ผิน ชุณหะวัณ

จอมพล ผิน ชุณหะวัณ (14 ตุลาคม พ.ศ. 2434 – 26 มกราคม พ.ศ. 2516) เป็นนายทหารและนักการเมืองชาวไทย ผู้นำรัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2490 และเคยดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารบก และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตร

จอมพล ผิน ชุณหะวัณ ป.จ., ม.ป.ช., ม.ว.ม.
จอมพล ผินในปี 2496
หัวหน้าคณะทหารแห่งชาติ
ดำรงตำแหน่ง 8 – พฤศจิกายน พ.ศ.2490 - 9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 (0 ปี 2 วัน)
กษัตริย์	พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ก่อนหน้า	ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ (นายกรัฐมนตรี)
ถัดไป	ควง อภัยวงศ์ (นายกรัฐมนตรี)
รองนายกรัฐมนตรี
ดำรงตำแหน่ง 6 ธันวาคม พ.ศ. 2494 – 19 เมษายน พ.ศ. 2499 (4 ปี 134 วัน)
นายกรัฐมนตรี	แปลก พิบูลสงคราม
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตร
ดำรงตำแหน่ง 12 ธันวาคม พ.ศ. 2496 – 16 กันยายน พ.ศ. 2500 (3 ปี 278 วัน)
นายกรัฐมนตรี	แปลก พิบูลสงคราม
ก่อนหน้า	พิศาล สุนาวิน
ถัดไป	วิบูลย์ ธรรมบุตร
ผู้บัญชาการทหารบก คนที่ 15
ดำรงตำแหน่ง 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2491 – 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2497 (5 ปี 360 วัน)
ก่อนหน้า	พลเอก อดุล อดุลเดชจรัส
ถัดไป	พลเอก สฤษดิ์ ธนะรัชต์
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	14 ตุลาคม พ.ศ. 2434 เมืองสมุทรสงคราม ประเทศสยาม
เสียชีวิต	26 มกราคม พ.ศ. 2516 (81 ปี) กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
คู่สมรส	คุณหญิงวิบุลลักสม์ ชุณหะวัณ สุภาพ ชุณหะวัณ
บุตร	6 คน รวมชาติชาย ชุณหะวัณ
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
รับใช้	ไทย
สังกัด	กองทัพบกไทย
ประจำการ	2459 - 2497
ยศ	จอมพล พลเรือเอก พลอากาศเอก
บังคับบัญชา	กองทัพบกไทย กองทัพไทย

ประวัติ

ผินเกิดที่ตำบลบางนกแขวก อำเภอบางคนที จังหวัดสมุทรสงคราม เป็นบุตรของนายไข่ และ นางพลับ ชุณหะวัณ ชาวสวนและแพทย์แผนโบราณ มีพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน 8 คนหนึ่งในนั้นคือ พล.ท.พจน์ ชุณหะวัณ หรือ ขุนพจน์ศรศักดิ์

จอมพล ผิน ชุณหะวัณ ถึงแก่อสัญกรรมในวันศุกร์ที่ 26 มกราคม พ.ศ. 2516 ที่โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า รวมอายุ 81 ปี 104 วัน

บุตรธิดา

จอมพล ผิน ชุณหะวัณ สมรสครั้งแรกกับคุณหญิงวิบุลลักสม์ ชุณหะวัณ (พ.ศ. 2440 - พ.ศ. 2497) มีบุตร-ธิดา 5 คน คือ

1. คุณหญิง อุดมลักษณ์ ศรียานนท์ (พ.ศ. 2456 - 2524) สมรสกับพล.ต.อ.เผ่า ศรียานนท์
2. นางพร้อม ทัพพะรังสี (พ.ศ. 2458 - พ.ศ. 2542) สมรสกับ นายอรุณ ทัพพะรังสี เป็นมารดาของนาย กร ทัพพะรังสี
3. ท่านผู้หญิง เจริญ อดิเรกสาร (22 มกราคม พ.ศ. 2460 - พ.ศ. 2555) สมรสกับพล.ต.อ.ประมาณ อดิเรกสาร
4. พล.อ.ชาติชาย ชุณหะวัณ (พ.ศ. 2463 - พ.ศ. 2541) สมรสกับท่านผู้หญิงบุญเรือน ชุณหะวัณ
5. นางพูนสุข (พรสม) ชุณหะวัณ (พ.ศ. 2465 - ปัจจุบัน) สมรสกับนายเฉลิม เชี่ยวสกุล

หลังจากคุณหญิงวิบุลลักสม์ถึงแก่อนิจกรรม จึงสมรสครั้งที่สองกับ นางสุภาพ ชุณหะวัณ มีบุตร 1 คน คือ

1. นายปรากรมศักดิ์ ชุณหะวัณ สมรสกับณัฏฐินี ชุณหะวัณ (สกุลเดิม สาลีรัฐวิภาค)

ชีวิตการรับราชการ

จอมพล ผิน ได้รับสมัครเข้าเป็นนักเรียนนายสิบ ที่โรงเรียนนายสิบ กรมทหารที่ 4 ราชบุรี เมื่อมีอายุได้ 16 ปี เมื่อจบหลักสูตรสามารถสอบไล่ได้คะแนนดีเยี่ยม จึงได้เลื่อนขั้นไปศึกษาต่อใน โรงเรียนนายร้อยทหารบก จนจบ (รุ่นเดียวกับจอมพล แปลก พิบูลสงคราม) และได้พระราชทานยศเป็นนายร้อยตรีเมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2459 ประจำกรมทหารราบที่ 4 ราชบุรี หลังจากนั้นได้เข้าเรียนโรงเรียนเสนาธิการทหารบก เมื่อ พ.ศ. 2471 ขณะอายุได้ 37 ปีมียศและบรรดาศักดิ์เป็น ร้อยเอก ขุนชำนาญยุทธศาสตร์ ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น "หลวงชำนาญยุทธศาสตร์" และ พ.ศ. 2472 ได้เลื่อนยศเป็นพันตรีในเวลาถัดมา

• พ.ศ. 2476 เสนาธิการกองผสมปราบปรามพวกกบฏ และเสนาธิการมณฑล ทหารบกที่ 3
• พ.ศ. 2477 รองผู้บังคับการมณฑลทหารบกที่ 3 รับพระราชทานยศเป็น"นายพันโท"
• 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2478 - ผู้บังคับการมณฑลทหารบกที่ 3
• 1 เมษายน พ.ศ. 2480 - รับพระราชทานยศ"นายพันเอก"
• พ.ศ. 2483 รองแม่ทัพอีสาน
• 19 มิถุนายน พ.ศ. 2484 - รับพระราชทานยศ"นายพลตรี"
• 3 ตุลาคม พ.ศ. 2485 - ประจำกรมเสนาธิการทหารบก
• พ.ศ. 2485 ข้าหลวงทหารประจำสหรัฐไทยใหญ่ (สหรัฐไทยเดิม)
• พ.ศ. 2486 ผู้ช่วยแม่ทัพกองทัพพายัพ รับพระราชทานยศ"พลโท" และกลับไปเป็นข้าหลวงทหารประจำสหรัฐไทยเดิม
• พ.ศ. 2487 ประจำกรมเสนาธิการทหารบก
• 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2488 - ออกจากประจำการ
• 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 รองผู้บัญชาการทหารบก
• 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2491 - ผู้บัญชาการทหารบก
• 17 เมษายน พ.ศ. 2493 - รับพระราชทานยศ"พลเอก"
• พ.ศ. 2494 ดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี และเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2 ในปี พ.ศ. 2494
• 16 เมษายน พ.ศ. 2495 - รับพระราชทานยศ"พลเรือเอก"และ"พลอากาศเอก"
• พ.ศ. 2495 รับพระราชทานยศ"จอมพล" และดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตร
• พ.ศ. 2497 รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหม รองจเรทหารทั่วไป
• พ.ศ. 2499 จเรทหารทั่วไป
• พ.ศ. 2500 สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรประเภท 2 สมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ และวุฒิสมาชิก
• พ.ศ. 2500 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตร

ฉายา

จอมพลผิน ชุณหะวัณ ได้รับฉายาจากสื่อมวลชนว่า "บุรุษผู้รักชาติจนน้ำตาไหล" หรือ "วีรบุรุษเจ้าน้ำตา" เนื่องจากให้สัมภาษณ์ในเหตุการณ์รัฐประหาร เมื่อปี พ.ศ. 2490 ว่าทำไปเพราะ รักชาติ ขณะที่ให้สัมภาษณ์ทุกครั้งเกี่ยวกับเรื่องนี้ก็มักน้ำตาไหลด้วยความตื้นตัน

เกียรติยศ

บรรดาศักดิ์

• 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2467: ขุนชำนาญยุทธศาสตร์
• 7 พฤษภาคม พ.ศ. 2471: หลวงชำนาญยุทธศาสตร์ (ยกเลิกใน พ.ศ. 2485)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

จอมพล ผิน ชุณหะวัณ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ดังนี้

• พ.ศ. 2496 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2495 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2493 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2484 – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน (ช.ส.)
• พ.ศ. 2486 – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ส.)
• พ.ศ. 2477 – เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ (พ.ร.ธ.)
• พ.ศ. 2486 – เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ร.)
• พ.ศ. 2472 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
• พ.ศ. 2493 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 8 ชั้นที่ 2 (อ.ป.ร.2)
• พ.ศ. 2496 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 1 (ภ.ป.ร.1)
• พ.ศ. 2454 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 6 (ร.ร.ศ.6)
• พ.ศ. 2468 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
• พ.ศ. 2493 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

• สหรัฐ:
  • พ.ศ. 2500 - ลีเจียนออฟเมอริต ชั้นผู้บังคับบัญชา

แหล่งข้อมูลอื่น

• Maeklong Dee เก็บถาวร 2007-05-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• ทำเนียบผู้บัญชาการทหารบก เก็บถาวร 2016-08-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• ผิน ชุณหะวัณ :หัวหน้าคณะรัฐประหาร ปี 2490 (2)
• ผิน ชุณหะวัณ :หัวหน้าคณะรัฐประหาร ปี 2490

ก่อนหน้า		ผิน ชุณหะวัณ		ถัดไป
จอมพล หลวงพิบูลสงคราม		ผู้บัญชาการทหารบก (28 พฤษภาคม พ.ศ. 2491 - 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2497)		จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์