จังหวัดกำแพงเพชร

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ กำแพงเพชร (แก้ความกำกวม)

จังหวัดกำแพงเพชร เป็นจังหวัดหนึ่งที่อยู่ในภาคกลางตอนบนของประเทศไทย มีพื้นที่ประมาณ 8,607 ตารางกิโลเมตร มีประชากรในปี พ.ศ. 2560 จำนวน 729,133 คน ห่างจากกรุงเทพมหานครประมาณ 362 กิโลเมตร จังหวัดที่อยู่ติดกันจากทิศเหนือวนตามเข็มนาฬิกา ได้แก่ จังหวัดสุโขทัย จังหวัดพิษณุโลก จังหวัดพิจิตร จังหวัดนครสวรรค์ และจังหวัดตาก

จังหวัดกำแพงเพชร
ตราประจำจังหวัด
กรุพระเครื่อง เมืองคนแกร่ง พระแสงฯ ล้ำค่า ศิลาแลงใหญ่ กล้วยไข่หวาน น้ำมันลานกระบือ เลื่องลือมรดกโลก
ข้อมูลทั่วไป
อักษรไทย	กำแพงเพชร
อักษรโรมัน	Kamphaeng Phet
ชื่อไทยอื่น ๆ	ชากังราว นครชุม
ผู้ว่าราชการ	นายเชาวลิตร แสงอุทัย (ตั้งแต่ พ.ศ. 2561)
ข้อมูลสถิติ
พื้นที่	8,607.490 ตร.กม. (อันดับที่ 22)
ประชากร	727,807 คน (พ.ศ. 2561) (อันดับที่ 34)
ความหนาแน่น	84.55 คน/ตร.กม. (อันดับที่ 54)
ISO 3166-2	TH-62
สัญลักษณ์ประจำจังหวัด
ต้นไม้	สีเสียดแก่น
ดอกไม้	พิกุล
ศาลากลางจังหวัด
ที่ตั้ง	ภายในศูนย์ราชการจังหวัดกำแพงเพชร หมู่ที่ 6 ถนนกำแพงเพชร-สุโขทัย ตำบลหนองปลิง อำเภอเมืองกำแพงเพชร จังหวัดกำแพงเพชร 62000
โทรศัพท์	0 5570 5004
โทรสาร	0 5570 5099
เว็บไซต์	จังหวัดกำแพงเพชร
แผนที่
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร

วัดช้างรอบ โบราณสถานที่สำคัญ

จังหวัดกำแพงเพชรเป็นเมืองเก่าที่นับว่ามีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และเจริญรุ่งเรืองมาตั้งแต่สมัยทวารวดี เป็นที่ตั้งของเมืองโบราณหลายเมือง เช่น เมืองชากังราว นครชุม ไตรตรึงษ์ เทพนคร และเมืองคณฑี นอกจากนี้เมืองกำแพงเพชรยังเป็นเมืองที่สองที่สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชได้ครองเมือง มีบรรดาศักดิ์เป็น "พระยาวชิรปราการ" ต่อมาในปี พ.ศ. 2459 ได้เปลี่ยนเมืองกำแพงเพชรเป็นจังหวัดกำแพงเพชร

ตามประวัติศาสตร์ กล่าวว่า กำแพงเพชรเป็นเมืองหน้าด่านของสุโขทัยมีฐานะเป็นเมืองลูกหลวง เดิมเรียกชื่อว่า "เมืองชากังราว" และมีเมืองบริวารรายล้อมอยู่เป็นจำนวนมาก เช่น ไตรตรึงษ์ เทพนคร ฯลฯ การที่กำแพงเพชรเป็นเมืองหน้าด่านรับศึกสงครามในอดีตอยู่เสมอ จึงเป็นเมืองยุทธศาสตร์มีหลักฐานที่แสดงให้เห็น ว่าเป็นเมืองที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์มากมาย เช่น กำแพงเมือง คูเมือง ป้อมปราการ วัดโบราณ มีหลักฐาน ให้สันนิษฐานว่าเดิมเคยเป็นที่ตั้งของเมือง 2 เมือง คือ เมืองชากังราว และเมืองนครชุม โดยเมืองนครชุมสร้างขึ้นก่อน ตั้งอยู่ทางฝั่งตะวันตกของแม่น้ำปิง พระเจ้าเลอไท กษัตริย์องค์ที่ 4 แห่งราชวงศ์สุโขทัย เป็นผู้สร้างขึ้นเมื่อประมาณ พ.ศ. 1800 ต่อมาสมัยพระเจ้าลิไท กษัตริย์องค์ที่ 5 แห่งราชวงศ์สุโขทัยได้สร้างเมืองใหม่ขึ้นทางฝั่งตะวันออกของลำน้ำปิงคือ "เมืองชากังราว"

สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพได้ทรงบันทึกเรื่อง กำแพงเมืองไว้ว่า เป็นกำแพงเมืองที่เก่าแก่ มั่นคง ยังมีความสมบูรณ์มาก และเชื่อว่าสวยงามที่สุดในประเทศไทย

ปัจจุบันจังหวัดกำแพงเพชรเป็นเมืองศูนย์กลางการท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์แห่งหนึ่ง เพราะมีโบราณสถานเก่าแก่ซึ่งก่อสร้างด้วยศิลาแลงหลายแห่งรวมอยู่ในอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ที่ได้รับการพิจารณาคัดเลือกจากองค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ให้ขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก เมื่อวันที่ 12 ธันวาคม พ.ศ. 2534

การเมืองการปกครอง

หน่วยการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

แผนที่อำเภอในจังหวัดกำแพงเพชร

จังหวัดกำแพงเพชรแบ่งเขตการปกครองส่วนภูมิภาคแบ่งออกเป็น 11 อำเภอ 78 ตำบล 823 หมู่บ้าน ซึ่งอำเภอทั้ง 11 อำเภอมีดังนี้

อำเภอเมืองกำแพงเพชร อำเภอไทรงาม อำเภอคลองลาน อำเภอขาณุวรลักษบุรี อำเภอคลองขลุง อำเภอพรานกระต่าย

อำเภอลานกระบือ อำเภอทรายทองวัฒนา อำเภอปางศิลาทอง อำเภอบึงสามัคคี อำเภอโกสัมพีนคร

การปกครองส่วนท้องถิ่น

จังหวัดกำแพงเพชรมีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรวม 90 แห่ง ประกอบด้วย องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง คือ องค์การบริหารส่วนจังหวัดกำแพงเพชร, เทศบาลเมือง 3 แห่ง คือ เทศบาลเมืองกำแพงเพชร, เทศบาลตำบล 22 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 64 แห่ง โดยรายชื่อเทศบาลทั้งหมดแบ่งตามอำเภอต่าง ๆ ในจังหวัดกำแพงเพชรมีดังนี้

อำเภอเมืองกำแพงเพชร เทศบาลเมืองกำแพงเพชร เทศบาลเมืองหนองปลิง เทศบาลตำบลคลองแม่ลาย เทศบาลตำบลนครชุม เทศบาลตำบลปากดง เทศบาลตำบลเทพนคร เทศบาลตำบลนิคมทุ่งโพธิ์ทะเล อำเภอไทรงาม เทศบาลตำบลไทรงาม

อำเภอขาณุวรลักษบุรี เทศบาลเมืองปางมะค่า เทศบาลตำบลขาณุวรลักษบุรี เทศบาลตำบลสลกบาตร อำเภอพรานกระต่าย เทศบาลตำบลพรานกระต่าย เทศบาลตำบลบ้านพราน เทศบาลตำบลคลองพิไกร เทศบาลตำบลเขาคีริส

อำเภอคลองขลุง เทศบาลตำบลคลองขลุง เทศบาลตำบลท่าพุทรา เทศบาลตำบลท่ามะเขือ เทศบาลตำบลวังยาง อำเภอคลองลาน เทศบาลตำบลคลองลานพัฒนา อำเภอลานกระบือ เทศบาลตำบลลานกระบือ เทศบาลตำบลช่องลม เทศบาลตำบลประชาสุขสันต์

อำเภอทรายทองวัฒนา เทศบาลตำบลทุ่งทราย อำเภอปางศิลาทอง ไม่มีเทศบาล อำเภอบึงสามัคคี เทศบาลตำบลระหาน อำเภอโกสัมพีนคร ไม่มีเทศบาล

รายชื่อเจ้าเมืองและผู้ว่าราชการจังหวัด

ลำดับ ชื่อ ระยะเวลาดำรงตำแหน่ง 1  พระยารามรณรงค์สงคราม (นุช) – 2  พระยารามรณรงค์สงคราม (นาค) – 3  พระยารามรณรงค์สงคราม (บัว) – 4  พระยารามรณรงค์สงคราม (เถื่อน) – 5  พระยารามรณรงค์สงคราม (น้อย) – 6  พระยารามรณรงค์สงคราม (เกิด) – 7  พระอินทรเดช (บัว รามโกมุท) – 8  พระยารามรณรงค์สงคราม (อ่อง) – 9  พระยามหานุภาพ – 10  พระยารามรณรงค์สงคราม (อุ่น รามสูต) – 11  พระยารามรณรงค์สงคราม (หรุ่น อินทรสูต) – 12  พระยาวิเชียรปราการ (ฉาย อัมพะเศวต) พ.ศ. 2449 13  พระยากำแพงพลล้าน (ชื้น คชภูมิ) – 14  พระยารามราชภักดี (ใหญ่ ศรลัมภ์) – 15  พระผดุงภูมิพิพัฒน์ (สิน สุคันธคุล) – 16  พระรังสรรค์สารกิจ (เทียน กาญจนประกร)  พ.ศ. 2469–2470 17  พระยาสำราญนฤปกิจ (เชื้อ โรจนวิภาติ)  พ.ศ. 2470–2470 18  หลวงศรีนฤนาท (ม.ล.สวาสดิ์ อิศรางกูล ณ อยุธยา)  พ.ศ. 2470–2471 19  พระยาภักดีดินแดน (เชื่อม มุสิกวัต)  พ.ศ. 2472–2478 20  หลวงประสิทธิ์บุรีรักษ์  พ.ศ. 2478–2482 21  หลวงปริวรรตวรจิตร (จันทร์ เจริญชัย)  พ.ศ. 2482–2484 22  พระภูมิพิชัย (ม.ร.ว.บุง ลดาวัลย์)  พ.ศ. 2484–2486 23  นายใหญ่ สิมะสิงห์  พ.ศ. 2486–2488 24  หลวงนครคุณปถัมภ์ (หยวก ไพโรจน์)  พ.ศ. 2488–2489 25  นายทำนุก รัตนดิลก ณ ภูเก็ต  พ.ศ. 2490–2490 26  หลวงอนุมัติราชกิจ (อั๋น เขียนอาภรณ์)  พ.ศ. 2490 มิ.ย. – ธ.ค. 27  นายสุวรรณ รื่นยศ  พ.ศ. 2490–2493 28  นายจรัส ธารีสาร  พ.ศ. 2493–2498 29  นายนารถ มนตเสวี  พ.ศ. 2498–2499 30 นายสนิท จูฑารพ พ.ศ. 2499–2500

ลำดับ ชื่อ ระยะเวลาดำรงตำแหน่ง 31  นายลิขิต สัตยายุทย์  พ.ศ. 2500–2500 32  ขุนอักษรสารสิทธิ์  พ.ศ. 2500–2501 33  นายขณห์ นกแก้ว  พ.ศ. 2501–2502 34  นายพัฒน์ พินทุโยธิน  พ.ศ. 2503–2507 35  ร.ต.ท.ปิ่น สหัสโชติ  พ.ศ. 2507–2512 36  นายบุญรอด โชตะมังษะ  พ.ศ. 2512–2514 37  นายรำไพ นิมิตกุล  พ.ศ. 2514–2519 38  นายกาจ รักษ์มณี  พ.ศ. 2519–2521 39  นายประกิต อุตตะโมต  พ.ศ. 2521–2522 40  นายฉลอง วงษา  พ.ศ. 2522–2523 41  นายจำนง ยังเทียน  พ.ศ. 2523–2525 42  นายเชาว์วัศ สุดลาภา  พ.ศ. 2525–2527 43  นายชาญ พันธุมรัตน์  พ.ศ. 2527–2531 44  พ.ท.กมล ประจวบเหมาะ  พ.ศ. 2531–2532 45  ร.ต.ทวี ผดุงรัตน์  พ.ศ. 2532–2533 46  ร.อ.อริยะ อุปารมี  พ.ศ. 2533–2534 47  ร.ต.สมนึก เกิดเกษ  พ.ศ. 2534–2536 48  นายศิวะ แสงมณี  พ.ศ. 2536–2540 49  นายกฤษณ์ ธีระชัยชยุติ  พ.ศ. 2540–2541 50  นายยงยุทธ ตะโกพร  พ.ศ. 2541–2544 51  นายกฤช อาทิตย์แก้ว  พ.ศ. 2544–2547 52  นายไพศาล รัตนพัลลภ  พ.ศ. 2547–2549 53  นายวิทยา ผิวผ่อง     พ.ศ. 2549–2551 54  นายวันชัย อุดมสิน  พ.ศ. 2551–2552 55  นายวันชัย สุทิน  พ.ศ. 2552 – 30 กันยายน 2556 56  นายสุรพล วาณิชเสนี  1 ตุลาคม 2556 – 1 กุมภาพันธ์ 2558 57  นายธานี ธัญญาโภชน์  2 กุมภาพันธ์ 2558 – 30 กันยายน 2560 58  นายธัชชัย สีสุวรรณ  1 ตุลาคม 2560 – 30 กันยายน 2561 59  นายเชาวลิตร แสงอุทัย  1 ตุลาคม 2561 – ปัจจุบัน

โครงสร้างพื้นฐาน

การศึกษา

โรงเรียน

ดูบทความหลักที่: รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดกำแพงเพชร

อาชีวศึกษา

• วิทยาลัยเทคนิคกำแพงเพชร
• วิทยาลัยสารพัดช่างกำแพงเพชร
• วิทยาลัยอาชีวศึกษาเทศบาลเมืองกำแพงเพชร
• วิทยาลัยอาชีวศึกษาภักดีพณิชยการและเทคโนโลยี กำแพงเพชร
• วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีกำแพงเพชร
• วิทยาลัยการอาชีพขาณุวรลักษบุรี

อุดมศึกษา

• มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร
• มหาวิทยาลัยนเรศวร ศูนย์วิทยบริการกำแพงเพชร (โรงเรียนวัชรวิทยา)
• มหาวิทยาลัยทักษิณ วิทยาลัยการจัดการเพื่อการพัฒนา ศูนย์การศึกษากำแพงเพชร (โรงเรียนองค์การบริหารส่วนจังหวัดกำแพงเพชร กีฬา)
• มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย ศูนย์การศึกษากำแพงเพชร (วัดนาควัชรโสภณ (วัดช้าง))
• มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย (วิทยบริการ วัดบรมธาตุนครชุม จังหวัดกำแพงเพชร)
• วิทยาลัยสงฆ์กำแพงเพชร (กำลังดำเนินการ พื้นที่ก่อสร้างบริเวณตลาดคลองแม่ลาย)

การขนส่ง

ทางหลวงที่สำคัญในจังหวัดกำแพงเพชร ได้แก่ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธิน) เชื่อมต่อไปยังจังหวัดนครสวรรค์และจังหวัดตาก, ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 115 เชื่อมต่อไปยังจังหวัดพิจิตร, และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 101 เชื่อมต่อไปยังจังหวัดสุโขทัย

งานประเพณี

ประเพณีงานสารทไทย กล้วยไข่เมืองกำแพงเพชร

• ประเพณีนบพระ-เล่นเพลง
• ประเพณีงานสารทไทย กล้วยไข่เมืองกำแพงเพชร
• งานเทศกาลกินก๋วยเตี๋ยว เที่ยวเมืองกำแพงเพชร
• งานแข่งขันเรือยาวประเพณีลำน้ำปิง จังหวัดกำแพงเพชร ชิงถ้วยพระราชทาน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

สถานที่สำคัญ

ช่องเย็น อุทยานแห่งชาติแม่วงก์

อุทยานแห่งชาติคลองลาน อุทยานแห่งชาติคลองวังเจ้า อุทยานแห่งชาติแม่วงก์

อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาสนามเพรียง พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กำแพงเพชร

บุคคลที่มีชื่อเสียง

พระมหาโพธิวงศาจารย์ (ทองดี สุรเตโช) – พระราชาคณะเจ้าคณะรอง ราชบัณฑิต เจ้าอาวาสวัดราชโอรสารามราชวรวิหาร แก้ว พงษ์ประยูร – นักมวยสากลสมัครเล่นทีมชาติไทย คนึง ไทยประสิทธิ์ – นักการเมือง จักรกริช แอลจียิม – นักมวย ฉัตรชัย บุตรพรหม – นักฟุตบอลชาวไทย ทศพล หิมพานต์ – นักร้อง พงษ์พัฒน์ วชิรบรรจง – นักร้อง นักแสดง ผู้กำกับละครโทรทัศน์ ผู้กำกับภาพยนตร์ ไพรัช ธัชยพงษ์ – นักวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีไทย

มาลัย ชูพินิจ – นักเขียน นักหนังสือพิมพ์ รอง เค้ามูลคดี – นักแสดง เรืองวิทย์ ลิกค์ – นักการเมือง ลูกนก สุภาพร – นักร้อง วราเทพ รัตนากร – นักการเมือง สมาน ส.จาตุรงค์ – นักมวย สมพร ยศ – นักฟุตบอลชาวไทย อานนท์ บุษผา – นักฟุตบอลชาวไทย ลาภิสรา อินทรสูต – นักร้อง นักแสดง พิธีกร วัฒนา พลายนุ่ม – นักฟุตบอลทีมชาติไทย ตากเพชร​ เลขา​วิจิตร​ – พิธีกร​และ​นักแสดงสังกัด​ช่อง7​HD

ดูเพิ่ม

• รายชื่อวัดในจังหวัดกำแพงเพชร
• รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดกำแพงเพชร
• พิพิธภัณฑสถานกำแพงเพชรเฉลิมพระเกียรติ
• ศูนย์รวมสายพันธุ์กล้วย
• รายชื่อสาขาของธนาคารในจังหวัดกำแพงเพชร
• รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดกำแพงเพชร

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ จังหวัดกำแพงเพชร
  • แผนที่ จาก มัลติแมป โกลบอลไกด์ หรือ กูเกิลแผนที่
  • ภาพถ่ายทางอากาศ จาก เทอร์ราเซิร์ฟเวอร์
  • ภาพถ่ายดาวเทียม จาก วิกิแมเปีย