กระทรวงมุรธาธร
กระทรวงมุรธาธร เป็นหน่วยงานราชการไทยประเภทกระทรวงในอดีต ได้รับการสถาปนาเมื่อ พ.ศ. 2435 ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีอำนาจหน้าที่ดูแลรักษาพระราชลัญจกรและหนังสือราชการทั้งปวงที่เกี่ยวข้องกับพระมหากษัตริย์[1][2]
ประวัติแก้ไข
เดิมกรมพระอาลักษณ์เป็นหน่วยงานราชเลขานุการด้านหนังสือของพระมหากษัตริย์ ต่อมานสมัยรัชกาลที่ 5 เมื่อ พ.ศ. 2435 โดยได้จัดตั้งกระทรวงมุรธาธรขึ้น และแบ่งส่วนราชการพร้อมทั้งกำหนดขอบเขตหน้าที่ใหม่ให้ชัดเจนดังนี้
- กรมพระอาลักษณ์ ปฏิบัติงานด้านเอกสารและหนังสือ
- กรมรัฐมนตรีสภา ปฏิบัติงานประชุมเสนาบดี
- กรมราชเลขานุการ ปฏิบัติงานรับใช้พระมหากษัตริย์ในราชการส่วนพระองค์
ในพ.ศ. 2439 ได้มีการยุบกระทรวงมุรธาธรเข้ากับกระทรวงวัง และรวมเอากรมทั้งสามไว้ในความรับผิดชอบของราชเลขานุการ ในสมัยรัชกาลที่ 6 ได้มีการตั้งกระทรวงมุรธาธรขึ้นใหม่ใน พ.ศ. 2454 แต่ให้มีเฉพาะ กรมพระอาลักษณ์และกรมราชเลขานุการ ซึ่งภายหลังเปลี่ยนชื่อเป็นกรมราชเลขาธิการ ส่วนกรมรัฐมนตรีสภานั้นไม่ได้ตั้งขึ้นแต่ให้งานด้านนี้อยู่ในบังคับบัญชาของราชเลขาธิการ และกรมทั้งสองนี้ร่วมกันรับผิดชอบการประชุมเสนาบดีมาโดยตลอด เมื่อเปลี่ยนแปลงการปกครองใน พ.ศ. 2475 แล้วจึงมีการโอนกรมพระอาลักษณ์ไปอยู่กับคณะรัฐมนตรี (ปัจจุบันคือ กองอาลักษณ์และเครื่องราชอิสริยาภรณ์ สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี) เหลือแต่กรมราชเลขาธิการ[3] (ปัจจุบันคือ กรมราชเลขานุการในพระองค์ สังกัดสำนักพระราชวัง)
รายพระนามเสนาบดีกระทรวงมุรธาธรแก้ไข
| ลำดับ (สมัย) |
รูป | รายนาม | เริ่มวาระ | สิ้นสุดวาระ |
| 1 |  |
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนพิทยลาภพฤฒิธาดา | พ.ศ. 2436 | พ.ศ. 2440 |
| 2 |  |
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ | พ.ศ. 2455 | 28 มิถุนายน พ.ศ. 2466 |
| 3 | .jpg) |
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ | 29 มิถุนายน พ.ศ. 2466 | 23 มีนาคม พ.ศ. 2468 |
อ้างอิงแก้ไข
- ↑ การปฏิรูปการปกครองส่วนกลางของรัชกาลที่ 5
- ↑ ประวัติกระทรวงคมนาคม ในระหว่าง พ.ศ.2418 ถึง พ.ศ.2435
- ↑ สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. (2561). ประวัติความเป็นมา. สืบค้นจาก https://www2.soc.go.th/?page_id=159