สภาผู้แทนราษฎรไทย ชุดที่ 3

สภานิติบัญญัติระดับชาติแบบสภาเดียวของประเทศไทย

สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทย ชุดที่ 3 (12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2481 - 15 ตุลาคม พ.ศ. 2488) เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของประเทศไทย มีจำนวนสมาชิกทั้งสิ้น 178 คน โดยประเภทที่ 1 มาจากการเลือกตั้ง ซึ่งแบ่งเขตทั้งหมด 91 คนจากการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยเป็นการทั่วไป พ.ศ. 2481 ประเภทที่ 2 มาจากการแต่งตั้ง จำนวน 87 คน

สภาผู้แทนราษฎรไทย ชุดที่ 3
ชุดที่ 2 ชุดที่ 4
ภาพรวม
เขตอำนาจประเทศไทย
ที่ประชุมพระที่นั่งอนันตสมาคม
วาระ12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2481 – 15 ตุลาคม พ.ศ. 2488
การเลือกตั้งการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรสยามเป็นการทั่วไป พ.ศ. 2481
รัฐบาลคณะรัฐมนตรีแปลก 1 (2481-2485)
คณะรัฐมนตรีแปลก 2 (2485-2487)
คณะรัฐมนตรีควง 1 (2487-2488)
คณะรัฐมนตรีทวี (2488)
คณะรัฐมนตรีเสนีย์ 1 (2488-2489)
สภาผู้แทนราษฎร
สมาชิก178
ประธานพระยามานวราชเสวี
ตั้งแต่ 12 ธันวาคม พ.ศ. 2481
และตั้งแต่ 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2487
พระยาศรยุทธเสนี
ตั้งแต่ 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2486
รองประธานพระประจนปัจจนึก
ตั้งแต่ 12 ธันวาคม พ.ศ. 2481
ควง อภัยวงศ์
ตั้งแต่ 29 มิถุนายน พ.ศ. 2487
ฟื้น สุพรรณสาร
ตั้งแต่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2487
นายกรัฐมนตรีหลวงพิบูลสงคราม
ตั้งแต่ 16 ธันวาคม พ.ศ. 2481
ควง อภัยวงศ์
ตั้งแต่ 1 สิงหาคม พ.ศ. 2487
ทวี บุณยเกตุ
ตั้งแต่ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2488
หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช
ตั้งแต่ 17 กันยายน พ.ศ. 2488

การเลือกตั้งครั้งนี้เป็นการเลือกตั้งทางตรง แบบรวมเขต ครั้งแรก ถือเกณฑ์ราษฎร 200,000 คน ต่อผู้แทนราษฎร 1 คน ได้สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร จำนวน 91 คน

เมื่อวันที่ 19 กันยายน พ.ศ. 2483 แก้ไขเพิ่มเติม รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม ว่าด้วยบทเฉพาะกาล ซึ่งเสนอโดยขุนบุรัสการกิตติคดี (เหมือน บุรัสการ) ผู้แทนราษฎรจังหวัดอุบลราชธานี โดยการสนับสนุนของรัฐบาล ซึ่งมี นายพลตรี หลวงพิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี อันมีผลให้บทเฉพาะกาลซึ่งควรจะต้องสิ้นสุดในวันที่ 10 ธันวาคม 2485 เป็นอย่างช้า ยืดเวลาออกไปอีก 10 ปี แก่นแท้ของการเสนอยึดบทเฉพาะกาลก็คือ การคงอยู่ต่อไปอีกของสมาชิกประเภทที่ 2 อันมาจากการแต่งตั้ง

ประกาศขยายอายุสภาผู้แทนราษฎรครั้งที่หนึ่ง รัฐบาลได้เสนอรัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติมว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรต่อสภาผู้แทนราษฎร โดยให้มีบทบัญญัติว่าถ้ามีพฤติการณ์สำคัญกระทบถึงนโยบายภายในและภายนอกประเทศอันเป็นการพ้นวิสัย หรือมีเหตุขัดข้องที่จะทำให้การเลือกตั้งในขณะที่กำหนดเวลาสี่ปีสิ้นสุดลงไม่ได้ ก็ให้ตราพระราชบัญญัติขยายเวลาออกไปอีกคราวละไม่เกินสองปีได้ ที่ประชุมได้พิจารณารับหลักการและให้ประกาศใช้เมื่อวันที่ 3 ธันวาคม

วันที่ 5 ธันวาคม 2485 รัฐบาลได้เสนอร่างพระราชบัญญัติขยายกำหนดเวลาอยู่ในตำแหน่งของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรออกไปอีกไม่เกินสองปี นับแต่วันที่สมาชิกภาพของสมาชิกสภาผู้แทนราษรสิ้นสุดลง ซึ่งที่ประชุมได้ลงมติรับหลักการและได้ลงมติให้ประกาศใช้เป็นกฎหมายได้

ประกาศขยายอายุสภาผู้แทนราษฎรครั้งที่สอง วันที่ 14 กันยายน 2487 รัฐบาลได้เสนอร่างพระราชบัญญัติขยายกำหนดเวลาอยู่ในตำแหน่งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ฉบับที่ 2) โดยกำหนดให้ขยายอายุของสมาชิกชุดนี้ออกไปอีกไม่เกินสองปี นับแต่วันที่สิ้นวาระเป็นต้นไป โดยมีเหตุผลว่าอยู่ในระหว่างสงครามไม่สามารถดำเนินการเลือกตั้งได้ และได้ประกาศใช้เป็นกฎหมายเมื่อวันที่ 10 ตุลาคม 2487 [1]

สมาชิกภาพของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรชุดนี้ สิ้นสุดลง เนื่องจาก สภาผู้แทนราษฎรมีมติไม่เห็นชอบด้วยกับร่างพระราชบัญญัติอาชญากรสงครามที่รัฐบาลเสนอ เพื่อให้ลงโทษผู้ก่อให้เกิดการปกครองตามลัทธิคอมมิวนิสต์

รายนามสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร แก้

ประเภทที่ 1 แก้

  ดำรงตำแหน่งจนครบวาระ
  ออกจากตำแหน่ง

มีรายนามดังนี้

พระนคร แก้

จังหวัด เขต รายนาม สมาชิกภาพ หมายเหตุ
พระนคร 1 ขุนสมาหารหิตะคดี (โป๊ โปรคุปต์)   เสียชีวิต
โชติ คุ้มพันธ์   เลือกตั้งใหม่[2]
2 ร้อยโทณเณร ตาละลักษณ์   ขาดคุณสมบัติ
เลื่อน พงษ์โสภณ   เลือกตั้งใหม่
3 อรุณ ทองปัชโชติ  

ธนบุรี แก้

จังหวัด เขต รายนาม สมาชิกภาพ หมายเหตุ
ธนบุรี 1 นายกวดหุ้มแพร (โต สุจริตกุล)  

ภาคกลาง แก้

จังหวัด เขต รายนาม สมาชิกภาพ หมายเหตุ
กำแพงเพชร 1 บุญช่วย ชูทรัพย์  
ชัยนาท 1 ศิริ บำเพ็ญอยู่  
นครนายก 1 เย็น ศิริมหา  
นครปฐม 1 ร้อยเอกขุนวิริยะเหิรหาว (วิริยะ มีชำนาญ)  
นครสวรรค์ 1 พันตรีหลวงขจรกลางสนาม (ขจร มังกรสุต)  
2 ขุนอนุกูรประชากร (วงษ์ พยัคฆวิเชียร)   เสียชีวิต
ใหญ่ ศวิตชาติ   เลือกตั้งใหม่
นนทบุรี 1 ทองอยู่ เอี่ยมบุญอิ่ม  
ปทุมธานี 1 ร้อยตรีลมัย กฤษณภักดี   ขาดคุณสมบัติ
เอี่ยม ราษฎรนิยม   เลือกตั้งใหม่
พระนครศรีอยุธยา 1 หลวงประสิทธิ์นรกรรม (เจี่ยน หงสประภาส)  
2 ฟื้น สุพรรณสาร  
พิจิตร 1 แก้ว สิงหะคเชนทร์  
พิษณุโลก 1 ขุนคุปตพงษ์ประพันธ์  
เพชรบูรณ์ 1 ขุนอนุสรสิทธิกรรม (ทองดี วัชโรทยาน)  
ลพบุรี 1 สำอางค์ ศรีสวัสดิ์   เสียชีวิต
ประเสริฐ วาสิกสิน   เลือกตั้งใหม่
สมุทรปราการ 1 ชอ้อน อำพล  
สมุทรสงคราม 1 พระราชญาติรักษา (ประกอบ บุนนาค)   ขาดคุณสมบัติ
เสวตร สุกระสร   เลือกตั้งใหม่
สมุทรสาคร 1 ยืนยง (ย้ง) เจียมไชยศรี   เสียชีวิต
ขุนสุคนธวิทศึกษากร (สำอางค์ สุคนธวิท)   เลือกตั้งใหม่
สวรรคโลก 1 ไสว อินทรประชา  
สระบุรี 1 ธวัช สุประภาตะนันท์   เสียชีวิต
ปรุง ลักษณะสมพงษ์   เลือกตั้งใหม่
สิงห์บุรี 1 อำไพ อิศรางกูร ณ อยุธยา  
สุพรรณบุรี 1 สว่าง สนิทพันธ์   เสียชีวิต
แสวง สนิทพันธ์   เลือกตั้งใหม่
อ่างทอง 1 บุญศรี จันทนชาติ  
อุทัยธานี 1 พระยาวิทูรธรรมพิเนตุ (โต๊ะ อัมระนันท์)  

ภาคเหนือ แก้

จังหวัด เขต รายนาม สมาชิกภาพ หมายเหตุ
เชียงราย 1 บุญศรี วิญญรัตน์  
2 นายวรการบัญชา (บุญเกิด สุตันตานนท์)  
เชียงใหม่ 1 ภิญโญ อินทวิวัฒน์  
2 อินทร สิงหเนตร   สภาผู้แทนฯ ให้พ้นสมาชิกภาพ
สี่หมื่น วณีสอน   เลือกตั้งใหม่
3 สุวิชช พันธเศรษฐ  
น่าน 1 จำรัส มหาวงศนันท์  
แพร่ 1 ทอง กันทาธรรม  
แม่ฮ่องสอน 1 บุญเท่ง ทองสวัสดิ์  
ลำปาง 1 พลตรีพระยาอมรวิสัยสรเดช (พิณ โรหิตะพินทุ)  
2 สร้อย ณ ลำปาง   เสียชีวิต
ประยูร ขันธรักษ์   เลือกตั้งใหม่
ลำพูน 1 เจ้าวรทัศน์ ณ ลำพูน  
อุตรดิตถ์ 1 พึ่ง ศรีจันทร์  

ภาคอีสาน แก้

จังหวัด เขต รายนาม สมาชิกภาพ หมายเหตุ
ขอนแก่น 1 โสภัณ ศุภธีระ  
2 ผล แสนสระดี  
ชัยภูมิ 1 ทองดี หาญศึกษา  
นครจัมปาศักดิ์ 1 สอน บุตโรบล   เลือกตั้งเพิ่มเติม
นครพนม 1 ขุนอนุสรกรณี (ทะ พรหมประกาย)  
นครราชสีมา 1 กำปัน ภูมิพาณิชย์   ศาลสั่งให้เลือกตั้งใหม่
พระประสงค์เกษมราษฎร์   เลือกตั้งใหม่
2 ร้อยโทอู๊ด นิตยสุทธิ์  
3 เอี่ยม สุภาพกุล  
บุรีรัมย์ 1 ทัน พรหมมิทธิกุล  
มหาสารคาม 1 ทองม้วน อัตถากร  
2 ทองดี ณ กาฬสินธุ์  
3 จำลอง ดาวเรือง  
ร้อยเอ็ด 1 ถวิล อุดร  
2 เขมชาติ บุณยรัตพันธ์  
ลานช้าง 1 สังคม ริมทอง   เลือกตั้งเพิ่มเติม
เลย 1 พระยาศรีนครชัย (ประวงษ์ อมาตยกุล)  
ศรีสะเกษ 1 หลวงราษฎร์วิรุณหกิจ (ช้อย สุคนธ์)  
2 พุฒเทศ กาญจนเสริม  
สกลนคร 1 เตียง ศิริขันธ์  
สุรินทร์ 1 ปรึกษ์ แก้วปลั่ง  
2 พันธุ์ มูลศาสตร์  
หนองคาย 1 ขุนพิพัฒนโภคา   เสียชีวิต
ร้อยเอกเยี่ยม เอกสิทธิ์   เลือกตั้งใหม่
อุดรธานี 1 ร้อยโทขุนสรไกรพิศิษฐ (ประจวบ มหาขันธ์)  
อุบลราชธานี 1 ฟอง สิทธิธรรม  
2 ทองอินทร์ ภูริพัฒน์  
3 เลียง ไชยกาล  
4 ขุนบุรัสการกิติคดี   เสียชีวิต
บุญมา เกษมวัน   เลือกตั้งใหม่

ภาคใต้ แก้

จังหวัด เขต รายนาม สมาชิกภาพ หมายเหตุ
กระบี่ 1 เต๋ พวงนุ่น  
ชุมพร 1 หลวงศรีสุพรรณดิษฐ์ (เผียน ชุมวรฐายี)  
ตรัง 1 เชือน สวัสดิปาณี  
นครศรีธรรมราช 1 ฉ่ำ จำรัสเนตร  
2 เปี่ยม บุณยะโชติ  
นราธิวาส 1 อดุลย์ ณ สายบุรี  
ปัตตานี 1 พระพิพิธภักดี (ตนกูมุกดา อับดุลบุตร)  
พังงา 1 โมรา ณ ถลาง  
พัทลุง 1 ร้อยตรีถัด รัตนพันธ์   เสียชีวิต
ถัด พรหมมาณพ   เลือกตั้งใหม่
ภูเก็ต 1 ชิต เวชประสิทธิ์  
ยะลา 1 วิไล เบญจลักษณ์  
ระนอง 1 บุลจักร (จู๋) ลิ่มศิลา  
สงขลา 1 เธียร วิปุลากร  
2 พระยาศรีธรรมราช (ทองคำ กาญจนโชติ)  
สตูล 1 สงวน ณ นคร  
สุราษฎร์ธานี 1 วุฒิ สุวรรณรักษ์  

ภาคตะวันออก แก้

จังหวัด เขต รายนาม สมาชิกภาพ หมายเหตุ
จันทบุรี 1 อมร ผลประสิทธิ์  
ฉะเชิงเทรา 1 นิ่ม เรืองเกษตร  
ชลบุรี 1 จันทรเขตร์ ฉัตรภูติ  
ตราด 1 เฉลา เตาลานนท์  
ปราจีนบุรี 1 ดาบสงวน พยุงพงศ์  
พระตะบอง 1 ชวลิต อภัยวงศ์   เลือกตั้งเพิ่มเติม
พิบูลสงคราม 1 ประยูร อภัยวงศ์   เลือกตั้งเพิ่มเติม
ระยอง 1 เสกล เจตสมมา  

ภาคตะวันตก แก้

จังหวัด เขต รายนาม สมาชิกภาพ หมายเหตุ
กาญจนบุรี 1 พิพัฒน์ (เต็ก) ภังคานนท์  
ตาก 1 หมัง สายชุ่มอินทร์  
ประจวบคีรีขันธ์ 1 หม่อมหลวงต้อย ชุมสาย  
เพชรบุรี 1 ทองพูน อังกินันทน์  
ราชบุรี 1 ทองดี จันทรกุล  

ประเภทที่ 2 แก้

ดำรงตำแหน่งต่อเนื่องมาจาก สภาผู้แทนราษฎรไทย ชุดที่ 1

  ดำรงตำแหน่งจนครบวาระ
  ออกจากตำแหน่ง
รายนาม สมาชิกภาพ หมายเหตุ
หลวงกาจสงคราม (กาจ กาจสงคราม)  
หลวงเกรียงศักดิวิชิต (ค้วน จินตะคุณ)  
พระยาโกมารกุลมนตรี (ชื่น โกมารกุล ณ นคร)  
หลวงโกวิทอภัยวงศ์ (ควง อภัยวงศ์)  
หลวงขจรเดชะ (เลื่อง นิมิบุตร์)  
จิบ ศิริไพบูลย์  
ชลิต กุลกำม์ธร  
หลวงชาญสงคราม (พาน ชาลิจันทร์)  
ชุณห์ ปิณฑานนท์  
ช่วง เชวงศักดิ์สงคราม  
หลวงชำนาญนิติเกษตร (อุทัย แสงมณี)  
หลวงชำนาญยุทธศิลป์ (เชย รมยะนันท์)  
ดิเรก ชัยนาม  
หลวงเดชาติวงศ์วราวัฒน์ (หม่อมหลวงกรี เดชาติวงศ์)  
ตั้ว ลพานุกรม  
ทวี บุณยเกตุ  
ทองหล่อ ขำหิรัญ  
ทิพย์ ประสานสุข  
เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี (สนั่น เทพหัสดิน ณ อยุธยา)  
หลวงธำรงนาวาสวัสดิ์ (ถวัลย์ ธารีสวัสดิ์)  
หลวงนฤเบศร์มานิต (สงวน จูฑะเตมีย์)  
หลวงนาวาจิตร (ผัน อำไภวัลย์)  
พระยานิติศาสตร์ไพศาลย์ (วัน จามรมาน)  
หลวงนิเทศกลกิจ (กลาง โรจนเสนา)  
ขุนนิรันดรชัย (สเหวก นีลัญชัย)  
เนตร์ พูนวิวัฒน์  
น้อม เกตุนุติ  
พระประจนปัจจนึก (พุก มหาดิลก)  
ประจวบ บุญนาค  
หลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์)  
พระยาประมวญวิชาพูล (วงศ์ บุญ-หลง)  
พระยาประเสริฐสงคราม (เทียบ คมกฤส)  
ประเสริฐ ศุขสมัย  
พระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน)  
หลวงพินิจยุทธศิลป์ (เปรื่อง พรโสภณ)  
หลวงพิบูลสงคราม (แปลก พิบูลสงคราม)  
พระยามานวราชเสวี (ปลอด วิเชียร ณ สงขลา)  
มังกร สามเสน  
หลวงพรหมโยธี (มังกร พรหมโยธี)  
ยล สมานนท์  
หลวงรณสิทธิพิชัย (เจือ กาญจนนินทุ)  
หลวงรวบรัดสปัตพล (สอน บุญใหญ่)  
พระเรี่ยมวิรัชชพากย์ (เรี่ยม ทรรทรานนท์)  
ขุนเรืองวีรยุทธ์ (บุญเรือง วีระหงส์)  
เล้ง ศรีสมวงศ์  
วัน รุยาพร  
หลวงวิจิตรวาทการ (กิมเหลียง วัฒนปฤดา)  
พระวิชัยยุทธเดชาคนี (กั่ง บุณยคุปต์)  
หลวงวิชิตสงคราม (จิ๊ด ยุวนวรรธนะ)  
หลวงวิภาครัฐกิจ (ศุข เมนะรุจิ)  
วิลาศ โอสถานนท์  
หลวงวีระโยธา (ถวิล ศิริทรัพย์)  
พระเวชยันตรังสฤษฎ์ (มุนี มหาสันทนะ เวชยันตรังสฤษฏ์)  
พระยาศรยุทธเสนี (กระแส ประวาหะนาวิน)  
เจ้าพระยาศรีธรรมาธิเบศ (จิตร ณ สงขลา)  
หลวงศุภชลาศัย (บุง ศุภชลาศัย)  
สงบ จรูญพร  
หลวงสวัสดิ์รณรงค์ (สวัสดิ์ ดาระสวัสดิ์)  
หลวงสวัสดิ์สรยุทธ (ดล บุนนาค)  
หลวงสฤษฎยุทธศิลป (เพียร พิริยะโยธิน)  
พระสงครามภักดี (แม้น เหมะจุฑา)  
พระสังวรยุทธกิจ (สังวรณ์ สุวรรณชีพ)  
พระสิทธิเรืองเดชพล (แสง พันธุประภาส)  
หลวงสินธุสงครามชัย (สินธุ์ กมลนาวิน)  
ขุนปลดปรปักษ์ (ปลด ภาณุสะวะ)  
ขุนศรีศรากร (ชลอ ศรีธนากร)  
พระสุธรรมวินิจฉัย (ชม วณิกเกียรติ)  
หลวงสุนทรเทพหัสดิน (สพรั่ง เทพหัสดิน ณ อยุธยา)  
หลวงเสรีเริงฤทธิ์ (จรูญ รัตนกุล)  
ขุนโสภณรณกิจ (เข็ม โลจายะ)  
หลวงอดุลเดชจรัส (บัตร์ พึ่งพระคุณ)  
พระยาอนุสสรธุระการ (จ่าง วัจนะพุกกะ)  
พระยาอภิบาลราชไมตรี (ต่อม บุนนาค)  
หม่อมหลวงอุดม สนิทวงศ์  
พระอุดมโยธาธิรุต (สด รัตนาวดี)  
หลวงอรรถกิตติกำจร (กลึง พนมยงค์)  
หลวงอรรถสารประสิทธิ์ (ทองเย็น หลีละเมียร)  

ผู้ดำรงตำแหน่ง แก้

ประธานสภาผู้แทนราษฎร

รองประธานสภาผู้แทนราษฎร

อ้างอิง แก้

แหล่งข้อมูลอื่น แก้