อำเภอเมืองนครสวรรค์

อำเภอในจังหวัดนครสวรรค์ ประเทศไทย

เมืองนครสวรรค์ เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดนครสวรรค์

อำเภอเมืองนครสวรรค์
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันAmphoe Mueang Nakhon Sawan
ถนนพหลโยธิน บริเวณใกล้เซ็นทรัลนครสวรรค์
ถนนพหลโยธิน บริเวณใกล้เซ็นทรัลนครสวรรค์
แผนที่จังหวัดนครสวรรค์ เน้นอำเภอเมืองนครสวรรค์
แผนที่จังหวัดนครสวรรค์ เน้นอำเภอเมืองนครสวรรค์
ประเทศ ไทย
จังหวัดนครสวรรค์
พื้นที่
 • ทั้งหมด748.27 ตร.กม. (288.91 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2564)
 • ทั้งหมด243,385 คน
 • ความหนาแน่น325.26 คน/ตร.กม. (842.4 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 60000
รหัสภูมิศาสตร์6001
ที่ตั้งที่ว่าการที่ว่าการอำเภอเมืองนครสวรรค์ เลขที่ 7/19 ถนนมาตุลี ตำบลปากน้ำโพ อำเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ 60000
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต แก้

อำเภอเมืองนครสวรรค์ตั้งอยู่ทางตอนกลางของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

ประวัติศาสตร์ แก้

อำเภอเมืองนครสวรรค์ตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2442 โดยหลวงสรรพากรซึ่งเป็นนายอำเภอคนแรก ได้สร้างขึ้นที่ว่าการอำเภอที่ตำบลบ้านแก่ง จึงเรียกชื่ออำเภอว่า อำเภอบ้านแก่ง ต่อมาในปี พ.ศ. 2460 ได้ย้ายที่ว่าการอำเภอมาที่ตำบลปากน้ำโพ จึงเปลี่ยนชื่อใหม่ว่า อำเภอปากน้ำโพ[1] เมื่อ พ.ศ. 2481 จึงได้เปลี่ยนชื่ออำเภอตามที่ตั้งศาลากลาง จึงเรียกว่า อำเภอเมืองนครสวรรค์[2]

  • วันที่ 21 พฤศจิกายน 2458 จัดตั้งสุขาภิบาลเมืองนครสวรรค์ ในท้องที่ตำบลปากน้ำโพตะวันตก และตำบลแควใหญ่[3]
  • วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอเมือง จังหวัดนครสวรรค์ มณฑลนครสวรรค์ เป็น อำเภอปากน้ำโพ[1]
  • วันที่ 10 ธันวาคม 2478 ยกฐานะสุขาภิบาลเมืองนครสวรรค์ ขึ้นเป็น เทศบาลเมืองนครสวรรค์[4]
  • วันที่ 9 มกราคม 2481 เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอชุมแสง กับอำเภอปากน้ำโพ โดยโอนพื้นที่ตำบลบางพระหลวง (ยกเว้นพื้นที่หมู่ 2 ให้ไปขึ้นกับตำบลทับกฤช) และตำบลเกรียงไกร อำเภอชุมแสง มาขึ้นกับอำเภอปากน้ำโพ[5]
  • วันที่ 19 กันยายน 2481 โอนพื้นที่หมู่ 1,2 (ในขณะนั้น) ของตำบลท่าทอง ไปขึ้นกับตำบลนครสวรรค์ตก โอนพื้นที่หมู่ 3,4 (ในขณะนั้น) ของตำบลท่าทอง ไปขึ้นกับตำบลตะเคียนเลื่อน และยุบตำบลท่าทอง กับเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอปากน้ำโพ กับอำเภอบรรพตพิไสย โดยโอนพื้นที่หมู่ที่ 16 (ในขณะนั้น) ของตำบลหนองกระโดน อำเภอปากน้ำโพ ไปขึ้นกับตำบลหูกวาง อำเภอบรรพตพิไสย[6]
  • วันที่ 14 พฤศจิกายน 2481 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอปากน้ำโพ จังหวัดนครสวรรค์ เป็น อำเภอเมืองนครสวรรค์[2]
  • วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลกลางแดด แยกออกจากตำบลนครสวรรค์ออก ตั้งตำบลบางพระหลวง แยกออกจากตำบลเกรียงไกร ตั้งตำบลพระนอน แยกออกจากตำบลหนองปลิง ตั้งตำบลบ้านมะเกลือ แยกออกจากตำบลบ้านแก่ง และตำบลบางม่วง[7]
  • วันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2494 เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองนครสวรรค์ เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองนครสวรรค์ ให้กว้างออกตามความเจริญของท้องถิ่น และความจำเป็นแห่งการบริหารงานของเทศบาล (1,2,3,4,5,6) [8]
    • (1) ยุบตำบลบางปลอง ท้องที่อำเภอเมืองนครสวรรค์
    • (2) โอนพื้นที่หมู่ 1,2,8 ทั้งหมู่ กับหมู่ที่ 3,7 บางส่วน ตำบลบางปลอง ซึ่งถูกตัดเข้าอยู่ในเขตเทศบาล ไปขึ้นกับตำบลปากน้ำโพ
    • (3) โอนพื้นที่หมู่ 3 ที่เหลือบางส่วน และหมู่ที่ 4 ทั้งหมู่ ตำบลบางปลอง ไปขึ้นกับตำบลนครสวรรค์ตก ตั้งเป็นหมู่ที่ 9,10 ตามลำดับ
    • (4) โอนหมู่ที่ 5,6 ตำบลบางปลอง และพื้นที่หมู่ 7 ที่เหลือบางส่วน ไปขึ้นกับตำบลนครสวรรค์ออก ตั้งเป็นหมู่ที่ 4,5,6 ตามลำดับ
    • (5) โอนพื้นที่หมู่ 16,17 ของตำบลวัดไทรย์ ซึ่งถูกตัดเข้าอยู่ในเขตเทศบาล ไปขึ้นกับตำบลปากน้ำโพ
    • (6) โอนพื้นที่หมู่ 6,9 บางส่วน และหมู่ที่ 10 ของตำบลแควใหญ่ ซึ่งถูกตัดเข้าอยู่ในเขตเทศบาล ไปขึ้นกับตำบลปากน้ำโพ และยุบหมู่ที่ 6,9 ที่เหลือบางส่วน รวมกับหมู่ 4 ตำบลแควใหญ่
  • วันที่ 28 พฤศจิกายน 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลหนองเบน ในท้องที่บางส่วนของตำบลหนองกรด และบางส่วนของตำบลหนองกระโดน[9]
  • วันที่ 21 เมษายน 2522 เปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองนครสวรรค์ ครั้งที่ 2[10]
  • วันที่ 2 พฤศจิกายน 2525 ตั้งตำบลบึงเสนาท แยกออกจากตำบลแควใหญ่[11]
  • วันที่ 24 กันยายน 2538 ยกฐานะเทศบาลเมืองนครสวรรค์ ขึ้นเป็น เทศบาลนครนครสวรรค์[12]
  • วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลหนองเบน เป็น เทศบาลตำบลหนองเบน[13]
  • วันที่ 16 มิถุนายน 2559 แยกหมู่บ้านสันพิง หมู่ที่ 2 ตำบลบึงเสนาท จัดตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ที่ 6 บ้านคลองกร่าง ตำบลบึงเสนาท[14]

การแบ่งเขตการปกครอง แก้

การปกครองส่วนภูมิภาค แก้

อำเภอเมืองนครสวรรค์แบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 17 ตำบล 177 หมู่บ้าน ได้แก่

1. ปากน้ำโพ (Pak Nam Pho) ยกเลิกระบบหมู่ 13. วัดไทรย์ (Wat Sai) 15 หมู่บ้าน
2. กลางแดด (Klang Daet) 7 หมู่บ้าน 14. หนองกรด (Nong Krot) 17 หมู่บ้าน
3. เกรียงไกร (Kriangkrai) 12 หมู่บ้าน 15. หนองกระโดน (Nong Kradon) 16 หมู่บ้าน
4. แควใหญ่ (Khwae Yai) 10 หมู่บ้าน 16. หนองปลิง (Nong Pling) 8 หมู่บ้าน
5. ตะเคียนเลื่อน (Takhian Luan) 12 หมู่บ้าน 17. บึงเสนาท (Bueng Senat) 6 หมู่บ้าน
6. นครสวรรค์ตก (Nakhon Sawan Tok) 10 หมู่บ้าน
7. นครสวรรค์ออก (Nakhon Sawan Ok) 7 หมู่บ้าน
8. บางพระหลวง (Bang Phra Luang) 6 หมู่บ้าน
9. บางม่วง (Bang Muang) 12 หมู่บ้าน
10. บ้านมะเกลือ (Ban Maklua) 12 หมู่บ้าน
11. บ้านแก่ง (Ban Kaeng) 12 หมู่บ้าน
12. พระนอน (Phra Non) 15 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น แก้

ท้องที่อำเภอเมืองนครสวรรค์ประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 18 แห่ง ได้แก่

  • เทศบาลนครนครสวรรค์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากน้ำโพทั้งตำบล บางส่วนของตำบลแควใหญ่ ตำบลนครสวรรค์ตก ตำบลนครสวรรค์ออก และตำบลวัดไทรย์
  • เทศบาลตำบลหนองเบน ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลหนองกรดและตำบลหนองกระโดน
  • องค์การบริหารส่วนตำบลกลางแดด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกลางแดดทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลเกรียงไกร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกรียงไกรทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลแควใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแควใหญ่ (นอกเขตเทศบาลนครนครสวรรค์)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลตะเคียนเลื่อน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตะเคียนเลื่อนทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลนครสวรรค์ตก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนครสวรรค์ตก (นอกเขตเทศบาลนครนครสวรรค์)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลนครสวรรค์ออก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนครสวรรค์ออก (นอกเขตเทศบาลนครนครสวรรค์)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบางพระหลวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางพระหลวงทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบางม่วง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางม่วงทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านมะเกลือ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านมะเกลือทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านแก่ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านแก่งทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลพระนอน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพระนอนทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลวัดไทรย์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวัดไทรย์ (นอกเขตเทศบาลนครนครสวรรค์)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกรด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองกรด (นอกเขตเทศบาลตำบลหนองเบน)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกระโดน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองกระโดน (นอกเขตเทศบาลตำบลหนองเบน)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลิง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองปลิงทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบึงเสนาท ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบึงเสนาททั้งตำบล

อ้างอิง แก้

  1. 1.0 1.1 ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ เก็บถาวร 2011-11-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 34 ตอนที่ ๐ ก วันที่ 29 เมษายน 2460
  2. 2.0 2.1 "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนนามจังหวัด และอำเภอบางแห่ง พุทธศักราช ๒๔๘๑" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ก): 658–666. 14 พฤศจิกายน 2481. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-08. สืบค้นเมื่อ 2020-06-16.
  3. "พระบรมราชโองการ ประกาศ ใช้พระราชบัญญัติสุขาภิบาลเมืองนครสวรรค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 32 (0 ก): 367–369. 21 พฤศจิกายน 2458.
  4. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ พุทธศักราช ๒๔๗๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 52 (0 ก): 1682–1686. 10 ธันวาคม 2478.
  5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลและอำเภอในจังหวัดนครสวรรค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 3343–3344. 9 มกราคม 2481.
  6. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลและอำเภอในจังหวัดนครสวรรค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 2091–2092. 19 กันยายน 2481.
  7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (26 ง): 1114–1433. 10 มิถุนายน 2490. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-09. สืบค้นเมื่อ 2020-06-16.
  8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 68 (13 ง): 694–696. 20 กุมภาพันธ์ 2494.
  9. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลหนองเบน อำเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 73 (99 ง): (ฉบับพิเศษ) 25-26. 28 พฤศจิกายน 2499.
  10. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๒๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 96 (56 ก): (ฉบับพิเศษ) 20-25. 21 เมษายน 2522.
  11. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 99 (163 ง): 4362–4364. 2 พฤศจิกายน 2525.
  12. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ พ.ศ. ๒๕๓๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (40 ก): 10–13. 24 กันยายน 2538.
  13. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. 24 กุมภาพันธ์ 2542. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2020-06-16.
  14. "ประกาศจังหวัดนครสวรรค์ เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตหมู่บ้าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 133 (46 ง): 165–168. 16 มิถุนายน 2559.