จังหวัดสุโขทัย

สำหรับความหมายอื่นของ "สุโขทัย" ดูที่ สุโขทัย (แก้ความกำกวม)

สุโขทัย (เดิมสะกดว่า ศุโขไทย) เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคกลางตอนบนหรือบางแห่งแบ่งเป็นภาคเหนือตอนล่าง ของประเทศไทย มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดแพร่ อุตรดิตถ์ พิษณุโลก กำแพงเพชร ตาก และลำปาง (เรียงตามเข็มนาฬิกาจากด้านเหนือ) มีแม่น้ำสายสำคัญไหลผ่านคือแม่น้ำยม เป็นที่ตั้งอาณาจักรแรกของชนชาติไทยเมื่อกว่า 700 ปีที่ผ่านมา คำว่า "สุโขทัย" มาจากคำสองคำคือ "สุข+อุทัย" มีความหมายว่า "รุ่งอรุณแห่งความสุข "

จังหวัดสุโขทัย
จังหวัด
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Changwat Sukhothai
จากซ้ายไปขวา บนลงล่าง: วัดมหาธาตุ วัดศรีชุม วัดเจดีย์เจ็ดแถว อนุสาวรีย์พ่อขุนรามคำแหงมหาราช วัดนางพญา สรีดภงส์
ธง ตรา
คำขวัญ:  มรดกโลกล้ำเลิศ กำเนิดลายสือไทย เล่นไฟลอยกระทง ดำรงพุทธศาสนา งามตาผ้าตีนจก สังคโลกทองโบราณ สักการแม่ย่าพ่อขุน รุ่งอรุณแห่งความสุข
แผนที่ประเทศไทย จังหวัดสุโขทัยเน้นสีแดง
ประเทศ	ไทย
การปกครอง
• ผู้ว่าราชการ	สุชาติ ทีคะสุข (ตั้งแต่ พ.ศ. 2565)
พื้นที่
• ทั้งหมด	6,596.092 ตร.กม. (2,546.765 ตร.ไมล์)
อันดับพื้นที่	อันดับที่ 30
ประชากร  (พ.ศ. 2565)
• ทั้งหมด	581,260 คน
• อันดับ	อันดับที่ 42
• ความหนาแน่น	88.12 คน/ตร.กม. (228.2 คน/ตร.ไมล์)
• อันดับความหนาแน่น	อันดับที่ 51
รหัส ISO 3166	TH-64
สัญลักษณ์ประจำจังหวัด
• ต้นไม้	ตาล
• ดอกไม้	บัวหลวง
• สัตว์น้ำ	ปลาก้างพระร่วง
ศาลากลางจังหวัด
• ที่ตั้ง	ถนนนิกรเกษม ตำบลธานี อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย 64000
• โทรศัพท์	0 5561 4531
• โทรสาร	0 5561 1619
เว็บไซต์	http://www.sukhothai.go.th/
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติศาสตร์

สมัยราชธานีสุโขทัยและอยุธยา

ในอดีต สุโขทัยเป็นรัฐหนึ่งที่ตั้งอยู่บนที่ราบลุ่มแม่น้ำยม สถาปนาขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 18 ในฐานะสถานีการค้าของรัฐละโว้ ต่อมาเมื่อจักรวรรดิขแมร์และอาณาจักรพุกามเสื่อมอำนาจ ทำให้เกิดรัฐใหม่ขึ้นเป็นจำนวนมากในเวลาไล่เลี่ยกัน ราวปี 1782 พ่อขุนบางกลางหาวและพ่อขุนผาเมืองได้ร่วมกันกระทำการยึดอำนาจจากขอมสบาดโขลญลำพงเป็นผลสำเร็จ และได้สถาปนาเอกราชให้รัฐสุโขทัยเป็นอาณาจักรสุโขทัย โดยพ่อขุนบางกลางหาวราชาภิเษกขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์สุโขทัยพระองค์แรกของอาณาจักรสุโขทัย หลังจากประสบปัญหาทั้งจากปัญหาภายนอกและภายในและการแทรกแซงจากอยุธยา ต่อมาอาณาจักรสุโขทัยถูกรวมเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยาไปในที่สุด รัฐสุโขทัยถูกแบ่งออกเป็น 4 ส่วน โดย เมืองสรวงสองแคว (พิษณุโลก) เป็นเมืองเอก มีพระมหาธรรมราชาที่ 4 (บรมปาล) เป็นผู้ปกครอง ส่วนเมืองสุโขทัยเป็นเมืองรอง มี พระยาราม เป็นผู้ปกครองเมือง และเมืองเชลียง (ศรีสัชนาลัย) มี พระยาเชลียง เป็นผู้ปกครองเมือง

ในสมัยของสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ สุโขทัยถูกกำหนดให้เป็นหัวเมืองชั้นนอก หรือ เมืองพระยามหานคร มีการกำหนดเป็นเมืองเอก โท หรือตรี ตามลำดับความสำคัญ ภายหลังการเสียกรุงครั้งที่หนึ่ง และหลังประกาศอิสรภาพ และหลังจากชนะศึกที่แม่น้ำสะโตงแล้ว พระนเรศวรโปรดให้เทครัวหัวเมืองเหนือทั้งปวง (เมืองพระพิษณุโลกสองแคว เมืองสุโขทัย เมืองพิชัย เมืองสวรรคโลก เมืองกำแพงเพชร เมืองพิจิตร และเมืองพระบาง) ลงมาไว้ที่อยุธยา เพื่อเตรียมรับศึกใหญ่ พิษณุโลกและหัวเมืองเหนือทั้งหมดจึงกลายเป็นเมืองร้าง หลังจากเทครัวไปเมืองใต้ ผ่านไป 8 ปี พิษณุโลกได้ถูกฟื้นฟูอีกครั้ง แต่ถือเป็นเมืองเอกในราชอาณาจักร มิใช่ราชธานีฝ่ายเหนือ และเปลี่ยนสุโขทัยจากหัวเมืองชั้นนอก เป็นหัวเมืองชั้นโท คือเมืองพระยามหานครที่มีความสำคัญรองลงมา มีอยู่ 6 หัวเมือง ทางเหนือมีสวรรคโลก สุโขทัย กำแพงเพชร และเพชรบูรณ์ เพื่อรวมอำนาจเข้าสู่ส่วนกลาง

สมัยรัตนโกสินทร์

สุโขทัยยังคงมีฐานะเป็นหัวเมืองชั้นโท จนกระทั่งยุครัชกาลของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ปี พ.ศ. 2437 ทรงกำหนดให้เทศาภิบาลขึ้นกับกระทรวงมหาดไทย ยกเลิกระบบกินเมือง และระบบหัวเมืองแบบเก่า และจัดเป็นมณฑล เมือง อำเภอ หมู่บ้าน ทำให้สุโขทัยมีฐานะเป็น เมืองสุโขทัย ภายใต้การจัดการบริหารราชการแผ่นดินส่วนภูมิภาคของ มณฑลพิษณุโลก

หลังปี พ.ศ. 2459 คำว่า "จังหวัด" ได้กลายเป็นคำที่เรียกหน่วยการปกครองระดับต่ำกว่ามณฑลแทนคำว่า "เมือง" เพื่อแยกความกำกวมจากคำว่าเมืองที่ใช้เรียกที่ตั้งศูนย์กลางการปกครองของจังหวัด (อำเภอเมือง) ทำให้ "เมืองสุโขทัย" ได้เปลี่ยนเป็น "จังหวัดสุโขทัย"

ปี พ.ศ. 2474 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราชโองการ ยุบเลิกบางมณฑลและบางจังหวัด โดย จังหวัดสุโขทัย ถูกยุบเลิกและโอน อำเภอสุโขทัยธานี อำเภอบ้านไกร อำเภอคลองตาล กิ่งอำเภอลานหอย กิ่งอำเภอโตนด มาขึ้นการปกครอง จังหวัดสวรรคโลก

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง เมื่อมีการตราพระราชบัญญัติการบริหารราชการส่วนภูมิภาค พุทธศักราช 2476 ขึ้น ทำให้ จังหวัด กลายเป็นเขตการปกครองย่อยของประเทศไทยที่มีระดับสูงที่สุด

ปี พ.ศ. 2482 ได้เปลี่ยนแปลงชื่อจังหวัดสวรรคโลก เป็นจังหวัดสุโขทัย และ สุโขทัยก็มีสถานะเป็น จังหวัดสุโขทัย นับแต่นั้นเป็นต้นมา

ภูมิศาสตร์

ตามการแบ่งจังหวัดเป็นภาคโดยคณะกรรมการภูมิศาสตร์แห่งชาติและราชบัณฑิตยสภา จังหวัดสุโขทัยตั้งอยู่ในภาคกลาง บริเวณตอนบนของภาค หากแบ่งเขตตามการพยากรณ์อากาศและเศรษฐกิจ สังคม จะจัดอยู่ในภาคเหนือตอนล่าง ห่างจากกรุงเทพมหานครตามระยะทางหลวงแผ่นดินประมาณ 440 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอวังชิ้น อำเภอเด่นชัย จังหวัดแพร่ อำเภอลับแล และอำเภอตรอน จังหวัดอุตรดิตถ์
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอพรหมพิราม จังหวัดพิษณุโลก และอำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอพรานกระต่าย อำเภอลานกระบือ จังหวัดกำแพงเพชร และอำเภอบางระกำ จังหวัดพิษณุโลก
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเมืองตาก อำเภอบ้านตาก จังหวัดตาก และอำเภอเถิน จังหวัดลำปาง

ภูมิประเทศ

พื้นที่ส่วนใหญ่ของจังหวัดสุโขทัยจะเป็นที่ราบลุ่ม ทางตอนเหนือและตอนใต้ของจังหวัดมีลักษณะเป็นที่ราบสูง มีเขาหลวงเป็นภูเขาที่มีความสูงที่สุด วัดจากระดับน้ำทะเลมีความสูงประมาณ 1,200 เมตร โดยมีแนวภูเขายาวเป็นพืดทางด้านทิศตะวันตก ส่วนพื้นที่ตอนกลางของจังหวัดจะเป็นที่ราบ มีแม่น้ำยมไหลผ่านจากทิศเหนือจรดทิศใต้ ผ่านอำเภอศรีสัชนาลัย อำเภอสวรรคโลก อำเภอศรีสำโรง อำเภอเมืองสุโขทัย และอำเภอกงไกรลาศ ช่วงที่ไหลผ่านจังหวัดสุโขทัยยาวประมาณ 170 กิโลเมตร

ภูมิอากาศ

จังหวัดสุโขทัยตั้งอยู่ทางภาคเหนือตอนล่าง ซึ่งลึกเข้ามาในแผ่นดิน จึงมีอุณหภูมิค่อนข้างสูง เกือบตลอดปี อุณหภูมิเฉลี่ยทั้งปี 27.9 องศาเซลเซียส ในฤดูร้อนอากาศร้อนอบอ้าว อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย 33.8 องศาเซลเซียส โดยมีอากาศร้อนที่สุดอยู่ในเดือนเมษายน ซึ่งเคยตรวจอุณหภูมิสูงที่สุดได้ 44.5 องศาเซลเซียส เมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม 2559 ส่วนในฤดูหนาวอากาศมีอากาศหนาวเย็นโดยทั่วไป อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย 23.0 องศาเซลเซียส โดยมีอากาศหนาวที่สุดอยู่ในเดือนมกราคม ซึ่งเคยตรวจอุณหภูมิต่ำที่สุดได้ 5.5 องศาเซลเซียส เมื่อวันที่ 4 มกราคม 2517

ข้อมูลภูมิอากาศของสุโขทัย
เดือน	ม.ค.	ก.พ.	มี.ค.	เม.ย.	พ.ค.	มิ.ย.	ก.ค.	ส.ค.	ก.ย.	ต.ค.	พ.ย.	ธ.ค.	ทั้งปี
อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย °F	88.9	92.1	96.1	100.2	94.8	92.8	91.8	91.2	90.9	91	89.4	87.8	92.26
อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย °F	64.8	68	72.1	76.5	76.5	76.8	76.6	76.1	75.7	75.2	70.3	65.8	72.88
ปริมาณฝน นิ้ว	0.461	0.272	0.654	2.689	6.232	8.319	5.807	6.906	11.547	7.591	0.24	0.374	51.087
Average high °C	31.6	33.4	35.6	37.9	34.9	33.8	33.2	32.9	32.7	32.8	31.9	31.0	33.48
Average low °C	18.2	20.0	22.3	24.7	24.7	24.9	24.8	24.5	24.3	24.0	21.3	18.8	22.71
Rainfall cm	1.17	0.69	1.66	6.83	15.83	21.13	14.75	17.54	29.33	19.28	0.6	0.95	129.76
แหล่งที่มา: กรมอุตุนิยมวิทยา. "ค่ามาตรฐาน 30 ปีของสุโขทัย (1981-2010)" https://www.tmd.go.th/weather/province/last30years-1981-2010/sukhothai/10/373201

สัญลักษณ์ประจำจังหวัด

• ตราประจำจังหวัด: รูปพ่อขุนรามคำแหงมหาราชประทับบนพระแท่นมนังคศิลาอาสน์
• ธงประจำจังหวัด: ธงพื้นสีแดง-เหลือง-เขียว แบ่งตามแนวนอน แถบสีเหลืองนั้นกว้างเป็น 2 เท่าของแถบสีแดงและสีเขียว ที่มุมธงด้านคันธงมีตราประจำจังหวัดเป็นรูปพ่อขุนรามคำแหงมหาราชประทับบนพระแท่นมนังคศิลาอาสน์
• คำขวัญประจำจังหวัด: มรดกโลกล้ำเลิศ กำเนิดลายสือไทย เล่นไฟลอยกระทง ดำรงพุทธศาสนา งามตาผ้าตีนจก สังคโลกทองโบราณ สักการแม่ย่าพ่อขุน รุ่งอรุณแห่งความสุข
• ต้นไม้ประจำจังหวัด: ตาล (Borassus flabellifer)
• ดอกไม้ประจำจังหวัด: ดอกบัวหลวง (Nelumbo nucifera)

• 

  ธงประจำจังหวัดสุโขทัย

• 

  ตราประจำจังหวัดสุโขทัย

• 

  ต้นตาล ต้นไม้ประจำจังหวัดสุโขทัย

• 

  ดอกบัวหลวง ดอกไม้ประจำจังหวัดสุโขทัย

• 

  ตราผ้าผูกคอลูกเสือประจำจังหวัดสุโขทัย

การเมืองการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

การปกครองของสุโขทัยแบ่งออกเป็น 9 อำเภอ, 86 ตำบล, 843 หมู่บ้าน

แผนที่อำเภอในจังหวัดสุโขทัย

ลำดับที่	ชื่ออำเภอ	แผนที่	พื้นที่ (ตร.กม)	ประชากร (คน)	จำนวน ตำบล	จำนวน หมู่บ้าน
1.	เมืองสุโขทัย		581.474	101,546	10	97
2.	บ้านด่านลานหอย		1,018.11	47,785	7	71
3.	คีรีมาศ		521.9	55,954	10	100
4.	กงไกรลาศ		502.382	62,888	11	109
5.	ศรีสัชนาลัย		2,050.511	90,706	11	148
6.	ศรีสำโรง		565.731	68,096	13	118
7.	สวรรคโลก		586.192	80,244	14	117
8.	ศรีนคร		199.865	25,297	5	49
9.	ทุ่งเสลี่ยม		569.932	48,744	5	59

ทำเนียบเจ้าเมืองและผู้ว่าราชการจังหวัดสุโขทัย

ทำเนียบเจ้าเมืองและผู้ว่าราชการจังหวัดสุโขทัย

ลำดับ	ชื่อ	ระยะเวลาดำรงตำแหน่ง
1	พระยาศรีสัชนาลัยบดี	พ.ศ. 2449–2450
2	พระพยุหาภิบาล	พ.ศ. 2451–2456
3	น.อ.ท.พระยารามภักดี	พ.ศ. 2456–2460
4	น.อ.อ.พระยาวิเชียรปราการ	พ.ศ. 2461–2469
5	พระยาพิทักษ์อุทัยเขตต์	พ.ศ. 2470–2472
6	พระยาอัธยาศัยวิสุทธิ์	พ.ศ. 2473–2474
7	พระประสงค์เกษมราษฎร์	พ.ศ. 2475–2477
8	พระสนิทประชานันท์	พ.ศ. 2478
9	หลวงอรรถวิจิตรจรรยารักษ์	พ.ศ. 2479
10	พระอนุมานสารกรรม	พ.ศ. 2480–2483
11	หลวงนรัตถรักษา	พ.ศ. 2484–2486
12	นายพินิต อักษรสารสิทธิ์	พ.ศ. 2487
13	ขุนระดับคดี	พ.ศ. 2488
14	ขุนพิเศษนครกิจ	พ.ศ. 2489
15	ขุนรัตนวรพงศ์	พ.ศ. 2489–2490
16	หลวงอนุมัติราชกิจ	พ.ศ. 2490–2495
17	นายเชื่อม ศิริสนธิ	พ.ศ. 2495–2500
18	นายเฉลิม ยูปานนท์	พ.ศ. 2501–2505
19	นายเชื่อม ศิริสนธิ	พ.ศ. 2505–2508
20	นายสมาส อมาตยกุล	พ.ศ. 2508–2512
21	นายรังสรรค์ รังสิกุล	พ.ศ. 2512–2515
22	นายเฉลิม ถาวรเวช	พ.ศ. 2515–2519
23	นายดำรง วชิโรดม	พ.ศ. 2519–2522

ทำเนียบเจ้าเมืองและผู้ว่าราชการจังหวัดสุโขทัย (ต่อ)

ลำดับ	ชื่อ	ระยะเวลาดำรงตำแหน่ง
24	นายเลอเดช เจษฎาฉัตร	พ.ศ. 2522–2523
25	นายไพฑูรย์ ลิมปิทีป	พ.ศ. 2523–2525
26	นายอาษา เมฆสวรรค์	พ.ศ. 2525–2527
27	พ.ต.อรุณ สังฆสุบรรณ์	พ.ศ. 2528–2531
28	พ.ต.ไพศาล โอวาทตระกูล	พ.ศ. 2531–2532
29	นายธวัช มกรพงศ์	พ.ศ. 2532–2534
30	นายณัฎฐ์ ศรีวิหค	พ.ศ. 2534–2535
31	นายเกียรติพันธ์ น้อยมณี	พ.ศ. 2535–2538
32	นายประพันธ์ ชลวีระวงศ์	พ.ศ. 2538–2541
33	นายนรินทร์ พานิชกิจ	พ.ศ. 2541–2544
34	นายอมรทัต นิรัติศยกุล	พ.ศ. 2544–2546
35	นายสุกิจ เจริญรัตนกุล	พ.ศ. 2546–2549
36	นายวันชัย สุทิน	พ.ศ. 2549–2551
37	นายโยธินศร์ สมุทรคีรีจ์	พ.ศ. 2551–2552
38	นายจักริน เปลี่ยนวงษ์	พ.ศ. 2552–2555
39	นางสุมิตรา ศรีสมบัติ	พ.ศ. 2555–2556
40	นายจักริน เปลี่ยนวงษ์	พ.ศ. 2556–2557
41	นายปิติ แก้วสลับสี	พ.ศ. 2557–2560
42	นายพิพัฒน์ เอกภาพันธ์	พ.ศ. 2560–2561
43	นายไมตรี ไตรติลานันท์	พ.ศ. 2561–2563
44	นายวิรุฬ พรรณเทวี	พ.ศ. 2563–2565
45	นายสุชาติ ทีคะสุข	พ.ศ. 2565–ปัจจุบัน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่บริหารทั้งพื้นที่ของจังหวัดสุโขทัย คือ องค์การบริหารส่วนจังหวัดสุโขทัย และมีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นระดับพื้นฐาน 90 แห่ง ประกอบด้วย เทศบาลเมือง 3 แห่ง ได้แก่ เทศบาลเมืองศรีสัชนาลัย เทศบาลเมืองสวรรคโลก และเทศบาลเมืองสุโขทัยธานี, เทศบาลตำบล 18 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 69 แห่ง

รายชื่อองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดสุโขทัย

ชื่อ	ประเภท	อำเภอ	จำนวนประชากร (คน)
สุโขทัยธานี	1 !เทศบาลเมือง	อำเภอเมืองสุโขทัย	13,664
บ้านสวน	2 !เทศบาลตำบล		4,265
เมืองเก่า			7,104
บ้านกล้วย			15,950
บ้านสวน	3 !องค์การบริหารส่วนตำบล
เมืองเก่า
ปากแคว
ยางซ้าย
บ้านหลุม
ตาลเตี้ย
ปากพระ
วังทองแดง
ลานหอย	2 !เทศบาลตำบล	อำเภอบ้านด่านลานหอย	3,539
ตลิ่งชัน			9,966
ลานหอย	3 !องค์การบริหารส่วนตำบล
บ้านด่าน
วังตะคร้อ
วังน้ำขาว
หนองหญ้าปล้อง
วังลึก
ทุ่งหลวง	2 !เทศบาลตำบล	อำเภอคีรีมาศ	7,062
บ้านโตนด			2,962
โตนด	3 !องค์การบริหารส่วนตำบล
บ้านป้อม
สามพวง
ศรีคีรีมาศ
หนองจิก
นาเชิงคีรี
หนองกระดิ่ง
บ้านน้ำพุ
ทุ่งยางเมือง
กงไกรลาศ	2 !เทศบาลตำบล	อำเภอกงไกรลาศ	4,021
กง	3 !องค์การบริหารส่วนตำบล
ไกรนอก
ไกรกลาง
ไกรใน
ดงเดือย
ป่าแฝก
กกแรต
ท่าฉนวน
หนองตูม
บ้านใหม่สุขเกษม
ศรีสัชนาลัย	1 !เทศบาลเมือง	อำเภอศรีสัชนาลัย	14,876
หาดเสี้ยว	2 !เทศบาลตำบล		6,459
ป่างิ้ว	3 !องค์การบริหารส่วนตำบล
แม่สำ
แม่สิน
บ้านตึก
หนองอ้อ
ดงคู่
บ้านแก่ง
สารจิตร
ศรีสำโรง	2 !เทศบาลตำบล	อำเภอศรีสำโรง	7,161
วังลึก	3 !องค์การบริหารส่วนตำบล
สามเรือน
บ้านนา
วังทอง
นาขุนไกร
เกาะตาเลี้ยง
วัดเกาะ
บ้านไร่
ทับผึ้ง
บ้านซ่าน
วังใหญ่
ราวต้นจันทร์
สวรรคโลก	1 !เทศบาลเมือง	อำเภอสวรรคโลก	14,804
ในเมือง	2 !เทศบาลตำบล		8,053
ป่ากุมเกาะ			8,125
คลองยาง			7,648
เมืองบางขลัง			4,826
คลองกระจง	3 !องค์การบริหารส่วนตำบล
วังไม้ขอน
ย่านยาว
นาทุ่ง
เมืองบางยม
ท่าทอง
ปากน้ำ
หนองกลับ
ศรีนคร	2 !เทศบาลตำบล	อำเภอศรีนคร	3,012
ศรีนคร	3 !องค์การบริหารส่วนตำบล
นครเดิฐ
น้ำขุม
คลองมะพลับ
หนองบัว
ทุ่งเสลี่ยม	เทศบาลตำบล	อำเภอทุ่งเสลี่ยม	7,201
เขาแก้วศรีสมบูรณ์			7,808
กลางดง			12,157
บ้านใหม่ไชยมงคล	3 !องค์การบริหารส่วนตำบล
ไทยชนะศึก
ทุ่งเสลี่ยม

การขนส่ง

ทางถนน

จังหวัดสุโขทัยมีระยะห่างจากกรุงเทพมหานครอยู่ประมาณ 427 กม. มีทางหลวงสายสำคัญที่ตัดผ่าน ได้แก่ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ซึ่งเป็นถนนสายเศรษฐกิจตะวันออก-ตะวันตก เชื่อมต่อกับจังหวัดตากและจังหวัดพิษณุโลก, ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 101 เชื่อมต่อกับจังหวัดกำแพงเพชรและจังหวัดแพร่, และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 102 เชื่อมต่อกับจังหวัดอุตรดิตถ์ สามารถเดินทางได้ด้วย รถส่วนตัวและรถสาธารณะ เช่น รถทัวร์ รถประจำทาง รถตู้ สามารถขึ้นได้ที่ สถานีขนส่งผู้โดยสารจังหวัดสุโขทัย และจุดจอดรับทั่วจังหวัดในแต่ละอำเภอ

ทางราง

สถานีรถไฟสวรรคโลก

ในสุโขทัย มีสถานีรถไฟ 2 แห่ง ได้แก่ สถานีรถไฟสวรรคโลก อำเภอสวรรคโลก และสถานีรถไฟคลองมะพลับ อำเภอศรีนคร โดยเป็นทางรถไฟสายรองที่แยกออกจากเส้นทางรถไฟสายเหนือจาก สถานีชุมทางบ้านดารา ปัจจุบันได้หยุดวิ่งทำการชั่วคราว

โดยคาดว่าในอนาคตจะมีรถไฟความเร็วสูงสายเหนือตัดผ่านจังหวัดสุโขทัย โดยมีสถานี 2 แห่งที่ตั้งในจังหวัด ได้แก่ สถานีรถไฟความเร็วสูงสุโขทัย และสถานีรถไฟความเร็วสูงศรีสัชนาลัย

ทางอากาศ

มี ท่าอากาศยานสุโขทัย หรือ สนามบินสุโขทัย ตั้งอยู่ในเขต 3 ตำบล คือ ต.ท่าทอง ต.คลองกระจง และ ต.ย่านยาว อ.สวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย ให้บริการโดย บางกอกแอร์เวย์ส ของ บริษัท การบินกรุงเทพ จำกัด โดยมีเส้นทางคือ กรุงเทพ/สุวรรณภูมิ-สุโขทัย 4 เที่ยวทุกวัน

ระยะทางจากตัวเมืองไปยังอำเภอต่างๆ

• อำเภอศรีสำโรง 19 กิโลเมตร
• อำเภอคีรีมาศ 22 กิโลเมตร
• อำเภอกงไกลาศ 22 กิโลเมตร
• อำเภอบ้านด่านลานหอย 31 กิโลเมตร
• อำเภอสวรรคโลก 39 กิโลเมตร
• อำเภอศรีนคร 49 กิโลเมตร
• อำเภอทุ่งเสลี่ยม 65 กิโลเมตร
• อำเภอศรีสัชนาลัย 66 กิโลเมตร

การศึกษา

ดูบทความหลักที่:รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดสุโขทัย

สถานศึกษาในจังหวัดสุโขทัยมีทั้งหมด 380 แห่ง แบ่งได้ดังนี้

สถานศึกษาแบ่งตามสังกัด

สังกัด	จำนวน
องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น	35
สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุโขทัย เขต1	126
สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุโขทัย เขต2	162
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสุโขทัย	27
สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา	7
สำนักงานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดสุโขทัย	9
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาเอกชน	11
สถาบันอุดมศึกษาของรัฐ	3
รวม	380

สถานศึกษาขั้นพื้นฐาน

สังกัด/	องค์กรปกครอง ส่วนท้องถิ่น	สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษา สุโขทัย เขต1	สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษา สุโขทัย เขต2	สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสุโขทัย	สำนักงานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดสุโขทัย	สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาเอกชน	รวม
อำเภอ
เมืองสุโขทัย	7	32	-	7	1	2	49
บ้านด่านลานหอย	2	24	-	2	1	-	29
คีรีมาศ	4	32	-	2	1	-	39
กงไกรลาศ	1	36	-	3	1	-	41
ศรีสัชนาลัย	4	-	59	4	1	2	70
ศรีสำโรง	3	-	35	4	1	3	46
สวรรคโลก	10	-	29	4	1	4	48
ศรีนคร	2	-	14	1	1	-	18
ทุ่งเสลี่ยม	2	-	25	2	1	-	30
รวม	35	124	162	29	9	11	370

*สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา สุโขทัย แบ่งเป็นสองเขต ดูบทความหลักที่:รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดสุโขทัย*

โรงเรียนมัธยมประจำอำเภอ

เมืองสุโขทัย : โรงเรียนสุโขทัยวิทยาคม (โรงเรียนประจำจังหวัดสุโขทัย), โรงเรียนอุดมดรุณี

บ้านด่านลานหอย : โรงเรียนบ้านด่านล่านหอยวิทยา

ศรีสำโรง : โรงเรียนศรีสำโรงชนูปอุปถัมภ์

คีรีมาศ : โรงเรียนคีรีมาศพิทยาคม

สวรรคโลก : โรงเรียนสวรรค์อนันต์วิทยา

กงไกรลาศ : โรงเรียนกงไกรลาศวิทยา

ศรีนคร : โรงเรียนศรีนคร

ศรีสัชนาลัย : โรงเรียนเมืองเชลียงวิทยา

ทุ่งเสลี่ยม : โรงเรียนทุ่งเสลี่ยมชนูปถัมภ์

ระดับอาชีวศึกษา

สังกัด	ชื่อ	ประเภท	ที่ตั้งอำเภอ
อาชีวศึกษา	วิทยาลัยเทคนิคสุโขทัย	วิทยาลัยเทคนิค	เมืองสุโขทัย
	วิทยาลัยอาชีวศึกษาสุโขทัย	วิทยาลัยอาชีวศึกษา
	วิทยาลัยสารพัดช่างสุโขทัย	วิทยาลัยสารพัดช่าง
	วิทยาลัยการอาชีพศรีสัชนาลัย	วิทยาลัยการอาชีพ	ศรีสัชนาลัย
	วิทยาลัยการอาชีพศรีสำโรง	วิทยาลัยการอาชีพ	ศรีสำโรง
	วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีสุโขทัย	วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยี	สวรรคโลก
สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์	วิทยาลัยนาฏศิลปสุโขทัย	วิทยาลัยนาฏศิลป	เมืองสุโขทัย
รวม 7 แห่ง

ระดับอุดมศึกษา

• มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตสุโขทัย
• มหาวิทยาลัยรามคำแหง วิทยาเขตสุโขทัย
• ศูนย์วิทยพัฒนา มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช จังหวัดสุโขทัย

สาธารณสุข

จังหวัดสุโขทัยมีโรงพยาบาลอยู่กระจายทั่วจังหวัด โดยมีโรงพยาบาลประจำจังหวัดทั่วไปหรือโรงพยาบาลประจำอำเภอขนาดใหญ่ อยู่สองแห่ง ได้แก่ โรงพยาบาลสุโขทัย(โรงพยาบาลประจำจังหวัด) และ โรงพยาบาลศรีสังวรสุโขทัย(โรงพยาบาลประจำอำเภอขนาดใหญ่) และโรงพยาบาลขนาดอื่นๆอีก 130 แห่ง

โรงพยาบาลประจำอำเภอ

• โรงพยาบาลกงไกรลาส
• โรงพยาบาลคีรีมาศ
• โรงพยาบาลบ้านด่านลานหอย
• โรงพยาบาลศรีนคร
• โรงพยาบาลศรีสัชนาลัย
• โรงพยาบาลสวรรคโลก
• โรงพยาบาลทุ่งเสลี่ยม

โรงพยาบาลเอกชน

• โรงพยาบาลพัฒนเวชสุโขทัย
• โรงพยาบาลรวมแพทย์ สุโขทัย
• สถานพยาบาลหมออาคม

เศรษฐกิจ

จังหวัดสุโขทัยเป็นจังหวัดขนาดกลาง มีประชากรอยู่ทั้งหมด 585,352 คน เป็นลำดับที่ 43 ของประเทศไทย ความหนาแน่น 88.74 คนต่อตารางกิโลเมตร มีจำนวนแรงงานทั้งสิ้น 336,555 คน มีผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัดทั้งหมด 47,000 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 0.3 ของประเทศไทย ผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัดต่อหัว 77,681 บาทต่อปี หรือ 6,473 บาทต่อเดือน

โครงสร้างเศรษฐกิจของจังหวัดสุโขทัยแบ่งเป็นภาคบริการ 53%, ภาคเกษตร 35% และภาคอุตสาหกรรม 12% ปัจจัยขับเคลื่อนเศรษฐกิจที่สำคัญได้แก่ สินค้าเกษตรพืชเศรษฐกิจ การท่องเที่ยว การบริการ และการใช้จ่ายภาครัฐ โดยมีการลงทุนจากภาครัฐประมาณ 3,253 ล้านบาทต่อปี

การท่องเที่ยว

จังหวัดสุโขทัยมีนักท่องเที่ยวทั้งในและต่างประเทศรวมทั้งสิ้น 926,877 คน แบ่งเป็นจากในประเทศ 850,448 คน และจากต่างประเทศ 76,429 คน โดยทำรายได้จากผู้เยี่ยมเยือนทั้งหมด 2,047 ล้านบาท ส่วนมากมีจุดหมายปลายทางที่ อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย และอุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย

สถานที่ท่องเที่ยวภายในจังหวัดสุโขทัย

เมืองสุโขทัย			ศรีสัชนาลัย
ตำบล	ชื่อสถานที่		ตำบล	ชื่อสถานที่
เมืองเก่า	ศาลหลักเมืองสุโขทัย อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติรามคำแหง พระราชานุสาวรีย์พ่อขุนรามคำแหงมหาราช พระราชานุสาวรีย์พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ วัดศรีชุม(พระอจนะ) วัดตะพานหิน เตาทุเรียง เขื่อนทำนบพระร่วง(สรีดพงษ์)		ศรีสัชนาลัย	ศาลหลักเมืองศรีสัชนาลัย ศาลหลักเมืองเชลียง อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย ย่านพานิชย์หัตกรรมเงินทองโบราณ 800 ปี สนามแข่งขันBMXเฉลิมพระเกียรติ(หนองช้าง) วัดพระศรีรัตนมหาธาตุราชวรวิหาร (วัดพระปรางค์) แหล่งขุดข้นโบราณคดีโครงกระดูก(วัดชมชื่น) พระราชานุสาวรีย์พระมหาธรรมราชาที่ ๑(พระยาลิไท) วัดเชิงคีรี(หลวงพ่อโต 700 ปี) พิพิธภัณฑ์ชุมชนศรีสัชนาลัย บ้านศิลปะศิลาแลงอาร์ตแกลอรี่(วัดโคกสิงคาราม)
บ้านกล้วย	ทุ่งทะเลหลวง พุทธมณฑลสุโขทัย ทุ่งทะเลหลวง โครงการสวนสัตว์สุโขทัย สวนพฤษศาสตร์พระแม่ย่า สุโขทัย		หนองอ้อ	ศูนย์ศึกษาและอนุรักษ์เตาสังคโลก(เตาทุเรียง) ศูนย์หัตถกรรมพื้นบ้านโบราณหาดเสี้ยว(สุนทรีผ้าไทย) ชุมชนผ้าทอไทครั้ง
ธานี	ศาลพระแม่ย่า ศาลากลางจังหวัดสุโขทัย พระพุทธอุทยานสุโขทัย		บ้านแก่ง	อุทยานแห่งชาติศรีสัชนาลัย อ่างเก็บน้ำแม่ท่าแพ
บ้านสวน	พิพิธภัณฑ์ปลาในวรรณคดี สวนหลวง ร.๙		หาดเสี้ยว	สาธรพิพิธภัณฑ์ผ้าทองคำ ชุมชนไทพวน บ้านหาดเสี้ยว
บ้านหลุม	พิพิธภัณฑ์สังคโลก		บ้านตึก	ท่องเที่ยวเชิงนิเวศบ้านนาต้นจั่น ปางช้างศรีสัชนาลัย(หมู่บ้านช้างบ้านภูนก)
			สารจิตร	ศูนย์การท่องเที่ยวชุมชนบ้านคุกพัฒนา โดย อพท.
สวรรคโลก			ทุ่งเสลี่ยม
ตำบล	ชื่อสถานที่		ตำบล	ชื่อสถานที่
เมืองสวรรคโลก	ศาลหลักเมืองสวรรคโลก พิพิธภัณฑ์โรงเรียนสตรี "อนันตนารี" พิพิธภัณฑ์โรงพักเรือนทรงปั้นหยา พิพิธภัณฑ์ที่ว่าการอำเภอสวรรคโลก(หลังเก่า) วัดสว่างอารมณ์วรวิหาร (วัดจวน)ชุมชนบ้านโบราณตลาดเมืองสวรรคโลก สถานีรถไฟสวรรคโลก		ทุ่งเสลี่ยม	วัดทุ่งเสลี่ยม วัดพิพัฒน์มงคล
คลองกระจง	โครงการเกษตรอินทรีย์สนามบินสุโขทัย ท่าอากาศยานสุโขทัย(สนามบินสุโขทัย)		กลางดง	วัดเชิงผา หอรบโบราณ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าถ้ำเจ้าราม(ในเขตทุ่งเสลี่ยม)
ย่านยาว	พระราชานุสาวรีย์พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ศูนย์วัฒนธรรมอำเภอสวรรคโลก		บ้านใหม่ไชยมงคล	วัดใหญ่ชัยมงคล
เมืองบางขลัง	เมืองโบราณบางขลัง พระราชานุสาวรีย์พ่อขุนบางกลางหาว พ่อขุนศรีอินทราทิตย์		ศรีสำโรง
วังพิณพาทย์	กุฏิพระสวรรค์วรนายก (ทองคำ โสโณ)วัดสวรรคาราม(วัดกลาง)		ตำบล	ชื่อสถานที่
วังไม้ขอน	พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติสวรรควรนายก		นาขุนไกร	เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าถ้ำเจ้าราม(ในเขตศรีสำโรง)
ป่ากุมเกาะ	สวนหลวงพระร่วงเฉลิมพระเกียรติ (ทุ่งแม่ระวิง)
บ้านด่านลานหอย			คีรีมาศ
ตำบล	ชื่อสถานที่		ตำบล	ชื่อสถานที่
วังน้ำขาว	เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าถ้ำเจ้าราม(ในเขตบ้านด่านลานหอย)		นาเชิงคีรี	อุทยานแห่งชาติรามคำแหง
ตลิ่งชัน	พิพิธภัณฑ์โบราณคดีชุมชนบ้านวังหาด		โตนด	ศาลพระแม่ย่า อำเภอคีรีมาศ
			ทุ่งหลวง	เครื่องปั้นดินเผาบ้านทุ่งหลวง
กงไกรลาศ			ศรีนคร
ตำบล	ชื่อสถานที่		ตำบล	ชื่อสถานที่
กง	วัดกงไกรลาศ ท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมบ้านกง		ศรีนคร	สถานีรถไฟคลองมะพลับ วัดราษฎร์ศรัทธาธรรม พระอารามหลวง

งานเทศกาลและประเพณีในจังหวัดสุโขทัย

งานลอยกระทงเผาเทียนเล่นไฟ

จะจัดขึ้นช่วงปลายเดือนตุลาคม ถึง เดือนพฤศจิกายนของทุกๆปี ณ อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย อ.เมืองสุโขทัย โดยจะมีกิจกรรมการจัดตลาดปสาน, การประกวดนางนพมาศ, การแสดงนาฏศิลป์ไทย, ลอยกระทง และยังมีการแสดงพลุ ตะไล ไฟพะเนียง ของทุกวันตลอดการจัดงาน

งานประเพณีแห่น้ำขึ้นโฮง

จัดขึ้นในวันที่ 18-19เมษายนของทุกปี ณ บริเวณลานอนุสาวรีย์เจ้าพ่อ เมืองด้ง ต.บ้านตึก อ.ศรีสัชนาลัย การจัดงานจัดขึ้นเพื่อเป็นการยกย่องเชิดชู “หมื่นนคร” หรือ “เจ้าพ่อเมืองด้ง” ผู้สร้างเมืองด้ง

งานหมากม่วงหมากปรางและงานของดีศรีสวรรคโลก

จัดขึ้นระหว่าง เดือนมีนาคม ถึง เดือนเมษายน ณ บริเวณหน้าที่ว่าการอำเภอสวรรคโลก อ.สวรรคโลก เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงเกษตร และเพิ่มช่องทางการจำหน่ายผลผลิตทางการเกษตรโดยเฉพาะมะม่วง มะปราง ซึ่งเป็นผลไม้ที่มีชื่อเสียงและมีผลผลิตเป็นจำนวนมากของอำเภอสวรรคโลก

งานประเพณีสงกรานต์และเทศกาลอาหารเมืองสวรรคโลก

จัดขึ้นทุกวันที่ 11-15 เมษายน ของทุกปี ไหว้พระ 3 ฤทธิ์ จัดขึ้นเพื่ออนุรักษ์และส่งเสริมประเพณีอันดีงามให้แก่ประชาชน ส่งเสริมอาชีพสร้างรายได้ให้แก่ประชาชนในท้องถิ่น และส่งเสริมการท่องเที่ยวเมืองสวรรคโลก ณ สวนสุขภาพเฉลิมพระเกียรติ 84 พรรษา ตรงข้ามที่ว่าการอำเภอสวรรคโลก

งานวันพิชิตยอดเขาหลวง

เป็นงานประจำปีที่จังหวัดสุโขทัยจัดให้นักท่องเที่ยวและประชาชนทั่วไป ได้เดินทางขึ้นสู่ยอดเขาหลวงในอุทยานแห่งชาติรามคำแหง อำเภอคีรีมาศ

ดูเพิ่ม

• รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดสุโขทัย
• รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดสุโขทัย
• รายชื่อวัดในจังหวัดสุโขทัย
• สถานีรถไฟสวรรคโลก

แหล่งข้อมูลอื่น

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ จังหวัดสุโขทัย
  • แผนที่ จาก มัลติแมป โกลบอลไกด์ หรือ กูเกิลแผนที่
  • ภาพถ่ายทางอากาศ จาก เทอร์ราเซิร์ฟเวอร์
  • ภาพถ่ายดาวเทียม จาก วิกิแมเปีย
• เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด เก็บถาวร 2005-04-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• ประวัติจังหวัดสุโขทัย เก็บถาวร 2006-07-21 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• เว็บไซต์จังหวัดสุโขทัย

ก่อนหน้า		จังหวัดสุโขทัย		ถัดไป
ไม่มี		อดีตเมืองหลวงราชอาณาจักรแห่งประเทศไทย (พ.ศ. 1792 - พ.ศ. 1981)		กรุงศรีอยุธยา (พ.ศ. 1893 - พ.ศ. 2310)