สถานีกรุงเทพ
สถานีรถไฟกรุงเทพ เป็นสถานีรถไฟหลักของประเทศไทย และเป็นสถานีที่เก่าแก่ที่สุด เริ่มก่อสร้างขึ้นในปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในปี พ.ศ. 2453 สร้างเสร็จและเปิดใช้งานเมื่อวันที่ 25 มิถุนายน พ.ศ. 2459 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ปัจจุบันสามารถเชื่อมต่อกับรถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล ได้บริเวณถนนพระรามที่ 4 โดยมีรูปแบบของทางเชื่อมต่อทางสถาปัตยกรรมที่กลมกลืนกับรถไฟฟ้ามหานคร
.jpg)
.jpg)
.jpg)
สถานีกรุงเทพก่อสร้างในลักษณะโดมสไตล์อิตาเลียนผสมกับศิลปะแบบเรอเนสซองซ์ คล้ายกับสถานีรถไฟแฟรงก์เฟิร์ตในประเทศเยอรมนี ประดับด้วยหินอ่อนและเพดานมีการสลักลายนูนต่าง ๆ เป็นหลัก โดยมีนาฬิกาขนาดใหญ่รัศมี 80 เซนติเมตร ตั้งอยู่กลางสถานีรถไฟเป็นสัญลักษณ์แห่งหนึ่ง
สถานีกรุงเทพมีรถไฟประมาณ 200 ขบวนต่อวัน โดยมีผู้โดยสารที่มาใช้บริการที่สถานีกรุงเทพหลายหมื่นคน (ข้อมูลในปี พ.ศ. 2561) และโดยเฉพาะช่วงวันสำคัญและวันหยุดเนื่องในเทศกาลต่าง ๆ ของไทย เช่น วันขึ้นปีใหม่ วันสงกรานต์ จะมีผู้โดยสารเป็นจำนวนมาก
ประวัติแก้ไข
| ||||||||||
สถานีนี้เริ่มสร้างในรัชสมัยรัชกาลที่ 5 ในปี พ.ศ. 2453 สร้างเสร็จและเริ่มใช้งาน วันที่ 25 มิถุนายน พ.ศ. 2459 ในรัชสมัยรัชกาลที่ 6 สถานีรถไฟกรุงเทพ เดิมเป็นสถานีที่ให้บริการทั้งด้านการขนส่งสินค้า และขนส่งมวลชน ต่อมาการขยายตัวในด้านการโดยสารและขนส่งสินค้ามีมากขึ้น แต่ด้วยพื้นที่อันจำกัดเพียง 120 ไร่ จึงทำให้ต้องย้ายกิจการขนส่งสินค้าไปอยู่ที่ย่านสินค้าพหลโยธิน ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2503 และทำการปรับปรุงสถานีรถไฟกรุงเทพให้เป็นสถานีรถไฟสำหรับบริการด้านขนส่ง มวลชนเพียงอย่างเดียว เพื่อสามารถรองรับผู้โดยสารจากทั่วทุกสารทิศของประเทศ
ตัวสถานีแบ่งเป็นสองส่วนหลัก ได้แก่ อาคารมุขหน้า มีลักษณะเหมือนระเบียงยาว และอาคารโถงสถานีเป็นอาคารหลังคาโค้งขนาดใหญ่ ซึ่งเป็นสถาปัตยกรรมแบบคลาสสิก คือ เป็นงานเลียนแบบสถาปัตยกรรมโบราณของกรีก - โรมัน จุดเด่นของสถานีหัวลำโพงอีกอย่างหนึ่งคือ กระจกสีที่ช่องระบายอากาศ ทั้งด้านหน้าและด้านหลังซึ่งประดับไว้อย่างผสมผสานกลมกลืนกับตัวอาคาร เช่นเดียวกับนาฬิกาบอกเวลาซึ่งติดตั้งไว้กลางส่วนโค้งของอาคารด้านในและด้าน นอก โดยเป็นนาฬิกาที่สั่งทำขึ้นพิเศษเป็นการเฉพาะ ไม่ระบุชื่อบริษัทผู้ผลิตเหมือนนาฬิกาทั่ว ๆ ไป
บริเวณที่พักผู้โดยสารเป็นห้องโถงชั้นครึ่ง ชั้นล่างซึ่งมีที่นั่งจำนวนมาก มีร้านค้าหลากหลาย ได้แก่ ร้านอาหาร ขนม เครื่องดื่ม ผลไม้ ขนมปัง ไอศกรีม หนังสือ ร้านขายยา ฯลฯ ก่อนถึงห้องจำหน่ายตั๋วล่วงหน้ายังมีห้องละหมาดอีกด้วย เหนือห้องประชาสัมพันธ์มีจอภาพขนาด 300 นิ้ว ควบคุมด้วยระบบดอลบีดิจิตอล ฉายเรื่องราวเกี่ยวกับการรถไฟ ส่วนชั้นลอย มีที่นั่งไม่มากนัก มีบริษัททัวร์ บริษัทรับจองโรงแรมและตั๋วเครื่องบิน บริการแลกเปลี่ยนเงินตรา และร้านกาแฟ
ที่ผนังด้านซ้ายและขวาของสถานีกรุงเทพมีภาพเขียนสีน้ำ เป็นภาพสถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญๆ ของประเทศ อาทิ พระบรมมหาราชวัง ตลาดน้ำ เขาวัง ภูกระดึง หาดสมิหลา ฯลฯ นอกจากนี้ที่ด้านหน้าสถานีมีสวนหย่อมและน้ำพุสำหรับประชาชน โดยข้าราชการรถไฟได้รวบรวมทุนทรัพย์จัดสร้างอนุสาวรีย์น้อมเกล้าฯ อุทิศส่วนกุศลถวายแด่พระพุทธเจ้าหลวง อนุสาวรีย์ที่ว่านี้เป็นรูป “ช้างสามเศียร” มีพระบรมรูปของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แกะสลักเป็นภาพนูนสูงประดิษฐานอยู่ด้านบน
กิจการรถไฟในปัจจุบัน มีเส้นทางที่ออกจากสถานีหัวลำโพง จำนวน 4 สาย ได้แก่
- ทางรถไฟสายเหนือ ต้นทางอยู่ที่สถานีรถไฟกรุงเทพ ปลายทาง สถานีรถไฟเชียงใหม่ ระยะทาง 751.42 กิโลเมตร
- ทางรถไฟสายตะวันออกเฉียงเหนือ ต้นทางอยู่ที่สถานีรถไฟกรุงเทพ เมื่อถึงสถานีรถไฟชุมทางถนนจิระจะแยกออกเป็น 2 สาย ดังนี้
- ปลายทางสถานีรถไฟอุบลราชธานี ระยะทาง 575.10 กิโลเมตร
- ปลายทางสถานีรถไฟหนองคาย ระยะทาง 621.10 กิโลเมตร
- ทางรถไฟสายตะวันออก ต้นทางสถานีรถไฟกรุงเทพ เมื่อถึงสถานีรถไฟชุมทางฉะเชิงเทราแล้วแยกออกเป็น 2 สาย คือ
- ปลายทางสถานีรถไฟอรัญประเทศ ระยะทาง 254.50 กิโลเมตร
- ปลายทางสถานีรถไฟบ้านพลูตาหลวง ระยะทาง 184.03 กิโลเมตร
- ทางรถไฟสายใต้ต้นทางสถานีกรุงเทพ และสถานีธนบุรีเมื่อถึงสถานีรถไฟชุมทางหาดใหญ่แล้วแยกออกเป็น 2 สาย คือ
- ปลายทางสถานีรถไฟบัตเตอร์เวอร์ธ ประเทศมาเลเซีย ระยะทาง 973.84 กิโลเมตร (นับถึงสถานีรถไฟปาดังเบซาร์)
- ปลายทางสถานีรถไฟสุไหงโก-ลก ระยะทาง 1,142.99 กิโลเมตร
สถานีรถไฟกรุงเทพในปัจจุบัน มีสถานีหัวลำโพง ในเส้นทางของรถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล ให้บริการอยู่ภายในชั้นใต้ดินของสถานีรถไฟ
แผนผังสถานีแก้ไข
| G ชานชาลารถไฟทางไกล | ||
| ชานชาลา 14 | ||
| ชานชาลา 13 | ||
| ชานชาลา 12 | ||
| ชานชาลา 11 | ||
| ชานชาลา 10 | ||
| ชานชาลา 9 | ||
| ชานชาลา 8 | ||
| ชานชาลา 7 | ||
| ชานชาลา 6 | ||
| ชานชาลา 5 | ||
| ชานชาลา 4 | ||
| ชานชาลา 3 | ||
| ชานชาลา 2 | ||
| ชานชาลา 1 | ||
| G ชั้นขายบัตรโดยสาร |
ชั้นขายบัตรโดยสาร | โถงพักคอยและรับผู้โดยสาร, ห้องขายบัตรโดยสาร, เครื่องขายบัตรโดยสาร, ร้านค้า, ทางออก |
| B1-B2 ส่วนของสถานีรถไฟฟ้ามหานคร |
ชั้นขายบัตรโดยสาร | ทางเดินเชื่อมไปยัง สถานีหัวลำโพง (รถไฟฟ้ามหานคร), ชั้นขายบัตรโดยสาร (รถไฟฟ้ามหานคร), ชานชาลาสถานี |
อุบัติเหตุแก้ไข
- พ.ศ. 2529 เหตุหัวรถจักรชนสถานีกรุงเทพ พ.ศ. 2529
- พ.ศ. 2559 เหตุการณ์ไฟไหม้สถานีกรุงเทพ
- พ.ศ. 2559 เหตุการณ์ระเบิดบริเวณสถานีหัวลำโพง พ.ศ. 2559
- และรวมถึงเหตุการณ์รถไฟตกรางในย่าน หลายครั้ง
โครงการในอนาคตแก้ไข
เมื่อสถานีกลางบางซื่อเปิดใช้งานในเดือนมกราคม พ.ศ. 2564 ซึ่งจะเป็นสถานีรถไฟที่ใหญ่ที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ส่งผลให้สถานีกรุงเทพจะต้องลดสถานะจากสถานีรถไฟที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย เป็นสถานีรองลงมาจากสถานีกลางบางซื่อ ซึ่งในอนาคตสถานีกรุงเทพจะเป็นสถานีปลายทางของรถไฟฟ้าสายสีแดงเข้มช่วง บางซื่อ-หัวลำโพง , รถไฟฟ้าสายสีแดงอ่อนช่วงบางซื่อ-หัวหมาก และจะพัฒนาพื้นที่เป็นพิพิธภัณฑ์รถไฟไทยและศูนย์การเรียนรู้
โดยในช่วงแรกที่สถานีกลางบางซื่อเปิดใช้ จะมีเพียงรถไฟทางไกลบางขบวนเท่านั้นที่สามารถขึ้นไปใช้ได้ เช่น ขบวนรถนั่งและนอนปรับอากาศรุ่น JR-West Blue train (บนท.ป.JR) ที่ปรับปรุงใหม่ซึ่งจะพ่วงกับรถไฟฟ้ากำลังปรับอากาศ (บฟก.ป.Power Car) , ขบวนรถนั่งและนอนปรับอากาศรุ่น CNR ชุด 115 คันซึ่งมีห้องน้ำเป็นระบบปิดและมีรถไฟฟ้ากำลังปรับอากาศ (บฟก.ป.Power Car) อยู่ในริ้วขบวน ส่วนรถไฟทางไกลขบวนอื่นๆจะยังคงใช้สถานีกรุงเทพต่อไปจนกว่าจะปรับปรุงห้องน้ำในตู้โดยสารเป็นระบบปิดจนเสร็จสิ้นแล้ว จึงจะทยอยไปรวมที่สถานีกลางบางซื่อต่อไป
สมุดภาพแก้ไข
รถจักรไอน้ำโมกุล C56 หมายเลข 714 (C56-16) ที่ย่านสถานีรถไฟกรุงเทพ
ชานชาลาที่ 8 สำหรับขบวนรถเร็วที่ 109 กรุงเทพ - เชียงใหม่
รูปปั้นช้างเอราวัณ ด้านหน้าสถานีรถไฟกรุงเทพ
ระหว่างชานชาลาที่ 4-5
รถจักรดีเซลไฟฟ้า เอเอชเค รถดีเซลรางสปรินเทอร์ และแดวู ในย่านสถานีรถไฟกรุงเทพ
ขบวนรถด่วนที่ 83 กรุงเทพ - ตรัง จอดเทียบชานชาลาที่ 10 ในปี พ.ศ. 2549
ชานชาลาสถานีรถไฟกรุงเทพ มองจากย่านสถานี
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
อ้างอิงแก้ไข
- กรมรถไฟหลวง, รายงานกองบัญชาการครั้งที่ 20 กล่าวด้วยการเดินรถไฟหลวงทางขนาดใหญ่ในกรุงสยามประจำพระพุทธศักราช 2459 (ปีคฤศต์ศักราช 1916-17), โรงพิมพ์กรมรถไฟ, พระนคร, พ.ศ. 2460 (เก็บรักษาที่หอจดหมายเหตุแห่งชาติ)
- กรมรถไฟหลวง,งานฉลองรถไฟหลวง 50 ปี, โรงพิมพ์กรมรถไฟ, พระนคร, พ.ศ. 2490
- ประวัติสถานีรถไฟกรุงเทพ (หัวลำโพง) จากการรถไฟแห่งประเทศไทย
- ประวัติสถานีรถไฟกรุงเทพ ฝ่ายการช่างโยธา การรถไฟแห่งประเทศไทย
ดูเพิ่มแก้ไข
แหล่งข้อมูลอื่นแก้ไข
| คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: สถานีรถไฟกรุงเทพ |
- แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ สถานีกรุงเทพ
- ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
- แผนที่จากมัลติแมป หรือโกลบอลไกด์
- ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์
พิกัดภูมิศาสตร์: 13°44′24″N 100°31′05″E / 13.73999°N 100.518143°E
สถานีใกล้เคียงแก้ไข
| สถานีก่อนหน้า | ขบวนรถไฟ | สถานีต่อไป | ||
|---|---|---|---|---|
| สถานีปลายทาง | รฟท. ตะวันออก | ป้ายหยุดรถไฟอุรุพงษ์ มุ่งหน้า สถานีด่านพรมแดนบ้านคลองลึก มุ่งหน้า สถานีบ้านพลูตาหลวง | ||
| สถานีปลายทาง | รฟท. ใต้ | ป้ายหยุดรถไฟยมราช มุ่งหน้า สถานีสุราษฎร์ธานี มุ่งหน้า สถานีหาดใหญ่ มุ่งหน้า สถานีปาดังเบซาร์ มุ่งหน้า สถานีสุไหงโก-ลก | ||
| สถานีปลายทาง | รฟท. ตะวันออกเฉียงเหนือ | ป้ายหยุดรถไฟยมราช มุ่งหน้า สถานีหนองคาย มุ่งหน้า สถานีอุบลราชธานี | ||
| สถานีปลายทาง | รฟท. เหนือ | ป้ายหยุดรถไฟยมราช มุ่งหน้า สถานีเชียงใหม่ | ||
| สถานียศเส มุ่งหน้า สถานีบ้านภาชี |
สายสีแดงเข้ม | สถานีคลองสาน มุ่งหน้า สถานีปากท่อ | ||
| สถานีวัดมังกร มุ่งหน้า สถานีหลักสอง |
สายเฉลิมรัชมงคล เชื่อมต่อที่ สถานีหัวลำโพง |
สถานีสามย่าน มุ่งหน้า สถานีเตาปูน | ||