พญาแก้ว
พญาแก้วภูตาธิปติราช (ไทยถิ่นเหนือ: ᨻᩕ᩠ᨿᩣᨠᩯ᩠᩶ᩅᨽᩪᨲᩣᨵᩥᨷᨲᩥᩁᩣᨩ)[1] พงศาวดารโยนกออกพระนามว่า พระเมืองแก้ว ส่วนชินกาลมาลินีว่า พระเจ้าติลกปนัดดาธิราช หมายถึงผู้เป็นหลานของเจ้าติลก (พระเจ้าติโลกราช)[2] พญาแก้วทรงเป็นพระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 11 ในราชวงศ์มังราย แห่งอาณาจักรล้านนา[3] ทรงครองราชย์ใน พ.ศ. 2038 - 2068 พญาแก้ว มีพระนามที่เรียกกันต่าง ๆ คือ พระเมืองแก้ว หรือพ่อท้าวแก้ว หรือเจ้ารัตนราชกุมาร หรือพญาแก้วภูตาธิปติราช หรือพระเจ้าติลกปนัดดาธิราช หรือสมเด็จพระเป็นเจ้าตนชื่อศรีธัมมมหาบรมจักกวัติธัมมิกราชาธิราช บวรนเรนทรมนูญโลกวิชัย ตรีภูวนวนาวตังค วรวังสวิสุทธิมกุฎมณี ภูตาธิบดีบพิตร[4] ทรงเป็นพระปนัดดาของพระเจ้าติโลกราช และเป็นราชบุตรของพญายอดเชียงรายกับพระนางสิริยศวดีเทวี(เทวีปงน้อย) ประสูติในปีขาล ได้รับราชาภิเษกเมื่อชนมายุ 13 ปี ในวันเพ็ญเดือน 9 พ.ศ. 2039
| พญาแก้วภูตาธิปติราช (พญาแก้ว) | |
|---|---|
| พระเจ้าติลกปนัดดาธิราช | |
,_Wat_Suan_Dok,_Chiangmai_(cropped).jpg) | |
| พระเจ้าเชียงใหม่ | |
| ครองราชย์ | พ.ศ. 2038-2068 |
| ราชาภิเษก | พ.ศ. 2039 |
| รัชกาลก่อนหน้า | พญายอดเชียงราย |
| รัชกาลถัดไป | พระเมืองเกษเกล้า |
| ประสูติ | พ.ศ. 2026 |
| สวรรคต | พ.ศ. 2068 |
| ราชวงศ์ | ราชวงศ์มังราย |
| พระราชบิดา | พญายอดเชียงราย |
| พระราชมารดา | พระนางสิริยศวดีเทวี |
พระกรณียกิจ
แก้ด้านการสงคราม ทรงรบกับอยุธยาที่ชายแดน พ.ศ. 2050 ทรงส่งกองทัพไปตีสุโขทัยแต่ไม่สำเร็จ ต่อมาปี พ.ศ. 2058 สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 (พ.ศ. 2034-72) แห่งอยุธยาขึ้นมาตีลำปางแตก แล้วกวาดต้อนผู้คนกลับไป
ด้านทำนุบำรุงบ้านเมือง ทรงให้ก่อกำแพงเมืองลำพูนด้วยอิฐ ปี พ.ศ. 2060 เพื่อป้องกันข้าศึก จากนั้นจึงก่อกำแพงเมืองเชียงใหม่ให้แข็งแรงเพื่อป้องกันการยิงด้วยปืนใหญ่ และ พ.ศ. 2061 ให้สร้างสะพานใหญ่ข้ามแม่น้ำปิงที่ท่าสถานหลวง
ด้านการทำนุบำรุงศาสนา พญาแก้ว ทรงเลื่อมใสในพุทธศาสนาและบำเพ็ญทานเป็นเอนก ทรงสร้างปูชนียสถานและถาวรวัตถุต่าง ๆ มากมาย เช่น สร้างวัดปุพพาราม ในปีมะโรง พ.ศ. 2040 ต่อมาปีมะเมียทรงสร้างปราสาทในวัดนั้น ปีระกาทรงฉลองพระไตรปิฏกฉบับลงทอง และหอพระมณเฑียรธรรมที่โปรดให้สร้างไว้ ณ วัดปุพพาราม
ราชตระกูล
แก้| พงศาวลีของพญาแก้ว | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อ้างอิง
แก้- ↑ เพนธ์, ฮันส์ (1996). ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ ฉบับใบลาน. กรุงเทพฯ: Silkworm Books. p. 36. ISBN 9747047691.
- ↑ บุนนาค, แช่ม (2504). พงศาวดารโยนก ฉบับหอสมุดแห่งชาติ. กรุงเทพฯ: ศิลปาบรรณาคาร. p. 388.
- ↑ รุ่งพงษ์ ชัยนาม. ประวัติศาสตร์ล้านนา : ประวัติศาสตร์ไทยที่คนไทยไม่ค่อยมีโกาสได้ศึกษา. มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
- ↑ "จารึกวัดเชียงราย ด้านที่ 1". db.sac.or.th. สืบค้นเมื่อ 2025-04-06.
| ก่อนหน้า | พญาแก้ว | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| พระยอดเชียงราย ราชวงศ์มังราย |
|
กษัตริย์อาณาจักรล้านนา (พ.ศ. 1877 - พ.ศ. 1879) |
|
พญาเกศเชษฐราช ราชวงศ์มังราย |