การลงประชามติแยกเป็นเอกราช

การลงประชามติแยกเป็นเอกราช (อังกฤษ: Independence referendum) คือ การลงประชามติประเภทหนึ่งซึ่งพลเมืองในดินแดนหนึ่งตัดสินว่าดินแดนนั้นควรเป็นประเทศเอกราชใหม่หรือไม่

การลงประชามติเอกราชติมอร์ตะวันออก ในปี 1999

การลงประชามติแยกซูดานใต้เป็นเอกราช ในปี 2011

ขั้นตอน

การลงประชามติในอดีต

รัฐที่เสนอ	ปี	อดีตรัฐ	ฝ่ายข้างมาก	เอกราช	การรับรอง	หมายเหตุ
ชิลี	1817	สเปน
ไลบีเรีย	1846	สหรัฐ
แมรีแลนด์	1853	สหรัฐ
นอร์เวย์	1905	สวีเดน-นอร์เวย์
ไอซ์แลนด์​	1918	เดนมาร์ก
เวสเทิร์นออสเตรเลีย	1933	ออสเตรเลีย				รัฐสภาแห่งสหราชอาณาจักรเพิกเฉยผลการลงประชามติ
กัมพูชา​	1945	ฝรั่งเศส​
มองโกเลีย	1945	จีน​
หมู่เกาะแฟโร	1946	เดนมาร์ก				การประกาศเอกราชถูกเดนมาร์กบอกล้าง
นิวฟันด์แลนด์​	1948	บริเตนใหญ่
นาคาแลนด์​	1951	อินเดีย				ไม่ได้รับการรับรองโดยรัฐบาลอินเดีย
ซาร์	1955	ฝรั่งเศส				ต่อมาดินแดนตกเป็นของเยอรมนีตะวันตก
แคเมอรูน​	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
สาธารณรัฐแอฟริกากลาง	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
ชาด	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
คอโมโรส	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
สาธารณรัฐคองโก	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
ดาโฮมีย์	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
จิบูตี	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
เฟรนช์พอลินีเชีย	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
กาบอง	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
กินี	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
โกตดิวัวร์	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
มาดากัสการ์	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
มาลี	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
มอริเตเนีย	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
นิวแคลิโดเนีย	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
ไนเจอร์	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
แซงปีแยร์และมีเกอลง	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
เซเนกัล	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
อัปเปอร์วอลตา	1958	ฝรั่งเศส				การลงประชามติตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ไม่มีการลงคะแนนเพื่อการเป็นเอกราช
ซามัว	1961	นิวซีแลนด์
แอลจีเรีย	1962	ฝรั่งเศส
มอลตา	1964	บริเตนใหญ่
โรดีเชีย	1964	บริเตนใหญ่
จิบูตี	1967	ฝรั่งเศส
ปวยร์โตรีโก	1967	สหรัฐ
ปาปัวตะวันตก	1969	อินโดนีเซีย				คำถามถามว่า ปาปัวตะวันตกต้องการสละอำนาจอธิปไตยแก่อินโดนีเซียหรือไม่
หมู่เกาะนอร์เทิร์นมาเรียนา	1969	สหรัฐ				ส่วนใหญ่ลงคะแนนให้รวมกับกวม​
บาห์เรน	1970	บริเตนใหญ่				คำถามถามว่า บาห์เรนต้องการถูกผนวกโดยอิหร่านหรือเป็นเอกราช
ไอร์แลนด์เหนือ	1973	บริเตนใหญ่				การลงประชามติถูกฝ่ายสาธารณรัฐนิยมคว่ำบาตร
นีวเว	1974	นิวซีแลนด์				การลงประชามติที่ว่าด้วยนีวเวควรจะเป็นรัฐร่วมกับนิวซีแลนด์หรือไม่
คอโมโรส	1974	ฝรั่งเศส				โดยประเทศประกาศเอกราชในวันที่ 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2518 ร่วมกับมายอต​ ส่วนที่เหลือยังคงอยู่ภายใต้การปกครองของฝรั่งเศส
ดินแดนหมู่เกาะแปซิฟิก	1975	สหรัฐ				เฉพาะผู้มีสิทธิเลือกตั้งได้ลงคะแนนให้ไมโครนีเซีย​เป็นเอกราช
กวม	1976	สหรัฐ				ส่วนใหญ่ลงคะแนนให้สภาพที่เป็นอยู่ดีขึ้น
อารูบา	1977	เนเธอร์แลนด์				แผนเอกราชสมบูรณ์ถูกล้มเลิกในปี พ.ศ. 2537
จิบูตี	1977	ฝรั่งเศส
เนวิส	1977	เซนต์คริสโตเฟอร์-เนวิส-แองกวิลลา				การลงประชามติจัดขึ้นโดยพรรคปฏิรูปเนวิส แต่ไม่ได้รับการยอมรับจากรัฐบาลเซนต์คิตส์และเนวิส
เซนต์วินเซนต์และเกรนาดีนส์	1979	บริเตนใหญ่				การลงประชามติจัดโดยพรรคแรงงานเซนต์วินเซนต์ ซึ่งนำใต้มิลตัน คาโต้
ควิเบก	1980	แคนาดา
คิสเคย์	1980	แอฟริกาใต้				เช่นเดียวกับบันตูสถาน​ และอื่นๆ ความเป็นเอกราชไม่ได้ถูกรับรองอย่างสมบูรณ์​
กวม	1982	สหรัฐ
ไมโครนีเชีย	1983	สหรัฐ				ไมโครนีเซียกลายเป็นรัฐร่วมของสหรัฐ
หมู่เกาะมาร์แชลล์	1983	สหรัฐ
ปาเลา	1983	สหรัฐ				ผู้ลงคะแนนเห็นชอบว่าควรจะรวมกัยแยกกับสหรัฐ
ปาเลา	1984	สหรัฐ				ผู้ลงคะแนนเห็นชอบว่าควรจะรวมกัยแยกกับสหรัฐ
หมู่เกาะโคโคส	1984	ออสเตรเลีย
หมู่เกาะฟอล์กแลนด์	1986	บริเตนใหญ่
นิวแคลิโดเนีย	1987	ฝรั่งเศส
สโลวีเนีย	1990	ยูโกสลาเวีย
อาร์มีเนีย	1991	สหภาพโซเวียต
อาเซอร์ไบจาน	1991	สหภาพโซเวียต
โครเอเชีย	1991	ยูโกสลาเวีย
เอสโตเนีย	1991	สหภาพโซเวียต
จอร์เจีย	1991	สหภาพโซเวียต
คอซอวา	1991	ยูโกสลาเวีย
ลัตเวีย	1991	สหภาพโซเวียต
ลิทัวเนีย	1991	สหภาพโซเวียต
มาซิโดเนีย	1991	ยูโกสลาเวีย				ได้รับเอกราชในปี 2536
นากอร์โน-คาราบัค	1991	อาเซอร์ไบจาน				นำไปสู่เอกราชโดยพฤตินัย
ยูเครน	1991	สหภาพโซเวียต
ทรานส์นีสเตรีย	1991	มอลโดวา				นำไปสู่เอกราชโดยพฤตินัย
สาธารณรัฐกากาอุซ	1991	สหภาพโซเวียต				นำไปสู่เอกราชโดยพฤตินัย
เติร์กเมนิสถาน	1991	สหภาพโซเวียต
อุซเบกิสถาน	1991	สหภาพโซเวียต
บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา	1992	ยูโกสลาเวีย
มอนเตเนโกร	1992	ยูโกสลาเวีย
เซาท์ออสซีเชีย	1992	จอร์เจีย				นำไปสู่เอกราชโดยพฤตินัย
ตาตาร์สถาน	1992	รัสเซีย				ตาตาร์สถานรวมเข้ากับรัสเซียโดยพฤตินัยในปี 1994 และโดยนิตินัยในปี 2002
เอริเทรีย	1993	เอธิโอเปีย
หมู่เกาะเวอร์จินของสหรัฐ	1993	สหรัฐ
ปวยร์โตรีโก	1993	สหรัฐ
กูราเซา	1993	เนเธอร์แลนด์				เสียงข้างมากลงคะแนนให้มีการปรับโครงสร้างของเนเธอร์แลนด์แอนทิลลีส​
โบแนเรอ	1994	เนเธอร์แลนด์				ส่วนใหญ่เห็นชอบให้รักษาสภาพเดิมที่เป็นอยู่
ซินต์มาร์เติน	1994	เนเธอร์แลนด์				ส่วนใหญ่เห็นชอบให้รักษาสภาพเดิมที่เป็นอยู่
ซาบา	1994	เนเธอร์แลนด์				ส่วนใหญ่เห็นชอบให้รักษาสภาพเดิมที่เป็นอยู่
ซินต์เอิสตาซียึส	1994	เนเธอร์แลนด์				ส่วนใหญ่เห็นชอบให้รักษาสภาพเดิมที่เป็นอยู่
มอลโดวา	1994	—				คำถามถามว่า มอลโดวาควรคงสถานภาพเอกราชหรือไม่
เบอร์มิวดา	1995	บริเตนใหญ่
ควิเบก	1995	แคนาดา
เซอโบร์กา	1995	อิตาลี				ประชาชนลงคะแนน 304 ถึง 4 เพื่อเอกราช โดยส่วนใหญ่ถือว่าเป็นประเทศจำลอง​มากกว่าเป็นรัฐโดยพฤตินัย​
เกาะอ็องฌูอ็อง	1997	คอโมโรส				เกาะอ็องฌูอ็องเป็นอิสระโดยพฤตินัยจนถึงปี ค.ศ. 2001
เนวิส	1998	เซนต์คิตส์และเนวิส				แม้ว่า 62% ของผู้ลงคะแนนจะเห็นชอบให้มีแยกตัวเอ็นเอกราช แต่คะแนนยังไม่เกินสองในสาม (67%) ของคะแนนเสียงทั้งหมด
ปวยร์โตรีโก	1998	สหรัฐ
ติมอร์-เลสเต	1999	อินโดนีเซีย				สหประชาชาติ​จัดการลงประชามติ ได้รับเอกราชในปี 2545
ซินต์มาร์เติน	2000	เนเธอร์แลนด์				ส่วนใหญ่เห็นชอบให้เป็นประเทศองค์ประกอบ​ของราชอาณาจักรเนเธอร์แลนด์
โซมาลีแลนด์	2001	โซมาเลีย
โบแนเรอ	2004	เนเธอร์แลนด์				ส่วนใหญ่เห็นชอบให้เป็นประเทศองค์ประกอบ​ของราชอาณาจักรเนเธอร์แลนด์
ซาบา	2004	เนเธอร์แลนด์				ส่วนใหญ่เห็นชอบให้ใช้รัฐธรรมนูญเดียวกันกับเนเธอร์แลนด์
เคอร์ดิสถาน	2005	อิรัก
กูราเซา	2005	เนเธอร์แลนด์				ส่วนใหญ่เห็นชอบให้เป็นประเทศองค์ประกอบ​ของราชอาณาจักรเนเธอร์แลนด์
ซินต์เอิสตาซียึส	2005	เนเธอร์แลนด์				ส่วนใหญ่เห็นชอบให้เป็นส่วนที่เหลือของเนเธอร์แลนด์แอนทิลลีส​
มอนเตเนโกร	2006	เซอร์เบียและมอนเตเนโกร
เซาท์ออสซีเชีย	2006	จอร์เจีย				คำถามถามว่า เซาท์ออสซีเซียควรคงสถานภาพเอกราชโดยพฤตินัยหรือไม่
ทรานส์นีสเตรีย	2006	มอลโดวา				คำถามถามว่า ทรานส์นีสเตรียควรคงสถานภาพเอกราชโดยพฤตินัยหรือไม่
โตเกเลา	2006	นิวซีแลนด์				แม้ว่า 60% ของผู้ลงคะแนนจะเห็นชอบให้มีแยกตัวเอ็นเอกราช แต่คะแนนยังไม่เกินสองในสาม (67%) ของคะแนนเสียงทั้งหมด
โตเกเลา	2007	นิวซีแลนด์				แม้ว่า 66% ของผู้ลงคะแนนจะเห็นชอบให้มีแยกตัวเอ็นเอกราช แต่คะแนนยังไม่เกินสองในสาม (67%) ของคะแนนเสียงทั้งหมด
บาสก์	2008	สเปน	—			ถูกสเปนยับยั้ง
กรีนแลนด์	2008	เดนมาร์ก				การลงประชามติไม่มีผลผูกพันและนำไปสู่การถกเถียงในประเด็นการปกครองตนเองของกรีนแลนด์
ทมิฬอีฬัม	2009	ศรีลังกา				การลงประชามติอย่างไม่เป็นทางการ และไม่ได้รับการรับรองโดยรัฐบาลศรีลังกา
ซูดานใต้	2011	ซูดาน
ปวยร์โตรีโก	2012	สหรัฐ
ไครเมีย	2014	ยูเครน				นำไปสู่การผนวกไครเมียโดยประเทศรัสเซีย
โดเนตสค์	2014	ยูเครน				คำถามถามว่า สาธารณรัฐประชาชนโดเนตสค์ควรคงสถานภาพเอกราชโดยพฤตินัยหรือไม่
ลูฮันสค์	2014	ยูเครน				คำถามถามว่า สาธารณรัฐประชาชนลูฮันสค์ควรคงสถานภาพเอกราชโดยพฤตินัยหรือไม่
เวเนโต	2014	อิตาลี
สกอตแลนด์	2014	บริเตนใหญ่
กาตาลุญญา	2014	สเปน
ซินต์เอิสตาซียึส	2014	เนเธอร์แลนด์				คนส่วนใหญ่เห็นชอบให้เป็นประเทศองค์ประกอบ​ของราชอาณาจักรเนเธอร์แลนด์ แต่ผลที่ได้ในระดับต่ำทำให้ผลการตรวจสอบไม่ถูกต้อง
เซาท์บราซิล	2016	บราซิล
ปวยร์โตรีโก	2017	สหรัฐ
เคอร์ดิสถาน	2017	อิรัก
กาตาลุญญา	2017	สเปน
เซาท์บราซิล	2017	บราซิล
นิวแคลิโดเนีย	2018	ฝรั่งเศส				ดู ข้อตกลงนูเมอา
เกาะบูเกนวิลล์	2019	ปาปัวนิวกินี		ขึ้นอยู่กับการเจรจา
นิวแคลิโดเนีย	2020	ฝรั่งเศส				ดู ข้อตกลงนูเมอา
นิวแคลิโดเนีย	2021	ฝรั่งเศส
ซาปอริฌเฌีย	2022	ยูเครน		เป็นที่ถกเถียง
แคร์ซอน	2022	ยูเครน		เป็นที่ถกเถียง

การลงประชามติเอกราชที่คาดหมาย

รัฐที่เสนอ	วันที่	รัฐปัจจุบัน	การรับรอง	หมายเหตุ
นิวแคลิโดเนีย	2022	ฝรั่งเศส		หากสภาแห่งนิวแคลิโดเนียลงคะแนนให้มี เป็นเพียงการวางแผนเท่านั้น
ชุก	2022	ไมโครนีเชีย

ดูเพิ่ม

• การลงประชามติ