พระเจ้าช็องโจแห่งโชซ็อน

พระเจ้าช็องโจ (정조; 28 ตุลาคม ค.ศ. 1752 – 18 สิงหาคม ค.ศ. 1800) บางครั้งเรียกว่า ช็องโจมหาราช (เกาหลี: 정조대왕; ฮันจา: 正祖大王) เป็นกษัตริย์องค์ที่ 22 ของ ราชวงศ์โชซ็อน ของเกาหลี หลังจากที่สืบราชบัลลังก์ต่อจาก พระเจ้าย็องโจ พระบรมอัยกาธิราช (ปู่) ของพระองค์ พระองค์ได้พยายามหลายครั้งในการปฏิรูปและปรับปรุงพระราชอาณาจักร

พระเจ้าช็องโจ 朝鮮正祖 조선 정조
พระราชาองค์ที่ 22 แห่งโชซ็อน
ครองราชย์	27 เมษายน ค.ศ. 1776 – 18 สิงหาคม ค.ศ. 1800
รัชสมัย	24 ปี 113 วัน
ราชาภิเษก	27 เมษายน ค.ศ. 1776
ก่อนหน้า	พระเจ้าย็องโจ
ถัดไป	พระเจ้าซุนโจ
มเหสี	พระนางฮโยอึย
พระสนม	พระสนมอึยบิน ตระกูลซ็อง พระสนมว็อนบิน ตระกูลฮง พระสนมฮวาบิน ตระกูลยุน พระสนมซูบิน ตระกูลปาร์ค
พระราชบุตร	เจ้าชายรัชทายาทมุนฮโย พระเจ้าซุนโจ
พระนามเต็ม พระเจ้าช็องโจ
ราชวงศ์	โชซ็อน
พระราชบิดา	เจ้าชายรัชทายาทซาโด
พระราชมารดา	พระนางฮเยกย็องกุง สกุลฮง
ประสูติ	28 ตุลาคม ค.ศ. 1752(1752-10-28) พระราชวังชังกย็อง อาณาจักรโชซ็อน อี ซาน (이산, 李祘)
สวรรคต	18 สิงหาคม ค.ศ. 1800(1800-08-18) (47 ปี) พระราชวังชังกย็อง อาณาจักรโชซ็อน
ฝังพระศพ	สุสานหลวงก็อนลึง เมืองฮวาซ็อง จังหวัดคย็องกี
ช่วงเวลา
เหตุการณ์สำคัญ	สร้าง ป้อมฮวาซ็อง ตั้งหอสมุด คยูจังกัก

พระเจ้าช็องโจแห่งโชซ็อน
ฮันกึล	정조
ฮันจา	正祖
อาร์อาร์	Jeongjo
เอ็มอาร์	Chŏngjo
ชื่อเกิด
ฮันกึล	이산
ฮันจา	李祘
อาร์อาร์	I San
เอ็มอาร์	Yi San

พระมหากษัตริย์แห่งราชวงศ์โชซ็อน
	พระเจ้าแทโจ
	พระเจ้าจองจง
	พระเจ้าแทจง
	พระเจ้าเซจงมหาราช
	พระเจ้ามุนจง
	พระเจ้าทันจง
	พระเจ้าเซโจ
	พระเจ้าเยจง
	พระเจ้าซองจง
	องค์ชายยอนซัน
	พระเจ้าจุงจง
	พระเจ้าอินจง
	พระเจ้ามยองจง
	พระเจ้าซอนโจ
	องค์ชายควังแฮ
	พระเจ้าอินโจ
	พระเจ้าฮโยจง
	พระเจ้าฮยอนจง
	พระเจ้าซุกจง
	พระเจ้าคยองจง
	พระเจ้ายองโจ
	พระเจ้าจองโจ
	พระเจ้าซุนโจ
	พระเจ้าฮอนจง
	พระเจ้าชอลจง
	จักรพรรดิโคจง
	จักรพรรดิซุนจง

ต้นพระชนม์

พระองค์เป็นพระโอรสของเจ้าชายรัชทายาทซาโด (사도) กับพระนางฮเยกย็อง (헌경) มีพระนามแรกประสูติว่า อี ซัน (이산)

ใน ค.ศ. 1762 มกุฎราชกุมารซาโด พระบิดา ถูกประหารชีวิตด้วยข้อหาต่าง ๆ ส่วนพระนางฮเยกย็อง พระมารดา ถูกจองจำไว้ ณ พระราชวังชังกย็อง จึงเขียนอัตชีวประวัติเรียก ฮันจุงนก (한중록) พรรณนาพระชนมชีพระหว่างจองจำ

ตำแหน่งมกุฎราชกุมารนั้น อี ซัน ได้สืบทอด ระหว่างอยู่ในตำแหน่ง ได้พบฮง กุก-ย็อง (홍국영) ข้าราชการผู้ซึ่งต่อมาสนับสนุนให้พระองค์ขึ้นครองราชย์ และตรากตรำทำงานเพื่อเพิ่มพูนพระบารมี แต่ภายหลังถูกเนรเทศด้วยข้อกล่าวหาว่า กระหายอำนาจ

เสวยราชย์

มกุฎราชกุมารอี ซัน ขึ้นสู่ราชบัลลังก์โชซ็อนเมื่อ ค.ศ. 1776 เมื่อพระเจ้าย็องโจ พระอัยกาถึงแก่สิ้นพระชนม์ ในวันราชาภิเษกนั้น อี ซัน ทรงประกาศว่า เป็นราชโอรสของมกุฎราชกุมารซาโดผู้วายพระชนม์ ทำให้เหล่าผู้สมรู้ในการวางแผนให้องค์ชายซาโดถึงจุดจบเกิดประหวั่นพรั่นพรึง

หลังขึ้นครองราชย์ อี ซัน ใช้พระนามว่า ช็องโจ (이산) มีพระราชโองการให้ตั้งพระมารดาขึ้นเป็นพระพันปี และพยายามลบล้างมลทินของพระบิดามาเสมอ พระองค์ให้ย้ายราชสำนักไปยังเมืองซูว็อน (수원) เพื่อให้ใกล้สุสานพระบิดา ทั้งยังให้สร้างป้อมฮวาซ็อง (화성) เพื่อคุ้มกันสุสานนั้น ปัจจุบัน ป้อมดังกล่าวเป็นมรดกโลกของยูเนสโก

รัชกาลของพระเจ้าช็องโจนั้นสับสนอลหม่านเพราะปัญหาการเมือง แต่พระองค์ก็ผ่านพ้นมาได้ด้วยความช่วยเหลือของฮง กุก-ย็อง

ปฏิรูปประเทศ

พระเจ้าช็องโจทรงปรับปรุงบ้านเมืองในหลาย ๆ ด้าน แม้แรกเริ่มจะเป็นไปได้ยาก เพราะนโยบายแท-พย็อง (탕평; "สุขสวัสดิ์) ที่ดำเนินสืบเนื่องมาแต่รัชกาลพระอัยกา พระองค์จึงพยายามรวบอำนาจการเมืองไว้เพื่อให้การพัฒนาประเทศเป็นผล

การปฏิรูปสำคัญประการหนึ่งที่จัดการในรัชสมัยพระเจ้าช็องโจ คือ การจัดตั้งหอสมุดคยูจังกัก (규장각) เพื่อปรับปรุงจุดยืนของราชวงศ์ในด้านวัฒนธรรมและการเมือง กับทั้งเพื่อแสวงหาราชเสวกที่ทรงภูมิมาช่วยขับเคลื่อนประเทศ นักปฏิรูปหลายคนที่ถูกเว้นวรรคทางการเมืองก็ได้รับโอกาสให้เข้าพัฒนาประเทศในช่วงนี้

พระองค์ได้รับความสนับสนุนจากซิลฮัก (실학) กลุ่มลัทธิขงจื๊อที่มีสมาชิกเป็นบัณฑิตเลื่องชื่ออย่างช็อง ยัก-ยง (정약용), ยู ทึก-กง (유득공), พัก จี-ว็อน (박지원), และ พัก เจ-กา (박제가) ฉะนั้น รัชกาลของพระองค์จึงมีการเติบโตและพัฒนาด้านวัฒนธรรมสมัยนิยม

สวรรคต

ใน ค.ศ. 1800 พระเจ้าช็องโจเสด็จสวรรคตโดยไม่ทราบสาเหตุ พระศพฝังไว้กับพระศพพระมเหสีฮโยอึย (효의) ที่สุสานหลวงก็อนลึง (건릉) เมืองฮวาซ็อง พระเจ้าซุนโจ พระโอรส เสวยราชย์สืบต่อมา

พงศาวลี

• พระราชบิดา: เจ้าชายรัชทายาทซาโด (사도세자, 1735–1762) ภายหลังได้รับการเฉลิมพระยศขึ้นเป็นกษัตริย์ ทรงพระนามว่า พระเจ้าชังโจ
• พระราชมารดา: พระนางฮเยกย็อง ตระกูลฮง แห่งพุงซัน (헌경왕후 홍씨, 1735–1815) 惠慶宮 孝康慈禧贞宣徽穆献敬惠嫔 洪氏
• พระมเหสี: พระนางฮโยอึย ตระกูลคิม แห่งช็องพุง (효의왕후 김씨, 1753–1821) 孝懿王后 金氏
• พระสนม
  • พระสนมเอกอึยบิน ตระกูลซ็อง แห่งชังนย็อง (의빈 성씨, 1753–1786) 宜嬪 成氏
  • พระสนมเอกว็อนบิน ตระกูลฮง แห่งพงซัน (원빈 홍씨, 1766–1779) 元嬪 洪氏
  • พระสนมเอกฮวาบิน ตระกูลยุน แห่งนัมว็อน (화빈 윤씨, 1765–1824) 和嬪 尹氏
  • พระสนมเอกซูบิน ตระกูลปาร์ค แห่งบันนัม, ภายหลังแต่งตั้งเป็น กาซุนกุง ฮยอนมกซูบี (ฐานันดรศักดิ์สำหรับพระราชชนนีที่ไม่เคยเป็นพระเหสีมาก่อน)(현목수비 박씨, 1770–1822) 嘉順宮 顯穆綏嬪 朴氏
• พระโอรส
  • เจ้าชายรัชทายาทมุนฮโย, อีซุน (문효세자, 1782-1786) มกุฎราชกุมารแห่งโชซ็อนพระราชโอรสของพระสนมเอกอึยบิน ตระกูลซ็อง แห่งชังนย็อง
  • พระเจ้าซุนโจแห่งโชซ็อน, อีกง (이공세자, 1790 - 1834) พระราชโอรสของพระสนมเอกซูบิน ตระกูลปาร์ค แห่งบันนัม
  • เจ้าชายซังกเย, อีดัม (상계군, 1769-1786) พระราชโอรสบุญธรรมของพระสนมเอกว็อนบิน ตระกูลฮง แห่งพุงซัน
• พระธิดา
  • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1784 - ?) พระราชธิดาของพระสนมอึยบิน ตระกูลซ็อง แห่งชังนย็อง
  • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1781 - ?) พระราชธิดาของพระสนมฮวาบิน ตระกูลยุน แห่งนัมว็อน
  • องค์หญิงซุกซ็อน (숙선옹주, 1793 - 1836) พระราชธิดาของพระสนมซูบิน ตระกูลพัก แห่งบันนัม

แหล่งข้อมูลอื่น

• Official site of Hwaseong Fortress เก็บถาวร 2013-05-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

ก่อนหน้า		พระเจ้าช็องโจแห่งโชซ็อน		ถัดไป
พระเจ้าย็องโจ		กษัตริย์แห่งโชซ็อน (ค.ศ. 1776–1800)		พระเจ้าซุนโจ