แม่น้ำโขง
บทความนี้ยังต้องการเพิ่มแหล่งอ้างอิงเพื่อพิสูจน์ความถูกต้อง |
แม่น้ำโขง (พม่า: မဲခေါင်မြစ်; ลาว: ແມ່ນ້ຳຂອງ; เขมร: ទន្លេមេគង្គ; เวียดนาม: Mê Kông ;ไทยถิ่นเหนือ:
) มีต้นกำเนิดจากเทือกเขาหิมาลัย เกิดจากการละลายของหิมะและน้ำแข็งบริเวณที่ราบสูงทิเบต ในบริเวณตอนเหนือของทิเบต ผ่านประเทศจีน ประเทศพม่า ประเทศลาว เริ่มไหลผ่านดินแดนประเทศไทยที่บริเวณสบรวก สามเหลี่ยมทองคำ อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย และไหลไปทางทิศตะวันออก ผ่านอำเภอเชียงของ ก่อนไหลเข้าประเทศลาวที่แก่งผาได อำเภอเวียงแก่น จังหวัดเชียงราย [2] จึงนับเป็นจุดสุดท้ายของแม่น้ำโขงที่ผ่านดินแดนภาคเหนือของไทย รวมความยาวช่วงที่ไหลผ่านพรมแดนกั้นไทย-ลาว ที่จังหวัดเชียงราย เป็นระยะทางประมาณ 180 กิโลเมตร ก่อนที่จะไหลวกกลับเข้ามายังดินแดนไทยอีกครั้งหนึ่งที่บ้านท่าดีหมี อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย จังหวัดหนองคาย จังหวัดบึงกาฬ จังหวัดนครพนม จังหวัดมุกดาหาร จังหวัดอำนาจเจริญ จังหวัดอุบลราชธานี เป็นพรมแดนกั้นระหว่างไทย-ลาว ผ่านดินแดนภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย รวมความยาวช่วงที่ไหลผ่านพรมแดนกั้นไทย-ลาว เป็นระยะทางประมาณ 800 กิโลเมตร แล้วเข้าสู่ประเทศกัมพูชา ที่หมู่บ้านอินนัง ทางภาคเหนือของกัมพูชา แล้วไหลผ่านจังหวัดสตึงแตรง จังหวัดกระแจะ จังหวัดกำปงจาม กรุงพนมเปญ และไหลเข้าเขตประเทศเวียดนามที่หมู่บ้านวินฮือ ไหลลงสู่ทะเลจีนใต้ มีความยาวทั้งหมด 4,909 กิโลเมตร เป็นความยาวในประเทศจีน 2,130 กิโลเมตร
| แม่น้ำโขง | |
|---|---|
 | |
 บริเวณลุ่มน้ำของแม่น้ำโขง | |
| ที่ตั้ง | |
| ประเทศ | |
| ลักษณะทางกายภาพ | |
| ต้นน้ำ | ลาไซ่ก้งหม่า (拉赛贡玛) |
| • ตำแหน่ง | เขากั๋วจงมู่ฉา (果宗木查) อำเภอจ๋าตัว จังหวัดปกครองตนเองชนชาติทิเบต ยฺวี่ชู่ มณฑลชิงไห่ ประเทศจีน |
| • พิกัด | 33°42.5′N 94°41.7′E / 33.7083°N 94.6950°E |
| • ระดับความสูง | 5,224 เมตร (17,139 ฟุต) |
| ปากน้ำ | สามเหลี่ยมปากแม่น้ำโขง |
• ตำแหน่ง | ประเทศเวียดนาม |
• พิกัด | 10°11′N 106°45′E / 10.19°N 106.75°E |
• ระดับความสูง | 0 เมตร (0 ฟุต) |
| ความยาว | 4,350 กิโลเมตร (2,700 ไมล์) |
| พื้นที่ลุ่มน้ำ | 795,000 ตารางกิโลเมตร (307,000 ตารางไมล์)[1] |
| อัตราการไหล | |
| • ตำแหน่ง | สามเหลี่ยมปากแม่น้ำโขง ทะเลจีนใต้ |
| • เฉลี่ย | 16,000 m3/s (570,000 cu ft/s) |
| • ต่ำสุด | 1,400 m3/s (49,000 cu ft/s) |
| • สูงสุด | 39,000 m3/s (1,400,000 cu ft/s) |
| ลุ่มน้ำ | |
| ลำน้ำสาขา | |
| • ซ้าย | ซแรป็อก, น้ำคาน, น้ำทา, น้ำอู |
| • ขวา | มูล, โตนเลสาบ, กก, รวก |
ช่วงที่แม่น้ำไหลผ่านมีชื่อเรียกเป็นภาษาของไทลื้อ ซึ่งเป็นชนชาติที่อาศัยอยู่ริมแม่น้ำโขงอย่างหนาแน่นในดินแดนสิบสองปันนาว่า แม่น้ำของ คนจีนทั่วไปเรียกว่า แม่น้ำหลานชาง หรือ หลานชางเจียง (จีนตัวย่อ: 澜沧江; จีนตัวเต็ม: 瀾滄江; พินอิน: Láncāngjiāng) จากชื่อของอาณาจักรลาวล้านช้าง เมื่อไหลผ่านเข้าเขตประเทศพม่า และ ประเทศลาว เรียกว่า แม่น้ำของ รวมถึงคำเมืองล้านนาเรียก น้ำของ และภาษาว้าเรียก กรอง (Grong หรือ Groung) เช่นกัน ส่วนในภาษาไทยเรียกว่า แม่น้ำโขง ไหลผ่าน 6 ประเทศ คือ จีน พม่า ไทย ลาว กัมพูชา และเวียดนาม ก่อนออกสู่ทะเลจีนใต้ และเมื่อไหลผ่านเข้าเขตสิบสองปันนา ประเทศพม่า และประเทศลาว เรียกว่า แม่น้ำของ ในภาษาไทยเรียกว่า แม่น้ำโขง
ลักษณะสำคัญของแม่น้ำโขงคือ มีตลิ่งที่สูงชันมากทั้งสองฝั่ง ไหลเลี้ยวเลาะไปตามไหล่เขา กระแสน้ำจะไหลจากทางเหนือลงสู่ทางใต้ตลอดทั้งปี ระดับน้ำในฤดูฝนกับฤดูแล้งจะมีความแตกต่างกันอย่างมาก ความเร็วของกระแสน้ำขึ้นอยู่กับแต่ละฤดูกาล ดินในแม่น้ำโขงเป็นดินทราย มีเกาะแก่งน้อยใหญ่กว่าหนึ่งร้อยแห่งเรียงรายตลอดแม่น้ำ การที่แม่น้ำโขงไหลผ่านหลายประเทศเช่นเดียวกับแม่น้ำดานูบในยุโรป ทำให้บางคนเรียกว่าแม่น้ำนานาชาติ และทำให้ได้รับการขนานนามว่า แม่น้ำดานูบตะวันออก
นอกจากนี้ ในประเทศจีน แม่น้ำโขงยังเป็น 1 ในแม่น้ำ 3 สาย ที่ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลก ร่วมกับแม่น้ำแยงซีและแม่น้ำสาละวินในเขตพื้นที่มณฑลยูนนาน ภายใต้ชื่อ พื้นที่คุ้มครองแม่น้ำขนานสามสายแห่งยูนนาน พื้นที่ดังกล่าวนับได้ว่าเป็นสถานที่แห่งหนึ่งบนโลกที่มีความอุดมสมบูรณ์และความหลายหลายทางชีวภาพสูง
สัตว์น้ำขนาดใหญ่ที่มีความสำคัญและพบได้เฉพาะในแม่น้ำโขงได้แก่ ปลาบึก
แม่น้ำโขงกับความเชื่อพื้นบ้าน
แก้คนไทย และคนลาวมีความเชื่อว่า พญานาคอาศัยอยู่ในแม่น้ำโขง ตำนานพญานาคที่เกี่ยวข้องกับแม่น้ำโขงก็เช่น ตำนานวังนาคินทร์คำชะโนด
นอกจากนี้ ทุกวันออกพรรษาจะมีประชาชนจำนวนมากไปเยือนริมฝั่งแม่น้ำโขงในประเทศไทย แถบอำเภอโพนพิสัย จังหวัดหนองคาย เพื่อดูปรากฏการณ์บั้งไฟพญานาค ซึ่งสร้างรายได้ให้แก่จังหวัดเป็นอย่างมาก จังหวัดที่มีปรากฏการณ์บั้งไฟพญานาคที่มีประชาชนนิยมไปเฝ้าดูมากที่สุด คือ จังหวัดหนองคาย ซึ่งในช่วงระยะเวลาหลายปีที่ผ่านมา มีกลุ่มนักวิจัยจากหลายสถาบันได้ออกมาชี้ชัด หรือหาหลักฐานอธิบายปรากฏการณ์ดังกล่าว ว่าเกิดจากกลุ่มก๊าซธรรมชาติที่มีอยู่ในแม่น้ำโขง อาทิเช่น แก๊สมีเทน เป็นต้น แต่ก็ยังมิได้มีหลักฐานชี้ชัดเป็นที่แน่นอน ว่าเหตุการณ์ดังกล่าว เกิดจากการกระทำของพญานาค หรือ เกิดจากการกระทำของธรรมชาติ
แหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญสำหรับการชมภูมิทัศน์ของลำน้ำโขงที่มีชื่อเสียงได้แก่ บริเวณสามเหลี่ยมทองคำ ตอนบนของจังหวัดเชียงราย ซึ่งเป็นบริเวณที่เป็นรอยต่อระหว่างพรมแดน 3 ประเทศ ได้แก่ ไทย ลาว และพม่า
ลำน้ำสาขา
แก้ลำน้ำสาขาซึ่งไหลลงแม่น้ำโขงทั้งทางตรงและทางอ้อม แบ่งตามระบบลุ่มน้ำประธาน ประกอบด้วย
|
|
สะพานข้ามแม่น้ำโขง
แก้
ภายในประเทศจีน
แก้- สะพาน Lan Cang และ Lushi
- สะพาน S323
พรมแดนระหว่างจีน-ลาว
แก้- สะพานมิตรภาพลาว-จีน (โครงการ)
พรมแดนระหว่างพม่า-ลาว
แก้พรมแดนระหว่างไทย-ลาว
แก้- สะพานมิตรภาพไทย–ลาว 1 (หนองคาย–เวียงจันทน์)
- สะพานมิตรภาพไทย–ลาว 2 (มุกดาหาร–สะหวันนะเขต)
- สะพานมิตรภาพไทย–ลาว 3 (นครพนม–คำม่วน)
- สะพานมิตรภาพไทย–ลาว 4 (เชียงของ–ห้วยทราย)
- สะพานมิตรภาพไทย–ลาว 5 (บึงกาฬ–บอลิคำไซ) (โครงการ)
- สะพานมิตรภาพไทย–ลาว 6 (นาตาล–ละคอนเพ็ง) (โครงการ)
- สะพานมิตรภาพไทย–ลาว 7 (เลย–แขวงเวียงจันทน์) (โครงการ)
- สะพานมิตรภาพไทย–ลาว 8 (อุบลราชธานี–จำปาศักดิ์) (โครงการ)
ภายในประเทศลาว
แก้- สะพานไชยบุรี-หลวงพระบาง
- สะพานมิตรภาพลาว-ญี่ปุ่น (สะพานปากเซ)
- สะพานเมืองของ
- สะพานอุดมไซ
- สะพานมิตรภาพลาว-เวียดนาม 2 (โครงการ)
ภายในประเทศกัมพูชา
แก้- สะพาน Prek Tamak
- สะพานคิซุนะ
- สะพาน Takhmao
- สะพาน Prek Kdam
- สพานสึบาสา
พรมแดนระหว่างกัมพูชา-ลาว
แก้- สะพานมิตรภาพลาว-กัมพูชา (โครงการ)
ภายในประเทศเวียดนาม
แก้- สะพานเกิ่นเทอ (ข้ามแม่น้ำบาสัก - แม่น้ำสาขาของแม่น้ำโขง)
- สะพาน Mỹ Thuận
- สะพาน Rạch Miễu
เขื่อนกั้นแม่น้ำโขง
แก้ภายในประเทศจีน
แก้- เขื่อนม่านวาน
- เขื่อนดาเชาชาน
- เขื่อนเซียววาน
- เขื่อนจิงฮอง
- เขื่อนอู่น่งหลง
- เขื่อนนัวซาดู
- เขื่อนกองกัวเคียว
- เขื่อนลิตี้ (กำลังก่อสร้าง)
- เขื่อนเหมียวอวี (กำลังก่อสร้าง)
- เขื่อนหวงเติ้ง (กำลังก่อสร้าง)
- เขื่อนต้าฮัวเคียว (กำลังก่อสร้าง)
พรมแดนระหว่างไทย-ลาว
แก้- เขื่อนปากชม (โครงการ)
- เขื่อนบ้านกุ่ม (โครงการ)
ภายในประเทศลาว
แก้- เขื่อนไซยะบุรี
- เขื่อนดอนสะโฮง (กำลังก่อสร้าง)
ภายในประเทศกัมพูชา
แก้- เขื่อนสตึงเตรง (โครงการ)
- เขื่อนสมโบร์ (โครงการ)
ความสัมพันธ์ทางสื่อสารมวลชนกับชีวิตชาวแม่น้ำโขง
แก้Mekong Community TV (MCTV)
แก้เป็นการเสนอข่าวสารและข้อมูลต่างๆของกลุ่มประเทศลุ่มแม่น้ำโขง ออกอากาศในข่าวภาคค่ำทาง สถานีโทรทัศน์ไอทีวี และ สถานีโทรทัศน์ทีไอทีวี ในประเทศไทย ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2548 ถึง พ.ศ. 2551 โดยได้ร่วมมือกับสถานีโทรทัศน์แต่ละประเทศบนลุ่มน้ำโขง 5 ประเทศ ตัวแทนประเทศละ 1 สถานี มีดังต่อไปนี้ (ไม่มีตัวแทนจากประเทศพม่า)
- สถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศเวียดนาม (วีทีวี) - ประเทศเวียดนาม
- สถานีวิทยุโทรทัศน์กลางแห่งประเทศจีน (ซีซีทีวี) - ประเทศจีน
- สถานีโทรภาพแห่งชาติลาว (สทล.- แอลเอ็นทีวี) - ประเทศลาว
- สถานีโทรทัศน์กองยุทธพลเขมรภูมินทร์ (ช่อง 5) - ประเทศกัมพูชา
- สถานีโทรทัศน์ไอทีวี และ สถานีโทรทัศน์ทีไอทีวี - ประเทศไทย
รายการแม่น้ำโขง มหานทีแห่งชีวิต
แก้รายการแม่น้ำโขง มหานทีแห่งชีวิต ถือว่าเป็นรายการประเภทสารคดีที่เล่าถึงชีวิตของคนบนผืนแผ่นดินลุ่มน้ำโขง ทั้ง ประเทศ ซึ่งร่วมมือสร้างสารคดี เป็นเวลายาวนานถึง 6 ปี ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2545 ถึง พ.ศ. 2551 จำนวนการออกอากาศมีทั้งสิ้น 20 ตอน โดยในประเทศไทย ออกอากาศในปี พ.ศ. 2551 รายการนี้ ถือว่าเป็นความร่วมมือกันระหว่าง สถานีโทรทัศน์แต่ละประเทศบนลุ่มน้ำโขง 6 ประเทศ ตัวแทนประเทศละ 1 สถานี มีดังต่อไปนี้
- สถานีโทรทัศน์โมเดิร์นไนน์ทีวี (บมจ.อสมท) - ประเทศไทย
- สถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งชาติเมียนมา (MRTV) - ประเทศพม่า
- สถานีโทรภาพแห่งชาติลาว (สทล.- LNTV) - ประเทศลาว
- สถานีโทรทัศน์แห่งประเทศกัมพูชา (ททก.-TVK) - ประเทศกัมพูชา
- สถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศเวียดนาม (วีทีวี) - ประเทศเวียดนาม
- สถานีวิทยุโทรทัศน์กลางแห่งประเทศจีน (ซีซีทีวี) - ประเทศจีน
ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้ |
แม่น้ำโขงกับสถานการณ์สิ่งแวดล้อม
แก้ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิต
แก้ดูที่บทความ ปลาที่พบในลุ่มแม่น้ำโขง
องค์กรแม่น้ำโขง
แก้- คณะกรรมาธิการแม่น้ำโขง (Mekong River Commission : MRC)
- ความร่วมมือแม่โขง-ล้านช้าง (Mekong-Lancang Cooperation : MLC)
- หุ้นส่วนลุ่มน้ำโขง-สหรัฐฯ (Mekong-U.S. Partnership : MUSP)
อ้างอิง
แก้- ↑ "River System of the World". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-09-19. สืบค้นเมื่อ 2007-06-16.
- ↑ "ท่องเที่ยวน้ำโขง สัมผัสบรรยากาศหลากหลายที่ "แก่งผาได"". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-07-26. สืบค้นเมื่อ 2019-01-27.
- ↑ ข้อมูลแหล่งน้ำ เก็บถาวร 2007-10-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ศูนย์ปฏิบัติการณ์จังหวัดสระแก้ว
แหล่งข้อมูลอื่น
แก้- แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ แม่น้ำโขง
- ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
- แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
- ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์