คณะรัฐมนตรีไทย

คณะรัฐมนตรีไทยเป็นคณะบุคคลที่ทำหน้าที่บริหารราชการแผ่นดินในราชอาณาจักรไทย คณะรัฐมนตรีเป็นกลุ่มบุคคลหลักที่ขับเคลื่อนส่วนราชการต่าง ๆ ของรัฐบาลไทย สมาชิกของคณะรัฐมนตรีนั้นจะได้รับการเสนอชื่อโดยนายกรัฐมนตรีและได้รับการแต่งตั้งอย่างเป็นทางการโดยพระมหากษัตริย์ไทยซึ่งประกอบไปด้วย รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีประจำกระทรวงต่าง ๆ โดยมีนายกรัฐมนตรีเป็นหัวหน้าคณะ

คณะรัฐมนตรีไทยนั้นมีขึ้นครั้งแรกหลังจากการเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบอบประชาธิปไตยตามพระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พุทธศักราช 2475 ซึ่งในขณะนั้นเรียกว่าคณะกรรมการราษฎร[1] และหลังจากมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช พ.ศ. 2475 จึงเปลี่ยนมาเรียกว่าคณะรัฐมนตรี[2] และได้ใช้ชื่อนี้มาจนถึงปัจจุบัน

จำนวนรัฐมนตรีในคณะนั้นเป็นไปตามรัฐธรรมนูญที่บังคับใช้อยู่ขณะนั้น ซึ่งรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน คือ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 กำหนดให้คณะรัฐมนตรีมีรัฐมนตรีได้ไม่เกิน 35 คน[3]

ปัจจุบัน (พ.ศ. 2562) คณะรัฐมนตรีนั้นมาจากเลือกตั้งโดย สส. และ สว. ซึ่งพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีคนปัจจุบัน ได้รับการเสนอชื่อจากพรรคพลังประชารัฐ และได้รับคะแนนเสียงมากที่สุดจึงได้เป็นนายกรัฐมนตรีนั่นเอง (นายกรัฐมนตรีสามารถเลือกได้จาก สส.หรือการเสนอชื่อ)

คุณสมบัติและการปฏิบัติหน้าที่แก้ไข

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ได้กำหนดคุณสมบัติและการปฏิบัติหน้าที่ของคณะรัฐมนตรีไว้ดังนี้[3]

คุณสมบัติแก้ไข

ในมาตรา 160 ได้กำหนดคุณสมบัติของคณะรัฐมนตรีไว้ดังนี้

  • มีสัญชาติไทยโดยการเกิด
  • มีอายุไม่ต่ำกว่าสามสิบห้าปี
  • สำเร็จการศึกษาไม่ต่ำกว่าปริญญาตรีหรือเทียบเท่า
  • มีความซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ประจักษ์
  • ไม่มีพฤติกรรมอันเป็นการฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานทางจริยธรรมอย่างร้ายแรง
  • ไม่มีลักษณะต้องห้ามตามมาตรา 98
  • ไม่เป็นผู้ต้องคำพิพากษาให้จำคุก แม้คดีนั้นจะยังไม่ถึงที่สุด หรือมีการรอการลงโทษ เว้นแต่ในความผิดอันได้กระทำโดยประมาท ความผิดลหุโทษ หรือความผิดฐานหมิ่นประมาท​
  • ไม่เป็นผู้เคยพ้นจากตำแหน่งเพราะเหตุกระทำการอันเป็นการต้องห้ามตามมาตรา 186 หรือมาตรา 187 มาแล้วยังไม่ถึงสองปีนับถึงวันแต่งตั้ง

การปฏิบัติหน้าที่แก้ไข

พระมหากษัตริย์ทรงแต่งตั้งนายกรัฐมนตรีคนหนึ่งตามมติของรัฐสภา และรัฐมนตรีอื่นอีกไม่เกิน 35 คนตามที่นายกรัฐมนตรีถวายคำแนะนำ ก่อนเข้ารับหน้าที่ รัฐมนตรีต้องถวายสัตย์ปฏิญาณต่อพระมหากษัตริย์ด้วยถ้อยคำดังต่อไปนี้

ข้าพระพุทธเจ้า (ชื่อผู้ปฏิญาณ) ขอถวายสัตย์ปฏิญาณว่า ข้าพระพุทธเจ้าจะจงรักภักดีต่อพระมหากษัตริย์และจะปฏิบัติหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์สุจริต เพื่อประโยชน์ของประเทศและประชาชน ทั้งจะรักษาไว้และปฏิบัติตามซึ่งรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยทุกประการ

ตามรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน มาตรา 161

คณะรัฐมนตรีมีหน้าที่บริหารราชการแผ่นดินตามรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน มาตรา 162 และมีสิทธิเข้าร่วมประชุมชี้แจงแสดงความคิดเห็นในที่กำหนดได้ตามรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน มาตรา 163

คณะรัฐมนตรีปัจจุบันแก้ไข

ลำดับ ตรา ตำแหน่ง รูป รายนาม ควบตำแหน่ง/ด้านที่รับผิดชอบ
1   นายกรัฐมนตรี   ประยุทธ์ จันทร์โอชา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม
2 รองนายกรัฐมนตรี   ประวิตร วงษ์สุวรรณ (ด้านความมั่นคง)
3   วิษณุ เครืองาม (ด้านกฎหมาย)
4   จุรินทร์ ลักษณวิศิษฏ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพานิชย์
5   อนุทิน ชาญวีรกูล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข
6   ดอน ปรมัตถ์วินัย รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ
7   สุพัฒนพงษ์ พันธ์มีเชาว์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงาน
8   รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี   อนุชา นาคาศัย -
-   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม   ประยุทธ์ จันทร์โอชา -
9 รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหม   ชัยชาญ ช้างมงคล -
10   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง   อาคม เติมพิทยาไพสิฐ -
11 รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง   สันติ พร้อมพัฒน์ -
-   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ   ดอน ปรมัตถ์วินัย -
12   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา   พิพัฒน์ รัชกิจประการ -
13   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์   จุติ ไกรฤกษ์ -
14   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม   เอนก เหล่าธรรมทัศน์ -
15   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์   เฉลิมชัย ศรีอ่อน -
16 รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์   มนัญญา ไทยเศรษฐ์ -
17   ประภัตร โพธสุธน -
18   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม   ศักดิ์สยาม ชิดชอบ -
19 รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม   อธิรัฐ รัตนเศรษฐ -
20   วีรศักดิ์ หวังศุภกิจโกศล -
21   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม   ชัยวุฒิ ธนาคมานุสรณ์ -
22   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม   วราวุธ ศิลปอาชา -
-   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงาน   สุพัฒนพงษ์ พันธ์มีเชาว์ -
-   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์   จุรินทร์ ลักษณวิศิษฏ์ -
23 รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์   สินิตย์ เลิศไกร -
24   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย   อนุพงษ์ เผ่าจินดา -
25 รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย   นิพนธ์ บุญญามณี -
26   ทรงศักดิ์ ทองศรี -
27   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม สมศักดิ์ เทพสุทิน -
28   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงาน   สุชาติ ชมกลิ่น -
29   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม   อิทธิพล คุณปลื้ม -
30   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ   ตรีนุช เทียนทอง -
31 รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ   กัลยา โสภณพนิช -
32   กนกวรรณ วิลาวัลย์ -
-   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข   อนุทิน ชาญวีรกูล -
33 รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข   สาธิต ปิตุเตชะ -
34   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม   สุริยะ จึงรุ่งเรืองกิจ -

รายชื่อคณะรัฐมนตรีแก้ไข

ชุดที่ นายกรัฐมนตรี เริ่ม สิ้นสุด วันแถลงนโยบาย
นายกรัฐมนตรี คณะรัฐมนตรี
1 พระยามโนปกรณ์นิติธาดา 28 มิถุนายน 2475 10 ธันวาคม 2475 ไม่มี
2 10 ธันวาคม 2475 1 เมษายน 2476 20 ธันวาคม 2475
3 1 เมษายน 2476 20 มิถุนายน 2476 ไม่มี
4 พระยาพหลพลพยุหเสนา 20 มิถุนายน 2476 24 มิถุนายน 2476 16 ธันวาคม 2476 26 มิถุนายน 2476
5 16 ธันวาคม 2476 22 กันยายน 2477 25 ธันวาคม 2476
6 22 กันยายน 2477 9 สิงหาคม 2480 24 กันยายน 2477
7 9 สิงหาคม 2480 10 สิงหาคม 2480 21 ธันวาคม 2480 11 สิงหาคม 2480
8 21 ธันวาคม 2480 16 ธันวาคม 2481 23 ธันวาคม 2480
9 แปลก พิบูลสงคราม 16 ธันวาคม 2481 20 ธันวาคม 2481 7 มีนาคม 2485 26 ธันวาคม 2481
10 7 มีนาคม 2485 10 มีนาคม 2485 1 สิงหาคม 2487 16 มีนาคม 2485
11 ควง อภัยวงศ์ 1 สิงหาคม 2487 2 สิงหาคม 2487 31 สิงหาคม 2488 3 สิงหาคม 2487
12 ทวี บุณยเกตุ 31 สิงหาคม 2488 1 กันยายน 2488 17 กันยายน 2488 1 กันยายน 2488
13 หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช 17 กันยายน 2488 19 กันยายน 2488 31 มกราคม 2489 19 กันยายน 2488
14 ควง อภัยวงศ์ 31 มกราคม 2489 2 กุมภาพันธ์ 2489 24 มีนาคม 2489 7 กุมภาพันธ์ 2489
15 ปรีดี พนมยงค์ 24 มีนาคม 2489 24 มีนาคม 2489 11 มิถุนายน 2489 25 มีนาคม 2489
16 8 มิถุนายน 2489

11 มิถุนายน 2489

11 มิถุนายน 2489 23 สิงหาคม 2489 13 มิถุนายน 2489
17 ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ 23 สิงหาคม 2489 24 สิงหาคม 2489 30 พฤษภาคม 2490 26 สิงหาคม 2489
18 30 พฤษภาคม 2490 31 พฤษภาคม 2490 8 พฤศจิกายน 2490 5 มิถุนายน 2490
19 ควง อภัยวงศ์ 10 พฤศจิกายน 2490 11 พฤศจิกายน 2490 21 กุมภาพันธ์ 2491 27 พฤศจิกายน 2490
20 21 กุมภาพันธ์ 2491 25 กุมภาพันธ์ 2491 8 เมษายน 2491 1 มีนาคม 2491
21 แปลก พิบูลสงคราม 8 เมษายน 2491 15 เมษายน 2491 25 มิถุนายน 2492 21 เมษายน 2491
22 25 มิถุนายน 2492 28 มิถุนายน 2492 29 พฤศจิกายน 2494 6 กรกฎาคม 2492
23 29 พฤศจิกายน 2494 6 ธันวาคม 2494 ไม่มี
24 6 ธันวาคม 2494 8 ธันวาคม 2494 24 มีนาคม 2495 11 ธันวาคม 2494
25 24 มีนาคม 2495 28 มีนาคม 2495 21 มีนาคม 2500 3 เมษายน 2495
26 21 มีนาคม 2500 31 มีนาคม 2500 16 กันยายน 2500 1 เมษายน 2500
27 พจน์ สารสิน 21 กันยายน 2500 23 กันยายน 2500 1 มกราคม 2501 24 กันยายน 2500
28 ถนอม กิตติขจร 1 มกราคม 2501 20 ตุลาคม 2501 9 มกราคม 2501
29 สฤษดิ์ ธนะรัชต์ 9 กุมภาพันธ์ 2502 8 ธันวาคม 2506 12 กุมภาพันธ์ 2502
30 ถนอม กิตติขจร 9 ธันวาคม 2506 11 ธันวาคม 2506 7 มีนาคม 2512 19 ธันวาคม 2506
31 7 มีนาคม 2512 11 มีนาคม 2512 17 พฤศจิกายน 2514 25 มีนาคม 2512
32 ถนอม กิตติขจร 18 ธันวาคม 2515 19 ธันวาคม 2515 14 ตุลาคม 2516 22 ธันวาคม 2515
33 สัญญา ธรรมศักดิ์ 14 ตุลาคม 2516 16 ตุลาคม 2516 22 พฤษภาคม 2517 25 ตุลาคม 2516
34 27 พฤษภาคม 2517 30 พฤษภาคม 2517 15 กุมภาพันธ์ 2518 7 มิถุนายน 2517
35 หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช 15 กุมภาพันธ์ 2518 21 กุมภาพันธ์ 2518 14 มีนาคม 2518 6 มีนาคม 2518
36 หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช 14 มีนาคม 2518 17 มีนาคม 2518 20 เมษายน 2519 19 มีนาคม 2518
37 หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช 20 เมษายน 2519 21 เมษายน 2519 25 กันยายน 2519 30 เมษายน 2519
38 25 กันยายน 2519 5 ตุลาคม 2519 6 ตุลาคม 2519 ไม่มี
39 ธานินทร์ กรัยวิเชียร 8 ตุลาคม 2519 22 ตุลาคม 2519 20 ตุลาคม 2520 29 ตุลาคม 2519
40 เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ 11 พฤศจิกายน 2520 12 พฤศจิกายน 2520 12 พฤษภาคม 2522 1 ธันวาคม 2520
41 12 พฤษภาคม 2522 24 พฤษภาคม 2522 3 มีนาคม 2523 7 มิถุนายน 2522
42 เปรม ติณสูลานนท์ 3 มีนาคม 2523 21 มีนาคม 2523 30 เมษายน 2526 28 มีนาคม 2523
43 30 เมษายน 2526 7 พฤษภาคม 2526 5 สิงหาคม 2529 20 พฤษภาคม 2526
44 5 สิงหาคม 2529 7 สิงหาคม 2529 4 สิงหาคม 2531 27 สิงหาคม 2529
45 ชาติชาย ชุณหะวัณ 4 สิงหาคม 2531 9 สิงหาคม 2531 9 ธันวาคม 2533 25 สิงหาคม 2531
46 9 ธันวาคม 2533 14 ธันวาคม 2533 23 กุมภาพันธ์ 2534 9 มกราคม 2534
47 อานันท์ ปันยารชุน 2 มีนาคม 2534 9 มีนาคม 2534 7 เมษายน 2535 4 เมษายน 2534
48 สุจินดา คราประยูร 7 เมษายน 2535 14 เมษายน 2535 10 มิถุนายน 2535 6 พฤษภาคม 2535
49 อานันท์ ปันยารชุน 10 มิถุนายน 2535 14 มิถุนายน 2535 23 กันยายน 2535 22 มิถุนายน 2535
50 ชวน หลีกภัย 23 กันยายน 2535 29 กันยายน 2535 13 กรกฎาคม 2538 21 ตุลาคม 2535
51 บรรหาร ศิลปอาชา 13 กรกฎาคม 2538 18 กรกฎาคม 2538 25 พฤศจิกายน 2539 26 กรกฎาคม 2538
52 ชวลิต ยงใจยุทธ 25 พฤศจิกายน 2539 29 พฤศจิกายน 2539 9 พฤศจิกายน 2540 11 ธันวาคม 2539
53 ชวน หลีกภัย 9 พฤศจิกายน 2540 14 พฤศจิกายน 2540 17 กุมภาพันธ์ 2544 20 พฤศจิกายน 2540
54 ทักษิณ ชินวัตร 9 กุมภาพันธ์ 2544 14 กุมภาพันธ์ 2544 11 มีนาคม 2548 26 กุมภาพันธ์ 2544
55 9 มีนาคม 2548 11 มีนาคม 2548 19 กันยายน 2549 23 มีนาคม 2548
56 สุรยุทธ์ จุลานนท์ 1 ตุลาคม 2549 8 ตุลาคม 2549 29 มกราคม 2551 3 พฤศจิกายน 2549
57 สมัคร สุนทรเวช 29 มกราคม 2551 6 กุมภาพันธ์ 2551 18 กันยายน 2551 18 กุมภาพันธ์ 2551
58 สมชาย วงศ์สวัสดิ์ 18 กันยายน 2551 24 กันยายน 2551 17 ธันวาคม 2551 7 ตุลาคม 2551
59 อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ 17 ธันวาคม 2551 20 ธันวาคม 2551 5 สิงหาคม 2554 30 ธันวาคม 2551
60 ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร 5 สิงหาคม 2554 9 สิงหาคม 2554 22 พฤษภาคม 2557 23 สิงหาคม 2554
61 ประยุทธ์ จันทร์โอชา 24 สิงหาคม 2557 30 สิงหาคม 2557 16 กรกฎาคม 2562 12 กันยายน 2557
62 9 มิถุนายน 2562 10 กรกฎาคม 2562 20 มีนาคม 2566 25 กรกฎาคม 2562

ดูเพิ่มแก้ไข

เชิงอรรถแก้ไข

อ้างอิงแก้ไข

  1. พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พุทธศักราช ๒๔๗๕, ราชกิจจานุเบกษา, สืบค้นวันที่ 10 มิถุนายน 2558
  2. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๔๗๕, ราชกิจจานุเบกษา, สืบค้นวันที่ 10 มิถุนายน 2558
  3. 3.0 3.1 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560, ราชกิจจานุเบกษา, สืบค้นวันที่ 3 พฤษภาคม 2560

แหล่งข้อมูลอื่นแก้ไข