สถานีกรุงเทพ

บทความนี้เกี่ยวกับสถานีรถไฟกรุงเทพ สำหรับสถานีรถไฟฟ้ามหานคร ดูที่ สถานีหัวลำโพง

สถานีรถไฟกรุงเทพ เป็นสถานีรถไฟหลักของประเทศไทย และเป็นสถานีที่เก่าแก่ที่สุด เริ่มก่อสร้างขึ้นในปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในปี พ.ศ. 2453 สร้างเสร็จและเปิดใช้งานเมื่อวันที่ 25 มิถุนายน พ.ศ. 2459 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ปัจจุบันสามารถเชื่อมต่อกับรถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล ได้บริเวณถนนพระรามที่ 4 โดยมีรูปแบบของทางเชื่อมต่อทางสถาปัตยกรรมที่กลมกลืนกับรถไฟฟ้ามหานคร

สถานีรถไฟกรุงเทพ
ที่ตั้ง	ถนนรองเมือง แขวงรองเมือง เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร
พิกัด	13.73999°N 100.518143°E / 13.73999; 100.518143
เจ้าของ	การรถไฟแห่งประเทศไทย
สาย	รฟท. เหนือ   รฟท. ตะวันออกเฉียงเหนือ   รฟท. ตะวันออก   รฟท. ใต้
ชานชาลา	12 ชานชาลาราง (ตัวสถานี) 8 ชานชาลาราง (โรงรถดีเซลราง)
การเชื่อมต่อ	สายเฉลิมรัชมงคล   สายสีแดงเข้ม
ข้อมูลเพิ่มเติม
รหัสสถานี	1001
ประวัติ
เปิดตัว	25 มิถุนายน พ.ศ. 2459
ผู้โดยสาร
ผู้โดยสาร (พ.ศ. 2544)	60,000+ คนต่อวัน

ภายในสถานีรถไฟกรุงเทพ บริเวณจุดจำหน่ายตั๋ว

ภายในสถานีรถไฟกรุงเทพ บริเวณชานชาลา

ภายในสถานีรถไฟกรุงเทพ บริเวณที่นั่งพักคอยและร้านค้าเช่า

สถานีกรุงเทพก่อสร้างในลักษณะโดมสไตล์อิตาเลียนผสมกับศิลปะแบบเรอเนสซองซ์ คล้ายกับสถานีรถไฟแฟรงก์เฟิร์ตในประเทศเยอรมนี ประดับด้วยหินอ่อนและเพดานมีการสลักลายนูนต่าง ๆ เป็นหลัก โดยมีนาฬิกาขนาดใหญ่รัศมี 80 เซนติเมตร ตั้งอยู่กลางสถานีรถไฟเป็นสัญลักษณ์แห่งหนึ่ง

สถานีกรุงเทพมีรถไฟประมาณ 200 ขบวนต่อวัน โดยมีผู้โดยสารที่มาใช้บริการที่สถานีกรุงเทพหลายหมื่นคน (ข้อมูลในปี พ.ศ. 2561) และโดยเฉพาะช่วงวันสำคัญและวันหยุดเนื่องในเทศกาลต่าง ๆ ของไทย เช่น วันขึ้นปีใหม่ วันสงกรานต์ จะมีผู้โดยสารเป็นจำนวนมาก

ประวัติ

กรุงเทพ Bangkok กิโลเมตรที่ 0.00 ยมราช Yommarat +2.17 กม. ดูเพิ่ม : รายชื่อสถานีรถไฟ ย่านชานเมือง

สถานีนี้เริ่มสร้างในรัชสมัยรัชกาลที่ 5 ในปี พ.ศ. 2453 สร้างเสร็จและเริ่มใช้งาน วันที่ 25 มิถุนายน พ.ศ. 2459 ในรัชสมัยรัชกาลที่ 6 สถานีรถไฟกรุงเทพ เดิมเป็นสถานีที่ให้บริการทั้งด้านการขนส่งสินค้า และขนส่งมวลชน ต่อมาการขยายตัวในด้านการโดยสารและขนส่งสินค้ามีมากขึ้น แต่ด้วยพื้นที่อันจำกัดเพียง 120 ไร่ จึงทำให้ต้องย้ายกิจการขนส่งสินค้าไปอยู่ที่ย่านสินค้าพหลโยธิน ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2503 และทำการปรับปรุงสถานีรถไฟกรุงเทพให้เป็นสถานีรถไฟสำหรับบริการด้านขนส่ง มวลชนเพียงอย่างเดียว เพื่อสามารถรองรับผู้โดยสารจากทั่วทุกสารทิศของประเทศ

ตัวสถานีแบ่งเป็นสองส่วนหลัก ได้แก่ อาคารมุขหน้า มีลักษณะเหมือนระเบียงยาว และอาคารโถงสถานีเป็นอาคารหลังคาโค้งขนาดใหญ่ ซึ่งเป็นสถาปัตยกรรมแบบคลาสสิก คือ เป็นงานเลียนแบบสถาปัตยกรรมโบราณของกรีก - โรมัน จุดเด่นของสถานีหัวลำโพงอีกอย่างหนึ่งคือ กระจกสีที่ช่องระบายอากาศ ทั้งด้านหน้าและด้านหลังซึ่งประดับไว้อย่างผสมผสานกลมกลืนกับตัวอาคาร เช่นเดียวกับนาฬิกาบอกเวลาซึ่งติดตั้งไว้กลางส่วนโค้งของอาคารด้านในและด้าน นอก โดยเป็นนาฬิกาที่สั่งทำขึ้นพิเศษเป็นการเฉพาะ ไม่ระบุชื่อบริษัทผู้ผลิตเหมือนนาฬิกาทั่ว ๆ ไป

บริเวณที่พักผู้โดยสารเป็นห้องโถงชั้นครึ่ง ชั้นล่างซึ่งมีที่นั่งจำนวนมาก มีร้านค้าหลากหลาย ได้แก่ ร้านอาหาร ขนม เครื่องดื่ม ผลไม้ ขนมปัง ไอศกรีม หนังสือ ร้านขายยา ฯลฯ ก่อนถึงห้องจำหน่ายตั๋วล่วงหน้ายังมีห้องละหมาดอีกด้วย เหนือห้องประชาสัมพันธ์มีจอภาพขนาด 300 นิ้ว ควบคุมด้วยระบบดอลบีดิจิตอล ฉายเรื่องราวเกี่ยวกับการรถไฟ ส่วนชั้นลอย มีที่นั่งไม่มากนัก มีบริษัททัวร์ บริษัทรับจองโรงแรมและตั๋วเครื่องบิน บริการแลกเปลี่ยนเงินตรา และร้านกาแฟ

ที่ผนังด้านซ้ายและขวาของสถานีกรุงเทพมีภาพเขียนสีน้ำ เป็นภาพสถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญๆ ของประเทศ อาทิ พระบรมมหาราชวัง ตลาดน้ำ เขาวัง ภูกระดึง หาดสมิหลา ฯลฯ นอกจากนี้ที่ด้านหน้าสถานีมีสวนหย่อมและน้ำพุสำหรับประชาชน โดยข้าราชการรถไฟได้รวบรวมทุนทรัพย์จัดสร้างอนุสาวรีย์น้อมเกล้าฯ อุทิศส่วนกุศลถวายแด่พระพุทธเจ้าหลวง อนุสาวรีย์ที่ว่านี้เป็นรูป “ช้างสามเศียร” มีพระบรมรูปของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แกะสลักเป็นภาพนูนสูงประดิษฐานอยู่ด้านบน

กิจการรถไฟในปัจจุบัน มีเส้นทางที่ออกจากสถานีหัวลำโพง จำนวน 4 สาย ได้แก่

• ทางรถไฟสายเหนือ ต้นทางอยู่ที่สถานีรถไฟกรุงเทพ ปลายทาง สถานีรถไฟเชียงใหม่ ระยะทาง 751.42 กิโลเมตร
• ทางรถไฟสายตะวันออกเฉียงเหนือ ต้นทางอยู่ที่สถานีรถไฟกรุงเทพ เมื่อถึงสถานีรถไฟชุมทางถนนจิระจะแยกออกเป็น 2 สาย ดังนี้
  • ปลายทางสถานีรถไฟอุบลราชธานี ระยะทาง 575.10 กิโลเมตร
  • ปลายทางสถานีรถไฟหนองคาย ระยะทาง 621.10 กิโลเมตร
• ทางรถไฟสายตะวันออก ต้นทางสถานีรถไฟกรุงเทพ เมื่อถึงสถานีรถไฟชุมทางฉะเชิงเทราแล้วแยกออกเป็น 2 สาย คือ
  • ปลายทางสถานีรถไฟอรัญประเทศ ระยะทาง 254.50 กิโลเมตร
  • ปลายทางสถานีรถไฟบ้านพลูตาหลวง ระยะทาง 184.03 กิโลเมตร
• ทางรถไฟสายใต้ต้นทางสถานีกรุงเทพ และสถานีธนบุรีเมื่อถึงสถานีรถไฟชุมทางหาดใหญ่แล้วแยกออกเป็น 2 สาย คือ
  • ปลายทางสถานีรถไฟบัตเตอร์เวอร์ธ ประเทศมาเลเซีย ระยะทาง 973.84 กิโลเมตร (นับถึงสถานีรถไฟปาดังเบซาร์)
  • ปลายทางสถานีรถไฟสุไหงโก-ลก ระยะทาง 1,142.99 กิโลเมตร

สถานีรถไฟกรุงเทพในปัจจุบัน มีสถานีหัวลำโพง ในเส้นทางของรถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล ให้บริการอยู่ภายในชั้นใต้ดินของสถานีรถไฟ

แผนผังสถานี

G ชานชาลารถไฟทางไกล			ชานชาลา 15
			ชานชาลา 14
			ชานชาลาเกาะกลาง
			ชานชาลา 13
			ชานชาลา 12
			ชานชาลาเกาะกลาง
			ชานชาลา 11
			ชานชาลา 10
			ชานชาลาเกาะกลาง
			ชานชาลา 9
			ชานชาลา 8
			ชานชาลาเกาะกลาง
			ชานชาลา 7
			ชานชาลา 6
			ชานชาลาเกาะกลาง
			ชานชาลา 5
			ชานชาลา 4
			ชานชาลาเกาะกลาง
			ชานชาลา 3
			ชานชาลา 2
			ชานชาลาเกาะกลาง
			ชานชาลา 1
G ชั้นขายบัตรโดยสาร			ชั้นขายบัตรโดยสาร		โถงพักคอยและรับผู้โดยสาร, ห้องขายบัตรโดยสาร, เครื่องขายบัตรโดยสาร, ร้านค้า, ทางออก
B1-B2 ส่วนของสถานีรถไฟฟ้ามหานคร			ชั้นขายบัตรโดยสาร		ทางเดินเชื่อมไปยัง สถานีหัวลำโพง (รถไฟฟ้ามหานคร), ชั้นขายบัตรโดยสาร (รถไฟฟ้ามหานคร), ชานชาลาสถานี

อุบัติเหตุ

• พ.ศ. 2529 เหตุหัวรถจักรจีอี6คันไร้คนขับชนสถานีกรุงเทพ พ.ศ. 2529
• พ.ศ. 2559 เหตุการณ์ไฟไหม้สถานีกรุงเทพ
• พ.ศ. 2559 เหตุการณ์วางระเบิดบริเวณสถานีกรุงเทพ พ.ศ. 2559
• และรวมถึงเหตุการณ์รถไฟตกรางในย่าน หลายครั้ง

โครงการในอนาคต

เมื่อสถานีกลางบางซื่อเปิดใช้งานในเดือนมกราคม พ.ศ. 2564 ซึ่งจะเป็นสถานีรถไฟที่ใหญ่ที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ส่งผลให้สถานีกรุงเทพจะต้องลดสถานะจากสถานีรถไฟที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย เป็นสถานีรองลงมาจากสถานีกลางบางซื่อ ซึ่งในอนาคตสถานีกรุงเทพจะเป็นสถานีปลายทางของรถไฟฟ้าสายสีแดงเข้มช่วง บางซื่อ-หัวลำโพง , รถไฟฟ้าสายสีแดงอ่อนช่วงบางซื่อ-หัวหมาก และจะพัฒนาพื้นที่เป็นพิพิธภัณฑ์รถไฟไทยและศูนย์การเรียนรู้

โดยในช่วงแรกที่สถานีกลางบางซื่อเปิดใช้ จะมีเพียงรถไฟทางไกลบางขบวนเท่านั้นที่สามารถขึ้นไปใช้ได้ เช่น ขบวนรถนั่งและนอนปรับอากาศรุ่น JR-West Blue train (บนท.ป.JR) ที่ปรับปรุงใหม่ซึ่งจะพ่วงกับรถไฟฟ้ากำลังปรับอากาศ (บฟก.ป.Power Car) , ขบวนรถนั่งและนอนปรับอากาศรุ่น CNR ชุด 115 คันซึ่งมีห้องน้ำเป็นระบบปิดและมีรถไฟฟ้ากำลังปรับอากาศ (บฟก.ป.Power Car) อยู่ในริ้วขบวน ส่วนรถไฟทางไกลขบวนอื่นๆจะยังคงใช้สถานีกรุงเทพต่อไปจนกว่าจะปรับปรุงห้องน้ำในตู้โดยสารเป็นระบบปิดจนเสร็จสิ้นแล้ว จึงจะทยอยไปรวมที่สถานีกลางบางซื่อต่อไป

สมุดภาพ

• 

  รถจักรไอน้ำโมกุล C56 หมายเลข 714 (C56-16) ที่ย่านสถานีรถไฟกรุงเทพ

• 

  ชานชาลาที่ 8 สำหรับขบวนรถเร็วที่ 109 กรุงเทพ - เชียงใหม่

• 

  รูปปั้นช้างเอราวัณ ด้านหน้าสถานีรถไฟกรุงเทพ

• 

  ระหว่างชานชาลาที่ 4-5

• 

  รถจักรดีเซลไฟฟ้า เอเอชเค รถดีเซลรางสปรินเทอร์ และแดวู ในย่านสถานีรถไฟกรุงเทพ

• 

  ขบวนรถด่วนที่ 83 กรุงเทพ - ตรัง จอดเทียบชานชาลาที่ 10 ในปี พ.ศ. 2549

• 

  รถดีเซลราง ทีเอชเอ็น และเอ็นเคเอฟ ในย่านสถานีรถไฟกรุงเทพ

• 

  ชานชาลาสถานีรถไฟกรุงเทพ มองจากย่านสถานี

อ้างอิง

• กรมรถไฟหลวง, รายงานกองบัญชาการครั้งที่ 20 กล่าวด้วยการเดินรถไฟหลวงทางขนาดใหญ่ในกรุงสยามประจำพระพุทธศักราช 2459 (ปีคฤศต์ศักราช 1916-17), โรงพิมพ์กรมรถไฟ, พระนคร, พ.ศ. 2460 (เก็บรักษาที่หอจดหมายเหตุแห่งชาติ)
• กรมรถไฟหลวง,งานฉลองรถไฟหลวง 50 ปี, โรงพิมพ์กรมรถไฟ, พระนคร, พ.ศ. 2490
• ประวัติสถานีรถไฟกรุงเทพ (หัวลำโพง) จากการรถไฟแห่งประเทศไทย
• ประวัติสถานีรถไฟกรุงเทพ ฝ่ายการช่างโยธา การรถไฟแห่งประเทศไทย

ดูเพิ่ม

• รถรางเยาวราช

แหล่งข้อมูลอื่น

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ สถานีกรุงเทพ
  • ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
  • แผนที่จากมัลติแมป หรือโกลบอลไกด์
  • ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

• เฟซบุ๊ค

สถานีใกล้เคียง

สถานีก่อนหน้า	ขบวนรถไฟ			สถานีต่อไป
สถานีปลายทาง		รฟท. ตะวันออก		ป้ายหยุดรถไฟอุรุพงษ์ มุ่งหน้า สถานีด่านพรมแดนบ้านคลองลึก มุ่งหน้า สถานีบ้านพลูตาหลวง
สถานีปลายทาง		รฟท. ใต้		ป้ายหยุดรถไฟยมราช มุ่งหน้า สถานีสุราษฎร์ธานี มุ่งหน้า สถานีหาดใหญ่ มุ่งหน้า สถานีปาดังเบซาร์ มุ่งหน้า สถานีสุไหงโก-ลก
สถานีปลายทาง		รฟท. ตะวันออกเฉียงเหนือ		ป้ายหยุดรถไฟยมราช มุ่งหน้า สถานีหนองคาย มุ่งหน้า สถานีอุบลราชธานี
สถานีปลายทาง		รฟท. เหนือ		ป้ายหยุดรถไฟยมราช มุ่งหน้า สถานีเชียงใหม่
สถานียศเส มุ่งหน้า สถานีบ้านภาชี		สายสีแดงเข้ม		สถานีคลองสาน มุ่งหน้า สถานีปากท่อ
สถานีวัดมังกร มุ่งหน้า สถานีหลักสอง		สายเฉลิมรัชมงคล  เชื่อมต่อที่ สถานีหัวลำโพง		สถานีสามย่าน มุ่งหน้า สถานีเตาปูน