คณะองคมนตรีไทย

คณะองคมนตรีในประเทศไทย คือกลุ่มบุคคลที่ให้คำปรึกษาแก่พระมหากษัตริย์ ในเรื่องที่ทรงปรึกษา โดยในอดีตเคยใช้ชื่อ ปรีวีเคาน์ซิล (สภาที่ปฤกษาในพระองค์), องคมนตรีสภา, และ สภากรรมการองคมนตรี ตามลำดับ ก่อนจะเปลี่ยนมาเป็นชื่อปัจจุบัน

คณะองคมนตรีไทย

ตราประจำคณะองคมนตรีไทย
ภาพรวมหน่วยงาน
ก่อตั้ง	8 พฤษภาคม พ.ศ. 2417
เขตอำนาจ	ไทย
สำนักงานใหญ่	สำนักงานองคมนตรี เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
ฝ่ายบริหารหน่วยงาน	สุรยุทธ์ จุลานนท์, ประธาน
เว็บไซต์	คณะองคมนตรีไทย

ประวัติ

คำว่า "องคมนตรี" ในภาษาไทย เกิดขึ้นครั้งแรกในสมัยรัชกาลที่ 5 เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงตั้งสภาขึ้น 2 สภา คือ สภาที่ปรึกษาราชการแผ่นดิน (Council of state) จำนวน 12 คน เมื่อวันที่ 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2417 (ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2437 ได้ยกเลิกไปและจัดตั้ง รัฐมนตรีสภา ขึ้นแทน) และปรีวีเคาน์ซิล (Privy council) หรือ ที่ปฤกษาในพระองค์ จำนวน 49 คน เมื่อวันที่ 15 สิงหาคม พ.ศ. 2417 (ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น องคมนตรีสภา)

ในสมัยรัชกาลที่ 6 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงแต่งตั้งองคมนตรี จำนวน 40 คน ตั้งเป็น สภากรรมการองคมนตรี ทำหน้าที่พิจารณาร่างกฎหมาย ต่อมาได้โปรดเกล้าฯ แต่งตั้งองคมนตรี ขึ้นใหม่ทุกปีในวันที่ 4 เมษายน เนื่องในพระราชพิธีถือน้ำพระพิพัฒน์สัตยา เมื่อสิ้นรัชสมัยจึงมีองคมนตรีมากถึง 233 คน

ในสมัยรัชกาลที่ 7 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงแต่งตั้งคณะที่ปรึกษาราชการแผ่นดินเป็น 3 องค์กร คือ อภิรัฐมนตรีสภา เสนาบดีสภา และสภากรรมการองคมนตรี โดยอภิรัฐมนตรีสภาก่อตั้งเมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 เทียบเท่าได้กับสภาที่ปรึกษาราชการแผ่นดินในรัชกาลที่ 5 ประกอบด้วยพระบรมวงศานุวงศ์ชั้นผู้ใหญ่จำนวน 5 พระองค์ ซึ่งทรงเคยรับราชการตำแหน่งสำคัญในรัชกาลที่ 5 ประกอบด้วย

• จอมพล จอมพลเรือ สมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช
• จอมพล จอมพลเรือ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต
• พลเอก สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์
• มหาอำมาตย์เอก นายพลเอก สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
• มหาอำมาตย์เอก นายพลตรี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ

• 

  กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช

• 

  กรมพระนครสวรรค์วรพินิต

• 

  กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์

• 

  กรมพระยาดำรงราชานุภาพ

• 

  กรมพระจันทบุรีนฤนาถ

ต่อมาเมื่อมีการปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475เปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ไปเป็นราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ ในระยะแรกคณะราษฎรได้มีประกาศยกเลิกอภิรัฐมนตรีสภา และพระราชบัญญัติองคมนตรี เมื่อวันที่ 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2475 และว่างเว้นมาเป็นเวลา 15 ปี จนกระทั่งในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช 2490 จึงมีบทบัญญัติคล้ายคลึงกันโดยกำหนดให้มี "คณะอภิรัฐมนตรี" ทำหน้าที่นี้ ซึ่งเปลี่ยนชื่อเป็น "คณะองคมนตรี" ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2492 และใช้มาตราบจนถึงปัจจุบัน

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ระบุว่าเป็นคณะบุคคลที่พระมหากษัตริย์ทรงเลือกและทรงแต่งตั้งผู้ทรงคุณวุฒิเป็นประธานองคมนตรีคนหนึ่ง และองคมนตรีอื่นอีกไม่เกิน 18 คนมีหน้าที่ถวายความเห็นต่อพระมหากษัตริย์ในพระราชกรณียกิจทั้งปวงที่พระมหากษัตริย์ทรงปรึกษา รวมทั้งปฏิบัติภารกิจตามที่พระมหากษัตริย์ทรงกำหนดหรือทรงมอบหมาย การเลือกและแต่งตั้งองคมนตรีหรือการให้องคมนตรีพ้นจากตำแหน่งให้เป็นไปตามพระราชอัธยาศัย โดยประธานรัฐสภาเป็นผู้รับสนองพระบรมราชโองการแต่งตั้งประธานองคมนตรี หรือให้ประธานองคมนตรีพ้นจากตำแหน่ง และประธานองคมนตรีเป็นผู้รับสนองพระบรมราชโองการแต่งตั้งองคมนตรี หรือให้องคมนตรีพ้นจากตำแหน่ง

องคมนตรีเป็นข้าราชการในพระองค์ ตามพระราชกฤษฎีกาจัดระเบียบราชการและการบริหารงานบุคคลของราชการในพระองค์ พ.ศ. 2560 และต้องไม่เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกวุฒิสภา หรือดำรงตำแหน่งทางการเมืองอื่น ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ผู้ดำรงตำแหน่งในองค์กรอิสระ ข้าราชการซึ่งมีตำแหน่งหรือเงินเดือนประจำ ข้าราชการในพระองค์ตำแหน่งอื่นนอกจากองคมนตรี พนักงานรัฐวิสาหกิจ เจ้าหน้าที่อื่นของรัฐ หรือสมาชิกหรือเจ้าหน้าที่ของพรรคการเมือง และต้องไม่แสดงการฝักใฝ่ในพรรคการเมืองใด ๆ ก่อนเข้ารับหน้าที่ องคมนตรีต้องถวายสัตย์ปฏิญาณต่อพระมหากษัตริย์ และพ้นจากตำแหน่งเมื่อตาย ลาออก หรือมีพระบรมราชโองการให้พ้นจากตำแหน่ง

คณะองคมนตรี จะทำการประชุมทุกสัปดาห์ ณ ทำเนียบองคมนตรี บริเวณพระราชอุทยานสราญรมย์ ใกล้พระบรมมหาราชวัง ด้านถนนสนามไชย โดยมีสำนักงานองคมนตรี ซึ่งเป็นส่วนราชการในพระองค์ คอยสนับสนุนภารกิจขององคมนตรีในการปฏิบัติหน้าที่ถวายพระมหากษัตริย์ และการอื่นตามพระราชอัธยาศัย

ในปี 2565 ไอลอว์รายงานว่าคณะองคมนตรีในขณะนั้นเป็นผู้มีบทบาทหลังรัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2557 6 คนจาก 17 คน ได้แก่ ผู้เคยมีตำแหน่งในคณะรักษาความสงบแห่งชาติและสภานิติบัญญัติแห่งชาติ

คณะองคมนตรีชุดปัจจุบัน

ดูบทความหลักที่: รายนามและรายพระนามอภิรัฐมนตรีและองคมนตรีไทย

ลำดับ	รูป	รายนาม	วาระ	ดำรงตำแหน่งที่สำคัญอื่น ๆ	ประวัติการทำงาน
1.		พลเอก สุรยุทธ์ จุลานนท์	6 ธันวาคม พ.ศ. 2559 – ปัจจุบัน	• กรรมการบริหารมูลนิธิอานันทมหิดล • รองประธานกรรมการมูลนิธิโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช คนที่ 1 • กรรมการสภากาชาดไทย • ประธานกรรมการมูลนิธิพระดาบส • รองประธานกรรมการมูลนิธิรางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี • กรรมการที่ปรึกษามูลนิธิพระราชวังพญาไท ในพระอุปถัมภ์ สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี • ที่ปรึกษากิตติมศักดิ์มูลนิธิราชประชานุเคราะห์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ • รองประธานกรรมการโครงการกองทุนการศึกษา • ประธานคณะกรรมการบริหารโครงการพระดาบสจังหวัดชายแดนภาคใต้ • ประธานคณะกรรมการดำเนินการ โครงการ “สานใจไทย สู่ใจใต้” • นายกสภาสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง • นายกสภามหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี • กรรมการมูลนิธิคืนช้างสู่ธรรมชาติ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ • ประธานที่ปรึกษาสมาคมเจ็ตสกีแห่งประเทศไทย ในพระอุปถัมภ์ ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี • ฯลฯ	• ประธานองคมนตรี • ผู้รักษาการประธานองคมนตรี • อดีตนายกรัฐมนตรี • อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย • อดีตผู้บัญชาการทหารสูงสุด • อดีตผู้บัญชาการทหารบก • อดีตแม่ทัพภาคที่ 2 • อดีตผู้บัญชาการหน่วยบัญชาการสงครามพิเศษ • อดีตสมาชิกวุฒิสภา
2.		เกษม วัฒนชัย	6 ธันวาคม พ.ศ. 2559 – ปัจจุบัน	• กรรมการบริหารมูลนิธิอานันทมหิดล • ประธานกรรมการแผนกแพทยศาสตร์ มูลนิธิอานันทมหิดล • นายกกรรมการอำนวยการวชิราวุธวิทยาลัย • ประธานกรรมการโครงการสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว • ประธานกรรมการมูลนิธิโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช • กรรมการทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ • ประธานกรรมการมูลนิธิขาเทียม ในสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี • รองประธานกรรมการมูลนิธิพระดาบส • นายกสภามหาวิทยาลัยเชียงใหม่ • ประธานที่ปรึกษามูลนิธิศาลาเฉลิมกรุง • กรรมการและเลขาธิการมูลนิธิจุฬาภรณ์ • ประธานกรรมการโครงการทุนเล่าเรียนหลวงสำหรับพระสงฆ์ไทย • กรรมการสภาสถาบันผู้ทรงคุณวุฒิของสถาบันการพยาบาลศรีสวรินทิรา สภากาชาดไทย • ประธานมูลนิธิยุวสถิรคุณ • กรรมการมูลนิธิสถาบันโรคไตภูมิราชนครินทร์ • ฯลฯ	• อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ • อดีตปลัดทบวงมหาวิทยาลัย • อดีตอธิการบดีมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ • อดีตสมาชิกวุฒิสภา • อดีตกรรมการมูลนิธิแพทย์อาสาสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี • อดีตนายกสภามหาวิทยาลัยศิลปากร • อดีตนายกสภามหาวิทยาลัยมหิดล
3.		พลากร สุวรรณรัฐ	6 ธันวาคม พ.ศ. 2559 – ปัจจุบัน	• กรรมการบริหารมูลนิธิอานันทมหิดล • กรรมการมูลนิธิชัยพัฒนา • นายกมูลนิธิราชประชานุเคราะห์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ • ประธานคณะกรรมการบริหารโครงการศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริ • รองประธานกรรมการมูลนิธิโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช คนที่ 2 • ประธานอนุกรรมการติดตามและขับเคลื่อนโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริพื้นที่ภาคเหนือ	• อดีตรองปลัดกระทรวงมหาดไทย • อดีตผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ • อดีตผู้ว่าราชการจังหวัดปัตตานี • อดีตกรรมการมูลนิธิแพทย์อาสาสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี • อดีตนายกกรรมการอำนวยการวชิราวุธวิทยาลัย
4.		อรรถนิติ ดิษฐอำนาจ	6 ธันวาคม พ.ศ. 2559 – ปัจจุบัน	• กรรมการบริหารมูลนิธิอานันทมหิดล • รองประธานกรรมการมูลนิธิปกเกล้าตุลาการ ในพระราชูปถัมภ์ฯ • ประธานกรรมการมูลนิธิเพชรรัตน - สุวัทนา	• อดีตประธานศาลฎีกา • อดีตประธานศาลอุทธรณ์ • อดีตกรรมการกฤษฎีกา • อดีตประธานสมาคมกฎหมายอาเซียน
5.		ศุภชัย ภู่งาม	6 ธันวาคม พ.ศ. 2559 – ปัจจุบัน	• กรรมการบริหารมูลนิธิอานันทมหิดล	• อดีตประธานศาลฎีกา • อดีตประธานศาลอุทธรณ์ภาค 3
6.		พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข	6 ธันวาคม พ.ศ. 2559 – ปัจจุบัน	• กรรมการบริหารมูลนิธิอานันทมหิดล • กรรมการและเลขาธิการมูลนิธิพระดาบส • ประธานกรรมการมูลนิธิแพทย์อาสาสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี • รองประธานคณะกรรมการบริหารโครงการศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริ • ประธานคณะกรรมการที่ปรึกษาในคณะกรรมการสถานศึกษาโรงเรียนพระดาบสจังหวัดชายแดนภาคใต้ • ประธานมูลนิธิศิษย์เก่าโรงเรียนโยธินบูรณะ • ประธานอนุกรรมการติดตามและขับเคลื่อนโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริพื้นที่ภาคกลาง	• อดีตผู้บัญชาการทหารอากาศ • อดีตรองหัวหน้าคณะปฏิรูปการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข (คปค.) คนที่ 1 • อดีตรองประธานและอดีตรักษาการประธานคณะมนตรีความมั่นคงแห่งชาติ (คมช.)
7.		พลเอก ไพบูลย์ คุ้มฉายา	6 ธันวาคม พ.ศ. 2559 – ปัจจุบัน	• กรรมการบริหารมูลนิธิอานันทมหิดล • กรรมการโครงการกองทุนการศึกษา	• อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม • อดีตรองผู้บัญชาการทหารสูงสุด • อดีตแม่ทัพภาคที่ 1 • อดีตสมาชิกคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) • อดีตหัวหน้าฝ่ายกฎหมายและกระบวนการยุติธรรม คณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.)
8.		พลเอก ดาว์พงษ์ รัตนสุวรรณ	6 ธันวาคม พ.ศ. 2559 – ปัจจุบัน	• กรรมการบริหารมูลนิธิอานันทมหิดล • ประธานกรรมการบริหารมูลนิธิการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม • กรรมการและเลขธิการโครงการกองทุนการศึกษา • กรรมการสภาราชวิทยาลัยผู้ทรงคุณวุฒิของราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์	• อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม • อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ • อดีตรองผู้บัญชาการทหารบก • อดีตเสนาธิการทหารบก • อดีตที่ปรึกษาและอดีตเลขานุการคณะที่ปรึกษาคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.)
9.		จรัลธาดา กรรณสูต	12 ธันวาคม พ.ศ. 2559 – ปัจจุบัน	• กรรมการบริหารมูลนิธิอานันทมหิดล • ที่ปรึกษาคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ • ประธานกรรมการมูลนิธิโครงการหลวง • ประธานกรรมการบริหารกองทุนพระราชทานสำหรับศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริ • รองประธานกรรมการโครงการสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว • รองประธานคณะกรรมการบริหารโครงการศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริ • ประธานอนุกรรมการติดตามและขับเคลื่อนโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ	• อดีตที่ปรึกษาสำนักราชเลขาธิการ • อดีตปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ • อดีตอธิบดีกรมประมง
10.		พลเอก กัมปนาท รุดดิษฐ์	23 ธันวาคม พ.ศ. 2559 – ปัจจุบัน	• กรรมการบริหารมูลนิธิอานันทมหิดล • ที่ปรึกษากิตติมศักดิ์ มูลนิธิราชประชานุเคราะห์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ • กรรมการมูลนิธิโครงการหลวง • กรรมการมูลนิธิโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช	• อดีตสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ • อดีตผู้ช่วยผู้บัญชาการทหารบก • อดีตแม่ทัพภาคที่ 1 • อดีตรองเลขาธิการคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.)
11.		พลเรือเอก พงษ์เทพ หนูเทพ	8 มิถุนายน พ.ศ. 2560 – ปัจจุบัน	• กรรมการบริหารมูลนิธิอานันทมหิดล • ประธานกรรมการบริหาร มูลนิธิราชประชานุเคราะห์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ • กรรมการมูลนิธิโครงการหลวง • กรรมการมูลนิธิโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช	• อดีตรองปลัดกระทรวงกลาโหม • อดีตผู้บัญชาการโรงเรียนนายเรือ
12.		จิรายุ อิศรางกูร ณ อยุธยา	12 มีนาคม พ.ศ. 2561 – ปัจจุบัน	• กรรมการบริหารมูลนิธิอานันทมหิดล • กรรมการและเหรัญญิกมูลนิธิพระดาบส • กรรมการและเลขาธิการมูลนิธิสายใจไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ • กรรมการมูลนิธิชัยพัฒนา • กรรมการมูลนิธิอุทกพัฒน์ • กรรมการศิริราชมูลนิธิ • นายกสภาสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ • กรรมการมูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ • กรรมการสถาบันส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมปิดทองหลังพระ สืบสานแนว พระราชดำริ • กรรมการมูลนิธิสถาบันโรคไตภูมิราชนครินทร์	• อดีตเลขาธิการพระราชวัง • อดีตผู้อำนวยการสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ • อดีตรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี • อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม • อดีตนายกกรรมการ ธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด (มหาชน) • อดีตประธานกรรมการทุนธนชาต • อดีตกรรมการ และอดีตประธานกรรมการสรรหา ค่าตอบแทน และบรรษัทภิบาล ธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด (มหาชน) • อดีตประธานกรรมการ บริษัท ปูนซิเมนต์ไทย จำกัด (มหาชน) • อดีตกรรมการกิจการสังคมเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน บริษัท ปูนซิเมนต์ไทย จำกัด (มหาชน) • อดีตประธานกรรมการบริษัท เทเวศประกันภัย จำกัด (มหาชน) • อดีตประธานกรรมการมูลนิธิมั่นพัฒนา • อดีตกรรมการและเลขาธิการมูลนิธิโครงการหลวง
13.		อำพน กิตติอำพน	2 ตุลาคม 2561 – ปัจจุบัน	• กรรมการสภามหาวิทยาลัยผู้ทรงคุณวุฒิของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย • กรรมการสภามหาวิทยาลัยผู้ทรงคุณวุฒิของมหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์	• อดีตที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี ปฏิบัติหน้าที่ผู้ทรงคุณวุฒิประจำสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี สำนักนายกรัฐมนตรี • อดีตประธานกรรมการคณะกรรมการบริหารและอดีตผู้อำนวยการสำนักงานบริหารนโยบายของนายกรัฐมนตรี • อดีตประธานกรรมการธนาคารแห่งประเทศไทย • อดีตประธานกรรมการในคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ • อดีตสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ • อดีตเลขาธิการคณะรัฐมนตรี • อดีตเลขาธิการคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ • อดีตรองปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ • อดีตผู้อำนวยการสำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ • อดีตประธานกรรมการบริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน)
14.		พลเอก เฉลิมชัย สิทธิสาท	2 ตุลาคม 2561 – ปัจจุบัน		• อดีตผู้บัญชาการทหารบก • อดีตสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ • อดีตเลขาธิการคณะรักษาความสงบแห่งชาติ • อดีตผู้อำนวยการกองอำนวยการร่วมรักษาความสงบเรียบร้อย • อดีตผู้บัญชาการหน่วยบัญชาการสงครามพิเศษ • กรรมการธนาคารทหารไทย จำกัด (มหาชน)
15.		พลอากาศเอก จอม รุ่งสว่าง	2 ตุลาคม 2561 – ปัจจุบัน		• อดีตผู้บัญชาการทหารอากาศ • อดีตสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ • อดีตสมาชิกคณะรักษาความสงบแห่งชาติ • อดีตเสนาธิการทหารอากาศ • อดีตผู้บัญชาการศูนย์บัญชาการแก้ไขปัญหาการบินพลเรือน
16.		นุรักษ์ มาประณีต	4 พฤษภาคม 2563 – ปัจจุบัน	• กรรมการโครงการกองทุนการศึกษา	• อดีตประธานศาลรัฐธรรมนูญ •อดีตตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ
17.		เกษม จันทร์แก้ว	24 มีนาคม 2564 – ปัจจุบัน		• อดีตอธิบดีกรมป่าไม้

ประธานองคมนตรี

ลำดับ	รูป	รายพระนาม/รายนาม	เริ่มวาระ	สิ้นสุดวาระ	หมายเหตุ
1		พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าธานีนิวัติ	18 มิถุนายน พ.ศ. 2492 8 เมษายน พ.ศ. 2495 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2502 8 มิถุนายน พ.ศ. 2506 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2506 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2511 14 ธันวาคม พ.ศ. 2515	25 มีนาคม พ.ศ. 2493 20 ตุลาคม พ.ศ. 2501 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2506 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2506 20 มิถุนายน พ.ศ. 2511 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514 8 กันยายน พ.ศ. 2517	ได้รับการสถาปนาเป็น พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นทิพยลาภพฤฒิยากร เมื่อ 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2493
2		พลเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนชัยนาทนเรนทร	25 มีนาคม พ.ศ. 2493	7 มีนาคม พ.ศ. 2494	ทรงได้รับการสถาปนาเป็นสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาชัยนาทนเรนทร เมื่อ 28 มกราคม พ.ศ. 2495
3		พลเอก พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอลงกฎ	13 มีนาคม พ.ศ. 2494	29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2494	ทรงได้รับการสถาปนาเป็นพระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นอดิศรอุดมศักดิ์ เมื่อ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2495
-		เจ้าพระยาศรีธรรมาธิเบศ (จิตร ณ สงขลา)	27 พฤษภาคม พ.ศ. 2506 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2506	8 มิถุนายน พ.ศ. 2506 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2506	ดำรงตำแหน่งเป็นการชั่วคราว
4		หม่อมหลวงเดช สนิทวงศ์	24 มีนาคม พ.ศ. 2518	8 กันยายน พ.ศ. 2518	พ้นจากตำแหน่งด้วยเหตุถึงแก่อสัญกรรม
5		สัญญา ธรรมศักดิ์	5 ธันวาคม พ.ศ. 2518	4 กันยายน พ.ศ. 2541	พ้นจากตำแหน่งด้วยเหตุลาออก
6		พลเอก เปรม ติณสูลานนท์	4 กันยายน พ.ศ. 2541	13 ตุลาคม พ.ศ. 2559	ได้รับแต่งตั้งให้เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์
-		ธานินทร์ กรัยวิเชียร	14 ตุลาคม 2559	2 ธันวาคม 2559	ดำรงตำแหน่งเป็นการชั่วคราว
6 (2)		พลเอก เปรม ติณสูลานนท์	2 ธันวาคม พ.ศ. 2559	26 พฤษภาคม พ.ศ. 2562	พ้นจากตำแหน่งด้วยเหตุถึงแก่อสัญกรรม
-		พลเอก สุรยุทธ์ จุลานนท์	27 พฤษภาคม พ.ศ. 2562	1 มกราคม พ.ศ. 2563	มีพระบรมราชโองการ โปรดเกล้าฯแต่งตั้งเป็นผู้รักษาการประธานองคมนตรี
7		พลเอก สุรยุทธ์ จุลานนท์	2 มกราคม พ.ศ. 2563		มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นประธานองคมนตรี

ดูเพิ่ม

• ความเคลื่อนไหวสู่การปฏิวัติสยาม
• สภาที่ปฤกษาราชการแผ่นดิน
• สภาที่ปฤกษาในพระองค์
• สภากรรมการองคมนตรี

แหล่งข้อมูลอื่น

หนังสือและบทความ

• ธงทอง จันทรางศุ, สารานุกรมรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (พ.ศ. ๒๕๔๐) พระมหากษัตริย์, สถาบันพระปกเกล้า, พ.ศ. 2544, หน้า 13–17 ISBN 974-008-579-2.
• จีรวัฒน์ ครองแก้ว. องคมนตรี ศักดิ์ศรีแผ่นดิน. กรุงเทพ : มูลนิธิทรัพยากรมนุษย์ระหว่างประเทศ, พ.ศ. 2550. 269 หน้า. ISBN 978-974-7362-09-1.
• รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (พ.ศ. ๒๕๕๐), หมวด ๒ พระมหากษัตริย์
• วิมลรักษ์ ศานติธรรม. "คณะองคมนตรี". ฐานข้อมูลการเมืองการปกครองสถาบันพระปกเกล้า. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-09-05. สืบค้นเมื่อ 2018-09-21.

เว็บไซต์

• เว็บไซต์ คณะองคมนตรี เก็บถาวร 29 พฤศจิกายน 2006 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• สำนักข่าวกรมประชาสัมพันธ์ เก็บถาวร 4 พฤษภาคม 2006 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน