รถไฟฟ้ามหานคร
รถไฟฟ้ามหานคร (อังกฤษ: Metropolitan Rapid Transit; MRT) เป็นระบบรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ที่ดำเนินการโดยการรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย (รฟม.) เป็นส่วนหนึ่งของโครงข่ายระบบขนส่งมวลชนทางรางในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล นอกเหนือไปจากระบบรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนอื่น ได้แก่ ระบบขนส่งมวลชนกรุงเทพมหานคร (รถไฟฟ้าบีทีเอส) ของกรุงเทพมหานคร (กทม.) และโครงการระบบรถไฟชานเมือง (สายสีแดง) ของการรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.)
| รถไฟฟ้ามหานคร | |
|---|---|
 | |
 | |
| ข้อมูลทั่วไป | |
| ชื่ออื่น | รถไฟฟ้าเอ็มอาร์ที |
| เจ้าของ | การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย |
| ที่ตั้ง | กรุงเทพมหานคร, นนทบุรี, สมุทรปราการ และสมุทรสาคร |
| จำนวนสถานี | 179 (ทั้งหมด) 77 (เปิดให้บริการ) 102 (โครงการ) |
| การดำเนินงาน | |
| รูปแบบ | รถไฟลอยฟ้าและรถไฟใต้ดิน |
| เส้นทาง | 6 (ทั้งหมด) 3 (เปิดให้บริการ) 3 (โครงการ) |
| ขบวนรถ | ซีเมนส์ โมดูลาร์เมโทร (EMU-IBL) จำนวน 57 ตู้ : ขบวนละ 3 ตู้ ซีเมนส์ อินสไปโร (EMU-BLE) จำนวน 105 ตู้ : ขบวนละ 3 ตู้ เจเทรค ซัสติน่า (S24-EMU) จำนวน 63 ตู้ : ขบวนละ 3 ตู้ อัลสตอม อินโนเวีย โมโนเรล 300 (YL-EMU) จำนวน 120 ตู้ : ขบวนละ 4 ตู้ |
| ผู้โดยสารต่อวัน | 287,000[1] |
| ประวัติ | |
| ปีที่เริ่ม | พ.ศ. 2540 |
| เปิดเมื่อ | 3 กรกฎาคม พ.ศ. 2547 |
| ส่วนต่อขยายล่าสุด | 3 กรกฎาคม พ.ศ. 2566 (สถานีสำโรง - สถานีลาดพร้าว) |
| ข้อมูลทางเทคนิค | |
| ระยะทาง | 99.3 km (61.7 mi) |
| รางกว้าง | สายสีน้ำเงิน สายสีม่วง 1,435 mm (4 ft 8 1⁄2 in) สแตนดาร์ดเกจ สายสีเหลือง Straddle-beam Monorail มาตรฐาน ALWEG |
| ระบบจ่ายไฟ | รางที่สาม |
| ความเร็ว | 80 km/h (50 mph) |
รถไฟฟ้ามหานครที่เปิดให้บริการแล้วในปัจจุบันได้แก่ สายเฉลิมรัชมงคล (สายสีน้ำเงิน) สายฉลองรัชธรรม (สายสีม่วง) และรถไฟฟ้ามหานคร สายสีเหลือง
โครงการรถไฟฟ้ามหานครที่ดำเนินงานในปัจจุบัน แก้ไข
| เส้นทาง | เปิดให้บริการ | ต่อขยายล่าสุด | สถานีปลายทาง | ระยะทาง (กิโลเมตร) | จำนวนสถานี | ผู้ให้บริการ | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| สายสีน้ำเงิน (รถไฟรางหนัก) |
2547 | 2563 | สถานีท่าพระ (บางกอกใหญ่) |
สถานีหลักสอง (บางแค) |
47 km (29 mi) | 38[ก] | บีอีเอ็ม | |
| สายสีม่วง (รถไฟรางหนัก) |
2559 | 2559 | สถานีคลองบางไผ่ (อ.บางบัวทอง) |
สถานีเตาปูน (บางซื่อ) |
23.6 km (14.7 mi) | 16 | รฟม. / บีอีเอ็ม | |
| สายสีเหลือง (รถไฟฟ้ารางเดี่ยว) |
2566 | — | สถานีลาดพร้าว (จตุจักร) |
สถานีสำโรง (อ.เมืองสมุทรปราการ) |
28.7 km (17.8 mi) | 23 | อีบีเอ็ม / บีทีเอสซี | |
| รวม | 99.3 km (61.7 mi) | 77[ก] | ||||||
- หมายเหตุ
- ก นับสถานีเชื่อมต่อ (เตาปูน/ท่าพระ) เป็นสถานีเดียว
รถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล (สายสีน้ำเงิน) แก้ไข
โครงการรถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล เป็นโครงการรถไฟฟ้าวงแหวนที่มีเส้นทางทั้งบนดิน และใต้ดิน ระยะทางรวมทั้งโครงการอยู่ที่ 55 กิโลเมตร มีจุดเริ่มต้นของโครงการที่สถานีพุทธมณฑลสาย 4 ซึ่งเป็นสถานียกระดับในพื้นที่ จ.สมุทรสาคร จากนั้นเข้าสู่เขตกรุงเทพมหานคร ฝั่งธนบุรี และมาเชื่อมต่อกับรถไฟฟ้าบีทีเอส สายสีลม ที่สถานีบางหว้า ก่อนจะมาเจอกับสถานีท่าพระ ซึ่งเป็นสถานีใหญ่รวมเส้นทางของสายเฉลิมรัชมงคลเข้าด้วยกัน หลังจากผ่านสถานีท่าพระ เส้นทางจะเปลี่ยนเป็นเส้นทางใต้ดินที่สถานีอิสรภาพ ก่อนจะวิ่งลอดใต้แม่น้ำเจ้าพระยาที่ความลึกกว่า 25 เมตร เพื่อเข้าสู่ฝั่งพระนคร รวมเส้นทางกับรถไฟฟ้ามหานคร สายฉลองรัชธรรมส่วนต่อขยายเตาปูน-ราษฎร์บูรณะ ที่สถานีสามยอด และเข้าสู่สถานีหัวลำโพงซึ่งเป็นสถานีเชื่อมต่อกับโครงการรถไฟฟ้าชานเมืองสายสีแดงอ่อนด้วย เชื่อมต่อกับรถไฟฟ้าบีทีเอส อีกครั้งที่สถานีสีลม และสถานีสุขุมวิท ก่อนจะเชื่อมต่อกับรถไฟฟ้าเชื่อมท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ และรถไฟฟ้าชานเมืองสายสีแดงอ่อนอีกครั้งที่สถานีเพชรบุรี รวมเส้นทางกับรถไฟฟ้ามหานคร สายสีส้ม ที่สถานีศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย เชื่อมต่อกับรถไฟฟ้าสายสีเหลือง ที่สถานีลาดพร้าว และเชื่อมต่อกับรถไฟฟ้าบีทีเอส สายสุขุมวิท อีกครั้งที่สถานีพหลโยธิน และสถานีสวนจตุจักร ก่อนเข้าสู่สถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์เพื่อเชื่อมต่อกับโครงการรถไฟฟ้าชานเมือง หลังออกจากสถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์ เส้นทางจะเปลี่ยนเป็นรถไฟฟ้ายกระดับอีกครั้ง และรวมเส้นทางกับรถไฟฟ้ามหานคร สายฉลองรัชธรรมส่วนเหนือที่สถานีเตาปูน ข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาไปฝั่งธนบุรีอีกครั้งที่สถานีบางโพ เลี้ยวเข้าถนนจรัญสนิทวงศ์ไปทางทิศใต้ จากนั้นยกระดับข้ามทางคู่ขนานลอยฟ้าบรมราชชนนี ที่ความสูง 24 เมตร เชื่อมต่อกับรถไฟฟ้าชานเมืองสายสีแดงอ่อน และรวมเส้นทางกับสายสีส้มอีกครั้งที่สถานีบางขุนนนท์ ก่อนจะสิ้นสุดเส้นทางของทั้งโครงการที่สถานีท่าพระ จากนั้นรถไฟฟ้าจะตีรถกลับและวิ่งเส้นทางเดิม
จุดประสงค์ของโครงการรถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล ตามแผนแม่บทคือเป็นเส้นทางสำหรับใช้เดินทางระยะสั้น เพื่อเชื่อมต่อกับโครงการรถไฟฟ้าอีกระบบหนึ่ง ซึ่งสายเฉลิมรัชมงคลเมื่อเปิดให้บริการทั้งโครงการ จะมีสถานีเชื่อมต่อกับโครงการรถไฟฟ้าสายอื่นๆ ทั้งหมด 15 สถานี ซึ่งถือว่ามากที่สุดในแผนแม่บท โดยปัจจุบันสายเฉลิมรัชมงคล เปิดให้บริการในเส้นทางท่าพระ-บางซื่อ-หลักสอง โดยเป็นเส้นทางยกระดับจากสถานีท่าพระไปจนถึงสถานีเตาปูน จากนั้นเปลี่ยนเป็นเส้นทางใต้ดินในช่วงบางซื่อ-อิสรภาพ และเปลี่ยนเป็นเส้นทางกลับเป็นยกระดับอีกครั้งที่สถานีท่าพระไปจนถึงสถานีหลักสอง ให้บริการโดย บริษัท ทางด่วนและรถไฟฟ้ากรุงเทพ จำกัด (มหาชน) โดยในอนาคตโครงการยังมีแผนขยายเส้นทางไปยังสถานีพุทธมณฑลสาย 4 ด้วย
รถไฟฟ้ามหานคร สายฉลองรัชธรรม (สายสีม่วง) แก้ไข
โครงการรถไฟฟ้ามหานคร สายฉลองรัชธรรม เป็นโครงการรถไฟฟ้าที่มีเส้นทางในแนวทิศตะวันตกเฉียงเหนือ-ทิศใต้ของกรุงเทพฯ มีโครงสร้างทั้งบนดิน และใต้ดิน ระยะทางรวมทั้งโครงการอยู่ที่ 43 กิโลเมตร มีจุดเริ่มต้นของโครงการจากชานเมืองที่ สถานีคลองบางไผ่ บนถนนกาญจนาภิเษก ในพื้นที่ อ.บางบัวทอง จ.นนทบุรี จากนั้นตีโค้งเข้าถนนรัตนาธิเบศร์ ข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาที่สถานีไทรม้า-สะพานพระนั่งเกล้า เชื่อมต่อกับรถไฟฟ้าสายสีชมพู และรถไฟฟ้าสายสีน้ำตาลที่สถานีศูนย์ราชการนนทบุรี จากนั้นเข้าสู่เขตกรุงเทพมหานครฝั่งพระนคร เชื่อมต่อกับรถไฟฟ้าชานเมืองสายสีแดงอ่อนที่สถานีบางซ่อน และเชื่อมต่อกับรถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคลที่สถานีเตาปูน จากนั้นเส้นทางของส่วนต่อขยายส่วนใต้จะลดระดับเป็นเส้นทางใต้ดินที่สถานีรัฐสภา ใกล้กับรัฐสภาแห่งใหม่ เส้นทางจะเข้าสู่เขตกรุงเก่า เชื่อมต่อกับรถไฟฟ้าชานเมืองสายสีแดงอ่อนอีกครั้งที่สถานีสามเสน เชื่อมต่อกับรถไฟฟ้ามหานคร สายสีส้มส่วนตะวันตกที่สถานีอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย และรวมเส้นทางกับรถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคลส่วนใต้อีกครั้งที่สถานีสามยอด ก่อนลอดใต้แม่น้ำเจ้าพระยาในแนวขนานกับสะพานพระปกเกล้า เข้าสู่ฝั่งธนบุรีที่สถานีสะพานพุทธ เชื่อมต่อกับรถไฟฟ้าชานเมืองสายสีแดงเข้มที่สถานีวงเวียนใหญ่ จากนั้นเส้นทางจะเปลี่ยนเป็นรถไฟฟ้ายกระดับอีกครั้ง และสิ้นสุดทั้งโครงการที่สถานีครุใน บริเวณใต้สะพานกาญจนาภิเษก
จุดประสงค์ของโครงการรถไฟฟ้ามหานคร สายฉลองรัชธรรมตามแผนแม่บทคือ เป็นเส้นทางสำหรับใช้เชื่อมต่อระหว่าง จ.นนทบุรี และ จ.สมุทรปราการ ให้เข้าสู่เขตใจกลางเมืองในกรุงเทพมหานครได้อย่างรวดเร็ว โดยปัจจุบันสายฉลองรัชธรรมเปิดให้บริการในเส้นทางคลองบางไผ่-เตาปูน โดยการรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทยเป็นผู้ดำเนินการด้วยตนเอง ผ่านการว่าจ้าง บริษัท ทางด่วนและรถไฟฟ้ากรุงเทพ จำกัด (มหาชน) เป็นผู้เดินรถและซ่อมบำรุงโครงการ และกำลังอยู่ในระหว่างการดำเนินการประมูลเพื่อก่อสร้างส่วนต่อขยายส่วนใต้ภายในปี พ.ศ. 2561
รถไฟฟ้ามหานคร สายสีเหลือง แก้ไข
โครงการรถไฟฟ้ามหานคร สายสีเหลือง เป็นโครงการรถไฟฟ้าที่มีแนวเส้นทางในทิศตะวันออกเฉียงเหนือ-ทิศตะวันออกเฉียงใต้ของกรุงเทพมหานคร เป็นโครงการระบบรถไฟฟ้ายกระดับแบบรางเดี่ยวสายแรกของประเทศไทย ระยะทางรวมอยู่ที่ 28.7 กิโลเมตร มีจุดเริ่มต้นของโครงการจากบริเวณย่านทิศตะวันออกเฉียงเหนือของกรุงเทพมหานครที่สถานีลาดพร้าวซึ่งเป็นจุดเชื่อมต่อกับรถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล บนถนนรัชดาภิเษก ในพื้นที่เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร จากนั้นตีโค้งเข้าสู่ถนนลาดพร้าว และวิ่งมาทางทิศตะวันออกจนถึงแยกบางกะปิ จากนั้นเลี้ยวขวาและวิ่งลงมาทางทิศใต้ตามแนวถนนศรีนครินทร์ เชื่อมต่อกับรถไฟฟ้ามหานคร สายสีส้มที่สถานีแยกลำสาลี รถไฟฟ้าแอร์พอร์ต เรล ลิงก์ที่สถานีหัวหมาก จากนั้นเข้าสู่เขตจังหวัดสมุทรปราการหลังพ้นแยกศรีลาซาล และเลี้ยวขวาวิ่งไปทางทิศตะวันตกตามแนวถนนเทพารักษ์ เพื่อสิ้นสุดที่สถานีสำโรง อันเป็นจุดเชื่อมต่อกับรถไฟฟ้าบีทีเอส สายสุขุมวิท
จุดประสงค์ของโครงการรถไฟฟ้ามหานคร สายสีเหลืองตามแผนแม่บทคือ เป็นเส้นทางขนส่งรองสำหรับป้อนผู้โดยสารเข้าสู่ระบบรางหนัก โดยรับผู้โดยสารจากย่านกรุงเทพตะวันออกเพื่อส่งถ่ายผู้โดยสารให้เข้าสู่เขตใจกลางเมืองด้วยระบบรางหนักได้อย่างรวดเร็ว โดยปัจจุบันสายสีเหลืองเปิดให้บริการในเส้นทางลาดพร้าว-สำโรง ให้บริการโดย บริษัท อีสเทิร์น บางกอกโมโนเรล จำกัด โดยมีบริษัท ระบบขนส่งมวลชนกรุงเทพ จำกัด (มหาชน) เป็นผู้เดินรถ ในส่วนของส่วนต่อขยายลาดพร้าว-รัชโยธินตามที่ผู้รับสัมปทานเสนอมา ได้ยกเลิกการดำเนินการลงเนื่องจากมีความขัดแย้งทางผลประโยชน์จากผู้รับสัมปทานสายสีน้ำเงินที่คัดค้านการเกิดขึ้นของส่วนต่อขยาย
โครงการรถไฟฟ้ามหานครที่กำลังก่อสร้าง แก้ไข
| เส้นทาง | กำหนดเปิดให้บริการ | สถานีปลายทาง | ระยะทาง (กิโลเมตร) | จำนวนสถานี | ผู้ให้บริการ | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| สายสีชมพู (รถไฟฟ้ารางเดี่ยว) |
2567 | สถานีศูนย์ราชการนนทบุรี (อ.เมืองนนทบุรี) |
สถานีมีนบุรี (มีนบุรี) |
34.5 km (21.4 mi) | 30 | เอ็นบีเอ็ม / บีทีเอสซี | |
| สายสีส้ม (รถไฟรางหนัก) |
13 ตุลาคม 2569 | สถานีศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย (ห้วยขวาง) |
สถานีแยกร่มเกล้า (มีนบุรี) |
23 km (14 mi) | 17 | บีอีเอ็ม | |
| สายสีม่วง (ส่วนใต้) (รถไฟรางหนัก) |
7 ธันวาคม 2570 | สถานีเตาปูน (บางซื่อ) |
สถานีครุใน (อ.พระประแดง) |
20 km (12 mi) | 16 | รอเอกชนเข้าประมูล | |
รถไฟฟ้ามหานคร สายสีชมพู แก้ไข
เป็นโครงการระบบรถไฟฟ้ายกระดับแบบรางเดี่ยวช่วงแคราย-มีนบุรี ยกระดับบนถนนติวานนท์, แจ้งวัฒนะ และรามอินทรา ระยะทาง 34.5 กิโลเมตร เป็นระบบขนส่งมวลชนเชื่อมต่อระหว่างชานเมืองด้านทิศเหนือของกรุงเทพมหานครกับ จ.นนทบุรี และชานเมืองด้านทิศตะวันออกที่เขตมีนบุรี รวมทั้งเป็นระบบขนส่งมวลชนที่จะรองรับประชาชนที่จะมาติดต่อกับหน่วยงานราชการภายใน ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติ บนถนนแจ้งวัฒนะ ปัจจุบันอยู่ในระหว่างการก่อสร้าง และทดสอบระบบ
รถไฟฟ้ามหานคร สายสีส้ม แก้ไข
เป็นโครงการรถไฟฟ้าช่วงมีนบุรี-บางขุนนนท์ ในแนวเส้นทางทิศตะวันออก-ตะวันตกของกรุงเทพมหานครจากเขตมีนบุรี บริเวณแยกถนนสุวินทวงศ์เข้าสู่ใจกลางเมือง ผ่าน บางกะปิ, ห้วยขวาง, ดินแดง, ราชปรารภ, ประตูน้ำ, อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย แล้วลอดใต้แม่น้ำเจ้าพระยา ไปยังโรงพยาบาลศิริราช สิ้นสุดเส้นทางที่บางขุนนนท์ เส้นทางเกือบทั้งหมดเป็นอุโมงค์ใต้ดิน ระยะทาง 37.5 กิโลเมตร ปัจจุบันอยู่ในระหว่างการก่อสร้าง ช่วงศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย - มีนบุรี และอยู่ระหว่างการประมูลงานโยธา ช่วงบางขุนนนท์-ศูนย์วัฒนธรรม (ส่วนตะวันตก) รวมกับงานระบบรถไฟฟ้า และงานเดินรถไฟฟ้าและการซ่อมบำรุงของทั้งโครงการ (ช่วงบางขุนนนท์ - มีนบุรี) คาดว่าจะเริ่มก่อสร้างได้ในปี พ.ศ. 2560 เสร็จในปี พ.ศ. 2566 และสามารถเปิดให้บริการส่วนตะวันออก (ช่วงศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย- มีนบุรี) ในปี พ.ศ. 2569 และส่วนตะวันตก(ช่วงบางขุนนนท์ -ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย) ในปี พ.ศ. 2572[2][3][4]
โครงการรถไฟฟ้ามหานครในอนาคต แก้ไข
| เส้นทาง | กำหนดเปิดให้บริการ | สถานีปลายทาง | ระยะทาง (กิโลเมตร) | จำนวนสถานี | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| สายสีน้ำเงิน (รถไฟรางหนัก) |
ระงับแผนชั่วคราวรอประเมินจำนวนผู้โดยสาร[5][6] | สถานีหลักสอง (บางแค) |
สถานีพุทธมณฑล สาย 4 (อ.กระทุ่มแบน) |
8 km (5.0 mi) | 5 | |
| สายสีน้ำตาล (รถไฟฟ้ารางเดี่ยว) |
4 พฤษภาคม 2568 | สถานีศูนย์ราชการจังหวัดนนทบุรี (อ.เมืองนนทบุรี) |
สถานีลำสาลี (บางกะปิ) |
21 km (13 mi) | 22 | |
| สายสีส้ม (รถไฟรางหนัก) |
5 ธันวาคม 2569 | สถานีบางขุนนนท์ (บางกอกน้อย) |
สถานีศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย (ห้วยขวาง) |
13 km (8.1 mi) | 13 | |
รถไฟฟ้ามหานคร สายสีน้ำตาล แก้ไข
เป็นโครงการรถไฟฟ้าช่วงแคราย-เกษตร-รามคำแหง ยกระดับบนถนนติวานนท์, งามวงศ์วาน, ประเสริฐมนูกิจ และนวมินทร์ ระยะทาง 21 กิโลเมตร เป็นระบบขนส่งมวลชนเชื่อมต่อระหว่างชานเมืองด้านทิศเหนือของกรุงเทพมหานครกับ จ.นนทบุรี และชานเมืองด้านทิศตะวันออกที่เขตบางกะปิ
สถิติผู้ใช้บริการ ทุกเส้นทาง แก้ไข
| ปี | รวม | รายวัน |
|---|---|---|
| 2011 | 69,024,000 | 189,083 |
| 2012 | 80,575,000 | 220,167 |
| 2013 | 86,427,000 | 236,833 |
| 2014 | 92,403,000 | 253,417 |
| 2015 | 95,044,000 | 260,500 |
| 2016 | 100,106,000 | 273,583 |
| 2017 | 34,422,000 | 287,000 |
แผนที่เครือข่ายเส้นทาง แก้ไข
ดูเพิ่ม แก้ไข
สมุดภาพ แก้ไข
-
ประตูชานชาลา
-
บริเวณที่นั่งภายในรถไฟฟ้า
-
ตัวอย่างทางเข้าสถานีสีลม
-
ตัวอย่างภายในสถานีอิสรภาพ
อ้างอิง แก้ไข
- ↑ http://www.nationmultimedia.com/business/New-BMCL-boss-eyes-boosting-commercial-revenue-30172472.html
- ↑ รฟม.เปิดรับข้อเสนอประมูลรถไฟฟ้าสายสีส้ม ก.ค.นี้คาดเซ็นร่วมทุนปลายปี 65
- ↑ สถานีรถไฟฟ้า “ศิริราช” โมเดลแก้จราจร ออกแบบร่วมเชื่อมสายสีแดง-สีส้มเข้าโรงพยาบาล
- ↑ รฟม.เลื่อนเปิดซองประมูลรถไฟฟ้าสายสีส้มรอฟังคำตัดสินศาล
- ↑ https://mgronline.com/columnist/detail/9620000091236
- ↑ "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-01-26. สืบค้นเมื่อ 2021-06-23.