คลองรอบกรุง

คลองรอบกรุง (อักษรโรมัน: Khlong Rop Krung) เป็นคลองขุดรอบพระนครชั้นกลาง (ชั้นที่สอง) ที่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชโปรดเกล้าฯให้ขุดขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2326 เมื่อครั้งย้ายเมืองหลวงจากกรุงธนบุรีมาอยู่ฝั่งพระนคร โดยแยกจากแม่น้ำเจ้าพระยาที่บริเวณข้างป้อมพระสุเมรุ และไปออกแม่น้ำเจ้าพระยาที่บริเวณข้างสะพานพุทธยอดฟ้า

คลองรอบกรุง
คลองรอบกรุงและป้ายในปัจจุบัน
ตำแหน่ง	กรุงเทพมหานคร
ประเทศ	ประเทศไทย
ข้อมูลจำเพาะ
ความยาว	3.426 km (2.129 ไมล์)
ประตูกั้นน้ำ	2
ประวัติ
วันที่อนุมัติ	พ.ศ. 2396
เริ่มก่อสร้าง	พ.ศ. 2396
ข้อมูลภูมิศาสตร์
ทิศ	ตะวันตกเฉียงใต้
จุดเริ่มต้น	แม่น้ำเจ้าพระยา แขวงชนะสงคราม และแขวงวัดสามพระยา เขตพระนคร
จุดสิ้นสุด	แม่น้ำเจ้าพระยา แขวงวังบูรพาภิรมย์ เขตพระนคร และแขวงจักรวรรดิ เขตสัมพันธวงศ์
สาขา	คลองมหานาค
สาขาของ	แม่น้ำเจ้าพระยา
เชื่อมต่อกับ	แม่น้ำเจ้าพระยา
โบราณสถานที่ขึ้นทะเบียนโดยกรมศิลปากร
ชื่อที่ขึ้นทะเบียน	คลองรอบกรุง
ขึ้นเมื่อ	29 เมษายน พ.ศ. 2519
เป็นส่วนหนึ่งของ	โบราณสถานในเขตกรุงเทพมหานคร
เลขอ้างอิง	0000016

คลองรอบกรุงในอดีต ด้านหลังคือ ภูเขาทอง วัดสระเกศ

ในครั้งนั้นพระนครฝั่งตะวันออก มีภูมิประเทศเป็นแหลมโค้ง มีลำน้ำโอบอยู่สามด้าน ส่วนด้านในซึ่งติดกับผืนแผ่นดิน ได้ขุดเป็นคูเมืองไว้ตั้งแต่สมัยกรุงธนบุรี จึงมีสัณฐานคล้ายเกาะ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้รื้อซากป้อมบางกอกเดิมกับกำแพงเมืองครั้งกรุงธนบุรี เพื่อขยายกำแพงและคูพระนครใหม่ให้กว้างออกไป คูพระนครใหม่นี้โปรดเกล้าฯ ให้ขุดขนานไปกับแนวคูเมืองเดิม เริ่มจากริมแม่น้ำตอนบางลำพู วกไปออกแม่น้ำข้างใต้ บริเวณเหนือวัดสามปลื้ม ยาว 85 เส้น 13 วา กว้าง 10 วา ลึก 5 ศอก พระราชทานนามว่า "คลองรอบกรุง"

ประชาชนโดยมากมักเรียกชื่อคลองแตกต่างตามสถานที่ที่คลองผ่าน เช่น ช่วงต้นที่แยกจากแม่น้ำเจ้าพระยาข้างป้อมพระสุเมรุเรียก "คลองบางลำพู" ตามชื่อตำบล เมื่อผ่านสะพานหันเรียก "คลองสะพานหัน" เมื่อผ่านวัดเชิงเลน เรียก "คลองวัดเชิงเลน" และช่วงสุดท้ายก่อนออกแม่น้ำเจ้าพระยาที่บริเวณข้างสะพานพุทธเรียก "คลองโอ่งอ่าง" เพราะเคยเป็นแหล่งค้าขายเครื่องดินเผาของชาวมอญและชาวจีน เนื่องในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ พ.ศ. 2525 คณะรัฐมนตรีมีมติเมื่อวันที่ 7 ธันวาคม พ.ศ. 2525 ให้เรียกชื่อคลองนี้ให้ถูกต้องว่า "คลองรอบกรุง"

ดูเพิ่ม

• คลองคูเมืองเดิม คลองรอบกรุงชั้นแรก ขุดขึ้นในรัชสมัยสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี
• คลองผดุงกรุงเกษม คลองรอบกรุงชั้นที่สาม ขุดขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

แหล่งข้อมูลอื่น

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ คลองรอบกรุง
  • ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
  • แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
  • ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์