ถนัด คอมันตร์

พันเอกพิเศษ ถนัด คอมันตร์ (9 พฤษภาคม พ.ศ. 2457 – 3 มีนาคม พ.ศ. 2559) เป็นนักการเมืองชาวไทย อดีตหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ อดีตรองนายกรัฐมนตรีในรัฐบาลพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ และอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศในรัฐบาลจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ จนถึงรัฐบาลจอมพลถนอม กิตติขจร

พันเอกพิเศษ ถนัด คอมันตร์ ป.จ., ม.ป.ช., ม.ว.ม.
ถนัด คอมันตร์ ใน พ.ศ. 2518
รองนายกรัฐมนตรี
ดำรงตำแหน่ง 11 มีนาคม พ.ศ. 2524 – 19 มีนาคม พ.ศ. 2526 (2 ปี 18 วัน)
นายกรัฐมนตรี	เปรม ติณสูลานนท์
ดำรงตำแหน่ง 3 มีนาคม พ.ศ. 2523 – 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2524 (0 ปี 362 วัน)
นายกรัฐมนตรี	เปรม ติณสูลานนท์
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ
ดำรงตำแหน่ง 10 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2502 – 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514 (12 ปี 280 วัน)
นายกรัฐมนตรี	สฤษดิ์ ธนะรัชต์ ถนอม กิตติขจร
ก่อนหน้า	พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์
ถัดไป	จรูญพันธ์ อิศรางกูร ณ อยุธยา
หัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์
ดำรงตำแหน่ง 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2522 – 3 เมษายน พ.ศ. 2525 (2 ปี 281 วัน)
ก่อนหน้า	หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช
ถัดไป	พิชัย รัตตกุล
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	9 พฤษภาคม พ.ศ. 2457 จังหวัดพระนครธนบุรี ประเทศสยาม
เสียชีวิต	3 มีนาคม พ.ศ. 2559 (101 ปี) กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
พรรคการเมือง	พรรคประชาธิปัตย์
คู่สมรส	ท่านผู้หญิงโมลี คอมันตร์
ศิษย์เก่า	มหาวิทยาลัยบอร์โดซ์ มหาวิทยาลัยปารีส(Ph.D.)
ศาสนา	พุทธ
ลายมือชื่อ	ลายมือชื่อของ ถนัด คอมันตร์
การเข้าเป็นทหาร
สังกัด	กองทัพบกไทย
ประจำการ	2506–2559
ยศ	พันเอก (พิเศษ)

ประวัติ

ถนัด คอมันตร์ เดิมมีชื่อว่า "ถนัดกิจ คอมันตร์" เป็นบุตรของพระยาพิพากษาสัตยาธิปตัย (โป๋ คอมันตร์) เนติบัณฑิตไทยรุ่นแรก กับคุณหญิงถนอม พิพากษาสัตยาธิปตัย

พ.ศ. 2461 เข้าศึกษาในระดับประถมศึกษาที่โรงเรียนเซนต์โยเซฟคอนเวนต์ ถึง พ.ศ. 2465 จึงเข้าศึกษาในระดับมัธยมศึกษาที่โรงเรียนอัสสัมชัญจนจบมัธยม 5 ในปี พ.ศ. 2471 แล้วไปศึกษาต่อด้านนิติศาสตร์ที่ประเทศฝรั่งเศส จนจบปริญญาตรีจากมหาวิทยาลัยบอร์โดซ์ ปริญญาโทและปริญญาเอกจากมหาวิทยาลัยปารีส

พ.ศ. 2483 ถนัดจึงกลับประเทศไทย เข้ารับราชการในกระทรวงการต่างประเทศ และในวันที่ 28 เมษายน ปีถัดมา จึงสมรสกับโมลี วีรางกูร ธิดาคนรองของนายเป๋า วีรางกูร หลานตาของพระยาอนุกูลสยามกิจ (ชุน อนุกูลสยามกิจ)

วันที่ 18 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2506 ถนัดได้รับพระราชทานยศเป็นพันเอก (พิเศษ) นายทหารพิเศษ สังกัดกรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ และแต่งตั้งเป็นราชองครักษ์พิเศษ และเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ

เคยดำรงตำแหน่งเอกอัครราชทูตไทยในหลายประเทศ เช่น สหรัฐ เป็นต้น ได้รับการยกย่องในฐานะผู้วางรากฐานความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ โดยมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการก่อตั้ง "สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้" (หรืออาเซียน) ขึ้นเมื่อ ปี พ.ศ. 2510 และต่อมา พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ ยังได้รับเลือกให้เป็น สมาชิกฝ่ายไทย ใน ศาลประจำอนุญาโตตุลาการ ณ กรุงเฮก ประเทศเนเธอร์แลนด์ มีวาระ 6 ปี ระหว่างปี พ.ศ. 2539 - พ.ศ. 2545

บทบาททางการเมือง

ในทางการเมือง เคยเป็นหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ ระหว่างปี พ.ศ. 2522 - 2525 หลังหม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช หัวหน้าพรรคคนที่ 2 ลาออกจากตำแหน่ง ซึ่งนับเป็นช่วงวิกฤตที่สุดของพรรคประชาธิปัตย์ ที่กระแสความนิยมตกต่ำอย่างรุนแรงและสมาชิกในพรรคเกิดความแตกแยกกัน โดยผลการเลือกตั้งในปี พ.ศ. 2522 ในกรุงเทพฯ ได้ ส.ส. เพียงคนเดียว คือตัว ถนัด เองที่เป็น ส.ส.กรุงเทพมหานคร เขต 2 (เขตพญาไทและเขตป้อมปราบศัตรูพ่าย) โดย พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ ต้องรับภาระในตำแหน่ง หัวหน้าพรรค เพื่อประคองพรรคให้อยู่รอดต่อไปได้ และเคยได้รับแต่งตั้งเป็นสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ในปี พ.ศ. 2516 และในปี พ.ศ. 2523 ได้รับแต่งตั้งเป็นรองนายกรัฐมนตรี ในรัฐบาลพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ เขามีหลานชายคนหนึ่งเป็นนักธุรกิจที่เคลื่อนไหวทางการเมืองคืออัมรินทร์ คอมันตร์

ในทางวิชาการ เคยดำรงตำแหน่งอธิการบดีคนแรกของมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ช่วงเดือนเมษายน พ.ศ. 2511 ถึง เดือนมีนาคม พ.ศ. 2512 และเป็นกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ ในสถาบันอุดมศึกษาหลายแห่ง

กล่าวกันว่าโดยส่วนตัว ถนัด คอมันตร์ ขณะดำรงตำแหน่งหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์นั้น ไม่ลงรอยกับพิชัย รัตตกุล ซึ่งดำรงตำแหน่งเป็นหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์คนถัดมา ในขณะนั้นนายพิชัยเป็นกรรมการบริหารพรรค เนื่องจากมีสภาพเหมือนคู่แข่งกัน ในการทำงานระหว่างดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ซึ่งอยู่คนละรัฐบาล และต่างขั้วกัน โดยถ้ามีผู้ใดถามถึง นายพิชัย กล่าวกันว่า พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ จะตอบเสมอ ๆ ว่า "ไม่รู้จักคน ๆ นี้"

ถึงแก่อสัญกรรม

ถนัด คอมันตร์ ถึงแก่อสัญกรรมเนื่องจากหลอดเลือดสมองตีบ เมื่อวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2559 เวลา 15.49 น. ณ โรงพยาบาลรามาธิบดี สิริอายุได้ 101 ปี 298 วัน ตั้งศพบำเพ็ญที่บ้านพักส่วนตัวที่ถนนเพชรบุรี

วันที่ 5 มีนาคม พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ อดีตนายกรัฐมนตรีไทย เป็นผู้แทนพระองค์พระราชทานน้ำหลวงอาบศพ ณ บ้านพักของเขา ต่อมาพระราชทานโกศมณฑป เนื่องจากถึงแก่อสัญกรรมระหว่างปฏิบัติหน้าที่ และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระราชทานพวงมาลาประจำพระองค์และพระบรมวงศ์ศานุวงศ์อีกด้วย

วันที่ 28 กรกฎาคม เวลา 14.00 น. โปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯ แทนพระองค์ไปพระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

พันเอก ถนัด คอมันตร์ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ดังนี้

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

• พ.ศ. 2511 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2503 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2502 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2509 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))
• พ.ศ. 2485 – เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามอินโดจีน (ช.ร.)
• พ.ศ. 2506 – เหรียญราชการชายแดน (ช.ด.)
• พ.ศ. 2509 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
• พ.ศ. 2503 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 2 (ภ.ป.ร.2)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

• สาธารณรัฐจีน : พ.ศ. 2492 - เครื่องอิสริยาภรณ์จิงซิง ชั้นที่ 3
• สหราชอาณาจักร : พ.ศ. 2504 - Honorary Knight Grand Cross of the Order of St Michael and St George (GCMG)
• เยอรมนี : พ.ศ. 2504 - Grand Cross 1st Class of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany
• โปรตุเกส : พ.ศ. 2504 - Grand Cross of the Order of Christ
• เดนมาร์ก : พ.ศ. 2504 - Grand Cross of the Order of the Dannebrog
• นอร์เวย์ : พ.ศ. 2504 - Order of St. Olav
• สวีเดน : พ.ศ. 2504 - Grand of the Order of Polar star
• อิตาลี : พ.ศ. 2504 - Knight Grand Cross of the Order of Merit of the Litalian Republic
• นครรัฐวาติกัน : พ.ศ. 2504 - Knight Grand Cross of the Order of Pope Pius IX
• เบลเยียม : พ.ศ. 2504 - Grand cordon of the Order of the Leopold
• ฝรั่งเศส : พ.ศ. 2504 - Grand Cross of the Legion of Honneur
• ลักเซมเบิร์ก : พ.ศ. 2504 - Grand Cross of the Order of the Oak Crown
• ไต้หวัน : พ.ศ. 2505 - Grand Corden of the Order of Propitious Clouds
• ญี่ปุ่น : พ.ศ. 2506 - Grand Corden 1st Class of the Rising Sun
• กรีซ : พ.ศ. 2506 - Grand Cross of the Royal Order of George I
• เวียดนามใต้ : พ.ศ. 2507 - เครื่องอิสริยาภรณ์ กิม กานท์ ชั้นที่ 1
• เกาหลีใต้ : พ.ศ. 2509 - Grand Cross of the Order of the Service Merit

ลำดับสาแหรก

ลำดับสาแหรกของถนัด คอมันตร์
2. พระยาพิพากษาสัตยาธิปตัย (โป๋ คอมันตร์)                                   1. ถนัด คอมันตร์                                         6. พระเจริญราชธน (เท่ง เลาหเศรษฐี)                             3. คุณหญิงถนอม พิพากษาสัตยาธิปตัย                                   7. ซิว เลาหเศรษฐี

ดูเพิ่ม

• แถลงการณ์ถนัด-รัสก์

แหล่งข้อมูลอื่น

• สัมภาษณ์ พ.อ.(พิเศษ) ดร. ถนัด คอมันตร์ ใครปล้นไทย: เบื้องหลังแผนสนับสนุนการโจมตีค่าเงินบาท

ก่อนหน้า		ถนัด คอมันตร์		ถัดไป
ทวี จุลละทรัพย์ เสริม ณ นคร สมภพ โหตระกิตย์ เล็ก แนวมาลี		รองนายกรัฐมนตรี (ครม. 42) (3 มีนาคม พ.ศ. 2523 — 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2524) (11 มีนาคม พ.ศ. 2524 — 19 มีนาคม พ.ศ. 2526)		ประจวบ สุนทรางกูร บุญเท่ง ทองสวัสดิ์ พิชัย รัตตกุล สนธิ บุณยะชัย สิทธิ เศวตศิลา
พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ (10 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2502 — 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514)		จรูญพันธ์ อิศรางกูร ณ อยุธยา
หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช		หัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ (พ.ศ. 2522 — พ.ศ. 2525)		พิชัย รัตตกุล