ธานินทร์ กรัยวิเชียร

อดีตนายกรัฐมนตรีไทย

ศาสตราจารย์พิเศษ ธานินทร์ กรัยวิเชียร ป.จ. ม.ป.ช. ม.ว.ม. ภ.ป.ร. ๒ (5 เมษายน พ.ศ. 2470 – 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2568) เป็นนักกฎหมายและนักการเมืองชาวไทย นายกรัฐมนตรีไทยคนที่ 14 อดีตองคมนตรีและผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนประธานองคมนตรี

ธานินทร์ กรัยวิเชียร
ธานินทร์ ใน พ.ศ. 2519
ประธานองคมนตรี
ปฏิบัติหน้าที่แทน
ดำรงตำแหน่ง
13 ตุลาคม พ.ศ. 2559 – 1 ธันวาคม พ.ศ. 2559
(1 เดือน 18 วัน)
กษัตริย์พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว
ก่อนหน้าเปรม ติณสูลานนท์
(ประธานองคมนตรี)
ถัดไปเปรม ติณสูลานนท์
(ประธานองคมนตรี)
นายกรัฐมนตรีไทย คนที่ 14
ดำรงตำแหน่ง
8 ตุลาคม พ.ศ. 2519 – 20 ตุลาคม พ.ศ. 2520
(1 ปี 12 วัน)
กษัตริย์พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
รองบุญชัย บำรุงพงศ์
อัมพร จันทรวิจิตร
ก่อนหน้าหม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช
ถัดไปเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด5 เมษายน พ.ศ. 2470
อำเภอพระนคร จังหวัดพระนคร ประเทศสยาม
เสียชีวิต23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2568 (97 ปี)
กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
พรรคการเมืองอิสระ
คู่สมรสคาเรน แอนเดอร์เซน
(เสียชีวิต)
ลายมือชื่อ

ประวัติ

แก้

ธานินทร์ เกิดเมื่อวันที่ 5 เมษายน พ.ศ. 2470 ภูมิลำเนา ณ จังหวัดพระนคร เป็นบุตรของแห และผะอบ กรัยวิเชียร สมรสกับคุณหญิง คาเรน กรัยวิเชียร (สกุลเดิม: แอนเดอเซ่น) มีบุตร - ธิดา ด้วยกัน 5 คน ได้แก่

  1. รูบีนา สุวรรณพงษ์
  2. มหินทร์ กรัยวิเชียร
  3. เขมทัต กรัยวิเชียร
  4. นิติกร กรัยวิเชียร
  5. ทันตแพทย์หญิงรีเบ้กก้า กรัยวิเชียร

การศึกษา

แก้

ธานินทร์ สำเร็จการศึกษาระดับมัธยมศึกษาจากโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย รุ่น พ.ศ. 2479 ต่อมาในปี พ.ศ. 2491 ได้ไปศึกษาวิชากฎหมายต่อที่ ณ วิทยาลัยเศรษฐศาสตร์และรัฐศาสตร์แห่งลอนดอน มหาวิทยาลัยลอนดอน สหราชอาณาจักร และ พ.ศ. 2496 เนติบัณฑิตอังกฤษจาก สำนักอบรมศึกษากฎหมายของเนติบัณฑิตยสภา สำนักเกรย์สอินน์ ประเทศอังกฤษ

การทำงาน

แก้

บทบาททางการเมือง

แก้
 
ธานินทร์ (ซ้าย) ถ่ายภาพกับชาร์ลส์ ไวท์เฮาส์ เอกอัครราชทูตสหรัฐประจำประเทศไทย เมื่อปี 2519

ธานินทร์ เข้ารับตำแหน่งนายกรัฐมนตรีคนที่ 14 ของไทย[3] ภายหลังจากที่คณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดินโดยการนำของ พลเรือเอก สงัด ชลออยู่ ได้ทำการรัฐประหารรัฐบาลของ หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช เมื่อวันที่ 6 ตุลาคม พ.ศ. 2519 สาเหตุที่เขาได้เป็นนายกรัฐมนตรีเนื่องจาก ขณะที่พลเรือเอก สงัด ชลออยู่ เข้าเฝ้า พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่พระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ ทรงพระราชทานคำแนะนำแก่พลเรือเอก สงัด ชลออยู่ ให้ปรึกษาธานินทร์[4] ผู้พิพากษาศาลฎีกา ณ ขณะนั้น

ในระหว่างดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ทำหน้าที่บริหารราชการแผ่นดิน รัฐบาลของธานินทร์ กรัยวิเชียร มีนโยบายโดดเด่นคือ การต่อต้านภัยคุกคามของลัทธิคอมมิวนิสต์ที่กำลังมีอิทธิพลอย่างสูงในขณะนั้น นโยบายปราบปรามยาเสพติด โดยจัดตั้งสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด (ปปส.) อีกทั้งนโยบายด้านการปราบปรามคอรัปชั่น รัฐบาลของธานินทร์ กรัยวิเชียร นับว่าเป็นรัฐบาลเผด็จการพลเรือนที่ใช้อำนาจจัดการประชาชนในข้อหาคอมมิวนิสต์ จนมีประชาชนส่วนหนึ่งหนีข้อหานี้เข้าป่าไปเป็นจำนวนมาก มีการจำกัดสิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น ควบคุมเสรีภาพสื่อมวลชน สั่งปิดหนังสือพิมพ์ ซึ่งในระยะเวลา 1 ปี มีคำสั่งปิดหนังสือพิมพ์ถึง 22 ครั้ง[5] ซึ่งผู้สั่งปิดได้แก่ สมัคร สุนทรเวช รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย โดยอาศัยอำนาจคำสั่งปฏิรูปการปกครองแผ่นดิน ฉบับที่ 42 เป็นยุคมืดของวงการสื่อสารมวลชนและนักหนังสือพิมพ์[6]

 
ธานินทร์ ณ ปี พ.ศ. 2554

อย่างไรก็ตามเขาได้รับการยกย่องว่าเป็นนายกรัฐมนตรีที่ซื่อสัตย์สุจริตที่สุดคนหนึ่งของประเทศไทย ภายหลังจากที่คณะปฏิวัติได้ทำการรัฐประหารรัฐบาลของธานินทร์แล้ว พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งธานินทร์ให้ดำรงตำแหน่งองคมนตรี และได้ดำรงตำแหน่งนี้มาจนสิ้นรัชกาล โดยก่อนหน้านั้นเขาได้รับแต่งตั้งเป็นสภานิติบัญญัติแห่งชาติ พ.ศ. 2516[7]

หลังการสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ประธานองคมนตรีในขณะนั้น เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ชั่วคราวในระหว่างที่พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ครั้งดำรงพระราชอิสริยยศสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ทรงขอผ่อนผันการขึ้นทรงราชย์ ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช 2557 และรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์จะปฏิบัติหน้าที่องคมนตรีในคราวเดียวกันไม่ได้ ดังนั้น คณะองคมนตรีจึงได้มีมติเลือกนายธานินทร์ กรัยวิเชียร ซึ่งเป็นผู้มีอาวุโสสูงสุด เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่ประธานองคมนตรี[8][9]

ถึงแก่อสัญกรรม

แก้

ศาสตราจารย์พิเศษ ธานินทร์ กรัยวิเชียร ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2568 สิริอายุ 97 ปี ต่อมา ในวันอังคารที่ 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2568 มีพิธีพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ ณ ศาลาบัณณรศภาค วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร  โดยสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯ ไปทรงเป็นประธานในพิธีพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ ศาสตราจารย์พิเศษ ธานินทร์ กรัยวิเชียร อดีตนายกรัฐมนตรี และอดีตองคมนตรีในรัชกาลที่ 9 [10] ในการนี้ พลเอก สุรยุทธ์ จุลานนท์ ประธานองคมนตรี และ ศาสตราจารย์เกียรติคุณ นายแพทย์ เกษม วัฒนชัย องคมนตรี รอเฝ้าฯ รับเสด็จ

รางวัลและเกียรติยศ

แก้

ศาสตราจารย์พิเศษ ธานินทร์ กรัยวิเชียร ได้รับพระราชทานยศนายกองใหญ่แห่งกองอาสารักษาดินแดน เป็น ศาสตราจารย์ นายกองใหญ่ ธานินทร์ กรัยวิเชียร เมื่อ พ.ศ. 2520[11]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

แก้

ศาสตราจารย์พิเศษ ธานินทร์ กรัยวิเชียร ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย และต่างประเทศ ดังนี้[12]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

แก้

ต่างประเทศ

แก้
  •   เกาหลีใต้ :
    • พ.ศ. 2520 –   เครื่องอิสริยาภรณ์กิตติคุณแห่งการทูต ชั้นที่ 1 ประเภทที่ 1[20]

อ้างอิง

แก้
  1. ตำแหน่งศาสตราจารย์พิเศษจุฬาลงกรณ์
  2. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ให้อำนาจจัดตั้ง "มูลนิธิจุฬาภรณ์" เป็นนิติบุคคล เล่ม ๑๐๓ ตอนที่ ๑๗๒ ง วันที่ ๐๗ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๒๙
  3. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งนายกรัฐมนตรี (นายธานินทร์ กรัยวิเชียร) ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 93 ตอนที่ 124ก ฉบับพิเศษ วันที่ 10 ตุลาคม 2519
  4. "ใครเป็นใครในกรณี 6 ตุลา | บันทึก 6 ตุลา". 2017-09-23. สืบค้นเมื่อ 2025-03-13.
  5. ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ทำหน้าที่บริหารราชการแผ่นดิน
  6. คำสั่งปฏิรูปการปกครองแผ่นดิน ฉบับที่ 42
  7. "พระบรมราชโองการ แต่งตั้งสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-09-27. สืบค้นเมื่อ 2014-07-08.
  8. "แต่งตั้งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์เป็นการชั่วคราว". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-06-12. สืบค้นเมื่อ 2016-10-19.
  9. “ธานินทร์ กรัยวิเชียร” นั่งประธานองคมนตรี
  10. Nilnakorn, Phanit. "เปิดกำหนดการ พระราชทานน้ำหลวงอาบศพ ธานินทร์ กรัยวิเชียร อดีตนายกรัฐมนตรี". เดลินิวส์. สืบค้นเมื่อ 2025-02-24.
  11. ได้รับพระราชทานยศนายกองใหญ่แห่งกองอาสารักษาดินแดน
  12. "นายกรัฐมนตรีคนที่ ๑๔ นายธานินทร์ กรัยวิเชียร". thaigov. สืบค้นเมื่อ 20 Mar 2021.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
  13. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๑๑ ตอนที่ ๗ ข หน้า ๗, ๔ พฤษภาคม ๒๕๓๗
  14. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๙๖ ตอนที่ ๑๑ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑๓, ๓๑ มกราคม ๒๕๒๒
  15. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๙๕ ตอนที่ ๓๔ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๓๔, ๒๗ มีนาคม ๒๕๒๑
  16. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา ประจำปี ๒๕๖๑, เล่ม ๑๓๖ ตอนที่ ๑ ข หน้า ๕, ๒๘ มกราคม ๒๕๖๒
  17. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญราชการชายแดน, เล่ม ๙๔ ตอนที่ ๓๑ ง หน้า ๑๖๖๗, ๑๒ เมษายน ๒๕๒๐
  18. รายพระนามและรายนามผู้ที่สมควรได้รับพระราชทานเหรียญลูกเสือสดุดี ประจำปี ๒๕๒๐ จากเว็บไซต์ thaiscouts
  19. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม ๙๖ ตอนที่ ๑๕๖ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๘, ๑๓ กันยายน ๒๕๒๒
  20. นายธานินทร์ กรัยวิเชียร นายกรัฐมนตรี เยือนสาธารณรัฐเกาหลีอย่างเป็นทางการ ระหว่างวันที่ 11 - 14 กันยายน พ.ศ. 2520
ก่อนหน้า ธานินทร์ กรัยวิเชียร ถัดไป
หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช    
นายกรัฐมนตรีไทย (ครม. 39)
(8 ตุลาคม พ.ศ. 2519 – 20 ตุลาคม พ.ศ. 2520)
  เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์