วิกิพีเดีย

ประเทศอุซเบกิสถาน

(เปลี่ยนทางจาก อุซเบกิสถาน)

อุซเบกิสถาน (อังกฤษ: Uzbekistan; อุซเบก: O'zbekiston) หรือชื่ออย่างเป็นทางการก็คือ สาธารณรัฐอุซเบกิสถาน (อังกฤษ: Republic of Uzbekistan; อุซเบก: O‘zbekiston Respublikasi) เป็นประเทศในทวีปเอเชียกลางที่ถูกล้อมรอบด้วยประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล มีอาณาเขตติดกับประเทศอัฟกานิสถานในทวีปเอเชียใต้ ประเทศคาซัคสถาน คีร์กีซสถาน ทาจิกิสถาน และเติร์กเมนิสถาน และมีชายฝั่งบนทะเลอารัล อุซเบกิสถานเคยเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียต

สาธารณรัฐอุซเบกิสถาน
O‘zbekiston Respublikasi;
Ўзбекистон Республикаси (อุซเบก)
ธงชาติ ตราแผ่นดิน
คำขวัญ: ไม่มี
เพลงชาติ: เพลงชาติอุซเบกิสถาน
เมืองหลวง
(และเมืองใหญ่สุด)		ทาชเคนต์
41°16′N 69°13′E / 41.267°N 69.217°E / 41.267; 69.217
ภาษาราชการ ภาษาอุซเบก
ภาษาสื่อสารข้ามกลุ่มชาติพันธุ์ ภาษารัสเซีย
การปกครอง สาธารณรัฐประชาธิปไตย
•  ประธานาธิบดี ชัฟคัต มีร์ซีโยเยฟ
•  นายกรัฐมนตรี อับดุลลา อารีพอฟ
เอกราช จากสหภาพโซเวียต 
•  ประกาศ 1 กันยายน พ.ศ. 2534 
•  เป็นที่ยอมรับ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2534 
•  การสร้างชาติ พ.ศ. 2290 
พื้นที่
•  รวม 447,400 ตร.กม. (56)
172,742 ตร.ไมล์ 
•  แหล่งน้ำ (%) 4.9%
ประชากร
•  2548 (ประเมิน) 26,851,195 (42)
•  ความหนาแน่น 60 คน/ตร.กม. (111)
155 คน/ตร.ไมล์
จีดีพี (อำนาจซื้อ) 2560 (ประมาณ)
•  รวม $ 221.716 พันล้าน 
•  ต่อหัว $ 6,990 
จีดีพี (ราคาตลาด) 2560 (ประมาณ)
•  รวม $ 67.505 พันล้าน 
•  ต่อหัว $ 2,128 
จีนี (2546) 35.3[1] 
HDI (2559) Increase 0.701 (สูง) (105th)
สกุลเงิน ซอมอุซเบกิสถาน (UZS)
เขตเวลา (UTC+5)
 •  ฤดูร้อน (DST)  (UTC+6)
ขับรถด้าน ขวามือ
โดเมนบนสุด .uz
รหัสโทรศัพท์ 998

เนื้อหา

ภูมิศาสตร์แก้ไข

 
แผนที่ประเทศอุซเบกิสถาน
  • พื้นที่ มีพื้นที่ 447,400 ตารางกิโลเมตร
  • ภูมิประเทศ เป็นทะเลทรายล้อมรอบด้วยเทือกเขาสูง
  • ภูมิอากาศ ทะเลทรายแบบภาคพื้นทวีป หน้าร้อนๆ นาน หน้าหนาวอากาศเย็นสบาย
  • ที่ตั้ง ภูมิภาคเอเชียกลาง ทางเหนือของประเทศอัฟกานิสถาน

สิ่งแวดล้อมแก้ไข

ประวัติศาสตร์แก้ไข

ดูบทความหลักที่: ประวัติศาสตร์อุซเบกิสถาน

ยุคก่อนประวัติศาสตร์แก้ไข

 
รูปหล่อเล็กหญิง ทำจากคลอไรและหินปูน จุดเริ่มต้นของสหัสวรรษที่ 2 ก่อนคริสต์ศักราช
 
พระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราช

พระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราชได้ยึดครองดินแดนของฮ่อเมื่อปี 367 ก่อนคริสตกาล ในภายหลังดินแดนนี้ได้ถูกผนวกเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิเปอร์เซียในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 6 ก่อนจะถูกยึดครองโดยจักรวรรดิมองโกลของเจงกีส ข่าน เมื่อ ค.ศ. 1220

ยุคประวัติศาสตร์แก้ไข

ในศตวรรษที่ 13 ขุนศึกชื่อ ติเมอร์ (Timur; Tamerlane) ได้มีอำนาจเหนือมองโกลและตั้งอาณาจักรของตนเองขึ้นที่เมืองซามาร์คันด์ ซึ่งติเมอร์ได้กลายมาเป็นสัญลักษณ์ในการสร้างชาติอุซเบกิสถานในยุคปัจจุบัน

ศตวรรษที่ 19แก้ไข

คริสต์ศตวรรษที่ 19 เมื่อจักรวรรดิรัสเซียได้ขยายอำนาจมาในย่านเอเชียกลาง

ศตวรรษที่ 20แก้ไข

ดูบทความหลักที่: สหภาพโซเวียต และ สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตอุซเบก

อุซเบกิสถานได้กลายมาเป็นส่วนหนึ่งในสหภาพโซเวียต มีชื่อว่าสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตอุซเบก ก่อนจะได้รับอิสรภาพหลังจากการล่มสลายของโซเวียตเมื่อวันที่ 31 สิงหาคม ค.ศ. 1991

การเมืองการปกครองแก้ไข

รัฐธรรมนูญปี 1993 กำหนดให้อุซเบกิสถานมีการปกครองแบบสาธารณรัฐประชาธิปไตย

บริหารแก้ไข

ดูบทความหลักที่: รัฐบาลอุซเบกิสถาน

ประธานาธิบดีเป็นประมุขและนายกรัฐมนตรีเป็นผู้บริหารประเทศ

นิติบัญญัติแก้ไข

 
รัฐสภาอุซเบกิสถาน.
ดูบทความหลักที่: รัฐสภาแห่งอุซเบกิสถาน

ระบบสภาเดี่ยว

ตุลาการแก้ไข

สถานการณ์การเมืองแก้ไข

เมื่อวันที่ 13 พ.ค. 2548 ได้มีการประท้วงรัฐบาลที่เมือง Andijan ราว 200 ก.ม.จากกรุงทาชเคนต์ และต่อมาที่เมือง Korasuv ในเขตหุบเขา Ferghana ทางภาคตะวันออกใกล้พรมแดนคีร์กีซสถาน ซึ่งเป็นเขตที่ถูกจับตามองจากทางการอุซเบกิสถาน เนื่องจากรัฐบาลเชื่อว่ามีกลุ่มมุสลิมที่ต่อต้านรัฐบาลและมีแนวความคิดที่จะแยกตัวเป็นอิสระ แหล่งข่าวต่างๆ เชื่อว่า การประท้วงมีสาเหตุจากความไม่พอใจการบริหารประเทศของประธานาธิบดี ที่ละเลยต่อความเป็นอยู่ของประชาชน ในการปะทะกันของกองทัพของรัฐบาลและผู้ชุมนุมประท้วงเป็นเหตุให้มีผู้เสียชีวิตราว 750 คนและบาดเจ็บอีกนับพันคน (ตัวเลขทางการมีผู้เสียชีวิต 187 คน) ซึ่งรัฐบาลอุซเบกิสถานได้กล่าวหากลุ่มมุสลิมหัวรุนแรง (Hizb ut-Tahrir) ว่าอยู่เบื้องหลังการก่อเหตุจลาจลดังกล่าว และเมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน 2548 ศาลสูงสุดของอุซเบกิสถานได้ตัดสินจำคุกผู้ต้องหา 15 คน ซึ่งรัฐบาลกล่าวหาว่ามีส่วนก่อเหตุความไม่สงบที่เมือง Andijan ซึ่งผู้ต้องหาทั้งหมดให้การสารภาพ โดยแหล่งข่าวต่างๆ เชื่อว่ากระบวนการตัดสินไม่โปร่งใส และน่าจะเป็นเพียงการจัดฉากของฝ่ายรัฐบาลเท่านั้น

หลังจากที่สหรัฐฯ ลังเลที่จะแสดงท่าทีในเรื่องนี้ เนื่องจากความร่วมมือด้านการทหารที่มีอยู่ แต่ต่อมาสหรัฐฯ EU และ OSCE ได้เรียกร้องให้องค์การนานาชาติเข้าไปสอบสวนเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น แต่ประธานาธิบดี Karimov ปฏิเสธและยืนยันไม่ให้มีการสอบสวนดังกล่าว เมื่อเดือนกรกฎาคม 2548 ไม่กี่ชั่วโมงหลังจากองค์การสหประชาชาติที่สหรัฐฯ เป็นแกนนำได้ช่วยเหลือนำผู้ลี้ภัยชาวอุซเบกที่ลี้ภัยไปยังคีร์กีซสถานส่งต่อไปยังประเทศโรมาเนีย รัฐบาลของประธานาธิบดี Karimov ได้ออกคำสั่งให้ถอนฐานทัพของสหรัฐที่ประจำอยู่ที่เมือง Karshi-Khanabad ซึ่งเป็นเมือง หน้าด่านชายแดนติดกับอัฟกานิสถานออกจากอุซเบกิสถานภายในสิ้นปี 2548 เมื่อเดือนตุลาคม 2548 ในการประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศของ EU ได้มีมติให้ใช้มาตรการคว่ำบาตรกับอุซเบกิสถาน โดยจะงด ค้าอาวุธ ลดเงินทุนช่วยเหลือและระงับโครงการบางส่วนของThe EU-Uzbek Partnership and Cooperation Agreement (PAC) รวมทั้งงดการตรวจลงตราแก่เจ้าหน้าที่ของรัฐบาลอุซเบกิสถานอีกสิบสองคนด้วย ล่าสุด ที่ประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศสหภาพยุโรปเมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม 2550 มีมติให้ยกเลิกการระงับการให้วีซ่าเข้าสหภาพยุโรปแก่เจ้าหน้าที่ระดับสูงของอุซเบกิสถานจำนวน 4 คน จาก 12 คนที่สหภาพยุโรปเชื่อว่ามีส่วนเกี่ยวข้องกับสถานการณ์รุนแรงที่ Andijan

สำหรับรัสเซียได้แสดงการสนับสนุนอุซเบกิสถานในเรื่องนี้มาโดยตลอด โดยเชื่อว่าการจลาจลที่เมือง Andijan มีผู้อยู่เบื้องหลังไม่ใช่เกิดขึ้นจากความไม่พอใจต่อรัฐบาลต่อการแก้ปัญหาเศรษฐกิจและสังคมอย่างที่ประเทศส่วนใหญ่เข้าใจกัน โดยเมื่อวันที่ 14-15 พฤศจิกายน 2548 ประธานาธิบดี Karimov เยือนรัสเซียอย่างเป็นทางการ โดยได้มีการลงนามความร่วมมือทางการทหารร่วมกัน ซึ่งรวมถึงการอนุญาตให้ใช้อาวุธของตนในเขตแดนของกันและกัน และการช่วยเหลือทางการทหารต่อกันในกรณีที่ถูกรุกราน

สิทธิมนุษยชนแก้ไข

การแบ่งเขตการปกครองแก้ไข

ประเทศอุซเบกิสถานแบ่งออกเป็น 12 จังหวัด (provinces - viloyatlar) 1 สาธารณรัฐปกครองตนเอง* (autonomous republic - respublika) และ 1 นครอิสระ** (independent city - shahar) ได้แก่

 
แผนที่เขตการปกครองของประเทศอุซเบกิสถาน
เขตการปกครอง เมืองหลวง เนื้อที่
(ตร.กม.)		 จำนวนประชากร หมายเลข
อันดียอน (Andijon) อันดียอน (Andijon) 4,200 1,899,000 2
บูโคโร (Buxoro) บูคารา (Buxoro; Bukhara) 39,400 1,384,700 3
เฟอร์กานา (Fergana) เฟอร์กานา (Fergana) 6,800 2,597,000 4
ยิซซัค (Jizzax) ยิซซัค (Jizzax) 20,500 910,500 5
โคราซม์ (Xorazm) อูร์เกนช์ (Urgench) 6,300　 1,200,000 13
นามันกัน (Namangan) นามันกัน (Namangan) 7,900 1,862,000 6
นาวอยย์ (Navoiy) นาวอยย์ (Navoiy) 110,800 767,500 7
คัชคาดาริโอ (Qashqadaryo) คาร์ชี (Qarshi) 28,400 2,029,000 8
คาราคัลปัคสถาน* (Karakalpakstan) โนคิส (No'kis) 160,000 1,200,000 14
ซามาร์คันด์ (Samarqand) ซามาร์คันด์ (Samarqand) 16,400　 2,322,000 9
ซีร์ดาริโอ (Sirdaryo) กูลิสตอน (Guliston) 5,100 648,100 10
ซูร์คอนดาริโอ (Surxondaryo) เตอร์เมซ (Termez) 20,800 1,676,000 11
ทาชเคนต์ (Tashkent) ทาชเคนต์ (Tashkent) 15,300　 4,450,000 12
ทาชเคนต์** (Tashkent) ??? ??? 1

นโยบายต่างประเทศแก้ไข

ความสัมพันธ์กับกลุ่มเครือรัฐเอกราชแก้ไข

ความสัมพันธ์กับรัสเซียแก้ไข

ความสัมพันธ์อุซเบกิสถาน – รัสเซีย
Map indicating location of อุซเบกิสถาน and รัสเซีย
 
อุซเบกิสถาน		  
รัสเซีย

ความสัมพันธ์กับราชอาณาจักรไทยแก้ไข

ความสัมพันธ์อุซเบกิสถาน – ไทย
Map indicating location of อุซเบกิสถาน and ไทย
 
อุซเบกิสถาน		  
ไทย

กองทัพแก้ไข

ดูบทความหลักที่: กองทัพอุซเบกิสถาน

กองกำลังกึ่งทหารแก้ไข

เศรษฐกิจแก้ไข

โครงสร้างทางเศรษฐกิจแก้ไข

 
ทาชเคนต์
  • ผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาติ 13.2 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (2549)
  • การเจริญเติบโตของเศรษฐกิจ ร้อยละ 6.2 (2549)
  • มูลค่าการส่งออก 5.47 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ
  • สินค้าส่งออกสำคัญ ฝ้าย 41.5 % ก๊าซธรรมชาติ ปิโตรเลียม ถ่านหิน โลหะ ทองและเงิน เครื่องนุ่งห่ม สิ่งทอ
  • ตลาดส่งออกสำคัญ รัสเซีย จีน ยูเครน ตุรกี ทาจิกิสถาน บังคลาเทศ
  • มูลค่าการนำเข้า 4.19 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ
  • สินค้านำเข้าสำคัญ เครื่องจักรและชิ้นส่วน (50%) ผลิตภัณฑ์อาหาร (16%) เคมีภัณฑ์ โลหะ
  • แหล่งนำเข้าสำคัญ รัสเซีย เกาหลีใต้ เยอรมนี จีน คาซัคสถาน ตุรกี
  • ทรัพยากร ก๊าซธรรมชาติ ปิโตรเลียม ถ่านหิน ทองคำ ยูเรเนียม เงิน ทองแดง ตะกั่ว สังกะสี ทังสเตน
  • อุตสาหกรรมหลัก สิ่งทอ อาหารแปรรูป เครื่องจักรกล อุตสาหกรรมโลหะ ก๊าซธรรมชาติ เคมีภัณฑ์

สถานการณ์เศรษฐกิจปัจจุบันแก้ไข

อุซเบกิสถานมีจุดแข็งที่สำคัญคือเป็นตลาดขนาดใหญ่เป็นลำดับ 3 ของประเทศ CIS และมีความอุดมสมบูรณ์ทางการเกษตรโดยเฉพาะพื้นที่ตอนกลางและตอนใต้ซึ่งเป็นที่ราบลุ่ม อีกทั้งมีแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญและน่าสนใจ ได้แก่ เมือง Samarkand , Bukara และ Khiva ซึ่งเป็นเมืองเก่าแก่ที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และอารยธรรมบนเส้นทางสายไหมในอดีต

รัฐบาลปัจจุบันมีนโยบายทางเศรษฐกิจที่สำคัญ ได้แก่ การพัฒนาเศรษฐกิจแบบยั่งยืน การแปรรูปรัฐวิสาหกิจ การส่งเสริมการลงทุนจากต่างชาติ การปฏิรูปการเกษตร การเปิดเสรีทางการค้าต่างประเทศและการเงิน การปรับปรุงมาตรฐานการดำรงชีพของประชาชน

อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันธุรกิจส่วนใหญ่ของประเทศเป็นธุรกิจผูกขาดที่ดำเนินการโดยเครือข่ายของบุคคลในตระกูลและกลุ่มผลประโยชน์ของบุคคลในรัฐบาล อีกทั้งระบบการจัดเก็บภาษียังไม่โปร่งใส ตลอดจนการกระจายรายได้ไม่ถึงประชาชนอย่างแท้จริง ทำให้ประชากรยังประสบกับปัญหาความยากจน

การท่องเที่ยวแก้ไข

ดูบทความหลักที่: การท่องเที่ยวในอุซเบกิสถาน

โครงสร้างพื้นฐานแก้ไข

คมนาคม และ โทรคมนาคมแก้ไข

คมนาคมแก้ไข

โทรคมนาคมแก้ไข

วิทยาศาสตร์ และ เทคโนโลยีแก้ไข

การศึกษาแก้ไข

ดูบทความหลักที่: การศึกษาในอุซเบกิสถาน

สาธารณสุขแก้ไข

สวัสดิการสังคมแก้ไข

ประชากรศาสตร์แก้ไข

เชื้อชาติแก้ไข

 
 
เด็กๆ ชาวอุซเบก

ประชากร 27.7 ล้านคน (2549) ประกอบด้วยชาวอุซเบกร้อยละ 80 รัสเซียร้อยละ 5.5 ทาจิกร้อยละ 5 คาซัคร้อยละ 3 คาราคาลปักร้อยละ 2.5 ตาตาร์ร้อยละ 1.5 อื่นๆ ร้อยละ 2.5 รวมถึงชนกลุ่มน้อยมากมายหลายกลุ่ม แต่ที่มีจำนวนมาก คือ พวกคีร์ คาซัค อุซเบก ทาจิก เติร์กเมน รัสเซียน อาเซอรี และเคิร์ด

ศาสนาแก้ไข

อิสลาม นิกายสุหนี่ ร้อยละ 88 คริสต์ นิกายอีสเทิร์นออโธด๊อกซ์ ร้อยละ 9 อื่นๆ ร้อยละ 3

ภาษาแก้ไข

อุซเบก 74.3% รัสเซีย 14.2% ทาจิก 4.4%

กีฬาแก้ไข

ดูบทความหลักที่: อุซเบกิสถานในโอลิมปิก, อุซเบกิสถานในพาราลิมปิก และ อุซเบกิสถานในเอเชียนเกมส์

ฟุตบอลแก้ไข

ดูบทความหลักที่: สมาคมฟุตบอลอุซเบกิสถาน, ฟุตบอลทีมชาติอุซเบกิสถาน และ ฟุตซอลทีมชาติอุซเบกิสถาน

มวยสากลแก้ไข

ดูบทความหลักที่: สมาคมมวยสากลอุซเบกิสถาน และ มวยสากลในอุซเบกิสถาน

วัฒนธรรมแก้ไข

ดูบทความหลักที่: วัฒนธรรมอุซเบกิสถาน

สถาปัตยกรรมแก้ไข

อาหารแก้ไข

 
พาโลฟ (Palov) อาหารประจำชาติ

ดนตรีแก้ไข

สื่อมวลชนแก้ไข

ดูบทความหลักที่: สื่อสารมวลชนในประเทศอุซเบกิสถาน

วันหยุดแก้ไข

ดูบทความหลักที่: รายชื่อวันสำคัญของอุซเบกิสถาน

วันหยุดนอกเหนือจากทางราชการ

  • End of Ramazon Ramazon Hayit Eid al-Fitr
  • 70 days later Qurbon Hayit Eid al-Adha

อ้างอิงแก้ไข

  1. ↑ "Uzbekistan". World Bank.

สื่อออนไลน์แก้ไข

สื่อสิ่งพิมพ์แก้ไข

  • Chasing the Sea: Lost Among the Ghosts of Empire in Central Asia by Tom Bissell
  • A Historical Atlas of Uzbekistan by Aisha Khan
  • The Modern Uzbeks From the 14th century to the Present: A Cultural History by Edward A. Allworth
  • Nationalism in Uzbekistan: Soviet Republic's Road to Sovereignty by James Critchlow
  • Odyssey Guide: Uzbekistan by Calcum Macleod and Bradley Mayhew
  • Uzbekistan: Heirs to the Silk Road by Johannes Kalter and Margareta Pavaloi
  • Silk Road to Ruin: Is Central Asia the New Middle East? by Ted Rall
  • Murder in Samarkand – A British Ambassador's Controversial Defiance of Tyranny in the War on Terror by Craig Murray
  • Tamerlane's Children – Dispatches from contemporary Uzbekistan by Robert Rand
  • White Gold – the true cost of cotton, Still in the Fields, Slave Nation printed reports documenting environmental and social abuses in Uzbekistan's cotton fields by the Environmental Justice Foundation

แหล่งข้อมูลอื่นแก้ไข

คุณสามารถหาข้อมูลเกี่ยวกับ ประเทศอุซเบกิสถาน ได้โดยค้นหาจาก
โครงการพี่น้องของวิกิพีเดีย :
  หาความหมาย จากวิกิพจนานุกรม
  หนังสือ จากวิกิตำรา
  คำคม จากวิกิคำคม
  ข้อมูลต้นฉบับ จากวิกิซอร์ซ
  ภาพและสื่อ จากคอมมอนส์
  เนื้อหาข่าว จากวิกิข่าว
  แหล่งเรียนรู้ จากวิกิวิทยาลัย
รัฐบาล
ข้อมูลทั่วไป
การศึกษา
สื่อสารมวลชน
การท่องเที่ยว
ดึงข้อมูลจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=ประเทศอุซเบกิสถาน&oldid=8649069"