นรธาเมงสอ
นรธาเมงสอ[3] หรือ นรทามางจอ[4] (พม่า: နော်ရထာ မင်းစော, ออกเสียง: [nɔ̀jətʰà mɪ́ɰ̃ sɔ́] นอยะทามี่นซอ) ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ออกพระนามว่า เจ้าฟ้าสาวัตถีนะระถามังคอย (ไทยถิ่นเหนือ: ᨧᩮᩢ᩶ᩣᨼ᩶ᩣᩈᩣᩅᨲ᩠ᨳᩦᨶᩁᨳᩣᨾᩢ᩠ᨦᨣᩬ᩠ᨿ)[5] ส่วนพงศาวดารโยนกออกพระนามว่า เมงซานรธามังคุย[6] และยังมีพระนามอื่นๆอีก เช่น มหาราชเจ้าเชียงใหม่[7] หรือ พระวรโอรสาธิราชเจ้าตนเป็นเจ้าแผ่นดินเมืองพิงเชียงใหม่[8] พระนามเดิมว่ามังสาจัจ (မင်းသားစစ်)[ต้องการอ้างอิง] เป็นพระเจ้าเชียงใหม่ผู้ปกครองแคว้นล้านนา ในช่วง พ.ศ. 2121–2150 (29 ปี) พระองค์เป็นพระราชโอรสในพระเจ้าบุเรงนองกับพระนางราชเทวีแห่งหงสาวดี ที่ส่งมาปกครองล้านนา จนกระทั่ง พ.ศ. 2127 เมื่อสมเด็จพระนเรศวรมหาราชแห่งกรุงศรีอยุธยาทรงประกาศอิสรภาพจากพม่า จึงทรงพยายามรวบรวมแผ่นดินอีกครั้ง พระองค์ทรงตีแคว้นล้านนาได้ทั้งหมด นรธาเมงสอต่อสู้มิได้ จึงทรงยอมสวามิภักดิ์เป็นประเทศราชในปี พ.ศ. 2139 และให้นรธาเมงสอปกครองต่อไป พระองค์ได้ถวายพระธิดาเป็นพระมเหสีในสมเด็จพระนเรศวรมหาราชด้วย โดยปรากฏในโคลงบทที่ 21 ความว่า
| นรธาเมงสอ | |
|---|---|
| พระเจ้าเชียงใหม่ ภายใต้การปกครองของพม่า | |
| ครองราชย์ | 28 มกราคม พ.ศ. 2122 – 2150 |
| ราชาภิเษก | 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2122 |
| ก่อนหน้า | พระนางวิสุทธิเทวี |
| ถัดไป | พระช้อย |
| ประสูติ | พ.ศ. 2094/5 ตองอู |
| พิราลัย | พ.ศ. 2150 เวียงเชียงใหม่ แคว้นล้านนา |
| ฝังพระศพ | วัดกู่เต้า |
| มเหสี | พระนางสิ่นผยู่ฉิ่งแหม่ด่อ[1] |
| พระราชบุตร | โยธยามิบะยา[1] (บาเยงนมะด่อ) พระธิดา พระมเหสีในสมเด็จพระนเรศวรมหาราช พระทุลอง (มิงตาตุลอง) พระโอรส พระชัยทิพ (มิงแยทิปปะ) พระโอรส พระช้อย (สโดจอ) พระโอรส มิงแย นรธา พระโอรส เจ้าเมืองพินยา ขิ่งมแวมิ พระธิดา มิงอะ-ลัต พระธิดา มิงอะ-ทเว พระธิดา มิงอะ-เง พระธิดา ฉิ่งแม-ควา พระธิดา มเหสีพระหน่อแก้วกุมารแห่งล้านช้าง ฉิ่งซา พระโอรส |
| ราชวงศ์ | ราชวงศ์ตองอู |
| พระราชบิดา | พระเจ้าบุเรงนอง |
| พระราชมารดา | พระนางราชเทวีแห่งหงสาวดี[2][3] |
| ศาสนา | พุทธเถรวาท |
| นอเรศขอเจื่องเจ้า | สาวกระสัตร | |
| เทียมแท่นเสวยสมบัติ | โกถเคล้า | |
| แล้วเล่าลูกชายถัด | เป็นแขก เขรยเอย | |
| หวังว่าจักบางเส้า | เล่าซ้ำแถมถม ฯ[9] |
ในวัฒนธรรมสมัยนิยม
แก้มีนักแสดงผู้รับบท นรธาเมงสอ ได้แก่
- ณพสิทธิ์ เที่ยงธรรม จากละครเรื่อง กษัตริยา (2546)
- ชลิต เฟื่องอารมย์ จากภาพยนตร์เรื่อง ตำนานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช (2550 – 2558)
- สุรจิต บุญญานนท์ จากละครเรื่อง ขุนศึก (2555)
- ปวริศร์ มงคลพิสิฐ จากละครเรื่อง ตำนานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช เดอะซีรีส์ (2560)
พงศาวลี
แก้| พงศาวลีของนรธาเมงสอ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อ้างอิง
แก้- ↑ 1.0 1.1 กิตติ วัฒนะมหาตม์. ตำนานนางกษัตริย์. กรุงเทพฯ:สร้างสรรค์บุ๊คส์, 2553. หน้า 234 ISBN 978-974-341-666-8
- ↑ สุเนตร ชุตินธรานนท์. "พระวิสุทธิเทวี กษัตรีย์แห่งล้านนา". ขัตติยานีศรีล้านนา. เจ้าวงศ์สักก์ ณ เชียงใหม่ บรรณาธิการ (เชียงใหม่:วิทอินดีไซน์,2547) หน้า 64
- ↑ 3.0 3.1 สรัสวดี อ๋องสกุล. ประวัติศาสตร์ล้านนา. พิมพ์ครั้งที่ 7, กรุงเทพฯ : อมรินทร์, 2553. 634 หน้า. หน้า 276-279. ISBN 978-974-8132-15-0
- ↑ นายต่อ (แปล). มหาราชวงษ์ พงษาวดารพม่า. กรุงเทพฯ : ไทยควอลิตี้บุ๊คส์, 2562, หน้า 434
- ↑ เพนธ์, ฮันส์ (1996). ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ ฉบับใบลาน. กรุงเทพฯ: Silkworm Books. p. 40. ISBN 9747047691.
- ↑ พระยาประชากิจกรจักร. พงศาวดารโยนก. นนทบุรี : ศรีปัญญา, 2557. 496 หน้า. หน้า 390-393. ISBN 978-616-7146-62-1
- ↑ วิมลเกษม ก. (2024). จารึกเจ้าฟ้าสาวัตถีที่วัดพระธาตุแช่แห้ง จังหวัดน่าน. ภาษา-จารึก, 1(1), 11–50. สืบค้น จาก https://so16.tci-thaijo.org/index.php/PCJ/article/view/703
- ↑ "จารึกวัดเชียงมั่น ด้านที่ 1". db.sac.or.th. สืบค้นเมื่อ 2025-04-07.
- ↑ สิงฆะ วรรณสัย, ปริวรรต, โคลงเรื่อง มังทรารบเชียงใหม่, หน้า 14
| ก่อนหน้า | นรธาเมงสอ | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| พระนางวิสุทธิเทวี | 
|
พระเจ้าเชียงใหม่ (พ.ศ. 2121–2139 (ใต้การปกครองของพม่า) พ.ศ. 2139–2150 (ใต้การปกครองของอยุธยา)) |
|
พระช้อย (ครั้งที่ 1) |