ภาษาตาตาร์ไครเมีย

ภาษาตาตาร์ ไครเมีย หรือภาษาไครเมีย ภาษาตุรกีไครเมีย เป็นภาษาของชาวตาตาร์ไครเมีย ใช้พูดในไครเมีย เอเชียกลาง โดยเฉพาะในอุซเบกิสถาน และผู้อพยพชาวตาตาร์ ไครเมียในตุรกี โรมาเนีย บัลแกเรีย เป็นคนละภาษากับภาษากวาซัน ตาตาร์

ภาษาตาตาร์ไครเมีย
Qırımtatar tili
ประเทศที่มีการพูด	ไครเมีย (ยูเครน)  ตุรกี  อุซเบกิสถาน  โรมาเนีย  บัลแกเรีย
ภูมิภาค	ทะเลดำ
จำนวนผู้พูด	ราว 300,000 คน  (ไม่พบวันที่)
ตระกูลภาษา	ตระกูลภาษาอัลไตอิก (controversial) ภาษากลุ่มเตอร์กิก ภาษากลุ่มเคียปชัก/ภาษากลุ่มโอคุซ ภาษาตาตาร์ไครเมีย
รหัสภาษา
ISO 639-2	crh
ISO 639-3	crh
[[File: เขตของผู้พูดภาษาตาตาร์ไครเมีย |300px]]

จำนวนผู้พูด

มีผู้พูดมากกว่า 260,000 คนในไครเมีย และราว 150,000 คนในลี้ภัยในเอเชียกลาง โดยเฉพาะในอุซเบกิสถาน 5 ล้านคนในตุรกี และในโรมาเนียอีก 24,000 คน บัลแกเรีย 3,000 คน และมีในประเทศอื่นๆอีก

สำเนียง

มีสามสำเนียงคือ โนคายส์ (ต่างจากภาษาโนไก) กำเนิดจากภาษาเคียปชัก สำเนียงโอคุซซึ่งใกล้เคียงกับภาษาตุรกี และสำเนียงตัตส์ซึ่งมีลักษณะผสมระหว่างสำเนียงทั้งสอง สำเนียงเหล่านี้พัฒนามาจากภาษาคูมันโดยตรง แต่ได้รับอิทธิพลจากภาษาตุรกีแบบโอคุซ การเขียนในปัจจุบันยึดตามสำเนียงตัตส์ โดยผู้พูดสำเนียงนี้มี 55% ของผู้พูดภาษาตาตาร์ ไครเมีย ทั้งหมด

ประวัติ

ภาษานี้เกิดขึ้นในยุคที่ตุรกีแผ่อำนาจเข้าไปในแหลมไครเมียและเป็นการสิ้นสุดอำนาจของไครเมียข่าน ภาษาเขียนหลักในยุคไครเมีย ข่านคือภาษาชะกะไตและภาษาตุรกีแบบออตโตมัน เมื่อเปลี่ยนมานับถือศาสนาอิสลาม ภาษาตาตาร์ ไครเมีย เขียนด้วยอักษรอาหรับแบบเปอร์เซีย พ.ศ. 2319 มีการจัดมาตรฐานภาษาเขียนของภาษาตาตาร์ ไครเมียแต่ละสำเนียงให้เป็นแบบเดียวกันโดย Ismail Gaspirali

ใน พ.ศ. 2471 เปลี่ยนมาเขียนด้วยอักษรละตินแบบภาษาตุรกี และเปลี่ยนเป็นอักษรซีริลลิก ในอีกสิบปีต่อมา เริ่มหันมาใช้อักษรละตินอีกครั้งเมื่อ พ.ศ. 2533 แต่ยังคงมีการใช้อักษรซีริลลิกอยู่ ภาษานี้เคยเป็นภาษาราชการในสาธารณรัฐปกครองตนเองโซเวียตไครเมีย