ประเทศอุซเบกิสถาน

**ความสัมพันธ์อุซเบกิสถาน – ไทย**
	Map indicating location of อุซเบกิสถาน and ไทย
<img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/50px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="thumbborder" data-file-width="1000" data-file-height="500"> ; อุซเบกิสถาน	<img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_Thailand.svg/50px-Flag_of_Thailand.svg.png" decoding="async" width="50" height="33" class="thumbborder" data-file-width="900" data-file-height="600"> ; ไทย

**ความสัมพันธ์อุซเบกิสถาน – รัสเซีย**
	Map indicating location of อุซเบกิสถาน and รัสเซีย
<img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/50px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="thumbborder" data-file-width="1000" data-file-height="500"> ; อุซเบกิสถาน	<img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/50px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="50" height="33" class="thumbborder" data-file-width="900" data-file-height="600"> ; รัสเซีย

สาธารณรัฐอุซเบกิสถาน
สาธารณรัฐอุซเบกิสถาน
O‘zbekiston Respublikasi;; Ўзбекистон Республикаси (อุซเบก)
ธงชาติ	ตราแผ่นดิน
	คำขวัญ: ไม่มี
	เพลงชาติ: เพลงชาติอุซเบกิสถาน ;
เมืองหลวง; (และเมืองใหญ่สุด)	ทาชเคนต์; 41°16′N 69°13′E / 41.267°N 69.217°E
ภาษาราชการ	ภาษาอุซเบก
ภาษาสื่อสารข้ามกลุ่มชาติพันธุ์	ภาษารัสเซีย
การปกครอง	รัฐเดี่ยว ระบบประธานาธิบดี สาธารณรัฐรัฐธรรมนูญฆราวาสนิยม
เอกราช	จากสหภาพโซเวียต
พื้นที่
ประชากร
จีดีพี (อำนาจซื้อ)	2560 (ประมาณ)
จีดีพี (ราคาตลาด)	2560 (ประมาณ)
จีนี (2546)	35.3
HDI (2559)	0.701 (สูง) (105th)
สกุลเงิน	ซอมอุซเบกิสถาน (UZS)
เขตเวลา	(UTC+5)
ขับรถด้าน	ขวามือ
โดเมนบนสุด	.uz
รหัสโทรศัพท์	998

อุซเบกิสถาน (อังกฤษ: Uzbekistan; อุซเบก: O'zbekiston) หรือชื่ออย่างเป็นทางการก็คือ สาธารณรัฐอุซเบกิสถาน (อังกฤษ: Republic of Uzbekistan; อุซเบก: O‘zbekiston Respublikasi) เป็นประเทศในทวีปเอเชียกลางที่ถูกล้อมรอบด้วยประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล มีอาณาเขตติดกับประเทศอัฟกานิสถานในทวีปเอเชียใต้ ประเทศคาซัคสถาน คีร์กีซสถาน ทาจิกิสถาน และเติร์กเมนิสถาน และมีชายฝั่งบนทะเลอารัล อุซเบกิสถานเคยเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียต

ภูมิศาสตร์แก้ไข

แผนที่ประเทศอุซเบกิสถาน

พื้นที่ มีพื้นที่ 447,400 ตารางกิโลเมตร
ภูมิประเทศ เป็นทะเลทรายล้อมรอบด้วยเทือกเขาสูง
ภูมิอากาศ ทะเลทรายแบบภาคพื้นทวีป หน้าร้อนๆ นาน หน้าหนาวอากาศเย็นสบาย
ที่ตั้ง ภูมิภาคเอเชียกลาง ทางเหนือของประเทศอัฟกานิสถาน

สิ่งแวดล้อมแก้ไข

ประวัติศาสตร์แก้ไข

ยุคก่อนประวัติศาสตร์แก้ไข

รูปหล่อเล็กหญิง ทำจากคลอไรและหินปูน จุดเริ่มต้นของสหัสวรรษที่ 2 ก่อนคริสต์ศักราช

พระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราช

พระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราชได้ยึดครองดินแดนของฮ่อเมื่อปี 367 ก่อนคริสตกาล ในภายหลังดินแดนนี้ได้ถูกผนวกเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิเปอร์เซียในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 6 ก่อนจะถูกยึดครองโดยจักรวรรดิมองโกลของเจงกีส ข่าน เมื่อ ค.ศ. 1220

ยุคประวัติศาสตร์แก้ไข

ในศตวรรษที่ 13 ขุนศึกชื่อ ติเมอร์ (Timur; Tamerlane) ได้มีอำนาจเหนือมองโกลและตั้งอาณาจักรของตนเองขึ้นที่เมืองซามาร์คันด์ ซึ่งติเมอร์ได้กลายมาเป็นสัญลักษณ์ในการสร้างชาติอุซเบกิสถานในยุคปัจจุบัน

ศตวรรษที่ 19แก้ไข

คริสต์ศตวรรษที่ 19 เมื่อจักรวรรดิรัสเซียได้ขยายอำนาจมาในย่านเอเชียกลาง

ศตวรรษที่ 20แก้ไข

อุซเบกิสถานได้กลายมาเป็นส่วนหนึ่งในสหภาพโซเวียต มีชื่อว่าสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตอุซเบก ก่อนจะได้รับอิสรภาพหลังจากการล่มสลายของโซเวียตเมื่อวันที่ 31 สิงหาคม ค.ศ. 1991

การเมืองการปกครองแก้ไข

รัฐธรรมนูญปี 1993 กำหนดให้อุซเบกิสถานมีการปกครองแบบสาธารณรัฐประชาธิปไตย

บริหารแก้ไข

ประธานาธิบดีเป็นประมุขและนายกรัฐมนตรีเป็นผู้บริหารประเทศ

นิติบัญญัติแก้ไข

รัฐสภาอุซเบกิสถาน.

ระบบสภาเดี่ยว

ตุลาการแก้ไข

สถานการณ์การเมืองแก้ไข

เมื่อวันที่ 13 พ.ค. 2548 ได้มีการประท้วงรัฐบาลที่เมือง Andijan ราว 200 ก.ม.จากกรุงทาชเคนต์ และต่อมาที่เมือง Korasuv ในเขตหุบเขา Ferghana ทางภาคตะวันออกใกล้พรมแดนคีร์กีซสถาน ซึ่งเป็นเขตที่ถูกจับตามองจากทางการอุซเบกิสถาน เนื่องจากรัฐบาลเชื่อว่ามีกลุ่มมุสลิมที่ต่อต้านรัฐบาลและมีแนวความคิดที่จะแยกตัวเป็นอิสระ แหล่งข่าวต่างๆ เชื่อว่า การประท้วงมีสาเหตุจากความไม่พอใจการบริหารประเทศของประธานาธิบดี ที่ละเลยต่อความเป็นอยู่ของประชาชน ในการปะทะกันของกองทัพของรัฐบาลและผู้ชุมนุมประท้วงเป็นเหตุให้มีผู้เสียชีวิตราว 750 คนและบาดเจ็บอีกนับพันคน (ตัวเลขทางการมีผู้เสียชีวิต 187 คน) ซึ่งรัฐบาลอุซเบกิสถานได้กล่าวหากลุ่มมุสลิมหัวรุนแรง (Hizb ut-Tahrir) ว่าอยู่เบื้องหลังการก่อเหตุจลาจลดังกล่าว และเมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน 2548 ศาลสูงสุดของอุซเบกิสถานได้ตัดสินจำคุกผู้ต้องหา 15 คน ซึ่งรัฐบาลกล่าวหาว่ามีส่วนก่อเหตุความไม่สงบที่เมือง Andijan ซึ่งผู้ต้องหาทั้งหมดให้การสารภาพ โดยแหล่งข่าวต่างๆ เชื่อว่ากระบวนการตัดสินไม่โปร่งใส และน่าจะเป็นเพียงการจัดฉากของฝ่ายรัฐบาลเท่านั้น

หลังจากที่สหรัฐฯ ลังเลที่จะแสดงท่าทีในเรื่องนี้ เนื่องจากความร่วมมือด้านการทหารที่มีอยู่ แต่ต่อมาสหรัฐฯ EU และ OSCE ได้เรียกร้องให้องค์การนานาชาติเข้าไปสอบสวนเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น แต่ประธานาธิบดี Karimov ปฏิเสธและยืนยันไม่ให้มีการสอบสวนดังกล่าว เมื่อเดือนกรกฎาคม 2548 ไม่กี่ชั่วโมงหลังจากองค์การสหประชาชาติที่สหรัฐฯ เป็นแกนนำได้ช่วยเหลือนำผู้ลี้ภัยชาวอุซเบกที่ลี้ภัยไปยังคีร์กีซสถานส่งต่อไปยังประเทศโรมาเนีย รัฐบาลของประธานาธิบดี Karimov ได้ออกคำสั่งให้ถอนฐานทัพของสหรัฐที่ประจำอยู่ที่เมือง Karshi-Khanabad ซึ่งเป็นเมือง หน้าด่านชายแดนติดกับอัฟกานิสถานออกจากอุซเบกิสถานภายในสิ้นปี 2548 เมื่อเดือนตุลาคม 2548 ในการประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศของ EU ได้มีมติให้ใช้มาตรการคว่ำบาตรกับอุซเบกิสถาน โดยจะงด ค้าอาวุธ ลดเงินทุนช่วยเหลือและระงับโครงการบางส่วนของThe EU-Uzbek Partnership and Cooperation Agreement (PAC) รวมทั้งงดการตรวจลงตราแก่เจ้าหน้าที่ของรัฐบาลอุซเบกิสถานอีกสิบสองคนด้วย ล่าสุด ที่ประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศสหภาพยุโรปเมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม 2550 มีมติให้ยกเลิกการระงับการให้วีซ่าเข้าสหภาพยุโรปแก่เจ้าหน้าที่ระดับสูงของอุซเบกิสถานจำนวน 4 คน จาก 12 คนที่สหภาพยุโรปเชื่อว่ามีส่วนเกี่ยวข้องกับสถานการณ์รุนแรงที่ Andijan

สำหรับรัสเซียได้แสดงการสนับสนุนอุซเบกิสถานในเรื่องนี้มาโดยตลอด โดยเชื่อว่าการจลาจลที่เมือง Andijan มีผู้อยู่เบื้องหลังไม่ใช่เกิดขึ้นจากความไม่พอใจต่อรัฐบาลต่อการแก้ปัญหาเศรษฐกิจและสังคมอย่างที่ประเทศส่วนใหญ่เข้าใจกัน โดยเมื่อวันที่ 14-15 พฤศจิกายน 2548 ประธานาธิบดี Karimov เยือนรัสเซียอย่างเป็นทางการ โดยได้มีการลงนามความร่วมมือทางการทหารร่วมกัน ซึ่งรวมถึงการอนุญาตให้ใช้อาวุธของตนในเขตแดนของกันและกัน และการช่วยเหลือทางการทหารต่อกันในกรณีที่ถูกรุกราน

สิทธิมนุษยชนแก้ไข

การแบ่งเขตการปกครองแก้ไข

ประเทศอุซเบกิสถานแบ่งออกเป็น 12 จังหวัด (provinces - viloyatlar) 1 สาธารณรัฐปกครองตนเอง* (autonomous republic - respublika) และ 1 นครอิสระ** (independent city - shahar) ได้แก่

แผนที่เขตการปกครองของประเทศอุซเบกิสถาน

เขตการปกครอง	เมืองหลวง	เนื้อที่ (ตร.กม.)	จำนวนประชากร	หมายเลข
อันดียอน (Andijon)	อันดียอน (Andijon)	4,200	1,899,000	2
บูโคโร (Buxoro)	บูคารา (Buxoro; Bukhara)	39,400	1,384,700	3
เฟอร์กานา (Fergana)	เฟอร์กานา (Fergana)	6,800	2,597,000	4
ยิซซัค (Jizzax)	ยิซซัค (Jizzax)	20,500	910,500	5
โคราซม์ (Xorazm)	อูร์เกนช์ (Urgench)	6,300	1,200,000	13
นามันกัน (Namangan)	นามันกัน (Namangan)	7,900	1,862,000	6
นาวอยย์ (Navoiy)	นาวอยย์ (Navoiy)	110,800	767,500	7
คัชคาดาริโอ (Qashqadaryo)	คาร์ชี (Qarshi)	28,400	2,029,000	8
คาราคัลปัคสถาน* (Karakalpakstan)	โนคิส (No'kis)	160,000	1,200,000	14
ซามาร์คันด์ (Samarqand)	ซามาร์คันด์ (Samarqand)	16,400	2,322,000	9
ซีร์ดาริโอ (Sirdaryo)	กูลิสตอน (Guliston)	5,100	648,100	10
ซูร์คอนดาริโอ (Surxondaryo)	เตอร์เมซ (Termez)	20,800	1,676,000	11
ทาชเคนต์ (Tashkent)	ทาชเคนต์ (Tashkent)	15,300	4,450,000	12
ทาชเคนต์** (Tashkent)		???	???	1

นโยบายต่างประเทศแก้ไข

ความสัมพันธ์กับกลุ่มเครือรัฐเอกราชแก้ไข

ความสัมพันธ์กับรัสเซียแก้ไข

ความสัมพันธ์กับราชอาณาจักรไทยแก้ไข

กองทัพแก้ไข

กองกำลังกึ่งทหารแก้ไข

เศรษฐกิจแก้ไข

โครงสร้างทางเศรษฐกิจแก้ไข

ทาชเคนต์

ผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาติ 13.2 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (2549)
การเจริญเติบโตของเศรษฐกิจ ร้อยละ 6.2 (2549)
มูลค่าการส่งออก 5.47 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ
สินค้าส่งออกสำคัญ ฝ้าย 41.5 % ก๊าซธรรมชาติ ปิโตรเลียม ถ่านหิน โลหะ ทองและเงิน เครื่องนุ่งห่ม สิ่งทอ
ตลาดส่งออกสำคัญ รัสเซีย จีน ยูเครน ตุรกี ทาจิกิสถาน บังคลาเทศ
มูลค่าการนำเข้า 4.19 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ
สินค้านำเข้าสำคัญ เครื่องจักรและชิ้นส่วน (50%) ผลิตภัณฑ์อาหาร (16%) เคมีภัณฑ์ โลหะ
แหล่งนำเข้าสำคัญ รัสเซีย เกาหลีใต้ เยอรมนี จีน คาซัคสถาน ตุรกี
ทรัพยากร ก๊าซธรรมชาติ ปิโตรเลียม ถ่านหิน ทองคำ ยูเรเนียม เงิน ทองแดง ตะกั่ว สังกะสี ทังสเตน
อุตสาหกรรมหลัก สิ่งทอ อาหารแปรรูป เครื่องจักรกล อุตสาหกรรมโลหะ ก๊าซธรรมชาติ เคมีภัณฑ์

สถานการณ์เศรษฐกิจปัจจุบันแก้ไข

อุซเบกิสถานมีจุดแข็งที่สำคัญคือเป็นตลาดขนาดใหญ่เป็นลำดับ 3 ของประเทศ CIS และมีความอุดมสมบูรณ์ทางการเกษตรโดยเฉพาะพื้นที่ตอนกลางและตอนใต้ซึ่งเป็นที่ราบลุ่ม อีกทั้งมีแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญและน่าสนใจ ได้แก่ เมือง Samarkand , Bukara และ Khiva ซึ่งเป็นเมืองเก่าแก่ที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และอารยธรรมบนเส้นทางสายไหมในอดีต

รัฐบาลปัจจุบันมีนโยบายทางเศรษฐกิจที่สำคัญ ได้แก่ การพัฒนาเศรษฐกิจแบบยั่งยืน การแปรรูปรัฐวิสาหกิจ การส่งเสริมการลงทุนจากต่างชาติ การปฏิรูปการเกษตร การเปิดเสรีทางการค้าต่างประเทศและการเงิน การปรับปรุงมาตรฐานการดำรงชีพของประชาชน

อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันธุรกิจส่วนใหญ่ของประเทศเป็นธุรกิจผูกขาดที่ดำเนินการโดยเครือข่ายของบุคคลในตระกูลและกลุ่มผลประโยชน์ของบุคคลในรัฐบาล อีกทั้งระบบการจัดเก็บภาษียังไม่โปร่งใส ตลอดจนการกระจายรายได้ไม่ถึงประชาชนอย่างแท้จริง ทำให้ประชากรยังประสบกับปัญหาความยากจน

การท่องเที่ยวแก้ไข

โครงสร้างพื้นฐานแก้ไข

คมนาคม และ โทรคมนาคมแก้ไข

คมนาคมแก้ไข

โทรคมนาคมแก้ไข

วิทยาศาสตร์ และ เทคโนโลยีแก้ไข

การศึกษาแก้ไข

สาธารณสุขแก้ไข

สวัสดิการสังคมแก้ไข

ประชากรศาสตร์แก้ไข

เชื้อชาติแก้ไข

เด็กๆ ชาวอุซเบก

ประชากร 27.7 ล้านคน (2549) ประกอบด้วยชาวอุซเบกร้อยละ 80 รัสเซียร้อยละ 5.5 ทาจิกร้อยละ 5 คาซัคร้อยละ 3 คาราคาลปักร้อยละ 2.5 ตาตาร์ร้อยละ 1.5 อื่นๆ ร้อยละ 2.5 รวมถึงชนกลุ่มน้อยมากมายหลายกลุ่ม แต่ที่มีจำนวนมาก คือ พวกคีร์ คาซัค อุซเบก ทาจิก เติร์กเมน รัสเซียน อาเซอรี และเคิร์ด

ศาสนาแก้ไข

อิสลาม นิกายสุหนี่ ร้อยละ 88 คริสต์ นิกายอีสเทิร์นออโธด๊อกซ์ ร้อยละ 9 อื่นๆ ร้อยละ 3

ภาษาแก้ไข

อุซเบก 74.3% รัสเซีย 14.2% ทาจิก 4.4%

กีฬาแก้ไข

ฟุตบอลแก้ไข

มวยสากลแก้ไข

วัฒนธรรมแก้ไข

สถาปัตยกรรมแก้ไข

อาหารแก้ไข

พาโลฟ (Palov) อาหารประจำชาติ

ดนตรีแก้ไข

สื่อมวลชนแก้ไข

วันหยุดแก้ไข

1 มกราคม – วันปีใหม่ "Yangi Yil Bayrami"
14 มกราคม – วันกองทัพอุซเบกิสถาน Vatan Himoyachilari kuni
8 มีนาคม – วันสตรีสากล – "Xalqaro Xotin-Qizlar kuni"
21 มีนาคม – วันปีใหม่ของชาวเตอร์กิซ – "Navro'z Bayrami"
1 พฤษภาคม – วันแรงงานสากล
9 พฤษภาคม – ชัยชนะเหนือเยอรมนี – "Xotira va Qadirlash kuni"
1 กันยายน – วันประกาศเอกราช – "Mustaqillik kuni"
1 ตุลาคม – วันครู – "O'qituvchi va Murabbiylar"
8 ธันวาคม – วันรัฐธรรมนูญ – Konstitutsiya kuni

วันหยุดนอกเหนือจากทางราชการ

End of Ramazon Ramazon Hayit Eid al-Fitr
70 days later Qurbon Hayit Eid al-Adha

อ้างอิงแก้ไข

↑ "Uzbekistan". World Bank.

สื่อออนไลน์แก้ไข

Environmental Justice Foundation, February 2010, Slave Nation – A report exposing the continued use of state-sponsored forced child labour in the cotton fields of Uzbekistan,
Anora Mahmudova, AlterNet, May 27, 2005, Uzbekistan’s Growing Police State (checked 2005-11-08)
Manfred Nowak, Radio Free Europe, 2005-06-23, UN Charges Uzbekistan With Post-Andijon Torture,
Gulnoza Saidazimova, Radio Free Europe, 2005-06-22, Uzbekistan: Tashkent reveals findings on Andijon uprising as victims mourned
BBC News, 'Harassed' BBC shuts Uzbek office, 2005-10-26 (checked 2005-11-15)
CIA – The World Factbook — Uzbekistan
Denial of Justice in Uzbekistan, report to OMCT
The worst of the worst, the world's most repressive societies, 2005.
The measures, taken by the Government of the Republic of Uzbekistan in the field of providing and encouraging human rights
Uzbekistan's Ombudsman reports on 2002 results
Jeffrey Thomas, US Government Info September 26, 2005 Freedom of Assembly, Association Needed in Eurasia, U.S. Says,
Robert McMahon, Radio Free Europe, 2005-06-07 Uzbekistan: Report Cites Evidence Of Government 'Massacre' In Andijon
Amnesty International, public statement "Uzbekistan: Independent international investigation needed into Andizhan events"
People's Voice, 2005-05-17 Andijan events: truth and lies
Interview with Akmal Saidov, kreml.org, 2005-10-17 Andijon events are used as a pretext for putting an unprecedented pressure on Uzbekistan
Worldbank per-country data on GNI and PPP per capita
UN Office for Coordination of Humanitarian Affairs Country Report on Uzbekistan
Islam Karimov's interview to Rossijskaya Gazeta, 1995-07-07 Principles of Our Reform
2005 Index of Economic Freedom, Uzbekistan
US Department of State, Uzbekistan: 2005 Investment Climate Statement
The Republic of Uzbekistan Accepts Article VIII Obligations
US Department of State, 2005–07 Background Note: Uzbekistan
Asian Development Outlook for 2005, report on Uzbekistan
IMF , 2005-09-24 Republic of Uzbekistan and the IMF
Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Uzbekistan report on International Trade
Uzbekistan: In for the Long Haul: report on the international response to Uzbekistan by the International Crisis Group
On results of socio-economic development of the Republic of Uzbekistan in the first half of 2009
Aral Sea Foundation

สื่อสิ่งพิมพ์แก้ไข

Chasing the Sea: Lost Among the Ghosts of Empire in Central Asia by Tom Bissell
A Historical Atlas of Uzbekistan by Aisha Khan
The Modern Uzbeks From the 14th century to the Present: A Cultural History by Edward A. Allworth
Nationalism in Uzbekistan: Soviet Republic's Road to Sovereignty by James Critchlow
Odyssey Guide: Uzbekistan by Calcum Macleod and Bradley Mayhew
Uzbekistan: Heirs to the Silk Road by Johannes Kalter and Margareta Pavaloi
Silk Road to Ruin: Is Central Asia the New Middle East? by Ted Rall
Murder in Samarkand – A British Ambassador's Controversial Defiance of Tyranny in the War on Terror by Craig Murray
Tamerlane's Children – Dispatches from contemporary Uzbekistan by Robert Rand
White Gold – the true cost of cotton, Still in the Fields, Slave Nation printed reports documenting environmental and social abuses in Uzbekistan's cotton fields by the Environmental Justice Foundation

แหล่งข้อมูลอื่นแก้ไข

คุณสามารถหาข้อมูลเกี่ยวกับ ประเทศอุซเบกิสถาน ได้โดยค้นหาจาก โครงการพี่น้องของวิกิพีเดีย :
	หาความหมาย จากวิกิพจนานุกรม
	หนังสือ จากวิกิตำรา
	คำคม จากวิกิคำคม
	ข้อมูลต้นฉบับ จากวิกิซอร์ซ
	ภาพและสื่อ จากคอมมอนส์
	เนื้อหาข่าว จากวิกิข่าว
	แหล่งเรียนรู้ จากวิกิวิทยาลัย