วิกิพีเดีย

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์

(เปลี่ยนทางจาก หม่อมเจ้าเสริมสวาสดิ์ กฤดากร)

มหาอำมาตย์เอก มหาเสวกเอก[5] พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ (7 พฤษภาคม พ.ศ. 2398 – 10 สิงหาคม พ.ศ. 2468) อดีตสมุหมนตรี องคมนตรี เสนาบดีกระทรวงมุรธาธร เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 17 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดากลิ่น พระสนมเอก

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ
กรมพระนเรศร์วรฤทธิ์
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 4
พระองค์เจ้าชั้นเอก
มหาเสวกเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากฤษดาภินิหาร กรมพระนเรศร์วรฤทธิ์.jpg
เสนาบดีกระทรวงมุรธาธร[1]
ดำรงตำแหน่งพ.ศ. 2454
รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
สมุหมนตรี[2]
ดำรงตำแหน่ง16 ธันวาคม พ.ศ. 2453
- 10 สิงหาคม พ.ศ. 2468
อัครราชทูตสยามประจำกรุงลอนดอน[3]
ดำรงตำแหน่งพ.ศ. 2426 — 2430
รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ก่อนหน้าหม่อมเจ้าปฤษฏางค์ ชุมสาย
ถัดไปพระยามนตรีสุริยวงศ์ (ชื่น บุนนาค)
อัครราชทูตสยามประจำอเมริกา[4]
ดำรงตำแหน่งพ.ศ. 2427
รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ก่อนหน้าหม่อมเจ้าปฤษฏางค์ ชุมสาย
ถัดไปพระยามนตรีสุริยวงศ์ (ชื่น บุนนาค)
หม่อมหม่อมสุภาพ
หม่อมแช่ม
หม่อมเจิม
พระบุตร20 พระองค์
ราชวงศ์จักรี
พระบิดาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระมารดาเจ้าจอมมารดากลิ่น พระสนมเอก
ประสูติ7 พฤษภาคม พ.ศ. 2398
สิ้นพระชนม์10 สิงหาคม พ.ศ. 2468 (70 ปี)
ลายพระอภิไธย

พระประวัติแก้ไข

 
พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ากฤษดาภินิหาร ขณะทรงพระเยาว์ บันทึกภาพโดย จอห์น ทอมสัน เมื่อ พ.ศ. 2408
 
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากฤษดาภินิหาร กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ฉายพระรูปพร้อมกับเจ้าจอมมารดากลิ่น พระสนมเอก

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ มีพระนามเดิมว่า พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ากฤษดาภินิหาร ประสูติเมื่อวันที่ 7 พฤษภาคม พ.ศ. 2398 โดยประสูติแต่เจ้าจอมมารดากลิ่น พระสนมเอก ธิดาพระยาดำรงราชพลขันธ์ (จุ้ย คชเสนี) บุตรของเจ้าพระยามหาโยธา (ทอเรียะ คชเสนี) ทรงว่าราชการกรมพระนครบาล ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในขณะนั้นเรียกชื่อว่า "คอมมิตตี กรมพระนครบาล" ทรงเป็นผู้ปรับปรุงและจัดระเบียบกิจการตำรวจกรมกองตระเวน ตามแบบอย่างของสิงคโปร์ หลังจากได้โดยเสด็จพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประพาสสิงคโปร์ เมื่อ ร.ศ. 109 (พ.ศ. 2433) ต่อมาได้พัฒนามาเป็นกิจการตำรวจไทย ในปี พ.ศ. 2417 และทรงเป็นเสนาบดีกรมพระนครบาล[6] เมื่อปี พ.ศ. 2429

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดให้ตั้งองคมนตรีสภา (เดิมคือ ปรีวีเคาน์ซิล) ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้ากฤษดาภินิหาร (พระอิสริยยศในขณะนั้น) เป็นองคมนตรี[7]ในครั้งนั้นด้วย และทรงเป็นองคมนตรี[8]ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ตลอดพระชนมายุ และยังทรงเป็นรัฐมนตรีสภา เมื่อปี พ.ศ. 2437[9]

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาขึ้นเป็น พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นนเรศวรฤทธิ์ เมื่อ พ.ศ. 2418[10] ต่อมา ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็น พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงนเรศรวรฤทธิ์ เมื่อ พ.ศ. 2442 ทรงรับราชการเป็นสมุหมนตรี เสนาบดีกระทรวงโยธาธิการ เสนาบดีกระทรวงมุรธาธร และเสนาบดีที่ปรึกษา[11] เป็นต้น

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็น พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ เมื่อ พ.ศ. 2454 มีพระนามเต็มว่า

"พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ มหิศวรราชรวิวงศ์ สิทธิประสงค์กฤดาธิการ สุทธสันดานสีตลหฤทัย มไหศวริยราชนิติธาดา สุปรีชาสรรพกิจโกศล วิมลสุจริตจริยานุวัตร พุทธาทิรัตนสรณารักษ์ อุดมศักดิ์บพิตร"[12]

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ ประทับที่วังถนนพระอาทิตย์ ริมแม่น้ำเจ้าพระยา พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างตำหนักพระราชทานบนที่ดินมรดกของพระองค์ ต่อมาเมื่อทรงเจริญพระชันษาครบ 5 รอบใน พ.ศ. 2460 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานพระราชทรัพย์สำหรับทรงสร้างตำหนักหลังใหม่ ชื่อ "วังมะลิวัลย์" ส่วนเจ้าจอมมารดากลิ่นยังคงพำนักอยู่ที่ตำหนักเดิม

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ ประทับที่วังมะลิวัลย์จนสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2468[13] พระชันษาได้ 70 ปี ใกล้เคียงกับที่เจ้าจอมมารดากลิ่นถึงแก่อนิจกรรมเมื่อปี พ.ศ. 2468 และได้ประดิษฐานพระโกศพระศพ และโกศศพไว้เคียงกันที่ท้องพระโรงของวังมะลิวัลย์ มีพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุ วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร

พระโอรสและพระธิดาแก้ไข

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ ทรงเป็นต้นราชสกุลกฤดากร มีหม่อม 3 ท่าน ได้แก่

  1. หม่อมสุภาพ (สกุลเดิม: สังขทัย)
  2. หม่อมแช่ม
  3. หม่อมเจิม

โดยมีพระโอรสธิดารวมทั้งหมด 20 พระองค์/องค์ เป็นชาย 14 พระองค์/องค์ และหญิง 5 องค์

พระรูป พระนาม หม่อมมารดา ประสูติ สิ้นพระชนม์/สิ้นชีพิตักษัย คู่สมรส
  1. หม่อมเจ้าชาย (ไม่ปรากฏพระนาม) 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2417 1 กันยายน พ.ศ. 2417
  2. หม่อมเจ้าอรุณศักดิ์ พ.ศ. 2417 ไม่ทราบปี
  3. หม่อมเจ้าจรูญศักดิ์กฤดากร
(พ.ศ. 2455: พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจรูญศักดิ์กฤดากร)		 ที่ 1 ในหม่อมสุภาพ 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2418 5 ตุลาคม พ.ศ. 2471 หม่อมปรุง
หม่อมเชื่อม (อภัยวงศ์)
  4. หม่อมเจ้าบวรเดช
(พ.ศ. 2472: พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช)		 ที่ 2 ในหม่อมสุภาพ 26 มีนาคม พ.ศ. 2420 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2496 หม่อมทิพวัน (เจ้าทิพวัน ณ เชียงใหม่)
หม่อมศรีนวล (เจ้าศรีนวล ณ เชียงใหม่)
หม่อมเจ้าหญิงผจงรจิตร์ กฤดากร
  5. หม่อมเจ้าเสรฐศิริ ที่ 3 ในหม่อมสุภาพ 26 มีนาคม พ.ศ. 2423 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2500 หม่อมสนิท (สังขทัย)
หม่อมพ้อง (คชเสนี)
หม่อมผอบ (ทิพย์เวส)
หม่อมเจ้าหญิงสุรีย์ประภา (รพีพัฒน์)
  6. หม่อมเจ้าหญิง (ไม่ปรากฏพระนาม) ไม่ทราบปี ไม่ทราบปี
  7. หม่อมเจ้าสิทธิพร

(ท่านชายจ้อน)

ที่ 4 ในหม่อมสุภาพ 10 กันยายน พ.ศ. 2426 22 มิถุนายน พ.ศ. 2514 หม่อมทิพ
หม่อมละมุน (วูวงศ์)
หม่อมศรีพรหมา (เจ้าศรีพรหมา ณ น่าน)
  8. หม่อมเจ้าอมรทัต
(ท่านชายป่อง)		 ที่ 5 ในหม่อมสุภาพ 29 เมษายน พ.ศ. 2429 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2495 หม่อมพร้อยสุพิณ (บุนนาค)
หม่อมอู๊ด (ชิตพงษ์ศรี)
  9. หม่อมเจ้าขจรจรัสฤทธิ์ ที่ 6 ในหม่อมสุภาพ 29 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2430 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2468
  10. หม่อมเจ้าหญิงวรรณวิไลย
(ท่านหญิงใหญ่)		 ที่ 1 ในหม่อมแช่ม 1 สิงหาคม พ.ศ. 2431 20 ธันวาคม พ.ศ. 2476 พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพิไชยมหินทโรดม
  11. หม่อมเจ้าอิทธิเทพสรรค์
(ท่านชายโป๊ะ)		 ที่ 7 ในหม่อมสุภาพ 16 มกราคม พ.ศ. 2432 19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2477 หม่อมเจ้าหญิงสุรีย์ประภา (รพีพัฒน์)
  12. หม่อมเจ้า (ปุ๋ย) ตุลาคม พ.ศ. 2436 20 ธันวาคม พ.ศ. 2439
  13. หม่อมเจ้าสมัยเฉลิม ที่ 2 ในหม่อมแช่ม 20 กันยายน พ.ศ. 2438 20 มิถุนายน พ.ศ. 2510 หม่อมเจ้าหญิงรัสสาทิศ (สวัสดิวัตน์)
  14. หม่อมเจ้าเสริมสวาสดิ์ ที่ 1 ในหม่อมเจิม 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2441 10 ธันวาคม พ.ศ. 2483 หม่อมหลวงหญิงแส (สนิทวงศ์)
  15. หม่อมเจ้าเพิ่มผล สิงหาคม พ.ศ. 2441 29 ธันวาคม พ.ศ. 2441
  16. หม่อมเจ้าหญิงลีลาศหงษ์ (ท่านหญิงเล็ก) ที่ 3 ในหม่อมแช่ม 15 เมษายน พ.ศ. 2442 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2463 หม่อมเจ้าปรีดิเทพย์พงษ์ เทวกุล
  17. หม่อมเจ้าหญิง (เล็ก) ไม่ทราบปี ไม่ทราบปี
  18. หม่อมเจ้าหญิงผจงรจิตร์ ที่ 2 ในหม่อมเจิม 30 เมษายน พ.ศ. 2446 22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2524 พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช
  19. หม่อมเจ้าชิดชนก ที่ 4 ในหม่อมแช่ม 23 ตุลาคม พ.ศ. 2447 10 มีนาคม พ.ศ. 2541 หม่อมเจ้าหญิงฤดีวรวรรณ (วรวรรณ)
หม่อมหลวงหญิงต่อ (ชุมสาย)
  20. หม่อมเจ้าดิลกฤทธิ์ ที่ 3 ในหม่อมเจิม 18 กันยายน พ.ศ. 2451 18 มิถุนายน พ.ศ. 2500 หม่อมราชวงศ์หญิงจันทรรัตน์ (เทวกุล)
 
ตราประจำราชสกุลกฤดากร
 
พระโอรส ๔ พระองค์ คือ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจรูญศักดิ์กฤดากร, พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช, หม่อมเจ้าเสรษศิริ กฤดากร และหม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร

พระนัดดาแก้ไข

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ มีพระนัดดารวม 37 องค์/คน ดังนี้

  • พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจรูญศักดิ์กฤดากร มีพระโอรสธิดา 5 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์บุญระบือ กฤดากร
    • หม่อมราชวงศ์บรรลือศักดิ์ กฤดากร
    • หม่อมราชวงศ์สมัครสมาน กฤดากร ทั้ง 3 นี้ในหม่อมปรุง
    • หม่อมราชวงศ์เจริญศักดิ์ กฤดากร
    • หม่อมราชวงศ์หญิงถนอมศักดิ์ กฤดากร ทั้ง 2 นี้ในหม่อมเชื่อม
  • พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช มีพระโอรสธิดา 5 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์หญิง (ไม่มีนาม) กฤดากร ในหม่อมทิพวัน
    • หม่อมราชวงศ์จิรเดช กฤดากร ในหม่อมศรีนวล
    • หม่อมราชวงศ์หญิงภรณี รอสส์
    • หม่อมราชวงศ์หญิงอัจฉริยา คงสิริ
    • หม่อมราชวงศ์หญิงวิภาสิริ วุฒินันท์ ทั้ง 3 นี้ในหม่อมเจ้าหญิงผจงรจิตร์
  • หม่อมเจ้าเสรฐศิริ กฤดากร มีโอรสธิดา 8 คน ได้แก่
    • หม่อมกฤดากรราชเสนา (หม่อมราชวงศ์เทียมพันธ์ กฤดากร)
    • หม่อมราชวงศ์ทันพงศ์ กฤดากร
    • หม่อมราชวงศ์ทรงพัฒน์ กฤดากร
    • หม่อมราชวงศ์ทัดเผ่า กฤดากร
    • หม่อมราชวงศ์เถาพงศ์ กฤดากร
    • หม่อมราชวงศ์หญิงวงศ์สิริ ลาภเกษร ทั้ง 6 นี้ในหม่อมสนิท
    • หม่อมราชวงศ์อ๊อด กฤดากร ในหม่อมผอบ
    • หม่อมราชวงศ์หญิงประภาสิริ กฤดากร ในหม่อมเจ้าหญิงสุรีย์ประภา
  • หม่อมเจ้าอมรทัต กฤดากร มีโอรสธิดา 4 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์หญิงไพเราะ อาภากร
    • หม่อมราชวงศ์หญิงเพลินจิตร์ บุรณศิริ
    • หม่อมราชวงศ์พงศ์อมร กฤดากร ทั้ง 3 นี้ในหม่อมพร้อยสุพิณ
    • หม่อมราชวงศ์หญิงสุทัศนีย์ กฤดากร ในหม่อมอู๊ด

พระเกียรติยศแก้ไข

พระอิสริยยศแก้ไข

  • พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ากฤษดาภินิหาร (7 พฤษภาคม พ.ศ. 2398 - 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411)
  • พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้ากฤษดาภินิหาร (1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 - พ.ศ. 2418)
  • พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นนเรศรวรฤทธิ์ (พ.ศ. 2418 - 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2442)[14]
  • พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงนเรศรวรฤทธิ์ (10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2442 - 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453)[15]
  • พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนเรศรวรฤทธิ์ (23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 - 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454)
  • พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454 - ปัจจุบัน)[16]

พระยศแก้ไข

นายพันโท นายกองตรี
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศร์วรฤทธิ์
รับใช้กรมทหารมหาดเล็ก
กองเสือป่า
ชั้นยศ  นายพันโท
นายกองตรี

พระยศพลเรือนแก้ไข

  • มหาอำมาตย์เอก[17]
  • มหาเสวกเอก

พระยศทหารแก้ไข

  • นายพันโท

พระยศเสือป่าแก้ไข

  • นายหมู่ใหญ่
  • นายกองตรี[18]
ธรรมเนียมพระยศของ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ
กรมพระนเรศวรฤทธิ์
 
ธงประจำพระอิสริยยศ
 
ตราประจำพระองค์
การทูลใต้ฝ่าพระบาท
การแทนตนข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับพ่ะย่ะค่ะ/เพคะ

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทยแก้ไข

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศแก้ไข

พงศาวลีแก้ไข

อ้างอิงแก้ไข

  1. ↑ ดำรงตำแหน่ง เสนาบดีกระทรวงมุรธาธร
  2. ↑ ดำรงตำแหน่ง สมุหมนตรี
  3. ↑ "List of Thai Ambassadors in UK". สถานเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงลอนดอน. สืบค้นเมื่อ 19 กรกฎาคม 2563. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
  4. ↑ "List of Thai Ambassadors to the U.S." สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงวอชิงตัน. สืบค้นเมื่อ 19 กรกฎาคม 2563. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
  5. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศพระราชทานยศแก่ข้าราชการในกระทรวงวัง เล่ม 29 หน้า 1405 วันที่ 22 กันยายน 2455
  6. ↑ ดำรงตำแหน่ง เสนาบดีกรมพระนครบาล
  7. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,การประชุมองคมนตรี
  8. ↑ ดำรงตำแหน่ง องคมนตรี
  9. ↑ ดำรงตำแหน่ง รัฐมนตรีสภา
  10. ↑ ประวัติศาสตร์การสถาปนาพระยศเจ้านายสมัย ร.5-ร.9 พ.ศ. 2413
  11. ↑ ดำรงตำแหน่ง สมุหมนตรีเสนาบดี
  12. ↑ เฉลิมพระยศเจ้านาย เล่ม 2 ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม. (กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์กรุงเทพฯ, 2538), หน้า 43.
  13. ↑ ข่างสิ้นพระชนม์
  14. ↑ “เสด็จอานเรศ” -“วุฒิไชยเฉลิมลาภ”
  15. ↑ ประกาศเลื่อนแลพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงนเรศรวรฤทธิ์
  16. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศ เลื่อนแลตั้งกรมแลตั้งเจ้าพระยา เก็บถาวร 2011-11-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน เล่ม 28 หน้า 1728 11 พฤศจิกายน 2454
  17. ↑ พระราชทานยศ
  18. ↑ "พระราชทานยศเสือป่า" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2021-06-24. สืบค้นเมื่อ 2021-06-24.
  19. ↑ "เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์ (น.ร.)" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2019-05-07. สืบค้นเมื่อ 2020-05-14.
  20. ↑ เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้าวิเศษ (ป.จ.ว.)
  21. ↑ "เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2020-05-02.
  22. ↑ เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
  23. ↑ "เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2020-05-13.
  24. ↑ เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์ช้างเผือก (ท.ช.)
  25. ↑ เครื่องราชอิสริยาภรณ์วชิรมาลา (ว.ม.ล.)
  26. ↑ เหรียญดุษฎีมาลา เข็มราชการแผ่นดิน (ร.ด.ม.(ผ))
  27. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเข็มเหรียญดุษฎีมาลา เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 21, ตอน 27, 2 ตุลาคม พ.ศ. 2447, หน้า 465
  28. ↑ เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
  29. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชการที่ ๔ เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 21, ตอน 32, 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2447, หน้า 564
  30. ↑ เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 1 (จ.ป.ร.1)
  31. ↑ "เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 1 (ว.ป.ร.1)" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-09-27. สืบค้นเมื่อ 2020-05-27.
  32. ↑ เหรียญราชินี (ส.ผ.)
  33. ↑ "พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 9 (ตอน 5): หน้า 12. 1 พฤษภาคม 2435. สืบค้นเมื่อ 23 มิถุนายน 2562. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)
  34. ↑ "พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 11 (ตอน 35): หน้า 272. 25 พฤศจิกายน 2438. สืบค้นเมื่อ 23 มิถุนายน 2562. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=พระเจ้าบรมวงศ์เธอ_กรมพระนเรศรวรฤทธิ์&oldid=10726315"