วิกิพีเดีย

เหรียญชัยสมรภูมิ

เหรียญชัยสมรภูมิ เป็นเหรียญที่สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2484 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล ใช้อักษรย่อว่า ช.ส. โดยสร้างตามพระราชกำหนดเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. 2484[1] เพื่อพระราชทานแก่ทหาร ตำรวจ หรือผู้ที่กระทำหน้าที่อย่างทหารหรือตำรวจ ที่ได้รับคำสั่งจากหน่วยทหารหรือตำรวจให้ไปทำการรบ และได้เคลื่อนที่ไปปฏิบัติการแล้วการพระราชทานกรรมสิทธิ์และการเรียกคืนเช่นเดียวกับเหรียญกล้าหาญ เหรียญนี้ไม่มีประกาศนียบัตร แต่ประกาศนามผู้ได้รับพระราชทานในราชกิจจานุเบกษา

เหรียญชัยสมรภูมิ
มอบโดย พระมหากษัตริย์ไทย
อักษรย่อช.ส.
ประเภทเหรียญบำเหน็จกล้าหาญ
วันสถาปนา3 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2484
ประเทศประเทศไทย ราชอาณาจักรไทย
ภาษิตเรากล้ารบเพื่อเกียรติศักดิ์ไทย
จำนวนสำรับไม่จำกัด
ผู้สมควรได้รับบุคคลผู้ที่กระทำการรบ
สถานะยังพระราชทานอยู่
ผู้สถาปนาคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ในพระปรมาภิไธยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร
ประธานพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว
สถิติการมอบ
รายแรกแปลก พิบูลสงคราม
8 เมษายน พ.ศ. 2484
รายล่าสุด4 มิถุนายน พ.ศ. 2567
ลำดับเกียรติ
สูงกว่าเหรียญกล้าหาญ
เหรียญดุษฎีมาลา เข็มกล้าหาญ
รองมาเหรียญพิทักษ์เสรีชน
หมายเหตุพระราชทานเป็นกรรมสิทธิ์

ลักษณะของเหรียญ

แก้

เหรียญชัยสมรภูมิ มีลักษณะเป็นเหรียญโลหะกลม ด้านหน้ามีพระบรมรูปสมเด็จพระนเรศวรมหาราชกำลังทรงกระทำยุทธหัตถีกับราชศัตรู มีอักษรจารึกว่า “สมเด็จพระนเรศวรมหาราช กู้ชาติ” ด้านหลังมีอักษรจารึกว่า “เรารบเพื่อเกียรติศักดิ์ไทย” ตัวเหรียญห้อยกับแพรแถบสีแดง กว้าง 3.5 ซม. มีริ้วสีขาวใกล้ขอบทั้งสองข้าง ข้างบนมีเข็มโลหะรูปคทาจอมพลจารึกอักษรว่า “ชัยสมรภูมิ” ประดับกับแพรแถบสีต่าง ๆ มีขนาดและลักษณะอื่น ๆ ตามแต่จะได้กำหนดไว้โดยพระราชกฤษฎีกา สำหรับพระราชทานแก่ผู้กระทำการรบกับราชศัตรูในการรบเฉพาะคราว ใช้ประดับที่หน้าอกเสื้อเบื้องซ้าย

ถ้าผู้ที่ได้รับพระราชทานเหรียญชัยสมรภูมิได้กระทำการจนได้รับความชมเชยจากทางราชการ หรือกระทำความชอบจนได้รับบาดเจ็บ จะได้รับพระราชทานเครื่องหมายทำด้วยโลหะสีทองเป็นรูปขีดประกอบด้วยเปลวระเบิดสำหรับติดที่แพรแถบทุกครั้ง ถ้าผู้ที่ได้รับพระราชทานเหรียญชัยสมรภูมิได้ประกอบวีรกรรม แต่ยังไม่ถึงขั้นที่จะได้รับพระราชทานเหรียญกล้าหาญ จะได้รับพระราชทานเครื่องหมายทำด้วยโลหะสีทองเป็นรูปช่อชัยพฤกษ์ช่อเดียวสำหรับติดที่แพรแถบทุกครั้ง

แพรแถบของเหรียญ

แก้

แพรแถบของเหรียญจำแนกตามคราวที่มีการส่งทหาร ตำรวจ หรือผู้ที่กระทำหน้าที่อย่างทหารหรือตำรวจ เข้าปฏิบัติการในสงครามและการรบครั้งต่าง ๆ ดังนี้

  1. เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน
  2. เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
  3. เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามเกาหลี
  4. เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม

เหรียญชัยสมรภูมิสำหรับการรบในแต่ละครั้งล้วนมีลำดับเกียรติเสมอกัน แต่เมื่อประดับเหรียญ จะต้องประดับเรียงตามลำดับเหรียญที่ได้รับพระราชทานในแต่ละครั้ง

กรณีสงครามอินโดจีน

แก้
แพรแถบย่อ
 
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน ประดับช่อชัยพฤกษ์
 
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน ประดับเปลวระเบิด
 
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน

แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน กำหนดลักษณะไว้ในมาตรา 4 แห่งพระราชกำหนดเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. 2484 ไว้ว่า

"ตัวเหรียญห้อยกับแพรแถบสีแดง กว้าง 3.5 เซนติเมตร มีริ้วสีขาวใกล้ขอบทั้งสองข้าง ข้างบนมีเข็มโลหะรูปคทาจอมพลจารึกอักษรว่า “ชัยสมรภูมิ”"

ต่อมาจึงได้มีการตราพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมพระราชกำหนดเหรียญชัยสมรภูมิ พุทธศักราช 2484 (ฉบับที่ 2) พุทธศักราช 2485 โดยเพิ่มข้อความในข้างท้ายมาตรา 4 แห่งพระราชกำหนดเหรียญชัยสมรภูมิ พุทธศักราช 2484 ว่า "หรือกับแพรแถบสี ขนาด และลักษณะอื่นตามที่จะได้กำหนดไว้โดยพระราชกฤษฎีกา สำหรับพระราชทานแก่ผู้กระทำการรบกับราชศัตรูในการรบเฉพาะคราว" เพื่อให้สามารถกำหนดลักษณะแพรแถบสำหรับการรบครั้งอื่น ๆ เพิ่มเติมได้[2]

กรณีสงครามมหาเอเชียบูรพา

แก้
แพรแถบย่อ
 
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา ประดับช่อชัยพฤกษ์
 
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา ประดับเปลวระเบิด
 
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา

แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา ได้กำหนดลักษณะครั้งแรกไว้ใน มาตรา 3 แห่งพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พุทธศักราช 2485 ดังนี้

"แพรแถบเหรียนชัยสมรภูมิสำหรับพระราชทานแก่ผู้กะทำการรบกับราชสัตรู ไนคราวที่ประเทสไทยกะทำสงครามกับสหรัถอเมริกาและบริเตนไหย่นั้น ไห้เปนสีเขียว ขนาดกว้าง 3.5 เซนติเมตร มีริ้วสีแดงที่ขอบ และถัดริ้วสีแดงเข้าไปเปนริ้วสีขาวทั้งสองข้าง ด้านบนแพรแถบมีเข็มโลหะรูปคทาจอมพลจารึกอักสรว่า "ชัยสมรภูมิ""[3]

แพรแถบนี้ได้มีการยกเลิกไปเมื่อ พ.ศ. 2488 ตามพระราชกฤษฎีกายกเลิกแห่งพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. 2485 พ.ศ. 2488[4] ต่อมาในปี พ.ศ. 2502 จึงมีการตรากฎหมายเพื่อรับรองฐานะของแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิสงครามมหาเอเชียบูรพาอีกครั้ง โดยมีลักษณะตามมาตรา 3 แห่งพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. 2502 ดังนี้

"แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิสำหรับพระราชทานแก่ผู้กระทำการรบในคราวสงครามมหาอาเซียบูรพานั้น ให้เป็นสีเขียว ขนาดกว้าง 3.5 เซนติเมตร มีริ้วสีแดงที่ขอบ และถัดริ้วสีแดงเข้าไปเป็นริ้วสีขาวทั้งสองข้าง ด้านบนแพรแถบมีเข็มโลหะรูปคทาจอมพลจารึกอักษรว่า "ชัยสมรภูมิ""[5]

กรณีสงครามเกาหลี

แก้
แพรแถบย่อ
 
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ประดับช่อชัยพฤกษ์
 
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ประดับเปลวระเบิด
 
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ

แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ กำหนดลักษณะไว้ตามตามมาตรา 3 แห่งพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. 2494 ดังนี้

"แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิสำหรับพระราชทานแก่ผู้กระทำการร่วมรบกับสหประชาชาตินั้น ให้เป็นสีฟ้า ขนาดกว้าง 3.5 เซนติเมตร และถัดริ้วสีฟ้าเข้าไปเป็นริ้วสีขาวทั้งสองข้าง ด้านบนแพรแถบมีเข็มโลหะรูปคทาจอมพลจารึกอักษรว่า "ชัยสมรภูมิ""[6]

กรณีการรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม

แก้
แพรแถบย่อ
 
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม ประดับช่อชัยพฤกษ์
 
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม ประดับเปลวระเบิด
 
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม

แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม กำหนดลักษณะไว้ตามตามมาตรา 3 แห่งพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. 2510 ดังนี้

"แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิสำหรับพระราชทานแก่ผู้กระทำการรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนามนั้น ให้เป็นสีเหลือง ขนาดกว้าง 3.5 เซนติเมตร มีริ้วสีแดงที่ขอบ และถัดริ้วสีแดงเข้าไปเป็นริ้วสีขาวทั้งสองข้าง ด้านบนแพรแถบมีเข็มโลหะรูปคทาจอมพลจารึกอักษรว่า "ชัยสมรภูมิ""[7]

ผู้ได้รับพระราชทาน

แก้

บุคคลสำคัญที่ได้รับพระราชทานเหรียญชัยสมรภูมิ ดังนี้

  • ฉลาด หิรัญศิริ
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
  • พล.อ. ยศ เทพหัสดิน ณ อยุธยา
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามสงครามอินโดจีน
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
  • จอมพล ถนอม กิตติขจร
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
  • พล.อ. สายหยุด เกิดผล
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
  • พล.อ. เสริม ณ นคร
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
  • พล.ร.อ. สงัด ชลออยู่
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามสงครามอินโดจีน
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี
  • พล.อ. อาทิตย์ กำลังเอก
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ประดับเครื่องหมายเปลวระเบิด)
  • พล.อ. ชาติชาย ชุณหะวัณ
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามสงครามอินโดจีน
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี
  • จอมพลอากาศ ฟื้น รณนภากาศ ฤทธาคนี
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามิอินโดจีน
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
  • จอมพลอากาศ เฉลิมเกียรติ วัฒนางกูร
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามิอินโดจีน
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
  • จอมพล แปลก พิบูลสงคราม
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามสงครามอินโดจีน
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
  • จอมพล ผิน ชุณหะวัณ
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามสงครามอินโดจีน
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
  • จอมพล ประภาส จารุเสถียร
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน
    •   - เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา

ภาพตัวอย่างเหรียญ

แก้
 
เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน
 
เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
 
เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศ
 
เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม

อ้างอิง

แก้
  1. ↑ "พระราชกำหนดเหรียญชัยสมรภูมิพุทธศักราช ๒๔๘๔". ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๕๘ หน้า ๑๖๓. ๔ กุมภาพันธ์ ๒๔๘๔. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-07-01. สืบค้นเมื่อ 2020-07-01 – โดยทาง krisdika.go.th.
  2. ↑ "พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมพระราชกำหนดเหรียญชัยสมรภูมิ พุทธศักราช ๒๔๘๔ (ฉบับที่ ๒) พุทธศักราช ๒๔๘๕" (PDF). ราชกิจจานุเบกสา เล่ม ๕๙ ตอนที่ ๖๗ หน้า ๑๙๑๕-๑๕๑๗. ๒๐ ตุลาคม ๒๔๘๕.
  3. ↑ "พระราชกริสดีกา ว่าด้วยแพรแถบเหรียนชัยสมรภูมิ พุทธสักราช 2485" (PDF). ราชกิจจานุเบกสา เล่ม 59 ตอนที่ 71 หน้า 2228-2230. 10 พฤศจิกายน 2485.
  4. ↑ "พระราชกฤษฎีกา ยกเลิกพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พุทธศักราช ๒๔๘๕ พุทธศักราช ๒๔๘๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๖๒ ตอนที่ ๕๑ หน้า ๕๓๑-๕๓๒. ๑๘ กันยายน ๒๔๘๘.
  5. ↑ "พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. ๒๕๐๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๗๖ ตอนที่ ๗๖ หน้า ๓๐๒-๓๐๔. ๔ สิงหาคม ๒๕๐๒.
  6. ↑ "พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. ๒๔๙๔" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๖๘ ตอนที่ ๗ หน้า ๓๓-๓๕. ๒๓ มกราคม ๒๔๙๔.
  7. ↑ "พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. ๒๕๑๐" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๘๔ ตอนที่ ๑๒๙ ฉบับพิเศษ หน้า ๗๔-๗๖. ๓๑ ธันวาคม ๒๕๑๐.


เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=เหรียญชัยสมรภูมิ&oldid=12160503"