วัดมหาธาตุ (จังหวัดสุโขทัย)

สำหรับความหมายอื่นของ "วัดมหาธาตุ" ดูที่ วัดมหาธาตุ

วัดมหาธาตุ เป็นวัดหนึ่งที่อยู่ในเขตเมืองสุโขทัยมาตั้งแต่โบราณ และเป็นพระอารามหลวงในเขตพระราชวังอาณาจักรสุโขทัย ปัจจุบันนี้วัดมหาธาตุตั้งอยู่ในเขตอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย

วัดมหาธาตุ

ที่ตั้งของวัดมหาธาตุในจังหวัดสุโขทัย วัดมหาธาตุ (จังหวัดสุโขทัย) (ประเทศไทย)
ที่ตั้ง	ตำบลเมืองเก่า อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย
ประเภท	วัด
ส่วนหนึ่งของ	อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย
ความเป็นมา
สร้าง	ไม่ปรากฏ
ละทิ้ง	ไม่ปรากฏ
สมัย	สุโขทัย
หมายเหตุเกี่ยวกับสถานที่
ผู้ขุดค้น	กรมศิลปากร
สภาพ	ซากปรักหักพัง
ผู้บริหารจัดการ	กรมศิลปากร
การเปิดให้เข้าชม	ทุกวัน 06.00-18.00 น.
สถาปัตยกรรม
รูปแบบสถาปัตยกรรม	สุโขทัย
แหล่งมรดกโลกโดยยูเนสโก
เกณฑ์	วัฒนธรรม: (i), (iii)
ขึ้นเมื่อ	1991
เป็นส่วนหนึ่งของ	เมืองประวัติศาสตร์สุโขทัยและเมืองบริวาร
เลขอ้างอิง	574
โบราณสถานที่ขึ้นทะเบียนโดยกรมศิลปากร
ชื่อที่ขึ้นทะเบียน	วัดมหาธาตุ
ขึ้นเมื่อ	8 มีนาคม พ.ศ. 2478
เป็นส่วนหนึ่งของ	อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย
เลขอ้างอิง	0004056

วัดมหาธาตุเป็นวัดที่มีขนาดใหญ่ที่สุด สร้างขึ้นในสมัยสุโขทัยตอนต้น ศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหง พุทธศักราช 1835 (หลักที่ 1 ด้านที่ 2 บรรทัดที่ 23–26) ได้กล่าวว่า "กลางเมืองสุโขทัยนี้ มีพิหาร มีพระพุทธรูปอันราม" ภายในวิหารหลวง ทางด้านทิศตะวันออกของเจดีย์ เคยเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปสำริดแบบสุโขทัย หน้าตักกว้าง 6.25 เมตร พระมหาธรรมราชาลิไทโปรดฯ ให้หล่อขึ้นและทำการฉลองเมื่อ พ.ศ. 1904 วัดมหาธาตุได้รับการประกาศขึ้นทำเบียนโบราณสถาน ในราชกิจจานุเบกษาเล่ม 52 ตอนที่ 75 วันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2478

โบราณสถาน

กลุ่มโบราณสถานพื้นที่บริเวณวัดกว้าง ยาว ด้านละ 200 เมตร มีพระเจดีย์มหาธาตุรูปดอกบัวตูมหรือพุ่มข้าวบิณฑ์เป็นหลักของวัด ภายในรายรอบไปด้วยเจดีย์แบบต่าง ๆ ฐานวิหาร ฐานโบสถ์ และซุ้มคูหาพระพุทธรูป ประกอบด้วย

เจดีย์มหาธาตุ เป็นเจดีย์ประธานตั้งอยู่กลางวัด ลักษณะรูปทรงแบบดอกบัวตูมหรือพุ่มข้าวบิณฑ์ ตั้งอยู่บนชั้นแว่นฟ้า 3 ชั้น รอบฐานชั้นล่างสุดมีปูนปั้นรูปพระสาวกเดินพนมมือโดยรอบ ขนาดของฐานเจดีย์ กว้างยาวด้านละ 27 เมตร สูง 29 เมตร บนฐานอันเดียวกันโดยรอบมีปรางค์ 4 องค์ ตั้งอยู่ด้านหน้าเจดีย์ทั้ง 4 ทิศ และบริเวณที่มุม ทั้ง 4 ทิศ มีเจดีย์ทรงปราสาทแบบศรีวิชัยผสมลังกา 4 องค์ ตั้งอยู่เป็นเจดีย์บริวารของเจดีย์ประธาน มีเจดีย์รายจำนวน 200 องค์

ฐานวิหาร ขนาดต่าง ๆ กัน 10 แห่ง ได้แก่ วิหารพระศรีศากยมุนี ตั้งอยู่ด้านหน้า หรือตะวันออกของเจดีย์พระมหาธาตุ ซุ้มคูหา จำนวน 8 ซุ้ม ฐานโบสถ์ ตั้งอยู่ด้านเหนือของเจดีย์มหาธาตุ กว้าง 14 เมตร ยาว 25 เมตร ก่อด้วยอิฐ สระน้ำ 4 สระ ตั้งอยู่ทางทิศเหนือและทิศตะวันตก และมีกำแพงแก้ว ก่อด้วยอิฐ ล้อมรอบบริเวณวัดทั้ง 4 ด้าน กว้างยาวด้านละ 200 เมตร