ถนนราชดำเนิน (กรุงเทพมหานคร)

(เปลี่ยนทางจาก ถนนราชดำเนินนอก)

ถนนราชดำเนิน เป็นถนนสายประวัติศาสตร์สำคัญแห่งหนึ่งในกรุงเทพมหานคร ตัดผ่านพื้นที่เขตพระนคร เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย และเขตดุสิต เริ่มก่อสร้างในปี พ.ศ. 2442 และแล้วเสร็จทั้งสายเมื่อ พ.ศ. 2446

ถนนราชดำเนิน
แผนที่ถนนราชดำเนิน
0005568-อนุสาวรีย์ประชาธิปไตยมุมสูงเห็นถนนโดยรอบ.jpg
ภาพมุมสูงของถนนราชดำเนินช่วงอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย
ข้อมูลของเส้นทาง
ความยาว3.2 กิโลเมตร (2.0 ไมล์)
ทางหลวงที่เป็น
ส่วนประกอบ
  • ถนนราชดำเนินใน
  • ถนนราชดำเนินกลาง
  • ถนนราชดำเนินนอก
ทางแยกที่สำคัญ
ปลายทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ แยกป้อมเผด็จ ในเขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
 
ปลายทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ลานพระบรมรูปทรงม้า ในเขตดุสิต กรุงเทพมหานคร
ตำแหน่งที่ตั้ง
ประเทศไทย
ระบบทางหลวง

ประวัติ

แก้
 
ภาพถ่ายถนนราชดำเนินในปี 1954

ถนนราชดำเนินเป็นถนนที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2442 เพื่อทรงใช้ในการเสด็จพระราชดำเนินระหว่างพระบรมมหาราชวังกับพระราชวังดุสิต เพื่อความสง่างามของบ้านเมืองและเพื่อให้ประชาชนได้เดินเที่ยวพักผ่อน จึงมีพระราชประสงค์ให้สร้างถนนราชดำเนินให้กว้างที่สุด แต่ทรงให้สองฟากถนนเป็นที่ตั้งของวังและสถานที่ราชการใหญ่ ๆ มิให้สร้างตึกแถวหรือร้านเล็ก ๆ ซึ่งจะทำให้กลายเป็นย่านการค้า โดยในชั้นแรกนั้นทรงมีพระราชดำริว่า เมื่อสร้างถนนที่ตำบลบ้านพานถมจะต้องรื้อป้อมหักกำลังดัสกร น่าจะรักษาชื่อป้อมไว้ใช้เป็นชื่อถนน แต่จะเรียกว่าถนนหักกำลังดัสกร "ก็ดูแปลไม่ได้ความกันกับถนน แต่พักเอาไว้ตรองทีหนึ่ง ควรจะต้องตั้งชื่อให้ทันก่อนตัดถนน"

สาเหตุของการตัดถนนเนื่องจากมีพระราชดำริว่า ท้องที่ตำบลบ้านพานถมถึงท้องที่ตำบลป้อมหักกำลังดัสกรเป็นที่เรือกสวนเปลี่ยวอยู่ระหว่างถนนพฤฒิบาศ (ปัจจุบันคือถนนนครสวรรค์) กับถนนสามเสน ยังไม่เป็นที่สมบูรณ์ทันเสมอท้องที่ตำบลอื่น เพราะยังไม่มีถนนหลวงที่จะทำให้ประชาชนทำการค้าขายสะดวกขึ้น จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างถนนขึ้นโดยตัดตั้งแต่ปลายถนนพระสุเมรุ ข้ามคลองรอบกรุงที่ตำบลบ้านพานถม ตรงไปยังป้อมหักกำลังดัสกร ข้ามคลองผดุงกรุงเกษมบรรจบกับถนนเบญจมาศ (ปัจจุบันคือส่วนหนึ่งของถนนราชดำเนินนอก) พระราชทานนามว่า "ถนนราชดำเนิน" เช่นเดียวกับถนนควีนส์วอล์ก (Queen’s walk) ในกรีนปาร์ก (Green Park) ที่กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระยาเทเวศรวงศ์วิวัฒน์ เสนาบดีกระทรวงโยธาธิการและอธิบดีกรมสุขาภิบาล เป็นพนักงานจัดสร้างถนนราชดำเนิน ต่อมาโปรดเกล้าฯ ให้ย้ายถนนราชดำเนินไปตัดทางในตำบลบ้านหล่อ เพื่อให้ถนนตรงได้แนวตลอดถนนเบญจมาศด้วย และโปรดเกล้าฯ ให้ตัดถนนเทวียุรยาตร (ปัจจุบันคือถนนประชาธิปไตย) ผ่านตำบลบ้านพานถมขึ้นแทน ถนนราชดำเนินนอกเริ่มตั้งแต่ถนนพฤฒิบาศ ผ่านตำบลบ้านหล่อไปออกตำบลป้อมหักกำลังดัสกร ข้ามคลองผดุงกรุงเกษมไปบรรจบกับถนนเบญจมาศ ถือเป็นถนนสายแรกที่ใช้วิธีการจ่ายค่าเวนคืนที่ดินเพื่อตัดถนน

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดถนนราชดำเนินนอก สะพานมัฆวานรังสรรค์ และถนนเบญจมาศ เนื่องในอภิลักขิตสมัยเฉลิมพระชนมพรรษาครบ 50 พรรษา ต่อมาในปี พ.ศ. 2444 โปรดเกล้าฯ ให้สร้างถนนราชดำเนินกลาง ตั้งแต่สะพานเสี้ยว ตรงไปข้างคลองบางลำพูต่อกับถนนราชดำเนินนอก จึงโปรดเกล้าฯ ให้เรียกถนนราชดำเนินช่วงแรกว่าถนนราชดำเนินนอก ต่อมามีการก่อสร้างถนนราชดำเนินในมาจดถนนหน้าพระลาน โดยสร้างขยายแนวถนนจักรวรรดิวังหน้าเดิม เริ่มจากแยกจุดบรรจบระหว่างถนนหน้าพระลานและถนนสนามไชย เลียบท้องสนามหลวงฝั่งตะวันออก และไปบรรจบถนนราชดำเนินกลางที่สะพานผ่านพิภพลีลา แล้วเสร็จใน พ.ศ. 2446

ถนนราชดำเนินเป็นถนนที่สวยงามและเป็นศรีสง่าของบ้านเมือง ตั้งแต่แรกสร้างมาจนถึงปัจจุบัน และเป็นถนนสายประวัติศาสตร์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งประวัติศาสตร์การเมืองไทย เพราะเป็นเสมือนสัญลักษณ์ของประชาธิปไตย โดยจะถูกใช้เป็นสถานที่ชุมนุมทางการเมืองในช่วงวิกฤตการณ์ของประเทศหลายต่อหลายครั้ง [1] [2]

องค์ประกอบ

แก้

ถนนราชดำเนินแบ่งออกเป็นสามช่วง ได้แก่

สถานที่สำคัญบนถนนราชดำเนิน

แก้
 
ถนนราชดำเนินในเลียบสนามหลวงฝั่งตะวันออก มองจากแยกสะพานผ่านพิภพลีลา
 
นิทรรศน์รัตนโกสินทร์ ตั้งอยู่บริเวณถนนราชดำเนินกลาง
 
หอสมุดเมืองกรุงเทพ ใช้อาคารเก่าซึ่งออกแบบโดยนายจิตรเสน อภัยวงศ์ ตั้งอยู่บริเวณถนนราชดำเนินกลาง

เหตุการณ์สำคัญบนถนนราชดำเนิน

แก้

พระราชพิธี

แก้

การเมือง

แก้

อื่น ๆ

แก้

ภาพปริทัศน์

แก้
ถนนราชดำเนินบริเวณสะพานผ่านฟ้าและลานพลับพลามหาเจษฎาบดินทร์ (จุดตัดระหว่างถนนราชดำเนินกลางและราชดำเนินนอก)

รายชื่อทางแยก

แก้
รายชื่อทางแยกบน ถนนราชดำเนิน ทิศทาง: แยกพระบรมรูปทรงม้า – แยกป้อมเผด็จหัสกร
จังหวัด เขต กม.ที่ ชื่อจุดตัด ซ้าย ขวา
  ถนนราชดำเนิน (แยกพระบรมรูปทรงม้า – แยกหน้าพระลาน )
กรุงเทพมหานคร ดุสิต 0+000 แยกพระบรมรูปทรงม้า   ถนนศรีอยุธยา จากโรงพยาบาลสงฆ์   ถนนศรีอยุธยา จากสี่เสาเทเวศร์
0+271 แยกสวนมิสกวัน   ถนนพิษณุโลก ไปยมราช   ถนนพิษณุโลก ไปสี่เสาเทเวศร์
0+543 สะพานมัฆวานรังสรรค์ ข้ามคลองผดุงกรุงเกษม
ป้อมปราบศัตรูพ่าย 0+593 แยกมัฆวานรังสรรค์   ถนนกรุงเกษม ไปหัวลำโพง   ถนนกรุงเกษม ไปเทเวศร์
พระนคร 1+000 แยกจปร.   ถนนจักรพรรดิพงษ์ ไปแม้นศรี   ถนนวิสุทธิกษัตริย์ ไปสะพานพระราม 8
1+490 แยกผ่านฟ้าลีลาศ   ถนนนครสวรรค์, ไปนางเลิ้ง
  ถนนหลานหลวง, ไปยมราช (ห้ามรถตรงไป ยกเว้นรถประจำทาง)
  ถนนราชดำเนินกลาง ไปอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย, ผ่านฟ้าลีลาศ
1+500 สะพานผ่านฟ้าลีลาศ ข้ามคลองบางลำพู
1+500 แยกป้อมมหากาฬ   ถนนมหาไชย ไปสามยอด   ถนนพระสุเมรุ ไปสะพานวันชาติ
1+900 อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย  ถนนดินสอ ไปเสาชิงช้า  ถนนดินสอ ไปสะพานวันชาติ
2+200 แยกคอกวัว   ถนนตะนาว ไปสี่กั๊กพระยาศรี   ถนนตะนาว ไปบางลำพู
2+700 สะพานผ่านพิภพลีลา ข้ามคลองคูเมืองเดิม
2+750 แยกผ่านพิภพลีลา   ถนนอัษฎางค์ ไปปากคลองตลาด   ถนนสมเด็จพระปิ่นเกล้า, ไปสะพานพระปิ่นเกล้า - บรมราชชนนี
  ถนนราชินี, ไปสนามหลวง - โรงละครแห่งชาติ
3+200 แยกป้อมเผด็จดัสกร   ถนนหน้าหับเผย ไปถนนราชินี   ถนนหน้าพระลาน ไปท่าช้าง
ตรงไป:   ถนนสนามไชย ไปสวนสราญรมย์ - ปากคลองตลาด
      สะพาน              กำลังก่อสร้างหรือโครงการในอนาคต

อ้างอิง

แก้

แหล่งข้อมูลอื่น

แก้

13°45′26″N 100°30′01″E / 13.757099°N 100.500388°E / 13.757099; 100.500388