จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์
พลเอก จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (27 ตุลาคม พ.ศ. 2438 - 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2526) เป็นอดีตอธิบดีกรมรถไฟ ผู้ว่าการรถไฟแห่งประเทศไทย[3][4] และเป็นอดีตพระสสุระในสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์
จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ | |
---|---|
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ [a] | |
ดำรงตำแหน่ง 10 มีนาคม พ.ศ. 2485 – 8 กันยายน พ.ศ. 2485 | |
นายกรัฐมนตรี | แปลก พิบูลสงคราม |
ก่อนหน้า | สินธุ์ กมลนาวิน |
ถัดไป | ควง อภัยวงศ์ |
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม | |
ดำรงตำแหน่ง 8 กันยายน พ.ศ. 2485 – 1 สิงหาคม พ.ศ. 2487 | |
นายกรัฐมนตรี | แปลก พิบูลสงคราม |
ก่อนหน้า | ควง อภัยวงศ์ |
ถัดไป | ควง อภัยวงศ์ |
รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหม | |
ดำรงตำแหน่ง 26 กันยายน พ.ศ. 2484 – 7 มีนาคม พ.ศ. 2485 ดำรงตำแหน่งร่วมกับ มังกร พรหมโยธี | |
นายกรัฐมนตรี | แปลก พิบูลสงคราม |
ก่อนหน้า | มังกร พรหมโยธี |
ถัดไป | พิชิต เกรียงศักดิ์พิชิต |
ผู้ว่าการรถไฟแห่งประเทศไทย | |
ดำรงตำแหน่ง 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2494 – 10 กันยายน พ.ศ. 2502 | |
ก่อนหน้า | ตนเอง (ในฐานะ อธิบดี) |
ถัดไป | ไสว ไสวแสนยากร |
อธิบดีกรมรถไฟ | |
ดำรงตำแหน่ง 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2479 – 10 มีนาคม พ.ศ. 2485 | |
ก่อนหน้า | พระอุดมโยธาธิยุต |
ถัดไป | ควง อภัยวงศ์ (รักษาการ) |
ดำรงตำแหน่ง 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2485 – 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2485 | |
ก่อนหน้า | ควง อภัยวงศ์ (รักษาการ) |
ถัดไป | ชลอ ศรีธนากร |
ดำรงตำแหน่ง 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2492 – 30 มิถุนายน พ.ศ. 2494 | |
ก่อนหน้า | ปุ่น ศกุนตนาค |
ถัดไป | ตนเอง (ในฐานะ ผู้ว่าการ) |
ข้อมูลส่วนบุคคล | |
เกิด | 27 ตุลาคม พ.ศ. 2438 |
เสียชีวิต | 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2526 (87 ปี) |
เชื้อชาติ | ไทย |
คู่สมรส | คุณหญิงเอิบ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์[1] (พ.ศ. 2462–2492) ประไพ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (พ.ศ. 2495–2526) |
บุตร | ภูวลาภ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ อร่าม รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ |
บุพการี |
|
อาชีพ | ทหารบก ข้าราชการพลเรือนรัฐพาณิชย์ พนักงานรัฐวิสาหกิจ |
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง | |
รับใช้ | ไทย |
สังกัด | กองทัพบกไทย |
ยศ | พลเอก[2] |
ประวัติ
แก้พลเอก จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ เข้ารับราชการเป็นทหารบกเหล่าทหารสื่อสาร จนได้รับบรรดาศักดิ์เป็น หลวงเสรีเริงฤทธิ์ เป็นหนึ่งในทหารบกคณะราษฎรที่ทำการปฏิวัติเปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อปี พ.ศ. 2475 จากนั้นโอนย้ายจากกระทรวงกลาโหม ไปสังกัดกรมรถไฟในตำแหน่งอธิบดีกรมรถไฟ กระทรวงเศรษฐการ เมื่อ พ.ศ. 2479 - พ.ศ. 2487 เป็นแม่ทัพกองทัพพายัพในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐการ และกระทรวงพาณิชย์ ในสมัยรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม ย้ายกลับมาดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมรถไฟ กระทรวงคมนาคมอีกครั้ง พ.ศ. 2492 - พ.ศ. 2494 และดำรงตำแหน่งผู้ว่าการรถไฟแห่งประเทศไทย กระทรวงคมนาคม เมื่อ พ.ศ. 2494 - พ.ศ. 2502
หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองได้ลาออกจากบรรดาศักดิ์พร้อมคณะรัฐมนตรีชุดที่ 9 โดยใช้ราชทินนามเป็นนามสกุลและนามสกุลเดิมเป็นชื่อรองได้ว่า จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ เมื่อ พ.ศ. 2484[5]
ครอบครัว
แก้พลเอกจรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ มีนามเดิมว่า จรูญ รัตนกุล เป็นบุตรของนายร้อยเอก จิตร กับ ชื่น รัตนกุล บรรพบุรุษของท่านเป็นชาวจีนแซ่อึ้งที่อพยพมาจากแต้จิ๋ว ชื่อ หวงกุ้ย ซึ่งอพยพเข้ามาทางจังหวัดราชบุรี ในสมัยกรุงธนบุรี หวงกุ้ยได้รับราชการดูแลการค้าทางเรือ ล่วงมาจนถึงในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 บุตรชายคนที่สองของหวงกุ้ยคือ หวงจวิน (กุน) ได้รับราชการเป็นที่สมุหนายกในตำแหน่ง เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน) ต้นสกุลรัตนกุล[6] ซึ่งเป็นบิดาของเจ้าจอมมารดาอิ่มในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1[7][6]
พลเอกจรูญ สมรสครั้งแรกกับคุณหญิงเอิบ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (สกุลเดิม โกมลวรรธนะ) หลังภรรยาคนแรกถึงแก่อนิจกรรมจึงได้สมรสครั้งที่สองกับประไพ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (สกุลเดิม เศรษฐวัฒน์) บุตรชายได้แก่ พลตำรวจตรี อุดม รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นภูวลาภ) และพันเอก อร่าม รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ ได้เสกสมรสกับสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา เมื่อ พ.ศ. 2487[8] มีธิดาคือท่านผู้หญิงทัศนาวลัย ศรสงคราม
ยศทหาร
แก้เครื่องราชอิสริยาภรณ์
แก้พลเอก จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์[11] ดังนี้
- พ.ศ. 2499 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)[12]
- พ.ศ. 2493 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)[13]
- พ.ศ. 2496 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)[14]
- พ.ศ. ไม่ปรากฎ – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน (ช.ส.)
- พ.ศ. ไม่ปรากฎ – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ส.)
- พ.ศ. 2477 – เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ (พ.ร.ธ.)[15]
- พ.ศ. 2475 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
- พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 8 ชั้นที่ 2 (อ.ป.ร.2)
- พ.ศ. 2497 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 2 (ภ.ป.ร.2)[16]
- พ.ศ. 2464 – เหรียญราชรุจิทอง รัชกาลที่ 6 (ร.จ.ท.6)
- พ.ศ. 2454 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 6 (ร.ร.ศ.6)
- พ.ศ. 2469 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
เชิงอรรถ
แก้- ↑ ก่อนวันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2485 ชื่อเดิมคือ กระทรวงเศรษฐกิจ
อ้างอิง
แก้- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2012-05-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 58, ตอน 0 ง, 18 กันยายน พ.ศ. 2484, หน้า 2942
- ↑ "พระราชทานยศ" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2018-08-10. สืบค้นเมื่อ 2018-08-10.
- ↑ "อดีตอธิบดีกรมรถไฟ". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-08-12. สืบค้นเมื่อ 2018-08-09.
- ↑ ผู้ว่าการรถไฟแห่งประเทศไทย
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีเรื่องพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ข้าราชการกราบถวายบังคมลาออกจากบรรดาศักดิ์ เก็บถาวร 2014-09-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- ↑ 6.0 6.1 คนจีนในแผ่นดินสยาม
- ↑ ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ : ฐานบุ๊คส์, 2554. หน้า 242
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่องลาออกจากถานันดรสักดิ์, เล่ม 61, ตอน 42, 18 กรกดาคม พ.ศ. 2487, หน้า 1411-2
- ↑ เรื่อง พระราชทานยสทหาน
- ↑ "เรื่อง พระราชทานยศทหาร" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2018-08-10. สืบค้นเมื่อ 2018-08-10.
- ↑ "ข่าวในพระราชสำนัก" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 100 ตอน 202 ง ฉบับพิเศษ: หน้า 33. 28 ธันวาคม พ.ศ. 2526. สืบค้นเมื่อ 20 มีนาคม พ.ศ. 2564.
{{cite journal}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
และ|date=
(help) - ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม 70 ตอนที่ 29 หน้า 2052, 12 พฤษภาคม 2496
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม 67 ตอนที่ 67 หน้า 6345, 12 ธันวาคม 2493
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม 67 ตอนที่ 67 หน้า 6345, 12 ธันวาคม 2493
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม 67 ตอนที่ 67 หน้า 6345, 12 ธันวาคม 2493
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม 71 ตอนที่ 49 หน้า 1724, 3 สิงหาคม 2497
แหล่งข้อมูลอื่น
แก้ก่อนหน้า | จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
พระอุดมโยธาธิยุต | อธิบดีกรมรถไฟ (1 กุมภาพันธ์ 2479 – 30 กรกฎาคม 2485) |
ชลอ ศรีธนากร | ||
ปุ่น ศกุนตนาค | อธิบดีกรมรถไฟ (11 พฤศจิกายน 2492 – 30 มิถุนายน 2494) |
จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (ผู้ว่าการรถไฟแห่งประเทศไทย) | ||
จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (อธิบดีกรมรถไฟ) |
ผู้ว่าการรถไฟแห่งประเทศไทย (1 กรกฎาคม 2494 – 10 กันยายน 2502) |
ไสว ไสวแสนยากร | ||
ควง อภัยวงศ์ | รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม (8 กันยายน 2485 – 1 สิงหาคม 2487) |
ควง อภัยวงศ์ | ||
หลวงสินธุสงครามชัย (สินธุ์ กมลนาวิน) |
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐกิจ (7 มีนาคม 2485 – 5 พฤษภาคม 2485) |
จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์) | ||
จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐกิจ) |
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ (5 พฤษภาคม 2485 – 8 กันยายน 2485) |
ควง อภัยวงศ์ |