เกาะรัตนโกสินทร์

เกาะรัตนโกสินทร์ เป็นพื้นที่ประวัติศาสตร์ในเขตพระนคร กรุงเทพมหานคร[1] ฝั่งตะวันตกติดกับแม่น้ำเจ้าพระยา ส่วนฝั่งตะวันออกติดกับคลองหลายสาย แต่เดิมเป็นที่อยู่ของชาวจีนในสมัยกรุงธนบุรี เกาะนี้เป็นที่ตั้งของพระบรมมหาราชวังกับศาลหลักเมืองกรุงเทพมหานคร และสถานที่อื่นที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์[2]

เกาะรัตนโกสินทร์
พระบรมมหาราชวัง ศูนย์กลางของเกาะรัตนโกสินทร์
ภาพแผนที่เกาะรัตนโกสินทร์
เกาะรัตนโกสินทร์ตั้งอยู่ในกรุงเทพมหานคร
เกาะรัตนโกสินทร์
เกาะรัตนโกสินทร์
ที่ตั้งของหมู่เกาะรัตนโกสินทร์ในกรุงเทพมหานคร
ภูมิศาสตร์
ที่ตั้งแม่น้ำเจ้าพระยา, คลองรอบกรุง
พิกัด13°45′14″N 100°29′51″E / 13.7540249°N 100.4973646°E / 13.7540249; 100.4973646
ประเภทเกาะขุด
เกาะทั้งหมด2 เกาะ
เกาะหลักเกาะรัตนโกสินทร์ชั้นใน
พื้นที่4.142 ตารางกิโลเมตร (1.599 ตารางไมล์)
การปกครอง
เขตปกครองพิเศษกรุงเทพมหานคร
เขตพระนคร
แขวงพระบรมมหาราชวัง
วังบูรพาภิรมย์
วัดราชบพิธ
สำราญราษฎร์
ศาลเจ้าพ่อเสือ
เสาชิงช้า
บวรนิเวศ
ตลาดยอด
ชนะสงคราม
เมืองหลวงพระบรมมหาราชวัง (วังหลวง)
เสาชิงช้า (ศาลาว่าการ)
แขวงใหญ่สุดวังบูรพาภิรมย์ (ประชากร 8,489 คน)
ประชากรศาสตร์
เดมะนิมชาวพระนคร
ประชากร28,546 คน (2565)
ภาษาไทย, แต้จิ๋ว, หมิ่นใต้, ปัญจาบ, ฮินดี, คุชราต
กลุ่มชาติพันธุ์ไทยสยาม, ไทยเชื้อสายจีน, ไทยเชื้อสายอินเดีย
ข้อมูลอื่น ๆ
เขตเวลา
รหัสไปรษณีย์10200

ที่ตั้งและอาณาเขต

แก้

เดิม เกาะรัตนโกสินทร์มีอาณาเขตอยู่ในเขตพระนครทั้งหมด ล้อมรอบด้วยแม่น้ำเจ้าพระยาและคลองรอบกรุง มีพื้นที่ประมาณ 4.142 ตารางกิโลเมตร (2,589 ไร่) แบ่งออกเป็น 2 ชั้น คือ

ปัจจุบัน ตามระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการอนุรักษ์และพัฒนากรุงรัตนโกสินทร์ และเมืองเก่า พ.ศ. 2564 ในข้อ 5 นับรวมพื้นที่เกาะรัตนโกสินทร์ในฝั่งพระนครเพิ่มในช่วงพื้นที่ที่อยู่ระหว่างคลองรอบกรุงกับคลองผดุงกรุงเกษม ซึ่งมีพื้นที่ประมาณ 4.741 ตารางกิโลเมตร (2,963 ไร่) ครอบคลุมท้องที่เขตพระนครในแขวงที่เหลือ คือ แขวงบ้านพานถม แขวงบางขุนพรหม และแขวงวัดสามพระยา รวมทั้งเขตป้อมปราบศัตรูพ่ายและเขตสัมพันธวงศ์ทั้งเขต เป็นพื้นที่ต่อเนื่องอีกด้วย[3] ทำให้เกาะรัตนโกสินทร์มีพื้นที่ทั้งหมดประมาณ 8.883 ตารางกิโลเมตร (5,552 ไร่)

ประวัติศาสตร์

แก้

กรุงเทพมหานครได้สถาปนาขึ้นเป็นเมืองหลวงของไทยในปี พ.ศ. 2325 โดยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ย้ายเมืองหลวงจากกรุงธนบุรีมาตั้งที่ตำบลบางกอก ทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา เนื่องจากเหตุผลดังนี้

  1. มีประชากรตั้งถิ่นฐานเพิ่มขึ้น ถ้าขยายเมืองออกไปทั้งสองฝั่งแม่น้ำจะไม่เหมาะสมแก่การปกป้องเมือง เพราะเมืองมีลักษณะเป็นเมืองอกแตก คือมีแม่น้ำไหลผ่านเมือง ทำให้ป้องกันข้าศึกได้ยาก และไม่สามารถขยายเมืองออกไปได้อีก
  2. ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยามีพื้นที่กว้างขวางกว่า สามารถขยายเมืองออกไปได้ในอนาคต

เมื่อ พ.ศ. 2520 หรือ 5 ปีก่อนพระราชพิธีสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี ทางราชการได้กำหนดชื่อ "เกาะรัตนโกสินทร์" ขึ้น เพื่อกำหนดไว้เป็นเขตปรับปรุงปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่ เพราะถือเป็นกรุงรัตนโกสินทร์ระยะแรกเริ่ม[4]

ดูเพิ่ม

แก้

อ้างอิง

แก้
  1. "Bangkok Walking Tour: Rattanakosin Island". National Geographic. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-06-13. สืบค้นเมื่อ 14 October 2012.
  2. "Rattanakosin Island". Thai Websites. สืบค้นเมื่อ 16 July 2016.
  3. "ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยการอนุรักษ์และพัฒนากรุงรัตนโกสินทร์ และเมืองเก่า พ.ศ. ๒๕๖๔" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 138 (พิเศษ 193 ง): 1–5. 20 สิงหาคม 2564.
  4. "ประวัติเกาะรัตนโกสินทร์". ศูนย์ข้อมูลเกาะรัตนโกสินทร์.

แหล่งข้อมูลอื่น

แก้
  •   คู่มือการท่องเที่ยว Bangkok/Rattanakosin จากวิกิท่องเที่ยว (ในภาษาอังกฤษ)

13°45′14″N 100°29′51″E / 13.754025°N 100.497365°E / 13.754025; 100.497365