสมบัติโดยพวกคอมมิวนิสต์
	จักรวรรดิอินเดีย		สมเด็จพระจักรพรรดิจอร์จที่ 6		ล้มเลิกการเป็นราชอาณาจักรเครือจักรภพ สถาปนาสหภาพอินเดียและรัฐปากีสถาน
	พม่า		พระเจ้าจอร์จที่ 6	ค.ศ. 1948	สถาปนาสาธารณรัฐแห่งสหภาพพม่า
	เสรีรัฐไอริช		พระเจ้าจอร์จที่ 6	ค.ศ. 1949	การเป็นสหราชอาณาจักรกับบริเตนใหญ่ สิ้นสุดลง
	หมู่เกาะอินเดียตะวันออกของเนเธอร์แลนด์		สมเด็จพระราชินีนาถยูเลียนา		สถาปนาประเทศอินโดนีเซีย
ทศวรรษ 1950
	สหภาพอินเดีย		พระเจ้าจอร์จที่ 6	ค.ศ. 1950	ล้มเลิกการเป็นราชอาณาจักรเครือจักรภพ
	ราชอาณาจักรไมซอร์		รายาชามาราเจนดรา วาดิยาร์		กลายเป็นรัฐหนึ่งของอินเดีย
	ราชอาณาจักรทิเบต		ทะไลลามะที่ 14	ค.ศ. 1951	รวบเข้ากับสาธารณรัฐประชาชนจีน
	ชัมมูและกัศมีร์		ฮาริ ซิงห์	ค.ศ. 1952	กลายเป็นชัมมูและกัศมีร์ (ดินแดนสหภาพ)
	ราชอาณาจักรอียิปต์		พระเจ้าฟูอัดที่ 2	ค.ศ. 1953	การปฏิวัติอียิปต์ ค.ศ. 1952
	รัฐเวียดนาม		บ๋าว ดั่ย	ค.ศ. 1955	แบ่งประเทศและลงประชามติ
	รัฐปากีสถาน		สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2	ค.ศ. 1956	ล้มเลิกการเป็นราชอาณาจักรเครือจักรภพ
	อาณาจักรอัสฮันติ		โอเซย ตูตู อาเยแมน เพรมเพชที่ 2	ค.ศ. 1957	รวบเข้ากับประเทศกานา แต่ยังมีการสืบต่อระบอบราชาธิปไตยในอัสฮันติแลนด์
	ราชอาณาจักรตูนิเซีย		พระเจ้ามูฮัมหมัดที่ 8 อัล-อามินแห่งตูนิเซีย		รัฐประหาร
	ราชอาณาจักรอิรัก		พระเจ้าฟัยศ็อลที่ 2	ค.ศ. 1958
ทศวรรษ 1960
	คองโก		สมเด็จพระราชาธิบดีโบดวง	ค.ศ. 1960	สถาปนาสาธารณรัฐคองโก (เลออปอลวีล)
	กานา		สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2		ล้มเลิกการเป็นราชอาณาจักรเครือจักรภพ
	สหภาพแอฟริกาใต้			ค.ศ. 1961
	ราชอาณาจักรรวันดา		สมเด็จพระเจ้าคิเกลิที่ 5		รัฐประหาร
	แทนกันยีกา		สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2	ค.ศ. 1962	ล้มเลิกการเป็นราชอาณาจักรเครือจักรภพ
	ราชอาณาจักรมุตาวัคคิไลต์เยเมน		สุลต่านมูฮัมมัดที่ 11		รัฐประหาร
	สิงคโปร์		สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2	ค.ศ. 1963	เข้าร่วมกับสหพันธรัฐมาลายา
	ไนจีเรีย				ล้มเลิกการเป็นราชอาณาจักรเครือจักรภพ
	ยูกันดา
	เคนยา			ค.ศ. 1964
	แซนซิบาร์		สุลต่านจามชิด บิน อับดุลลาห์		รัฐประหาร
	ราชอาณาจักรบุรุนดี		สมเด็จพระเจ้านทาร์ที่ 5	ค.ศ. 1966
	มาลาวี		สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2		ล้มเลิกการเป็นราชอาณาจักรเครือจักรภพ
	ราชอาณาจักรมัลดีฟส์		สมเด็จพระราชาธิบดีมูฮัมมัด ฟารีด ดิดิ	ค.ศ. 1968	การลงประชามติแยกตัวเป็นเอกราช
	ราชอาณาจักรลิเบีย		สมเด็จพระเจ้าไอดริสที่ 1	ค.ศ. 1969	รัฐประหาร
ทศวรรษ 1970
	ราชอาณาจักรกัมพูชา		พระบาทสมเด็จพระบรมนาถนโรดม สีหนุ	ค.ศ. 1970	ภายหลังมีการฟื้นฟู
	แกมเบีย		สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2		ล้มเลิกการเป็นราชอาณาจักรเครือจักรภพ
	กายอานา
	เซียร์ราลีโอน			ค.ศ. 1971
	ซีลอน (ศรีลังกา)			ค.ศ. 1972	ล้มเลิกการเป็นราชอาณาจักรเครือจักรภพ
	ราชอาณาจักรอัฟกานิสถาน		สมเด็จพระเจ้ามูฮัมเม็ด ซาฮีร์ ชาห์	ค.ศ. 1973	รัฐประหาร
	จักรวรรดิเอธิโอเปีย		สมเด็จพระจักรพรรดิเฮลี เซลาสซีที่ 1	ค.ศ. 1974
	ราชอาณาจักรกรีซ		สมเด็จพระราชาธิบดีคอนสแตนตินที่ 2		การลงประชามติ; ร้อยละ 69 ต้องการให้เปลี่ยนระบอบการปกครอง
	มอลตา		สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2		ล้มเลิกการเป็นราชอาณาจักรเครือจักรภพ
	ราชอาณาจักรลาว		พระบาทสมเด็จพระเจ้ามหาชีวิตศรีสว่างวัฒนา	ค.ศ. 1975	การยึดครองโดยคอมมิวนิสต์
	ราชอาณาจักรสิกขิม		ปาร์ลเดน ทอนดับ นามกยาล		ผลการลงประชามติ ร้อยละ 97 ต้องการเป็นรัฐสมาชิกรัฐหนึ่งของอินเดีย
	ตรินิแดดและโตบาโก		สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2	ค.ศ. 1976	ล้มเลิกการเป็นราชอาณาจักรเครือจักรภพ
	จักรวรรดิอิหร่าน		สมเด็จพระราชาธิบดีมูฮัมมัด เรซา ปาห์เลวี	ค.ศ. 1979	การปฏิวัติอิสลาม
	จักรวรรดิแอฟริกากลาง		สมเด็จพระจักรพรรดิโบคัสซาที่ 1		รัฐประหาร
ทศวรรษ 1980
	รัฐสุลต่านซูลู		สุลต่านโมฮัมหมัดมหาราชอับดุลเลาะคีร	ค.ศ. 1986	ล้มล้างพระราชวงศ์
	ฟิจิ		สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2	ค.ศ. 1987	ล้มเลิกการเป็นราชอาณาจักรเครือจักรภพ
ทศวรรษ 1990
	มอริเชียส		สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2	ค.ศ. 1992	ล้มเลิกการเป็นราชอาณาจักรเครือจักรภพ
	ฮ่องกง			ค.ศ. 1997	เปลี่ยนเป็นเขตบริหารพิเศษฮ่องกง
ทศวรรษ 2000
	ซามัว		มาลีเอตัว ตานุมาฟิลิที่ 2	ค.ศ. 2007	ไม่มีผู้สืบทอดราชบัลลังก์
	ราชอาณาจักรเนปาล		สมเด็จพระราชาธิบดีชญาเนนทรวีรวิกรมศาหเทวะ	ค.ศ. 2008	มติของรัฐสภา จัดตั้งสาธารณรัฐ
ทศวรรษ 2010
	เนเธอร์แลนด์แอนทิลลีส		สมเด็จพระราชินีนาถเบียทริกซ์	ค.ศ. 2010	ดินแดนถูกยุบ
ทศวรรษ 2020
	บาร์เบโดส		สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2	ค.ศ. 2021	ล้มเลิกการเป็นราชอาณาจักรเครือจักรภพ

รายชื่อราชาธิปไตยในปัจจุบันที่ได้รับการฟื้นฟู

ประเทศ		ปีที่ล้มล้าง (ค.ศ.)	หมายเหตุ	ปีที่ฟื้นฟู (ค.ศ.)
	ราชอาณาจักรอังกฤษ สกอตแลนด์ และไอร์แลนด์	1649	เปลี่ยนผ่านมาจากเครือจักรภพแห่งอังกฤษและการปฏิวัติอันรุ่งโรจน์	1660
	ราชอาณาจักรสเปน	1873	เปลี่ยนผ่านมาจากสาธารณรัฐสเปนที่ 1	1874
		1931	เปลี่ยนผ่านมาจากสาธารณรัฐสเปนที่ 2 แล้วจากนั้นจึงเกิดการฟื้นฟูในปี 1947 ซึ่งการฟื้นฟูมาจากคำสั่งเสียของจอมพลฟรันซิสโก ฟรังโก	1975
	อันโกเล	1967	ถูกล้มล้างจากรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ของ มิลตัน โอเบเต	1993
	บูกันดา
	บุนโยโร
	โตโร
	ราชอาณาจักรกัมพูชา	1970	เกิดการรัฐประหาร	1975
		1976	หลังจากการล้มล้างสองครั้งท้ายที่สุดก็ได้มีการฟื้นฟูอีกครั้งในปี ค.ศ. 1993	1993
	รเวนซูรูรู (ส่วนหนึ่งของยูกันดา)	1982	ถูกล้มเลิกโดยรัฐบาล	2009 (พฤตินัย)

ดูเพิ่ม

• ผู้อ้างสิทธิในราชบัลลังก์