ทางยกระดับอุตราภิมุข

ทางยกระดับในประเทศไทย
(เปลี่ยนทางจาก ดอนเมืองโทลล์เวย์)

ทางยกระดับอุตราภิมุข หรือ ดอนเมืองโทลล์เวย์ หรือที่คนทั่วไปเรียกว่า โทลล์เวย์ เป็นทางด่วนสายหนึ่งที่อยู่ในความรับผิดชอบของกรมทางหลวง และบริษัท ทางยกระดับดอนเมือง จำกัด (มหาชน) โดยมีการแบ่งการบริหารจัดการทางยกระดับเป็น 2 ส่วน ได้แก่ ทางยกระดับดินแดง–ดอนเมือง เป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 31 และเป็นทางหลวงสัมปทาน และส่วนทางยกระดับอนุสรณ์สถาน−รังสิต เป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 มีแนวสายทางเริ่มจากบริเวณเขตพญาไท กรุงเทพมหานคร แล้วสิ้นสุดเส้นทางที่อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี รวมระยะทางทั้งสิ้น 28.224 กิโลเมตร[1] โดยเปิดให้บริการเป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ 14 ธันวาคม พ.ศ. 2537

ทางยกระดับอุตราภิมุข ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 31 (เก็บค่าผ่านทาง) ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 38 (ทางยกระดับฯ ช่วงอนุสรณ์สถาน-รังสิต)
ทางยกระดับอุตราภิมุข
ดอนเมืองโทลล์เวย์
Don Mueang Airport, Thailand - Roads and bridges in front of the domestic terminal.JPG
ทางยกระดับอุตราภิมุขซ้อนอยู่บนถนนวิภาวดีรังสิต
ข้อมูลของเส้นทาง
ความยาว28.224 กิโลเมตร (17.538 ไมล์)
มีขึ้นเมื่อพ.ศ. 2537–ปัจจุบัน
ประวัติแล้วเสร็จเมื่อ พ.ศ. 2541
ทางหลวงที่เป็น
ส่วนประกอบ
  • ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 31 (เก็บค่าผ่านทาง) ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 31 (ช่วงดินแดง–อนุสรณ์สถานแห่งชาติ)
  • ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 38 (ทางยกระดับฯ ช่วงอนุสรณ์สถาน-รังสิต) ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 38 (ช่วงอนุสรณ์สถานแห่งชาติ–รังสิต)
ทางแยกที่สำคัญ
ปลายทางทิศใต้ทางพิเศษเฉลิมมหานคร ทางพิเศษเฉลิมมหานคร ในเขตพญาไท กรุงเทพฯ
ปลายทางทิศเหนือ ทล.พ.5 (โครงการในอนาคต) ใน อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี
ตำแหน่งที่ตั้ง
ประเทศไทย
ระบบทางหลวง

ประวัติ

แก้

วัตถุประสงค์ของการก่อสร้างทางยกระดับอุตราภิมุข คือ การแก้ปัญหาการจราจรบนถนนวิภาวดีรังสิตและถนนพหลโยธิน โดยในระยะแรก กรมทางหลวงมีโครงการที่จะขยายช่องจราจรของถนนวิภาวดีรังสิต เพื่อเป็นการรองรับการสัญจรของรถยนต์ที่จะไปยังท่าอากาศยานดอนเมือง ซึ่งการจราจรบนถนนวิภาวดีรังสิตมีแนวโน้มที่สูงขึ้นทุกวัน จนติดขัดในช่วงเวลาเร่งด่วน แต่อุปสรรคของการขยายช่องจราจรคือ มีบ้านเรือนตั้งอยู่ริมเส้นทางเป็นจำนวนมาก จนไม่สามารถขยายช่องจราจรได้ กรมทางหลวงจึงมีแนวคิดที่จะสร้างเป็นทางยกระดับซ้อนทับบนถนน โดยใช้พื้นที่เกาะกลางถนนเพื่อรองรับโครงสร้าง แต่เนื่องจากในขณะนั้นงบประมาณของกรมทางหลวงมีไม่เพียงพอ จึงได้เสนอให้เอกชนได้เข้าร่วมประมูลโครงการเพื่อบริหารจัดการ โดยบริษัท ทางยกระดับดอนเมือง ได้ชนะประมูล และบริหารเส้นทางมาจนถึงปัจจุบัน

ตำนานยักษ์แบกเสา

แก้

เมื่อปี พ.ศ. 2535 ที่เริ่มมีการก่อสร้างทางยกระดับอุตราภิมุขขึ้น ซึ่งในระหว่างการก่อสร้างก็เกิดอุปสรรคขึ้นมากมาย ไม่ราบรื่นและติดขัด จนกระทั่งช่วงที่จะทำการยกเสาต้นนี้ขึ้น ก็เกิดอุปสรรคขึ้นอีก ทำอย่างไรก็ยกเสาไม่ขึ้น พอสร้างมาถึงห้าแยกลาดพร้าว ต้องสร้างทางยกระดับเหินข้ามแยกลาดพร้าว แต่สร้างเสาและคานได้ไม่กี่วันก็พังลงมาทับคนเสียชีวิต ซึ่งเกิดเหตุการณ์แบบนี้อยู่หลายครั้ง ทั้งที่ทำถูกต้องตามหลักวิศวกรรมทุกประการ ทำให้สร้างต่อไม่ได้ และมีคนงานเสียชีวิตจำนวนมาก เสายกขึ้นไม่ได้ โดยที่แยกอื่น ๆ ไม่มีปัญหาแบบแยกลาดพร้าว จนกระทั่งมีผู้แนะนำให้ปั้นรูปยักษ์แบกถนนไว้ที่เสาเพื่อแก้เคล็ด ทางโครงการจึงได้ขอให้กรมศิลปากรช่วยปั้นยักษ์สองตนขึ้นมา โดยการแกะสลักยักษ์ทำท่าแบกเสา ปรากฏว่าเกิดเรื่องเหลือเชื่อขึ้นอย่างมาก เพราะเมื่อแกะสลักรูปยักษ์เสร็จ เสาต้นนั้นก็ยกขึ้นได้อย่างง่ายดาย และสถานะการเงินของโครงการดีขึ้นอย่างไม่น่าเชื่อ ผู้คนต่างใช้งานทางด่วนแห่งนี้มากขึ้น และไม่ค่อยมีอุบัติเหตุอย่างเมื่อก่อน และในปัจจุบันยักษ์แบกเสาก็ยังคงอยู่ที่เดิม โดยมี 2 จุด ได้แก่ ทางลงสะพานข้ามแยกสุทธิสารฝั่งขาออก 1 ตน และ ทางลงสะพานข้ามห้าแยกลาดพร้าวฝั่งขาเข้า 1 ตน[2]

รายละเอียดของเส้นทาง

แก้
 
ทางยกระดับอุตราภิมุขในเขตพญาไท

ทางยกระดับดินแดง−อนุสรณ์สถานแห่งชาติ

แก้

ทางยกระดับดินแดง−อนุสรณ์สถานแห่งชาติ หรือ ทางยกระดับดินแดง–ดอนเมือง เป็นทางหลวงสัมปทานประเภททางยกระดับ อยู่ในความรับผิดชอบของบริษัท ทางยกระดับดอนเมือง แต่ได้ถูกกำหนดเป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 31 (ถนนวิภาวดีรังสิต) มีระยะทาง 20.897 กิโลเมตร โดยสัญญาสัมปทานจะสิ้นสุดในปี พ.ศ. 2577[3] มีแนวสายทางเริ่มจากปลายทางพิเศษเฉลิมมหานครในเขตพญาไท กรุงเทพมหานคร มุ่งไปทางทิศเหนือ โดยใช้พื้นที่เกาะกลางถนนวิภาวดีรังสิต ตั้งแต่หลักกิโลเมตรที่ 5+700 ถึงกิโลเมตรที่ 26+597 ผ่านท่าอากาศยานดอนเมือง แล้วสิ้นสุดช่วงนี้ที่ทางแยกต่างระดับอนุสรณ์สถานแห่งชาติ โดยเปิดให้บริการในช่วงดินแดง−หลักสี่ เมื่อวันที่ 14 ธันวาคม พ.ศ. 2537 และเปิดให้บริการช่วงหลักสี่−อนุสรณ์สถานแห่งชาติ เมื่อวันที่ 3 ธันวาคม พ.ศ. 2541 พร้อมกันกับช่วงอนุสรณ์สถานแห่งชาติ−รังสิต

ทางยกระดับอนุสรณ์สถานแห่งชาติ−รังสิต

แก้

ทางยกระดับอนุสรณ์สถานแห่งชาติ−รังสิต เป็นทางยกระดับที่เป็นส่วนต่อขยายจากทางยกระดับอุตราภิมุข มีระยะทาง 7.327 กิโลเมตร (4.553 ไมล์) กำหนดเป็น ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 38 อยู่ในความรับผิดชอบของกรมทางหลวง เริ่มต้นบริเวณอนุสรณ์สถานแห่งชาติ ซ้อนอยู่บนถนนวิภาวดีรังสิตตั้งแต่ช่วงกิโลเมตรที่ 26+597 ถึงกิโลเมตรที่ 28+500 และถนนพหลโยธินช่วงกิโลเมตรที่ 28+500 ถึงกิโลเมตรที่ 33+924 และสิ้นสุดบนถนนพหลโยธินบริเวณหน้าโรงกษาปณ์ ในอำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี ทางยกระดับช่วงนี้ไม่มีการเก็บค่าผ่านทาง โดยได้มีการยกเลิกการเก็บเงินค่าธรรมเนียมผ่านทางมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2547[4] จึงกำหนดสถานะให้เป็นทางหลวงแผ่นดิน

ทางขึ้น-ทางลง

แก้

    ทางยกระดับอุตราภิมุข (ดินแดง-รังสิต)

รายชื่อทางออกบน ทิศทาง: ดินแดง-อนุสรณ์สถาน-รังสิต
จังหวัด อำเภอ / เขต กม.ที่ ทางออก ชื่อ จุดหมายปลายทาง หมายเหตุ
    ดินแดง-อนุสรณ์สถาน (ส่วนของ บมจ.ทางยกระดับดอนเมือง)
กรุงเทพมหานครดินแดง0+000ทางขึ้น-ลงดินแดง    ทางยกระดับอุตราภิมุข  ดอนเมือง - บางปะอิน
0+0001 ถนนวิภาวดีรังสิต - ดินแดง
0+0001 ทางพิเศษเฉลิมมหานครท่าเรือ - บางนา - ดาวคะนอง  ทางพิเศษศรีรัชถ.พระราม ๙ - แจ้งวัฒนะ
จตุจักร-ทางขึ้นสุทธิสาร    ทางยกระดับอุตราภิมุขบางเขน - หลักสี่ ดอนเมือง - รังสิต
-9ทางลงสุทธิสาร ถนนวิภาวดีรังสิตสุทธิสาร
-ทางขึ้นลาดพร้าว    ทางยกระดับอุตราภิมุขบางเขน - หลักสี่ - ดอนเมือง - รังสิต
-ทางลงลาดพร้าว ถนนวิภาวดีรังสิตรัชดาภิเษก - สะพานพระราม ๗
-ทางขึ้นรัชดาภิเษก 1    ทางยกระดับอุตราภิมุขดอนเมือง
-ทางขึ้นรัชดาภิเษก 2    ทางยกระดับอุตราภิมุขดอนเมือง
-ทางลงรัชดาภิเษก , ถนนวิภาวดีรังสิต รัชดาภิเษก
บางเขน-ทางเชื่อมงามวงศ์วาน ถนนงามวงศ์วาน – งามวงศ์วาน
-ทางขึ้นบางเขน    ทางยกระดับอุตราภิมุขดอนเมือง
-15ทางลงบางเขน ถนนงามวงศ์วานบางเขน
หลักสี่-ทางลงแจ้งวัฒนะ  ถนนแจ้งวัฒนะ, หลักสี่แจ้งวัฒนะ
-ทางเชื่อมแจ้งวัฒนะ ถนนแจ้งวัฒนะศูนย์ราชการแจ้งวัฒนะ - ปากเกร็ด - แจ้งวัฒนะ
-ทางขึ้นแจ้งวัฒนะ 1    ทางยกระดับอุตราภิมุข, รังสิต - บางปะอิน
-ทางขึ้นแจ้งวัฒนะ 2    ทางยกระดับอุตราภิมุขดอนเมือง - รังสิต
-ทางลงดอนเมือง , ถนนวิภาวดีรังสิต, ดอนเมือง
ดอนเมือง-ทางขึ้นดอนเมือง    ทางยกระดับอุตราภิมุข - ดินแดง - พระราม ๙
-25ทางเชื่อมต่อท่าอากาศยานดอนเมืองเชื่อมต่อ ท่าอากาศยานดอนเมือง
26+597-ทางขึ้นอนุสรณ์สถาน    ทางยกระดับอุตราภิมุขหลักสี่ - ดินแดง
26+59729ทางลงอนุสรณ์สถาน ถนนวิภาวดีรังสิตรังสิต - ลําลูกกา
26+597ด่านเก็บค่าผ่านทางอนุสรณ์สถาน
  อนุสรณ์สถาน-รังสิต (ส่วนของ กรมทางหลวง)
ปทุมธานีธัญบุรี5+400ทางลงต่างระดับรังสิต ทล.346ปทุมธานี -  ถนนรังสิต-นครนายก - นครนายก
5+400ทางขึ้นต่างระดับรังสิต ทางยกระดับอุตราภิมุขดอนเมือง - ดินแดง
7+327ทางขึ้นรังสิต ทางยกระดับอุตราภิมุขดอนเมือง - ดินแดง
7+327ทางลงรังสิต ถนนพหลโยธิน - บางปะอิน
1.000 mi = 1.609 km; 1.000 km = 0.621 mi

ฝั่งขาออกรังสิต

แก้
  • ทางขึ้นดินแดง
  • ทางขึ้นสุทธิสาร
  • ทางขึ้น-ลงลาดพร้าว
  • ทางขึ้นรัชดาภิเษก
  • ทางขึ้นบางเขน
  • ทางขึ้นหลักสี่
  • ทางขึ้นอนุสรณ์สถาน
  • ทางลงรังสิต

ฝั่งขาเข้าดินแดง

แก้
  • ทางขึ้นรังสิต
  • ทางขึ้น-ลงอนุสรณ์สถาน
  • ทางขึ้นดินแดง
  • ทางขึ้นแจ้งวัฒนะ
  • ทางลงบางเขน
  • ทางลงรัชดาภิเษก
  • ทางขึ้น-ลงลาดพร้าว
  • ทางลงสุทธิสาร
  • ทางลงดินแดง

รายชื่อทางแยก และทางต่างระดับ

แก้
รายชื่อทางแยกบน   ทางยกระดับอุตราภิมุข ทิศทาง: ดินแดง-อนุสรณ์สถาน-รังสิต (ส่วนหนึ่งของ   ทางหลวงพิเศษหมายเลข 5 ในอนาคต)
จังหวัด กม.ที่ ชื่อจุดตัด ซ้าย ขวา
    ดินแดง-อนุสรณ์สถาน (ส่วนของ บมจ.ทางยกระดับดอนเมือง)
กรุงเทพมหานคร 4+990 แยกทางด่วนดินแดง เชื่อมต่อจาก:   ทางพิเศษเฉลิมมหานคร ไป พระราม 9, บางนา, ดาวคะนอง
ทางแยกต่างระดับรัชวิภา ทางเชื่อมต่อ   ทางพิเศษประจิมรัถยา (โครงการในอนาคต)
ไป ถนนราชพฤกษ์,   ถนนกาญจนาภิเษก (ตะวันตก)
ไม่มี
ทางเชื่อม ถนนงามวงศ์วาน (ฝั่งขาออกรังสิต)   ถนนงามวงศ์วาน ไป แยกพงษ์เพชร, แยกแคราย   ถนนงามวงศ์วาน ไป มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ทางเชื่อม ถนนแจ้งวัฒนะ (ฝั่งขาออกรังสิต)   ถนนแจ้งวัฒนะ ไป ปากเกร็ด   ถนนแจ้งวัฒนะ ไป บรรจบถนนรามอินทรา, มีนบุรี
ทางเชื่อม ท่าอากาศยานดอนเมือง (ฝั่งขาออกรังสิต) ไม่มี เข้า   ท่าอากาศยานดอนเมือง
26+597 ด่านเก็บค่าผ่านทางอนุสรณ์สถาน ตรงไป:   ทางยกระดับอุตราภิมุข (ส่วนของกรมทางหลวง) ไปรังสิต
  อนุสรณ์สถาน-รังสิต (ส่วนของกรมทางหลวง)
กรุงเทพมหานคร 0+000
(26+597 ของ  )
ด่านเก็บค่าผ่านทางอนุสรณ์สถาน เชื่อมต่อจาก:     ทางยกระดับอุตราภิมุข (ส่วนของ บมจ.ทางยกระดับดอนเมือง) จากดินแดง, ดอนเมือง
ปทุมธานี 5+400
(31+997 ของ  )
ทางเชื่อมแยกต่างระดับรังสิต (ฝั่งขาออกรังสิต)   ทล.346 ไป ปทุมธานี   ทล.305 ไป นครนายก
7+327
(33+924 ของ  )
ทางขึ้น-ลงรังสิต (สิ้นสุดทางยกระดับ) ตรงไป:   ถนนพหลโยธิน (ลงจากทางยกระดับ) ไป อ.บางปะอิน
ตรงไป:   ทางหลวงพิเศษหมายเลข 5 (โครงการในอนาคต) ไป นครสวรรค์
      สะพาน              กำลังก่อสร้างหรือโครงการในอนาคต

โครงการส่วนต่อขยาย

แก้

ปัจจุบันมีโครงการก่อสร้างส่วนต่อขยายทางยกระดับอุตราภิมุข จากโรงกษาปณ์ไปยังประตูน้ำพระอินทร์ เพื่อไปบรรจบทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 32 รวมถึงทางเชื่อมต่อทางหลวงพิเศษหมายเลข 6 ที่ทางแยกต่างระดับบางปะอิน 1 อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ระยะทาง 18 กิโลเมตร และเมื่อรวมกับโครงการเดิมจะมีระยะทางทั้งสิ้น 46.224 กิโลเมตร[5] โดยภายหลังได้รวมส่วนต่อขยายนี้เข้าเป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงพิเศษหมายเลข 5[6] ซึ่งปัจจุบันโครงการนี้ผ่านความเห็นชอบของคณะกรรมการนโยบายการร่วมทุนระหว่างภาครัฐและเอกชนเป็นที่เรียบร้อยแล้ว[7]

นอกจากนี้ยังมีโครงการเชื่อมต่อกับทางพิเศษประจิมรัถยา ที่ทางแยกต่างระดับรัชวิภา เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร ระยะทาง 2 กิโลเมตร เพื่อเป็นทางลัดสำหรับผู้ที่ต้องการเดินทางไปยังท่าอากาศยานดอนเมือง, สถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์, หมอชิต 2 และผู้ที่ต้องการเดินทางข้ามฝั่งภายในกรุงเทพมหานคร สามารถสัญจรได้สะดวกมากยิ่งขึ้น

อ้างอิง

แก้
  1. "แผนที่เส้นทาง". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-11-14. สืบค้นเมื่อ 2014-10-13.
  2. ตำนานยักษ์แบกเสา บนถนนวิภาวดีรังสิต - ทีนิวส์
  3. สัญญาสัมปทานทางหลวงในทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 31 หน้า 55
  4. กฎกระทรวงว่าด้วยการยกเลิกการจัดเก็บค่าธรรมเนียม
  5. "เกาะติดเมกะโปรเจ็กต์: ส่วนต่อขยายดอนเมืองโทลล์เวย์ (รังสิต-บางปะอิน)". ฐานเศรษฐกิจ. 13 พฤษภาคม 2561. สืบค้นเมื่อ 13 พฤษภาคม 2561. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
  6. The Bangkok Insight (26 สิงหาคม 2562). "'กรมทางหลวง' ยืนยันโครงการขยายดอนเมืองโทลล์เวย์ถึงบางปะอิน จะไม่มี 'ค่าโง่'". www.thebangkokinsight.com. สืบค้นเมื่อ 24 พฤศจิกายน 2562. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
  7. "ผ่านฉลุย บอร์ด PPP เคาะต่อขยายดอนเมืองโทลล์เวย์ รังสิต-บางปะอิน 3.1 หมื่นล". ฐานเศรษฐกิจ. 2023-03-03. สืบค้นเมื่อ 2023-03-18.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)

แหล่งข้อมูลอื่น

แก้