เหรียญชัยสมรภูมิ
เหรียญชัยสมรภูมิ เป็นเหรียญที่สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2484 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล ใช้อักษรย่อว่า ช.ส. โดยสร้างตามพระราชกำหนดเหรียญชัยสมรภูมิ พุทธศักราช 2484[1] เพื่อพระราชทานแก่ทหาร ตำรวจ หรือผู้ที่กระทำหน้าที่อย่างทหารหรือตำรวจ ที่ได้รับคำสั่งจากหน่วยทหารหรือตำรวจให้ไปทำการรบ และได้เคลื่อนที่ไปปฏิบัติการแล้วการพระราชทานกรรมสิทธิ์และการเรียกคืนเช่นเดียวกับเหรียญกล้าหาญ เหรียญนี้ไม่มีประกาศนียบัตร แต่ประกาศนามผู้ได้รับพระราชทานในราชกิจจานุเบกษา
| เหรียญชัยสมรภูมิ | |
|---|---|
 เหรียญชัยสมรภูมิ กรณีสงครามอินโดจีน | |
| มอบโดย พระมหากษัตริย์ไทย | |
| อักษรย่อ | ช.ส. |
| ประเภท | เหรียญบำเหน็จกล้าหาญ |
| วันสถาปนา | 3 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2484 |
| ประเทศ |  ราชอาณาจักรไทย |
| จำนวนสำรับ | ไม่จำกัด |
| ผู้สมควรได้รับ | บุคคลผู้ที่กระทำการรบ |
| สถานะ | ยังพระราชทานอยู่ |
| ผู้สถาปนา | คณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ในพระปรมาภิไธยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร |
| ประธาน | พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว |
| ลำดับเกียรติ | |
| สูงกว่า | เหรียญกล้าหาญ เหรียญดุษฎีมาลา เข็มกล้าหาญ |
| รองมา | เหรียญพิทักษ์เสรีชน |
ลักษณะของเหรียญแก้ไข
เหรียญชัยสมรภูมิ มีลักษณะเป็นเหรียญโลหะกลม ด้านหน้ามีพระบรมรูปสมเด็จพระนเรศวรมหาราชกำลังทรงกระทำยุทธหัตถีกับราชศัตรู มีอักษรจารึกว่า “สมเด็จพระนเรศวรมหาราช กู้ชาติ” ด้านหลังมีอักษรจารึกว่า “เรารบเพื่อเกียรติศักดิ์ไทย” ตัวเหรียญห้อยกับแพรแถบสีแดง กว้าง 3.5 เซนติเมตร มีริ้วสีขาวใกล้ขอบทั้งสองข้าง ข้างบนมีเข็มโลหะรูปคทาจอมพลจารึกอักษรว่า “ชัยสมรภูมิ” ประดับกับแพรแถบสีต่างๆ มีขนาดและลักษณะอื่นๆ ตามแต่จะได้กำหนดไว้โดยพระราชกฤษฎีกา สำหรับพระราชทานแก่ผู้กระทำการรบกับราชศัตรูในการรบเฉพาะคราว ใช้ประดับที่หน้าอกเสื้อเบื้องซ้าย
ถ้าผู้ที่ได้รับพระราชทานเหรียญชัยสมรภูมิได้กระทำการจนได้รับความชมเชยจากทางราชการ หรือกระทำความชอบจนได้รับบาดเจ็บ จะได้รับพระราชทานเครื่องหมายทำด้วยโลหะสีทองเป็นรูปขีดประกอบด้วยเปลวระเบิดสำหรับติดที่แพรแถบทุกครั้ง และถ้าผู้ที่ได้รับพระราชทานเหรียญชัยสมรภูมิได้ประกอบวีรกรรม แต่ยังไม่ถึงขั้นที่จะได้รับพระราชทานเหรียญกล้าหาญ จะได้รับพระราชทานเครื่องหมายทำด้วยโลหะสีทองเป็นรูปช่อชัยพฤกษ์ช่อเดียวสำหรับติดที่แพรแถบทุกครั้ง
แพรแถบของเหรียญแก้ไข
แพรแถบของเหรียญจำแนกตามคราวที่มีการส่งทหาร ตำรวจ หรือผู้ที่กระทำหน้าที่อย่างทหารหรือตำรวจ เข้าปฏิบัติการในสงครามและการรบครั้งต่าง ๆ ดังนี้
- เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน
- เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
- เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี
- เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม
เหรียญชัยสมรภูมิสำหรับการรบในแต่ละครั้งล้วนมีลำดับเกียรติเสมอกัน แต่เมื่อประดับเหรียญ จะต้องประดับเรียงตามลำดับเหรียญที่ได้รับพระราชทานในแต่ละครั้ง
กรณีสงครามอินโดจีนแก้ไข
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน ประดับเปลวระเบิด
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน ประดับช่อชัยพฤกษ์
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน กำหนดลักษณะไว้ในมาตรา 4 แห่งพระราชกำหนดเหรียญชัยสมรภูมิ พุทธศักราช 2484 ไว้ว่า
"ตัวเหรียญห้อยกับแพรแถบสีแดง กว้าง 3.5 เซนติเมตร มีริ้วสีขาวใกล้ขอบทั้งสองข้าง ข้างบนมีเข็มโลหะรูปคทาจอมพลจารึกอักษรว่า “ชัยสมรภูมิ”"
ต่อมาจึงได้มีการตราพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมพระราชกำหนดเหรียญชัยสมรภูมิ พุทธศักราช 2484 (ฉบับที่ 2) พุทธศักราช 2485 โดยเพิ่มข้อความในข้างท้ายมาตรา 4 แห่งพระราชกำหนดเหรียญชัยสมรภูมิ พุทธศักราช 2484 ว่า "หรือกับแพรแถบสี ขนาด และลักษณะอื่นตามที่จะได้กำหนดไว้โดยพระราชกฤษฎีกา สำหรับพระราชทานแก่ผู้กระทำการรบกับราชศัตรูในการรบเฉพาะคราว" เพื่อให้สามารถกำหนดลักษณะแพรแถบสำหรับการรบครั้งอื่น ๆ เพิ่มเติมได้[2]
กรณีสงครามมหาเอเชียบูรพาแก้ไข
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา ประดับเปลวระเบิด
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา ประดับช่อชัยพฤกษ์
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา ได้กำหนดลักษณะครั้งแรกไว้ใน มาตรา 3 แห่งพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พุทธศักราช 2485 ดังนี้
"แพรแถบเหรียนชัยสมรภูมิสำหรับพระราชทานแก่ผู้กะทำการรบกับราชสัตรู ไนคราวที่ประเทสไทยกะทำสงครามกับสหรัถอเมริกาและบริเตนไหย่นั้น ไห้เปนสีเขียว ขนาดกว้าง 3.5 เซนติเมตร มีริ้วสีแดงที่ขอบ และถัดริ้วสีแดงเข้าไปเปนริ้วสีขาวทั้งสองข้าง ด้านบนแพรแถบมีเข็มโลหะรูปคทาจอมพลจารึกอักสรว่า "ชัยสมรภูมิ""[3]
แพรแถบนี้ได้มีการยกเลิกไปเมื่อ พ.ศ. 2488 ตามพระราชกฤษฎีกายกเลิกแห่งพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พุทธศักราช 2485 พุทธศักราช 2488[4] ต่อมาในปี พ.ศ. 2502 จึงมีการตรากฎหมายเพื่อรับรองฐานะของแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิสงครามมหาเอเชียบูรพาอีกครั้ง โดยมีลักษณะตามมาตรา 3 แห่งพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. 2502 ดังนี้
"แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิสำหรับพระราชทานแก่ผู้กระทำการรบในคราวสงครามมหาอาเซียบูรพานั้น ให้เป็นสีเขียว ขนาดกว้าง 3.5 เซนติเมตร มีริ้วสีแดงที่ขอบ และถัดริ้วสีแดงเข้าไปเป็นริ้วสีขาวทั้งสองข้าง ด้านบนแพรแถบมีเข็มโลหะรูปคทาจอมพลจารึกอักษรว่า "ชัยสมรภูมิ""[5]
กรณีการร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลีแก้ไข
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี ประดับเปลวระเบิด
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี ประดับช่อชัยพฤกษ์
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี กำหนดลักษณะไว้ตามตามมาตรา 3 แห่งพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. 2494 ดังนี้
"แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิสำหรับพระราชทานแก่ผู้กระทำการร่วมรบกับสหประชาชาตินั้น ให้เป็นสีฟ้า ขนาดกว้าง 3.5 เซนติเมตร และถัดริ้วสีฟ้าเข้าไปเป็นริ้วสีขาวทั้งสองข้าง ด้านบนแพรแถบมีเข็มโลหะรูปคทาจอมพลจารึกอักษรว่า "ชัยสมรภูมิ""[6]
กรณีการรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนามแก้ไข
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม ประดับเปลวระเบิด
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม ประดับช่อชัยพฤกษ์
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม กำหนดลักษณะไว้ตามตามมาตรา 3 แห่งพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. 2510 ดังนี้
"แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิสำหรับพระราชทานแก่ผู้กระทำการรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนามนั้น ให้เป็นสีเหลือง ขนาดกว้าง 3.5 เซนติเมตร มีริ้วสีแดงที่ขอบ และถัดริ้วสีแดงเข้าไปเป็นริ้วสีขาวทั้งสองข้าง ด้านบนแพรแถบมีเข็มโลหะรูปคทาจอมพลจารึกอักษรว่า "ชัยสมรภูมิ""[7]
ผู้ได้รับพระราชทานแก้ไข
บุคคลสำคัญที่ได้รับพระราชทานเหรียญชัยสมรภูมิ เช่น
- พลตรีพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลฑิฆัมพร - เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
- พลเรือเอก นายแพทย์ หม่อมเจ้าปุสาณ สวัสดิวัตน์ - เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
- พลโทหม่อมเจ้าพิศิษฐ์ดิศพงษ์ ดิศกุล - เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
- จอมพลแปลก พิบูลสงคราม - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามสงครามอินโดจีน, เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
- จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
- จอมพลถนอม กิตติขจร - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา, เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด), เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
- พลเอกเปรม ติณสูลานนท์ - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน, เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
- พลเอกสุจินดา คราประยูร - เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
- พลเอกยุทธศักดิ์ ศศิประภา - เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี, เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
- พลเอกประวิตร วงษ์สุวรรณ - เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
- พลเอกบุญรอด สมทัศน์ - เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
- พลเอกชวลิต ยงใจยุทธ - เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
- พลเอกเชษฐา ฐานะจาโร - เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
- พลเอกบรรจบ บุนนาค - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน, เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
- พลเอกสมทัต อัตตะนันทน์ - เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี
- พลเอกมงคล อัมพรพิสิฏฐ์ - เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
- พลเอกสำเภา ชูศรี - เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
- พลเอกประมณฑ์ ผลาสินธุ์ - เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี, เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
- พลเอกประยุทธ จารุมณี - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา, เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี
- พลเอกบุญชัย บำรุงพงศ์ - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน, เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
- พลเอกสัมพันธ์ บุญญานันต์ - เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม
- พลเอกประภาส จารุเสถียร - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน, เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
ระเบียงภาพแก้ไข
เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน
เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี
เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม
เหรียญชัยสมรภูมิประดับช่อชัยพฤกษ์ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม
ด้านหลังของเหรียญชัยสมรภูมิ (ในที่นี้เป็นแพรแถบสำหรับการรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม)
_-_obverse,_Coin_Museum,_Bangkok.jpg)
_-_reverse,_Coin_Museum,_Bangkok.jpg)
อ้างอิงแก้ไข
- ↑ "พระราชกำหนดเหรียญชัยสมรภูมิพุทธศักราช ๒๔๘๔". ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๕๘ หน้า ๑๖๓. ๔ กุมภาพันธ์ ๒๔๘๔ – โดยทาง krisdika.go.th. Check date values in:
|date=(help) - ↑ "พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมพระราชกำหนดเหรียญชัยสมรภูมิ พุทธศักราช ๒๔๘๔ (ฉบับที่ ๒) พุทธศักราช ๒๔๘๕" (PDF). ราชกิจจานุเบกสา เล่ม ๕๙ ตอนที่ ๖๗ หน้า ๑๙๑๕-๑๕๑๗. ๒๐ ตุลาคม ๒๔๘๕. Check date values in:
|date=(help) - ↑ "พระราชกริสดีกา ว่าด้วยแพรแถบเหรียนชัยสมรภูมิ พุทธสักราช 2485" (PDF). ราชกิจจานุเบกสา เล่ม 59 ตอนที่ 71 หน้า 2228-2230. 10 พฤศจิกายน 2485. Check date values in:
|date=(help) - ↑ "พระราชกฤษฎีกา ยกเลิกพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พุทธศักราช ๒๔๘๕ พุทธศักราช ๒๔๘๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๖๒ ตอนที่ ๕๑ หน้า ๕๓๑-๕๓๒. ๑๘ กันยายน ๒๔๘๘. Check date values in:
|date=(help) - ↑ "พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. ๒๕๐๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๗๖ ตอนที่ ๗๖ หน้า ๓๐๒-๓๐๔. ๔ สิงหาคม ๒๕๐๒. Check date values in:
|date=(help) - ↑ "พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. ๒๔๙๔" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๖๘ ตอนที่ ๗ หน้า ๓๓-๓๕. ๒๓ มกราคม ๒๔๙๔. Check date values in:
|date=(help) - ↑ "พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. ๒๕๑๐" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๘๔ ตอนที่ ๑๒๙ ฉบับพิเศษ หน้า ๗๔-๗๖. ๓๑ ธันวาคม ๒๕๑๐. Check date values in:
|date=(help)