อำเภอลาดยาว

ลาดยาว เป็นอำเภอในจังหวัดนครสวรรค์ เดิมเป็นส่วนหนึ่งของอำเภอโกรกพระ อำเภอบรรพตพิสัย จังหวัดนครสวรรค์ และอำเภอบ้านไร่ อำเภอทัพทัน จังหวัดอุทัยธานี ตั้งขึ้นเป็นอำเภอในปี พ.ศ. 2468

อำเภอลาดยาว
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Lat Yao
คำขวัญ:  หลวงพ่อพวงศักดิ์สิทธิ์ ผลผลิตนาข้าว แห่เจ้าประเพณี ส้มโอรสดี หลากสีผ้าทอ
แผนที่จังหวัดนครสวรรค์ เน้นอำเภอลาดยาว
พิกัด: 15°45′15″N 99°47′26″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	นครสวรรค์
พื้นที่
• ทั้งหมด	691.1 ตร.กม. (266.8 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	82,719 คน
• ความหนาแน่น	119.69 คน/ตร.กม. (310.0 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	60150
รหัสภูมิศาสตร์	6011
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอลาดยาว หมู่ที่ 5 ตำบลลาดยาว อำเภอลาดยาว จังหวัดนครสวรรค์ 60150
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

นกอนุรักษ์ในป่าแม่วงก์-ลาดยาว

นกอนุรักษ์ในป่าแม่วงก์-ลาดยาว

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอลาดยาวมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอขาณุวรลักษบุรี (จังหวัดกำแพงเพชร) และอำเภอบรรพตพิสัย
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเมืองนครสวรรค์
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอสว่างอารมณ์ (จังหวัดอุทัยธานี)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอชุมตาบงและอำเภอแม่วงก์

ห้วยแม่เรวา หรือ "แม่น้ำแม่วงก์" ในเขตอำเภอลาดยาว (เดิม)

ประวัติ

ลาดยาว เดิมมีฐานะเป็นเพียงตำบลหนึ่งอยู่ในเขตปกครองของอำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์ ด้วยเหตุที่มีพลเมืองน้อย พื้นที่เป็นป่าดง มีไข้ป่าชุกชม ผู้คนอาศัยอยู่กันเป็นหย่อมกระจัดกระจาย ไม่เป็นปึกแผ่น ขุนลาดบริบาล (หลง หมู่พยัคฆ์) กำนันตำบลลาดยาว ได้ร่วมกับหลวงพ่อพวง เจ้าอาวาสวัดลาดยาว เป็นผู้ริเริ่มชักชวนชาวบ้านร่วมกันขุดเหมืองฝาย คลองส่งน้ำ เพื่อกักเก็บน้ำ บุกเบิกพื้นที่ เพื่อประโยชน์ในการเพาะปลูก ทำนา ทำไร่ พร้อมชักชวนให้คนต่างท้องที่เข้ามาทำมาหากินในท้องถิ่นนี้

ป่าลาดยาว

ในปี พ.ศ. 2456 อำเภอลาดยาวยังเป็นหมู่บ้านเล็ก ๆ มีราษฎรไม่กี่ครัวเรือน จนล่วงมาประมาณ 10 ปี ได้กลายเป็นหมู่บ้านใหญ่ขึ้น มีราษฎรต่างถิ่นเข้ามาตั้งหลักฐานหนาแน่นหลายร้อยพันครัวเรือนให้ป่าดงกลายเป็นที่ไร่ ที่นา พื้นที่รกร้างว่างเปล่ากลายเป็นที่มีประโยชน์ จึงทำให้ตำบลลาดยาวเจริญขึ้นตามลำดับ

ต่อมาประมาณปี พ.ศ. 2465 ขุนลาดบริบาล (หลง หมู่พยัคฆ์) กำนันตำบลลาดยาว จึงได้เสนอความเห็นต่อพระยาสุนทรพิพิธ ผู้ว่าราชการจังหวัดนครสวรรค์ และพลโทพระยาเทพหัสดินทร์ สมุหเทศาภิบาลนครสวรรค์ เพื่อพิจารณายกฐานะตำบลลาดยาวขึ้นเป็นอำเภอลาดยาว ในปี พ.ศ. 2468 ทางกระทรวงมหาดไทยได้รวมท้องที่ห่างไกลจากที่ว่าการอำเภอ ได้แก่ ตำบลลาดยาว ตำบลหนองยาว ตำบลวังม้า ของอำเภอโกรกพระ ตำบลเนินขี้เหล็ก ตำบลบ้านไร่ ของอำเภอบรรพตพิสัย จังหวัดนครสวรรค์ รวมทั้งตำบลมาบแค ตำบลวังเมือง ของอำเภอทัพทัน เขตจังหวัดอุทัยธานีด้วย โดยตั้งที่ว่าการอำเภอที่ตำบลลาดยาว ให้ชื่อว่า "อำเภอลาดยาว" ขึ้นตรงกับจังหวัดนครสวรรค์ และในปี พ.ศ. 2469 ขุนลาดบริบาล (หลง หมู่พยัคฆ์) ได้ยกที่ดิน จำนวน 50 ไร่ เพื่อสร้างสถานที่ราชการ

ปี พ.ศ. 2470 จึงได้มีการก่อสร้างอาคารที่ว่าการอำเภอลาดยาว เป็นอาคารไม้ 2 ชั้น โดยมีขุนเปล่งประศาสน์ เป็นนายอำเภอคนแรกของอำเภอลาดยาว จนถึงปี พ.ศ. 2534 ได้มีการปลูกสร้างอาคารที่ว่าการอำเภอหลังใหม่ เป็นอาคารตึก 3 ชั้น แทนอาคารไม้หลังเดิมบนพื้นที่เดิม มีนายวิษณุ สว่างทรัพย์ เป็นนายอำเภอลาดยาวคนปัจจุบัน

• วันที่ 17 มกราคม 2468 แยกพื้นที่ตำบลลาดยาว ตำบลหนองยาว ตำบลวังม้า อำเภอโกรกพระ ตำบลเนินขี้เหล็ก ตำบลบ้านไร่ อำเภอบรรพตพิสัย จังหวัดนครสวรรค์ และตำบลมาบแก ตำบลวังเมือง อำเภอทัพทัน จังหวัดอุทัยธานี มาตั้งเป็น อำเภอลาดยาว ขึ้นตรงกับจังหวัดนครสวรรค์
• วันที่ 27 ตุลาคม 2472 แยกหมู่บ้านทุ่งแคหวาน บ้านสะเดาซ้าย ตำบลลาดยาว และหมู่บ้านห้วยน้ำหอม บ้านใหม่ บ้านหนองจิก ตำบลมาบแก ตั้งเป็นตำบลห้วยน้ำหอม
• วันที่ 3 สิงหาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลลาดยาว ในท้องที่บางส่วนของตำบลลาดยาว
• วันที่ 2 ตุลาคม 2505 ตั้งตำบลแม่วงก์ แยกออกจากตำบลลาดยาว และตำบลห้วยน้ำหอม
• วันที่ 25 กรกฎาคม 2515 ตั้งตำบลแม่เล่ย์ แยกออกจากตำบลแม่วงก์
• วันที่ 4 กันยายน 2516 ตั้งตำบลหนองนมวัว แยกออกจากตำบลหนองยาว
• วันที่ 7 ตุลาคม 2518 เปลี่ยนแปลงชื่อตำบลหนองยาว เป็นตำบลหนองนมวัว และเปลี่ยนแปลงชื่อตำบลหนองนมวัว เป็นตำบลหนองยาว
• วันที่ 30 ตุลาคม 2522 ตั้งตำบลวังซ่าน แยกออกจากตำบลแม่วงก์ ตำบลแม่เล่ย์ และตำบลบ้านไร่
• วันที่ 4 ตุลาคม 2526 โอนพื้นที่หมู่ 12 บ้านวังป่าใหญ่ (ในขณะนั้น) ของตำบลบ้านไร่ มาขึ้นกับตำบลวังซ่าน และตั้งเป็นหมู่ที่ 9 บ้านวังป่าใหญ่ ตำบลวังซ่าน
• วันที่ 17 สิงหาคม 2533 ตั้งตำบลเขาชนกัน แยกออกจากตำบลแม่เล่ย์
• วันที่ 29 สิงหาคม 2534 ตั้งตำบลปางสวรรค์ แยกออกจากตำบลห้วยน้ำหอม ตั้งตำบลศาลเจ้าไก่ต่อ แยกออกจากตำบลแม่วงก์
• วันที่ 22 เมษายน 2535 จัดตั้งสุขาภิบาลแม่วงก์ ในท้องที่หมู่ 1, 3–4 ของตำบลศาลเจ้าไก่ต่อ และแยกพื้นที่ตำบลแม่วงก์ ตำบลแม่เล่ย์ ตำบลวังซ่าน ตำบลเขาชนกัน ตำบลปางสวรรค์ และตำบลห้วยน้ำหอม อำเภอลาดยาว ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอแม่วงก์ และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอลาดยาว
• วันที่ 13 พฤศจิกายน 2535 ตั้งตำบลแม่เปินและตำบลชุมตาบง แยกออกจากตำบลห้วยน้ำหอม
• วันที่ 22 ธันวาคม 2536 ตั้งตำบลสระแก้ว แยกออกจากตำบลลาดยาว
• วันที่ 8 ธันวาคม 2537 โอนพื้นที่ตำบลห้วยน้ำหอม กิ่งอำเภอแม่วงก์ มาขึ้นกับอำเภอลาดยาวดังเดิม
• วันที่ 26 มิถุนายน 2539 แยกพื้นที่ตำบลแม่เปิน กิ่งอำเภอแม่วงก์ อำเภอลาดยาว ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอแม่เปิน และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอลาดยาว
• วันที่ 25 มิถุนายน 2540 แยกพื้นที่ตำบลปางสวรรค์ และตำบลชุมตาบง กิ่งอำเภอแม่วงก์ อำเภอลาดยาว ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอชุมตาบง และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอลาดยาว
• วันที่ 26 กันยายน 2540 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอแม่วงก์ อำเภอลาดยาว เป็น อำเภอแม่วงก์
• วันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2542 เปลี่ยนแปลงชื่อสุขาภิบาลแม่วงก์ เป็น สุขาภิบาลศาลเจ้าไก่ต่อ
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลลาดยาว และสุขาภิบาลศาลเจ้าไก่ต่อ เป็นเทศบาลตำบลลาดยาว และเทศบาลตำบลศาลเจ้าไก่ต่อ ตามลำดับ ด้วยผลของกฎหมาย
• วันที่ 9 กันยายน 2546 แยกพื้นที่หมู่ 1 บ้านหนองกระโดน ตำบลวังม้า ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 16 บ้านไร่ใหญ่
• วันที่ 13 กันยายน 2547 แยกพื้นที่หมู่ 9 บ้านหนองจิก ตำบลบ้านไร่ ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 24 บ้านหนองไม้ และแยกพื้นที่หมู่ 6 บ้านท่าตะโก ตำบลศาลเจ้าไก่ต่อ ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 12 บ้านหนองไทร
• วันที่ 17 กุมภาพันธ์ 2549 แยกพื้นที่หมู่ 16 บ้านหนองน้ำแดง ตำบลบ้านไร่ ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 25 บ้านหนองนา และแยกพื้นที่หมู่ 14 บ้านบ่อกระปุง ตำบลบ้านไร่ ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 26 บ้านบ่อสวอง และแยกพื้นที่หมู่ 5 บ้านสะเดาซ้าย ตำบลห้วยน้ำหอม ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 10 บ้านเทียนชัย และแยกพื้นที่หมู่ 2 บ้านโนนสมบูรณ์ ตำบลแม่เปิน ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 23 บ้านใหม่ชัยมงคล และแยกพื้นที่หมู่ 8 บ้านปางชัย ตำบลปางสวรรค์ ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 11 บ้านคลองบ่วงสามัคคี
• วันที่ 20 เมษายน 2550 แยกพื้นที่หมู่ 2 บ้านบึงหล่ม ตำบลบ้านไร่ ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 27 บ้านมะค่าปม และแยกพื้นที่หมู่ 18 บ้านหนองบอนใต้ ตำบลบ้านไร่ ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 28 บ้านใหม่พัฒนา และแยกพื้นที่หมู่ 12 บ้านทุ่งตัน ตำบลบ้านไร่ ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 29 บ้านน้ำพุ
• วันที่ 8 กันยายน 2550 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอแม่เปิน และกิ่งอำเภอชุมตาบง อำเภอลาดยาว เป็น อำเภอแม่เปินและอำเภอชุมตาบง

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอลาดยาวแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 12 ตำบล 149 หมู่บ้าน ได้แก่

1.

ลาดยาว

(Lat Yao)

15 หมู่บ้าน

7.

หนองยาว

(Nong Yao)

9 หมู่บ้าน

2.

ห้วยน้ำหอม

(Huai Nam Hom)

10 หมู่บ้าน

8.

หนองนมวัว

(Nong Nom Wua)

9 หมู่บ้าน

3.

วังม้า

(Wang Ma)

16 หมู่บ้าน

9.

บ้านไร่

(Ban Rai)

29 หมู่บ้าน

4.

วังเมือง

(Wang Mueang)

10 หมู่บ้าน

10.

เนินขี้เหล็ก

(Noen Khilek)

12 หมู่บ้าน

5.

สร้อยละคร

(Soi Lakhon)

10 หมู่บ้าน

11.

ศาลเจ้าไก่ต่อ

(San Chao Kai To)

12 หมู่บ้าน

6.

มาบแก

(Map Kae)

7 หมู่บ้าน

12.

สระแก้ว

(Sa Kaeo)

10 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอลาดยาวประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 14 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลศาลเจ้าไก่ต่อ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลศาลเจ้าไก่ต่อ
• เทศบาลตำบลลาดยาว ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลลาดยาว
• องค์การบริหารส่วนตำบลลาดยาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลาดยาว (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลลาดยาว)
• องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยน้ำหอม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยน้ำหอมทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลวังม้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังม้าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลวังเมือง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังเมืองทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสร้อยละคร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสร้อยละครทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลมาบแก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลมาบแกทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองยาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองยาวทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองนมวัว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองนมวัวทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านไร่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านไร่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเนินขี้เหล็ก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเนินขี้เหล็กทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลศาลเจ้าไก่ต่อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศาลเจ้าไก่ต่อ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลศาลเจ้าไก่ต่อ)
• องค์การบริหารส่วนตำบลสระแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสระแก้วทั้งตำบล