ทองอินทร์ ภูริพัฒน์

นายทองอินทร์ ภูริพัฒน์ (9 พฤษภาคม พ.ศ. 2449 - 4 มีนาคม พ.ศ. 2492) เป็นนักการเมือง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จังหวัดอุบลราชธานีอดีตรัฐมนตรี ผู้เป็นที่รู้จักกันดีในช่วงระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 ในกรณี "พระราชบัญญัติปักป้ายข้าวเหนียว" ต่อมาได้ดำรงตำแหน่ง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม ในรัฐบาล นายปรีดี พนมยงค์

ทองอินทร์ ภูริพัฒน์
รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม
ดำรงตำแหน่ง 24 มีนาคม พ.ศ. 2489 – 23 สิงหาคม พ.ศ. 2489
นายกรัฐมนตรี	ปรีดี พนมยงค์
สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดอุบลราชธานี
ดำรงตำแหน่ง พ.ศ. 2476 – พ.ศ. 2490
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	9 พฤษภาคม พ.ศ. 2449 จังหวัดอุบลราชธานี ประเทศสยาม
เสียชีวิต	4 มีนาคม พ.ศ. 2492 (42 ปี) จังหวัดพระนคร ประเทศไทย
พรรค	สหชีพ
คู่สมรส	เจ้าศิริบังอร ณ จำปาศักดิ์
บุตร	9 คน
ศาสนา	พุทธ

นายทองอินทร์ ภูริพัฒน์ เป็น 1 ใน 4 อดีตรัฐมนตรีที่ถูกสังหารโหดเมื่อปี พ.ศ. 2492 ที่ ทุ่งบางเขน เมื่อปี พ.ศ. 2492 ในสมัยรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม ด้วยสาเหตุทางการเมือง ท่านได้รับการยกย่องว่าเป็น นักการเมืองผู้ต่อสู้เพื่อชาวอีสานอย่างแท้จริงคนหนึ่ง สิริอายุ 42 ปี

ประวัติ

นายทองอินทร์ ภูริพัฒน์ ถ่ายกับเจ้าศิริบังอร และบุตรทั้ง 9 คน ที่บ้านพักจังหวัดอุบลราชธานี

นายทองอินทร์ ภูริพัฒน์ เกิดเมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2449 ที่บ้านหนองยาง ตำบลหัวเรือ อำเภอเมืองอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี เป็นบุตรคนที่สามของนายชูและนางหอม มีพี่น้องร่วมบิดามารดารวม 4 คน บิดามารดาประกอบอาชีพทำนาและค้าขาย

ทองอินทร์ใช้ชีวิตคู่สมรสกับ เจ้าศิริบังอร ณ จำปาศักดิ์ มีบุตรด้วยกัน 9 คน จึงมีความเกี่ยวดองเป็นเขยของตระกูลเจ้าผู้ครองนครจำปาศักดิ์ ในประเทศลาวด้วย

การศึกษา

• ประกาศนียบัตรชุดครูมัธยม
• เนติบัณฑิตไทย

การรับราชการ

• พ.ศ. 2467 เป็นครูน้อยโรงเรียนเบ็ญจะมะมหาราช ต่อมาได้เลื่อนเป็นครูใหญ่โรงเรียนเบ็ญจะมะมหาราช (ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ พ.ศ. 2468 - 2477) ในระยะนี้ได้รับพระราชทานยศทางพลเรือนเป็นรองอำมาตย์ตรี (เทียบเท่านายร้อยตรีทหารบก)
• พ.ศ. 2483 โอนไปรับราชการที่กระทรวงมหาดไทยในตำแหน่งเลขานุการ มณฑลนครราชสีมา ดำรงตำแหน่งครั้งสุดท้ายเป็นนายอำเภอท่าอุเทน จังหวัดนครพนม หลังจากนั้นจึงลาออกจากราชการ มาสมัครเป็นผู้แทนราษฎรของ จังหวัดอุบลราชธานี และได้รับแต่งตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรคนแรกของจังหวัดอุบลราชธานี เมื่อปี พ.ศ. 2476

งานการเมือง

• ระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 ทำหน้าที่ หัวหน้าขบวนการเสรีไทย เขตอุบลราชธานี
• เป็นผู้แทนราษฎรจังหวัดอุบลราชธานี โดยได้รับคัดเลือกทุกสมัยที่ลงสมัคร สามารถปฏิบัติหน้าที่อย่างกล้าหาญเป็นที่ยอมรับโดยทั่วไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งแนวคิดเกี่ยวกับการพัฒนา แม่น้ำโขง แม่น้ำชี และแม่น้ำมูล
• เป็นรัฐมนตรี 6 สมัย
• ตั้งโรงเรียนศรีทองวิทยาและวิไลวัฒนา ซึ่งเป็นโรงเรียนระดับมัธยมศึกษา ของเอกชนที่สำคัญใน จังหวัดอุบลราชธานี ในอดีต
• ผลงานเด่นคือ การพยายามเสนอร่างพระราชบัญญัติคุ้มครองค่าใช้จ่ายประชาชนในภาวะคับขัน หรือที่เรียกกันในเวลานั้นว่า "พระราชบัญญัติปักป้ายข้าวเหนียว" เพื่อคุ้มครองป้องกันไม่ให้พ่อค้าเอารัดเอาเปรียบผู้บริโภค ช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 แม้ฝ่ายรัฐบาล นายควง อภัยวงศ์ ในเวลานั้นจะไม่เห็นด้วยกับหลักการในร่าง พ.ร.บ. ดังกล่าว เพราะเห็นว่าไม่มีมาตรการที่จะควบคุมราคา แต่ในที่สุดฝ่ายรัฐบาล ก็แพ้โหวตในสภาฯ ที่รับหลักการด้วยคะแนน 65 ต่อ 63 เสียง และทำให้รัฐมนตรีลาออกทั้งคณะ หลังจากนั้น นายปรีดี พนมยงค์ได้ดำรงตำแหน่ง นายกรัฐมนตรี

การเสียชีวิต

นายทองอินทร์ ภูริพัฒน์ (คนขวา) กับนายเตียง ศิริขันธ์

ดูบทความหลักที่: คดีสังหาร 4 อดีตรัฐมนตรี พ.ศ. 2492

ในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 นายทองอินทร์ ภูริพัฒน์ได้สมัครเข้าเป็นสมาชิก พรรคสหชีพ ซึ่งเป็นกลุ่มการเมืองของฝ่ายนายปรีดี พนมยงค์ ภายหลังการ รัฐประหารใน พ.ศ. 2490 และเหตุการณ์ กบฏวังหลวง นักการเมืองฝ่ายนายปรีดี ที่อยู่ในประเทศก็ถูกฝ่ายรัฐบาล ดำเนินการกวาดล้างอย่างหนัก ซึ่งรวมถึงนายทองอินทร์ด้วย

นายทองอินทร์ ภูริพัฒน์ ถูกจับกุมพร้อมกับ อดีตรัฐมนตรีอีสานอีก 2 คน คือ นายถวิล อุดล นายจำลอง ดาวเรือง รวมทั้ง ดร.ทองเปลว ชลภูมิ (หนึ่งในสมาชิกคณะราษฎรสายปรีดีที่ถูกจับมาในอีกคดีหนึ่ง) ก็ถูกนำตัวไปสังหารที่บริเวณทุ่งบางเขน ถนนพหลโยธิน กิโลเมตรที่ 14 ในวันที่ 4 มีนาคม พ.ศ. 2492 โดย กรมตำรวจ ในเวลานั้นอ้างเหตุว่า มีโจรคอมมิวนิสต์มลายู มาชิงตัว 4 อดีตรัฐมนตรี และเกิดการต่อสู้ขึ้น จนทำให้ทั้ง 4 คน ถูกลูกหลงเสียชีวิตทั้งหมด แต่ไม่ใคร่จะมีใครเชื่อข้ออ้างดังกล่าวนัก เนื่องจากไม่มีตำรวจเสียชีวิตหรือบาดเจ็บแม้แต่รายเดียว ในเวลาที่นายทองอินทร์เสียชีวิตนั้น สิริอายุ 42 ปี

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2484 – เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามอินโดจีน (ช.ร.)

ดูเพิ่ม

• คดีสังหาร 4 อดีตรัฐมนตรี พ.ศ. 2492
• จำลอง ดาวเรือง
• ถวิล อุดล
• ทองเปลว ชลภูมิ

แหล่งข้อมูลอื่น

• ฐานข้อมูลภาพเก่าเล่าเรื่องเมืองอุบล โดย มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี มีภาพและประวัติโดยสังเขปของนายทองอินทร์ ภูริพัฒน์อยู่ในฐานข้อมูลนี้
• บทความเรื่อง รากเหง้าประวัติศาสตร์"ประชาธิปัตย์"หมดทางโตในอีสาน โดย เซี่ยงเส้าหลง เก็บถาวร 2007-03-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน เล่าถึงเหตุการณ์ "พระราชบัญญัติปักป้ายข้าวเหนียว" ใน พ.ศ. 2489