ถนัด คอมันตร์

พันเอก(พิเศษ)[3] ถนัด คอมันตร์ (9 พฤษภาคม พ.ศ. 2457 – 3 มีนาคม พ.ศ. 2559) เป็นนักการเมืองชาวไทย อดีตหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ อดีตรองนายกรัฐมนตรีในรัฐบาลพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ และอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศในรัฐบาลจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ จนถึงรัฐบาลจอมพลถนอม กิตติขจร

พันเอกพิเศษ
ถนัด คอมันตร์
ป.จ., ม.ป.ช., ม.ว.ม.
ถนัด คอมันตร์ ใน พ.ศ. 2518
รองนายกรัฐมนตรี
ดำรงตำแหน่ง
11 มีนาคม พ.ศ. 2524 – 19 มีนาคม พ.ศ. 2526
(2 ปี 18 วัน)
นายกรัฐมนตรี เปรม ติณสูลานนท์
ดำรงตำแหน่ง
3 มีนาคม พ.ศ. 2523 – 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2524
(0 ปี 362 วัน)
นายกรัฐมนตรี เปรม ติณสูลานนท์
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ
ดำรงตำแหน่ง
10 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2502 – 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514
(12 ปี 280 วัน)
นายกรัฐมนตรี สฤษดิ์ ธนะรัชต์
ถนอม กิตติขจร
ก่อนหน้า พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์
ถัดไป จรูญพันธ์ อิศรางกูร ณ อยุธยา
หัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์
ดำรงตำแหน่ง
26 พฤษภาคม พ.ศ. 2522 – 3 เมษายน พ.ศ. 2525
(2 ปี 281 วัน)
ก่อนหน้า หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช
ถัดไป พิชัย รัตตกุล
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2457
จังหวัดพระนครธนบุรี ประเทศสยาม
เสียชีวิต 3 มีนาคม พ.ศ. 2559 (101 ปี)
กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
พรรค พรรคประชาธิปัตย์ (2500-2559)
คู่สมรส ท่านผู้หญิงโมลี คอมันตร์
ศิษย์เก่า มหาวิทยาลัยบอร์โดซ์
มหาวิทยาลัยปารีส(Ph.D.)[1]
ศาสนา พุทธ
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
สังกัด กองทัพบกไทย
ประจำการ 2506–2559
ยศ RTA OF-5 (Colonel).svg พันเอก (พิเศษ)[2]

ประวัติแก้ไข

ถนัด คอมันตร์ เดิมมีชื่อว่า "ถนัดกิจ คอมันตร์" เป็นบุตรของพระยาพิพากษาสัตยาธิปตัย (โป๋ คอมันตร์) เนติบัณฑิตไทยรุ่นแรก กับคุณหญิงถนอม พิพากษาสัตยาธิปตัย

พ.ศ. 2461 เข้าศึกษาในระดับประถมศึกษาที่โรงเรียนเซนต์โยเซฟคอนเวนต์ ถึง พ.ศ. 2465 จึงเข้าศึกษาในระดับมัธยมศึกษาที่โรงเรียนอัสสัมชัญจนจบมัธยม 5 ในปี พ.ศ. 2471 แล้วไปศึกษาต่อด้านนิติศาสตร์ที่ประเทศฝรั่งเศส จนจบปริญญาตรีจากมหาวิทยาลัยบอร์โดซ์ ปริญญาโทและปริญญาเอกจากมหาวิทยาลัยปารีส

พ.ศ. 2483 ถนัดจึงกลับประเทศไทย เข้ารับราชการในกระทรวงการต่างประเทศ และในวันที่ 28 เมษายน ปีถัดมา จึงสมรสกับโมลี วีรางกูร ธิดาคนรองของนายเป๋า วีรางกูร กับนางชุน วีรางกูร บุตรีของพระยาอนุกูลสยามกิจ[4]

วันที่ 18 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2506 ถนัดได้รับพระราชทานยศเป็นพันเอก (พิเศษ) นายทหารพิเศษ สังกัดกรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ และแต่งตั้งเป็นราชองครักษ์พิเศษ[3] และเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ[5]

เคยดำรงตำแหน่งเอกอัครราชทูตไทยในหลายประเทศ เช่น สหรัฐ เป็นต้น ได้รับการยกย่องในฐานะผู้วางรากฐานความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ โดยมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการก่อตั้ง "สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้" (หรืออาเซียน) ขึ้นเมื่อ ปี พ.ศ. 2510 และต่อมา พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ ยังได้รับเลือกให้เป็น สมาชิกฝ่ายไทย ใน ศาลประจำอนุญาโตตุลาการ ณ กรุงเฮก ประเทศเนเธอร์แลนด์ มีวาระ 6 ปี ระหว่างปี พ.ศ. 2539 - พ.ศ. 2545

บทบาททางการเมืองแก้ไข

ในทางการเมือง เคยเป็นหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ ระหว่างปี พ.ศ. 2522 - 2525 หลังหม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช หัวหน้าพรรคคนที่ 2 ลาออกจากตำแหน่ง ซึ่งนับเป็นช่วงวิกฤตที่สุดของพรรคประชาธิปัตย์ ที่กระแสความนิยมตกต่ำอย่างรุนแรงและสมาชิกในพรรคเกิดความแตกแยกกัน โดยผลการเลือกตั้งในปี พ.ศ. 2522 ในกรุงเทพฯ ได้ ส.ส. เพียงคนเดียว คือตัว ถนัด เองที่เป็น ส.ส.กรุงเทพมหานคร เขต 2 (เขตพญาไทและเขตป้อมปราบศัตรูพ่าย) โดย พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ ต้องรับภาระในตำแหน่ง หัวหน้าพรรค เพื่อประคองพรรคให้อยู่รอดต่อไปได้ และเคยได้รับแต่งตั้งเป็นสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ในปี พ.ศ. 2516[6] และในปี พ.ศ. 2523 ได้รับแต่งตั้งเป็นรองนายกรัฐมนตรี ในรัฐบาลพลเอกเปรม ติณสูลานนท์[7] เขามีหลานชายคนหนึ่งเป็นนักธุรกิจที่เคลื่อนไหวทางการเมืองคืออัมรินทร์ คอมันตร์

ในทางวิชาการ เคยดำรงตำแหน่งอธิการบดีคนแรกของมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ช่วงเดือนเมษายน พ.ศ. 2511 ถึง เดือนมีนาคม พ.ศ. 2512[8] และเป็นกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ ในสถาบันอุดมศึกษาหลายแห่ง

กล่าวกันว่าโดยส่วนตัว ถนัด คอมันตร์ ขณะดำรงตำแหน่งหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์นั้น ไม่ลงรอยกับพิชัย รัตตกุล ซึ่งดำรงตำแหน่งเป็นหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์คนถัดมา ในขณะนั้นนายพิชัยเป็นกรรมการบริหารพรรค เนื่องจากมีสภาพเหมือนคู่แข่งกัน ในการทำงานระหว่างดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ซึ่งอยู่คนละรัฐบาล และต่างขั้วกัน โดยถ้ามีผู้ใดถามถึง นายพิชัย กล่าวกันว่า พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ จะตอบเสมอ ๆ ว่า "ไม่รู้จักคน ๆ นี้"[9]

ถึงแก่อสัญกรรมแก้ไข

ถนัด คอมันตร์ ถึงแก่อสัญกรรมเนื่องจากหลอดเลือดสมองตีบ เมื่อวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2559 เวลา 15.49 น. ณ โรงพยาบาลรามาธิบดี สิริอายุได้ 101 ปี 298 วัน ตั้งศพบำเพ็ญที่บ้านพักส่วนตัวที่ถนนเพชรบุรี[10]

วันที่ 5 มีนาคม พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ อดีตนายกรัฐมนตรีไทย เป็นผู้แทนพระองค์พระราชทานน้ำหลวงอาบศพ ณ บ้านพักของเขา ต่อมาพระราชทานโกศมณฑป เนื่องจากถึงแก่อสัญกรรมระหว่างปฏิบัติหน้าที่ และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระราชทานพวงมาลาประจำพระองค์และพระบรมวงศ์ศานุวงศ์อีกด้วย

วันที่ 28 กรกฎาคม เวลา 14.00 น. โปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯ แทนพระองค์ไปพระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส

เครื่องราชอิสริยาภรณ์แก้ไข

พันเอกพิเศษ ถนัด คอมันตร์ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ดังนี้

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทยแก้ไข

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศแก้ไข

  •   นอร์เวย์ :
    • พ.ศ. 2504 -   เครื่องราชอิสริยาภรณ์เซนต์โอลาฟ ชั้นที่ 1[19]
  •   กรีซ :
    • พ.ศ. 2506 -   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จอร์จที่ 1 ชั้นที่ 1 [22]
  •   เกาหลีใต้ :
    • พ.ศ. 2509 -   เครื่องอิสริยาภรณ์เซอร์วิส เมอรีต ชั้นที่ 1 [24]
  •   เอธิโอเปีย :
    • พ.ศ. 2510 -   เครื่องราชอิสริยาภรณ์เมเนลิกที่ 2 ชั้นที่ 1
  •   เม็กซิโก :
    • พ.ศ. 2510 -   เครื่องอิสริยาภรณ์แอซเท็กอีเกิล ชั้นที่ 1
  •   บราซิล :
    • พ.ศ. 2510 -   เครื่องอิสริยาภรณ์กางเขนใต้ ชั้นที่ 1

ลำดับสาแหรกแก้ไข

ดูเพิ่มแก้ไข

อ้างอิงแก้ไข

  1. สิ้น”ถนัด คอมันตร์”วัย 102 ปี
  2. ได้รับตำแหน่งยศ
  3. 3.0 3.1 ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 80 ตอน 17 ง หน้า 465 19 กุมภาพันธ์ 2506
  4. เอมิล โรเชร์, ชูศรี สาธร แปล. ประชุมพงศาวดารภาคที่ 77 ประวัติศาสตร์ยูนนานและทางไมตรีกับจีน. กรุงเทพฯ : อนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพ นายเป๋า วีรางกูร ณ เมรุวัดมกุฏกษัตริยาราม 21 ธันวาคม 2504, 2504.
  5. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๑๙ ราย)
  6. "พระบรมราชโองการ แต่งตั้งสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-09-27. สืบค้นเมื่อ 2014-07-08.
  7. "พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๓๗ ราย)" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-10-25. สืบค้นเมื่อ 2015-09-21.
  8. "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-03-07. สืบค้นเมื่อ 2018-08-01.
  9. เริงศักดิ์ กำธร. กินอยู่เรียบง่าย สบายแบบชาวบ้าน ชวน หลีกภัย ลูกแม่ค้าขายพุงปลา. กรุงเทพฯ : บางหลวง, 2535. 160 หน้า. ISBN 974-85645-2-5
  10. หน้า 13 ต่อจากหน้า 2, สิ้น "ถนัด คอมันตร์". "ถนัด คอมันตร์เสียชีวิต". เดลินิวส์ฉบับที่ 24,249: วันศุกร์ที่ 4 มีนาคม พ.ศ. 2559 แรม 11 ค่ำ เดือน 3 ปีมะแม
  11. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า, เล่ม ๗๕ ตอนที่ ๓๙ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๒๔, ๑๕ พฤษภาคม ๒๕๑๑
  12. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๗๗ ตอนที่ ๑๐๒ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๒๒, ๑๔ ธันวาคม ๒๕๐๓
  13. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2012-05-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๗๖ ตอนที่ ๑๑๕ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๓๗, ๑๖ ธันวาคม ๒๕๐๒
  14. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา, เล่ม ๘๓ ตอนที่ ๕๘ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๕, ๘ กรกฎาคม ๒๕๐๙
  15. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานเหรียญช่วยราชการภายใน, เล่ม ๖๐ ตอนที่ ๔๒ ง หน้า ๒๕๓๑, ๑๐ สิงหาคม ๒๔๘๖
  16. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญราชการชายแดน, เล่ม ๘๐ ตอนที่ ๕๓ ง หน้า ๑๔๔๙, ๒๘ พฤษภาคม ๒๕๐๖
  17. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญจักรมาลาและเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๘๓ ตอนที่ ๑๑๔ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๘๕๐, ๑๙ ธันวาคม ๒๕๐๙
  18. ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม ๗๗ ตอนที่ ๑๕ ๘ ง หน้า ๕๕๙, ๒๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๐๓
  19. 19.00 19.01 19.02 19.03 19.04 19.05 19.06 19.07 19.08 19.09 19.10 ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๗๘ ตอนที่ ๕๘ ง หน้า ๑๖๘๙, ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๐๔
  20. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๘๐ ตอนที่ ๙๗ ง หน้า ๒๒๖๙, ๑ ตุลาคม ๒๕๐๖
  21. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๘๐ ตอนที่ ๑๐ ง หน้า ๒๐๖, ๒๙ มกราคม ๒๕๐๖
  22. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๘๐ ตอนที่ ๑๐๑ ง หน้า ๒๓๕๕, ๑๕ ตุลาคม ๒๕๐๖
  23. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๗๑ ตอนที่ ๘๘ ง หน้า ๒๓๙๓, ๑๕ กันยายน ๒๕๐๗
  24. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๘๓ ตอนที่ ๘๗ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑๙, ๑ ตุลาคม ๒๕๐๙

แหล่งข้อมูลอื่นแก้ไข

ก่อนหน้า ถนัด คอมันตร์ ถัดไป
ทวี จุลละทรัพย์
เสริม ณ นคร
สมภพ โหตระกิตย์
เล็ก แนวมาลี
   
รองนายกรัฐมนตรี (ครม. 42)
(3 มีนาคม พ.ศ. 2523 — 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2524)
(11 มีนาคม พ.ศ. 2524 — 19 มีนาคม พ.ศ. 2526)
  ประจวบ สุนทรางกูร
บุญเท่ง ทองสวัสดิ์
พิชัย รัตตกุล
สนธิ บุณยะชัย
สิทธิ เศวตศิลา
พระเจ้าวรวงศ์เธอ
กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์
   
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ
(10 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2502 — 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514)
  จรูญพันธ์ อิศรางกูร ณ อยุธยา
หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช    
หัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์
(พ.ศ. 2522 — พ.ศ. 2525)
  พิชัย รัตตกุล