อำเภอโกรกพระ

อำเภอในจังหวัดนครสวรรค์ ประเทศไทย

โกรกพระ เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดนครสวรรค์

อำเภอโกรกพระ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันAmphoe Krok Phra
คำขวัญ: 
โกรกพระ สวนสวย
บึงงาม สมญานามเมืองลุงเชย
แผนที่จังหวัดนครสวรรค์ เน้นอำเภอโกรกพระ
แผนที่จังหวัดนครสวรรค์ เน้นอำเภอโกรกพระ
พิกัด: 12°34′47″N 102°31′30″E / 12.57972°N 102.52500°E / 12.57972; 102.52500
ประเทศ ไทย
จังหวัดนครสวรรค์
พื้นที่
 • ทั้งหมด297.194 ตร.กม. (114.747 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2564)
 • ทั้งหมด33,867 คน
 • ความหนาแน่น113.96 คน/ตร.กม. (295.2 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 60170
รหัสภูมิศาสตร์6002
ที่ตั้งที่ว่าการที่ว่าการอำเภอโกรกพระ เลขที่ 2 หมู่ที่ 6 ถนนเทศบาล 1 ตำบลโกรกพระ อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์ 60170
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย
ถนนนครสวรรค์ - โกรกพระ

ที่ตั้งและอาณาเขต

แก้

อำเภอโกรกพระตั้งอยู่ทางตอนกลางของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

 
ถนนนครสวรรค์ - โกรกพระ

ประวัติ

แก้

โกรกพระแต่เดิมนั้นชื่อ อำเภอเนินศาลา ตั้งอยู่ที่ตำบลเนินศาลา เมื่อ ร.ศ. 113 (พ.ศ. 2438) ในสมัยรัชกาลที่ 5 แต่เนื่องจากการติดต่อคมนาคมของประชาชนในสมัยนั้น อาศัยการเดินทางโดยทางเรือเป็นส่วนใหญ่ สถานที่ตั้งอำเภอเดิมไม่สะดวกในการติดต่อ จึงได้ย้ายมาตั้งที่ริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาด้านฝั่งตะวันตกที่บ้านโกรกพระ และเปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอโกรกพระ เมื่อ ร.ศ. 118 หรือ (พ.ศ. 2443)

  • วันที่ 26 กุมภาพันธ์ 2464 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดนครสวรรค์กับจังหวัดอุทัยธานี โดยโอนพื้นที่ตำบลโคกหม้อ อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์ ไปขึ้นกับอำเภอทัพทัน จังหวัดอุทัยธานี[1]
  • วันที่ 12 พฤศจิกายน 2565 เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอโกรกพระกับอำเภอเมืองนครสวรรค์ โดยโอนพื้นที่ตำบลหนองกรด อำเภอโกรกพระ ไปขึ้นกับอำเภอเมืองนครสวรรค์[2]
  • วันที่ 17 กุมภาพันธ์ 2466 ตั้งตำบลหนองยาว แยกออกจากตำบลลาดยาว[3] และเปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดนครสวรรค์กับจังหวัดอุทัยธานี โดยโอนพื้นที่ตำบลหนองหลวง อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์ ไปขึ้นกับอำเภอทัพทัน จังหวัดอุทัยธานี[4]
  • วันที่ 17 มกราคม 2468 แยกพื้นที่ตำบลลาดยาว ตำบลหนองยาว ตำบลวังม้า อำเภอโกรกพระ ตำบลเนินขี้เหล็ก ตำบลบ้านไร่ อำเภอบรรพตพิสัย จังหวัดนครสวรรค์ และตำบลมาบแก ตำบลวังเมือง อำเภอทัพทัน จังหวัดอุทัยธานี ไปตั้งเป็น อำเภอลาดยาว ขึ้นกับจังหวัดนครสวรรค์[5]
  • วันที่ 22 สิงหาคม 2481 เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอโกรกพระกับอำเภอพยุหะคีรี โดยโอนพื้นที่หมู่ 1 บ้านเกาะตานิว (ในขณะนั้น) ของตำบลยางขาว อำเภอพยุหะคีรี มาขึ้นกับตำบลโกรกพระ อำเภอโกรกพระ และโอนพื้นที่หมู่ 11 บ้านหนองพรมหน่อ (ในขณะนั้น) ของตำบลยางขาว อำเภอพยุหะคีรี มาขึ้นกับตำบลเนินกว้าว อำเภอโกรกพระ[6]
  • วันที่ 28 ธันวาคม 2491 ตั้งตำบลนากลาง แยกออกจากตำบลบางประมุง ตำบลเนินศาลา ตำบลเนินกว้าว และตำบลบางมะฝ่อ[7]
  • วันที่ 15 ตุลาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลโกรกพระ ในท้องที่บางส่วนของตำบลโกรกพระ[8]
  • วันที่ 1 มีนาคม 2501 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลบางประมุง อำเภอโกรกพระ[9]
  • วันที่ 14 ตุลาคม 2512 ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลบางประมุง อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์ และจัดตั้งสุขาภิบาลบางประมุง ในท้องที่ทั้งหมดของตำบลบางประมุง[10]
  • วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลโกรกพระ และสุขาภิบาลบางประมุง เป็นเทศบาลตำบลโกรกพระ และเทศบาลตำบลบางประมุง ตามลำดับ[11]
  • วันที่ 11 กุมภาพันธ์ 2553 เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่บ้าน หมู่ที่ 5 และ หมู่ที่ 6 ตำบลบางมะฝ่อ (1,2)[12]
    • (1) หมู่ที่ 5 บ้านดงชะพลู ให้เปลี่ยนชื่อหมู่บ้านเป็น บ้านเนินเวียง
    • (2) หมู่ที่ 6 บ้านเนินเวียง ให้เปลี่ยนชื่อหมู่บ้านเป็น บ้านดงชะพลู
  • วันที่ 1 กันยายน 2559 เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่บ้าน หมู่ที่ 5 บ้านตานิว ตำบลยางตาล เป็น บ้านยางตาล[13]

คำขวัญประจำอำเภอ

แก้

เนื่องในโอกาสที่อำเภอโกรกพระมีอายุครบ 101 ปี (ปี พ.ศ. 2543) ประชาชนชาวโกรกพระจึงได้ร่วมกันตั้งสมญานามของอำเภอว่า "โกรกพระ สวนสวย บึงงาม สมญานามเมืองลุงเชย" ซึ่งมีความหมายดังนี้

  • สวนสวย แสดงความหมายว่า อำเภอโกรกพระมีสวนที่ปลูกผลไม้นานาชนิด มีรสหอมหวาน คุณภาพดี อันได้แก่ ละมุด กล้วย มะละกอ กระท้อน ฝรั่ง มะม่วง เป็นต้น
  • บึงงาม แสดงความหมายว่า อำเภอโกรกพระมีแม่น้ำ แคว ห้วย หนอง คลอง บึง จำนวนมาก และมีทัศนียภาพที่สวยงามประชาชนได้อาศัยแหล่งน้ำเหล่านี้ดำรงชีวิตและสืบสานวัฒนธรรมทางน้ำมาตลอด
  • สมญานามเมืองลุงเชย สื่อความหมายว่าลุงเชยอันเป็นตัวละครหนึ่งในอมตนิยาย "พล นิกร กิมหงวน" ของ ป. อินทรปาลิต มาจากอำเภอโกรกพระ ลุงเชยซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของคนโกรกพระมีนิสัยซื่อสัตย์ ตรงไปตรงมา และสมถะ

การแบ่งเขตการปกครอง

แก้

การปกครองส่วนภูมิภาค

แก้

อำเภอโกรกพระแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 9 ตำบล 65 หมู่บ้าน ได้แก่

1. โกรกพระ (Krok Phra) 8 หมู่บ้าน 6. ศาลาแดง (Sala Daeng) 5 หมู่บ้าน
2. ยางตาล (Yang Tan) 9 หมู่บ้าน 7. เนินกว้าว (Noen Kwao) 7 หมู่บ้าน
3. บางมะฝ่อ (Bang Mafo) 6 หมู่บ้าน 8. เนินศาลา (Noen Sala) 8 หมู่บ้าน
4. บางประมุง (Bang Pramung) 8 หมู่บ้าน 9. หาดสูง (Hat Sung) 6 หมู่บ้าน
5. นากลาง (Na Klang) 8 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

แก้

ท้องที่อำเภอโกรกพระประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 10 แห่ง ได้แก่

  • เทศบาลตำบลโกรกพระ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลโกรกพระ
  • เทศบาลตำบลบางประมุง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางประมุงทั้งตำบล (เขตสุขาภิบาลบางประมุงเดิม)
  • เทศบาลตำบลบางมะฝ่อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางมะฝ่อทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลโกรกพระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโกรกพระ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลโกรกพระ)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลยางตาล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลยางตาลทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลนากลาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนากลางทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลศาลาแดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศาลาแดงทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลเนินกว้าว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเนินกว้าวทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลเนินศาลา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเนินศาลาทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลหาดสูง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหาดสูงทั้งตำบล

อ้างอิง

แก้
  1. "ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง ใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พ.ศ. ๒๔๖๔ ในท้องที่มณฑลนครสวรรค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 38 (0 ก): 576–583. วันที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2464
  2. "ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พุทธศักราช ๒๔๖๔ ในท้องที่มณฑลนครสวรรค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 39 (0 ก): 294–297. วันที่ 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2465
  3. "ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พุทธศักราช ๒๔๖๔ ในตำบลหนองยาว อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์ ซึ่งแยกตั้งขึ้นใหม่" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 40 (0 ก): 270. 17 กุมภาพันธ์ 2466.
  4. "ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พุทธศักราช ๒๔๖๔ ในท้องที่มณฑลนครสวรรค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 40 (0 ก): 271–272. วันที่ 17 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2466
  5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ยุบแยกและตั้งอำเภอในมณฑลนครสวรรค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 42 (0 ก): 260–262. 17 มกราคม 2468. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-24. สืบค้นเมื่อ 2020-03-30.
  6. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอในจังหวัดนครสวรรค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 1753–1754. 22 สิงหาคม 2481.
  7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในจังหวัดนครสวรรค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 65 (76 ง): 4149–4151. 28 ธันวาคม 2491.
  8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลโกรกพระ อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 73 (83 ง): (ฉบับพิเศษ) 45-46. 15 ตุลาคม 2499.
  9. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การจัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบล [จำนวน ๕๙ แห่ง]" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 75 (18 ง): (ฉบับพิเศษ) 2-6. 1 มีนาคม 2501.
  10. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลบางประมุง อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์ และจัดตั้งสุขาภิบาลบางประมุง อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 86 (89 ง): 3054–3056. 14 ตุลาคม 2512.
  11. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. 24 กุมภาพันธ์ 2542. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2020-06-06.
  12. "ประกาศจังหวัดนครสวรรค์ เรื่อง เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่บ้าน หมู่ที่ ๕ และหมู่ที่ ๖ ตำบลบางมะฝ่อ อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 127 (25 ง): 233. 11 กุมภาพันธ์ 2553.
  13. "ประกาศจังหวัดนครสวรรค์ เรื่อง เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่บ้าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 133 (69 ง): 174. 1 กันยายน 2559.