รายพระนามพระมหากษัตริย์ล้านนา

บทความรายชื่อวิกิมีเดีย

รายพระนามพระมหากษัตริย์ล้านนา (พ.ศ. 1839 – 2317) ตั้งแต่พญามังรายสถาปนาราชวงศ์มังราย อาณาจักรล้านนา กระทั่งนครเชียงใหม่พ้นจากการประเทศราชของพม่าและตกเป็นประเทศราชของอาณาจักรธนบุรี

กษัตริย์และเจ้าผู้ครอง
แห่งล้านนา
ราชาธิปไตยในอดีต
ตราแผ่นดินล้านนา
พระเจ้าติโลกราช
ครองราชย์ยาวนานที่สุด

ปฐมกษัตริย์ พญามังราย
องค์สุดท้าย โป่มะยุง่วน
สถานพำนัก เวียงแก้ว
ผู้แต่งตั้ง กษัตริย์พม่า (พ.ศ. 2101–2139 / 2158–2171 / 2174–2270 / 2306–2317)
กษัตริย์อยุธยา (พ.ศ. 2139–2158)
เริ่มระบอบ พ.ศ. 1839
สิ้นสุดระบอบ พ.ศ. 2317
อนุสาวรีย์สามกษัตริย์ที่จังหวัดเชียงใหม่. พญามังรายแห่งอาณาจักรล้านนา (กลาง), พญางำเมืองแห่งแคว้นพะเยา (ซ้าย) และพ่อขุนรามคำแหงมหาราชแห่งอาณาจักรสุโขทัย (ขวา)

ราชวงศ์มังราย (พ.ศ. 1839 –2101)

แก้
พระบรมรูป รายพระนาม ช่วงเวลาครองราชย์ ระยะเวลา หมายเหตุ
  พญามังราย พ.ศ. 1839 - 1854 15 ปี พระราชโอรสในพญาลาวเมง กษัตริย์แห่งหิรัญนครเงินยาง
  พญาไชยสงคราม พ.ศ. 1854 - 1868 14 ปี พระราชโอรสในพญามังราย
  พญาแสนพู พ.ศ. 1868 - 1877 9 ปี พระราชโอรสในพญาไชยสงคราม
  พญาคำฟู พ.ศ. 1877 - 1879 2 ปี พระราชโอรสในพญาแสนพู
  พญาผายู พ.ศ. 1879 - 1898 19 ปี พระราชโอรสในพญาคำฟู
  พญากือนา พ.ศ. 1898 - 1928 30 ปี พระราชโอรสในพญาผายู
  พญาแสนเมืองมา พ.ศ. 1929 - 1945 16 ปี พระราชโอรสพญากือนา
  พญาสามฝั่งแกน พ.ศ. 1945 - 1984 30 ปี พระราชโอรสในพญาแสนเมืองมา
  พระเจ้าติโลกราช พ.ศ. 1984 - 2030 46 ปี พระราชโอรสในพญาสามฝั่งแกน
  พญายอดเชียงราย พ.ศ. 2030 - 2038 8 ปี พระโอรสในท้าวบุญเรือง และเป็นพระนัดดาพระเจ้าติโลกราช
  พญาแก้ว พ.ศ. 2038 - 2068 30 ปี พระราชโอรสในพญายอดเชียงราย
  พระเมืองเกษเกล้า พ.ศ. 2068 - 2081 13 ปี พระราชโอรสในพญาแก้วกับพระนางสิริยศวดีเทวี
  ท้าวซายคำ พ.ศ. 2081 - 2086 5 ปี พระราชโอรสในพระเมืองเกษเกล้ากับพระนางจิรประภาเทวี
  พระเมืองเกษเกล้า พ.ศ. 2086 - 2088 2 ปี พระราชโอรสในพระเมืองเกษเกล้ากับพระนางจิรประภามหาเทวี
  พระนางจิรประภาเทวี พ.ศ. 2088 - 2089 1 ปี พระมเหสีในพระเมืองเกษเกล้า
  สมเด็จพระไชยเชษฐาธิราช พ.ศ. 2089 - 2090 1 ปี พระราชโอรสในพระยาโพธิสาลราชกับพระนางยอดคำทิพย์
ว่างกษัตริย์ พ.ศ. 2090 - 2094 (4 ปี)
  พระเมกุฏิสุทธิวงศ์(เจ้าขนานแม่กุ) พ.ศ. 2094 - 2101 7 ปี เจ้าฟ้าเมืองนาย เชื้อสายของขุนเครือ พระราชโอรสพญามังราย

เชียงใหม่ภายใต้การปกครองของพม่าครั้งที่ 1 (พ.ศ. 2101 – 2139)

แก้

พระเจ้าบุเรงนองยกกองทัพจะมาตีเชียงใหม่ พระเมกุฏิสุทธิวงศ์ทรงยอมสวามิภักดิ์ โดยยึดใช้ระยะเวลาเพียง 3 วันในการยึดเมืองเชียงใหม่แต่พระเจ้าบุเรงนองก็ทรงให้พระเมกุฏิสุทธิวงศ์ให้ครองเชียงใหม่ต่อไปจนสิ้นสุดพระนางวิสุทธิเทวี พระเจ้าบุเรงนองจึงส่งพระราชโอรสนรธาเมงสอมาครองเชียงใหม่ทำให้ราชวงศ์มังรายสิ้นสุดลง

ราชวงศ์มังราย (พ.ศ. 2101-2121)

แก้
พระบรมรูป รายพระนาม ช่วงเวลาครองราชย์ ระยะเวลา หมายเหตุ
  พระเมกุฏิสุทธิวงศ์(เจ้าขนานแม่กุ) พ.ศ. 2101 - 2107 6 ปี ทรงสวามิภักดิ์ต่อพระเจ้าบุเรงนอง
  สมเด็จเจ้าราชวิศุทธ(พระนางวิสุทธิเทวี) พ.ศ. 2107 - 2121 14 ปี พระราชมารดาในพระเมกุฏิสุทธิวงศ์

ราชวงศ์ตองอู (พ.ศ. 2121-2139)

แก้

พระเจ้าบุเรงนองส่งพระราชโอรสชื่อนรธาเมงสอมาครองเชียงใหม่ เป็นการเริ่มต้นราชวงศ์ตองอูเชียงใหม่

พระบรมรูป รายพระนาม ช่วงเวลาครองราชย์ ระยะเวลา หมายเหตุ
  สาวัตถีนรถามังคะยอ(นรธาเมงสอ) พ.ศ. 2121 - 2139- 18 ปี พระโอรสในพระเจ้าบุเรงนองกับพระนางราชเทวีแห่งหงสาวดี

เชียงใหม่ในฐานะประเทศราชของอยุธยา (พ.ศ. 2139 – 2158)

แก้

สมเด็จพระนเรศวรมหาราชแห่งกรุงศรีอยุธยา ยกทัพมาตีแคว้นล้านนาเมื่อ พ.ศ. 2127 นรธาเมงสอต่อสู้มิได้ จึงทรงยอมสวามิภักดิ์เป็นประเทศราชในปี พ.ศ. 2139[1]

ราชวงศ์ตองอู (พ.ศ. 2139-2158)

แก้
พระบรมรูป รายพระนาม ช่วงเวลาครองราชย์ ระยะเวลา หมายเหตุ
  สาวัตถีนรถามังคะยอ(นรธาเมงสอ) พ.ศ. 2139 - 2150 11 ปี พระโอรสในพระเจ้าบุเรงนองกับพระนางราชเทวีแห่งหงสาวดี
  พระช้อย(สะโทกะยอ)

(ครั้งที่ 1)

พ.ศ. 2150 - 2151 1 ปี พระโอรสในนรธาเมงสอ
  พระชัยทิพ(มองกอยต่อ) พ.ศ. 2151 - 2156 5 ปี พระโอรสในนรธาเมงสอ, พระเชษฐาในพระช้อย
  พระช้อย(สะโทกะยอ)

(ครั้งที่ 2)

พ.ศ. 2156 - 2158 2 ปี พระโอรสในนรธาเมงสอ, พระอนุชาในพระชัยทิพ

เชียงใหม่ภายใต้การปกครองของพม่าครั้งที่ 2 (พ.ศ. 2158 – 2171)

แก้

พระเจ้าอะเน่าก์แพตหลุ่นแห่งกรุงหงสาวดีจึงยกทัพมายึดเมืองเชียงใหม่ พระช้อยทรงถูกจับและพิราลัย เมืองเชียงใหม่จึงกลับมาเป็นเมืองขึ้นของพม่าอีกครั้ง แล้วตั้งเจ้าพลศึกซ้ายไชยสงครามซึ่งเคยเป็นเจ้าเมืองน่านมารับตำแหน่งเป็นพระเจ้าเชียงใหม่

พระบรมรูป รายพระนาม ช่วงเวลาครองราชย์ ระยะเวลา หมายเหตุ
  เจ้าพลศึกซ้ายไชยสงคราม พ.ศ. 2158 - 2171 13 ปี พระโอรสบุญธรรมในนรธาเมงสอ

แคว้นเชียงใหม่อิสระชั่วคราว (พ.ศ. 2171 - 2174)

แก้

พ.ศ. 2171 พระเจ้าอะเน่าก์แพตหลุ่นถูกลอบปลงพระชนม์และเกิดสงครามแย่งชิงบัลลังก์ขึ้น เจ้าพลศึกซ้ายไชยสงครามทรงคิดนำล้านนากลับมามีเอกราชอีกครั้งโดยประกาศเอกราชจากพม่า

พระบรมรูป รายพระนาม ช่วงเวลาครองราชย์ ระยะเวลา หมายเหตุ
  พระเจ้าศรีสองเมือง(เจ้าพลศึกซ้ายไชยสงคราม) พ.ศ. 2171 - 2174 3 ปี พระโอรสบุญธรรมในนรธาเมงสอ

เชียงใหม่ภายใต้การปกครองของพม่าครั้งที่ 3 (พ.ศ. 2174 – 2270)

แก้

พระเจ้าตาลูนขึ้นครองบัลลังก์อาณาจักรพม่าในปีถัดมาพม่าบุกตีนครเชียงใหม่อีก พระเจ้าศรีสองเมืองถูกจับกุมไปไว้ที่กรุงหงสาวดี แล้วตั้งเจ้าฟ้าหลวงทิพเนตรขึ้นครองเชียงใหม่

พระบรมรูป รายพระนาม ช่วงเวลาครองราชย์ ระยะเวลา หมายเหตุ
  เจ้าฟ้าหลวงทิพเนตร พ.ศ. 2174 - 2198 24 ปี ทรงเคยเป็นเจ้าเมืองฝางมาก่อน
  เจ้าฟ้าแสนเมือง พ.ศ. 2198 - 2202 4 ปี พระโอรสในเจ้าฟ้าหลวงทิพเนตร
  เจ้าเมืองแพร่(ไม่ปรากฏพระนาม) พ.ศ. 2202 - 2215 13 ปี ทรงเคยเป็นเจ้าผู้ครองนครแพร่มาก่อน
  อุปราชอึ้งแซะ พ.ศ. 2215 - 2218 3 ปี พระราชโอรสในพระเจ้าอังวะ
  เจพูตราย พ.ศ. 2218 - 2250 32 ปี พระโอรสเจ้าเจกุตรา
  มังแรนร่า พ.ศ. 2250 - 2270 20 ปี

แคว้นเชียงใหม่ในฐานะหัวเมืองอิสระ (พ.ศ. 2270 – 2306)

แก้

เทพสิงห์รวบรวมสมัครพรรคพวก ยกเข้าไปปล้นเมืองเชียงใหม่ในเวลากลางคืน และจับฆ่ามังแรนร่าเจ้าเมืองเชียงใหม่แล้วปราบดาภิเษกครองเมืองเชียงใหม่เมื่อ พ.ศ. 2270

พระบรมรูป รายพระนาม ช่วงเวลาครองราชย์ ระยะเวลา หมายเหตุ
  เทพสิงห์ พ.ศ. 2270 - 2270 1 เดือน สามัญชนปราบดาภิเษก
  องค์คำ(พระบรมเชษฐขัตติยสุริยวงศา) พ.ศ. 2270 - 2302 32 ปี พระองค์เป็นพระมหากษัตริย์องค์ที่ 2 แห่งอาณาจักรล้านช้างหลวงพระบาง

ได้ครองเชียงใหม่หลังร่วมมือกับพม่าขับไล่เทพสิงห์ออกไป

  องค์จันทร์ พ.ศ. 2302 - 2304 2 ปี เป็นพระโอรสในองค์คำ ได้ครองเชียงใหม่หลังจากที่พระบิดาสิ้นพระชนม์และทรงประกาศไม่ขึ้นกับหลวงพระบาง
  เจ้าขี้หุด พ.ศ. 2304 - 2306 2 ปี เป็นพระภิกษุวัดดวงดี ลาสิกขาบทออกมาเป็นเจ้าเมืองแทนเจ้าปัด หลังจากเจ้าปัดยึดอำนาจองค์จันทร์แต่ไม่สามารถปกครองได้

เจ้าเมืองเชียงใหม่ภายใต้การปกครองของพม่าครั้งที่ 4 (พ.ศ. 2306 – 2317)

แก้

ในปีพ.ศ. 2306 กองทัพพม่ายกมา 9 ทัพมีโป่อภัยคามินีเป็นแม่ทัพยกมาตีเมืองเชียงใหม่ ลำพูน พม่ากวาดต้อนเครือญาติวงศ์เจ้าองค์คำ และชาวเมืองเชียงใหม่ส่งไปเมืองอังวะเป็นอันมาก และโป่อภัยคามินีก็ยกเข้าตั้งรักษาเมืองเชียงใหม่ไว้

พระบรมรูป รายพระนาม ช่วงเวลาครองราชย์ ระยะเวลา หมายเหตุ
  โป่อภัยคามินี(อะพะยะคามณี) พ.ศ. 2306 - 2311 5 ปี
  โป่มะยุง่วน(สะโตมังถาง) พ.ศ. 2311 2317 5 ปี

อ้างอิง

แก้
  1. สิงฆะ วรรณสัย, ปริวรรต,โคลงเรื่อง มังทรารบเชียงใหม่, หน้า 14