พระเจ้าช็องโจแห่งโชซ็อน

พระเจ้าช็องโจ (정조; 28 ตุลาคม ค.ศ. 1752 – 18 สิงหาคม ค.ศ. 1800) บางครั้งเรียกว่า ช็องโจมหาราช (เกาหลี: 정조대왕; ฮันจา: 正祖大王) เป็นกษัตริย์องค์ที่ 22 แห่งราชวงศ์โชซ็อน ตั้งแต่ ค.ศ. 1775 ถึง ค.ศ. 1776 พระองค์ทำหน้าที่เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ของพระอัยกา (ปู่) ของพระองค์คือพระเจ้าย็องโจและครองราชย์เป็นกษัตริย์ตั้งแต่วันที่ 27 เมษายน ค.ศ. 1776 ถึง 18 สิงหาคม ค.ศ. 1800

พระเจ้าช็องโจ 朝鮮正祖 조선 정조
อี ซาน (이산, 李祘) พระเจ้าช็องโจ
พระมหากษัตริย์องค์ที่ 22 แห่งโชซ็อน
ครองราชย์	27 เมษายน ค.ศ. 1776 – 18 สิงหาคม ค.ศ. 1800
รัชสมัย	24 ปี 113 วัน
ราชาภิเษก	27 เมษายน ค.ศ. 1776
รัชกาลก่อนหน้า	พระเจ้าย็องโจ
รัชกาลถัดไป	พระเจ้าซุนโจ
ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์
ระหว่าง	ค.ศ. 1775 – 27 เมษายน ค.ศ. 1776
กษัตริย์	พระเจ้าย็องโจ
พระนัดดารัชทายาทแห่งโชซ็อน
สถาปนา	12 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1759 – 27 เมษายน ค.ศ. 1776
ก่อนหน้า	องค์ชายรัชทายาทอึยโซ
ถัดไป	องค์ชายอีฮวาน
พระราชสมภพ	28 ตุลาคม ค.ศ. 1752(1752-10-28) พระราชวังชังกย็อง อาณาจักรโชซ็อน
สวรรคต	18 สิงหาคม ค.ศ. 1800(1800-08-18) (47 ปี) พระราชวังชังกย็อง อาณาจักรโชซ็อน
ฝังพระศพ	สุสานหลวงก็อนลึง เมืองฮวาซ็อง จังหวัดคย็องกี
พระมเหสี	พระนางฮโยอึย
พระสนม	พระสนมอึยบิน ตระกูลซ็อง พระสนมว็อนบิน ตระกูลฮง พระสนมฮวาบิน ตระกูลยุน พระสนมซูบิน ตระกูลปาร์ค
พระราชบุตร	เจ้าชายรัชทายาทมุนฮโย พระเจ้าซุนโจ
พระนามหลังสิ้นพระชนม์ โชซ็อน: King Munseong Muyeol Seongin Janghyo the Great 문성무열성인장효대왕 文成武烈聖仁莊孝大王 จักรวรรดิเกาหลี: Emperor Gyeongcheon Myeongdo Hongdeok Hyeonmo Munseong Muyeol Seongin Janghyo Seon 경천명도홍덕현모문성무열성인장효선황제 敬天明道洪德顯謨文成武烈聖仁莊孝宣皇帝 วัดประจำรัชกาล พระเจ้าช็องจง (정종, 正宗) (1800) พระเจ้าช็องโจ (정조, 正祖) (1899)
ราชวงศ์	โชซ็อน
ราชสกุล	อี
พระราชบิดา	เจ้าชายรัชทายาทซาโด
พระราชมารดา	พระนางฮเยกย็องกุง สกุลฮง
ศาสนา	ลัทธิขงจื๊อ (ลัทธิขงจื๊อใหม่)
ลายพระอภิไธย
ช่วงเวลา
เหตุการณ์สำคัญ	สร้าง ป้อมฮวาซ็อง ตั้งหอสมุด คยูจังกัก

ชื่อเกาหลี
ฮันกึล	정종, later 정조
ฮันจา	正宗, later 正祖
อาร์อาร์	Jeongjong, later Jeongjo
เอ็มอาร์	Chŏngjong, later Chŏngjo
ชื่อเกิด
ฮันกึล	이산 / 이성
ฮันจา	李祘
อาร์อาร์	I San / I Seong
เอ็มอาร์	Yi San / Yi Sŏng
ชื่อสุภาพ
ฮันกึล	형운
ฮันจา	亨運
อาร์อาร์	Hyeongun
เอ็มอาร์	Hyŏngun
นามปากกา
ฮันกึล	홍재
ฮันจา	弘齋
อาร์อาร์	Hongjae
เอ็มอาร์	Hongchae

พระมหากษัตริย์แห่งราชวงศ์โชซ็อน
	พระเจ้าแทโจ
	พระเจ้าจองจง
	พระเจ้าแทจง
	พระเจ้าเซจงมหาราช
	พระเจ้ามุนจง
	พระเจ้าทันจง
	พระเจ้าเซโจ
	พระเจ้าเยจง
	พระเจ้าซองจง
	องค์ชายยอนซัน
	พระเจ้าจุงจง
	พระเจ้าอินจง
	พระเจ้ามยองจง
	พระเจ้าซอนโจ
	องค์ชายควังแฮ
	พระเจ้าอินโจ
	พระเจ้าฮโยจง
	พระเจ้าฮยอนจง
	พระเจ้าซุกจง
	พระเจ้าคยองจง
	พระเจ้ายองโจ
	พระเจ้าจองโจ
	พระเจ้าซุนโจ
	พระเจ้าฮอนจง
	พระเจ้าชอลจง
	จักรพรรดิโคจง
	จักรพรรดิซุนจง

ต้นพระชนม์

พระองค์เป็นพระโอรสของเจ้าชายรัชทายาทซาโด (사도) กับพระนางฮเยกย็อง (헌경) มีพระนามแรกประสูติว่า อี ซัน (이산)

ใน ค.ศ. 1762 มกุฎราชกุมารซาโด พระบิดา ถูกประหารชีวิตด้วยข้อหาต่าง ๆ ส่วนพระนางฮเยกย็อง พระมารดา ถูกจองจำไว้ ณ พระราชวังชังกย็อง จึงเขียนอัตชีวประวัติเรียก ฮันจุงนก (한중록) พรรณนาพระชนมชีพระหว่างจองจำ

ตำแหน่งมกุฎราชกุมารนั้น อี ซัน ได้สืบทอด ระหว่างอยู่ในตำแหน่ง ได้พบฮง กุก-ย็อง (홍국영) ข้าราชการผู้ซึ่งต่อมาสนับสนุนให้พระองค์ขึ้นครองราชย์ และตรากตรำทำงานเพื่อเพิ่มพูนพระบารมี แต่ภายหลังถูกเนรเทศด้วยข้อกล่าวหาว่า กระหายอำนาจ

เสวยราชย์

มกุฎราชกุมารอี ซัน ขึ้นสู่ราชบัลลังก์โชซ็อนเมื่อ ค.ศ. 1776 เมื่อพระเจ้าย็องโจ พระอัยกาถึงแก่สิ้นพระชนม์ ในวันราชาภิเษกนั้น อี ซัน ทรงประกาศว่า เป็นราชโอรสของมกุฎราชกุมารซาโดผู้วายพระชนม์ ทำให้เหล่าผู้สมรู้ในการวางแผนให้องค์ชายซาโดถึงจุดจบเกิดประหวั่นพรั่นพรึง

หลังขึ้นครองราชย์ อี ซัน ใช้พระนามว่า ช็องโจ (이산) มีพระราชโองการให้ตั้งพระมารดาขึ้นเป็นพระพันปี และพยายามลบล้างมลทินของพระบิดามาเสมอ พระองค์ให้ย้ายราชสำนักไปยังเมืองซูว็อน (수원) เพื่อให้ใกล้สุสานพระบิดา ทั้งยังให้สร้างป้อมฮวาซ็อง (화성) เพื่อคุ้มกันสุสานนั้น ปัจจุบัน ป้อมดังกล่าวเป็นมรดกโลกของยูเนสโก

รัชกาลของพระเจ้าช็องโจนั้นสับสนอลหม่านเพราะปัญหาการเมือง แต่พระองค์ก็ผ่านพ้นมาได้ด้วยความช่วยเหลือของฮง กุก-ย็อง

ปฏิรูปประเทศ

พระเจ้าช็องโจทรงปรับปรุงบ้านเมืองในหลาย ๆ ด้าน แม้แรกเริ่มจะเป็นไปได้ยาก เพราะนโยบายแท-พย็อง (탕평; "สุขสวัสดิ์) ที่ดำเนินสืบเนื่องมาแต่รัชกาลพระอัยกา พระองค์จึงพยายามรวบอำนาจการเมืองไว้เพื่อให้การพัฒนาประเทศเป็นผล

การปฏิรูปสำคัญประการหนึ่งที่จัดการในรัชสมัยพระเจ้าช็องโจ คือ การจัดตั้งหอสมุดคยูจังกัก (규장각) เพื่อปรับปรุงจุดยืนของราชวงศ์ในด้านวัฒนธรรมและการเมือง กับทั้งเพื่อแสวงหาราชเสวกที่ทรงภูมิมาช่วยขับเคลื่อนประเทศ นักปฏิรูปหลายคนที่ถูกเว้นวรรคทางการเมืองก็ได้รับโอกาสให้เข้าพัฒนาประเทศในช่วงนี้

พระองค์ได้รับความสนับสนุนจากซิลฮัก (실학) กลุ่มลัทธิขงจื๊อที่มีสมาชิกเป็นบัณฑิตเลื่องชื่ออย่างช็อง ยัก-ยง (정약용), ยู ทึก-กง (유득공), พัก จี-ว็อน (박지원), และ พัก เจ-กา (박제가) ฉะนั้น รัชกาลของพระองค์จึงมีการเติบโตและพัฒนาด้านวัฒนธรรมสมัยนิยม

สวรรคต

ใน ค.ศ. 1800 พระเจ้าช็องโจเสด็จสวรรคตโดยไม่ทราบสาเหตุ พระศพฝังไว้กับพระศพพระมเหสีฮโยอึย (효의) ที่สุสานหลวงก็อนลึง (건릉) เมืองฮวาซ็อง พระเจ้าซุนโจ พระโอรส เสวยราชย์สืบต่อมา

พระบรมวงศานุวงศ์

• พระราชบิดา: เจ้าชายรัชทายาทซาโด (사도세자, 1735–1762) ภายหลังได้รับการเฉลิมพระยศขึ้นเป็นกษัตริย์ ทรงพระนามว่า พระเจ้าชังโจ
• พระราชมารดา: พระนางฮเยกย็อง ตระกูลฮง แห่งพุงซัน (헌경왕후 홍씨, 1735–1815) 惠慶宮 孝康慈禧贞宣徽穆献敬惠嫔 洪氏
• พระมเหสี: พระนางฮโยอึย ตระกูลคิม แห่งช็องพุง (효의왕후 김씨, 1753–1821) 孝懿王后 金氏
• พระสนม
  • พระสนมเอกอึยบิน ตระกูลซ็อง แห่งชังนย็อง (의빈 성씨, 1753–1786) 宜嬪 成氏
  • พระสนมเอกว็อนบิน ตระกูลฮง แห่งพงซัน (원빈 홍씨, 1766–1779) 元嬪 洪氏
  • พระสนมเอกฮวาบิน ตระกูลยุน แห่งนัมว็อน (화빈 윤씨, 1765–1824) 和嬪 尹氏
  • พระสนมเอกซูบิน ตระกูลปาร์ค แห่งบันนัม, ภายหลังแต่งตั้งเป็น กาซุนกุง ฮยอนมกซูบี (ฐานันดรศักดิ์สำหรับพระราชชนนีที่ไม่เคยเป็นพระเหสีมาก่อน)(현목수비 박씨, 1770–1822) 嘉順宮 顯穆綏嬪 朴氏
• พระโอรส
  • เจ้าชายรัชทายาทมุนฮโย, อีซุน (문효세자, 1782-1786) มกุฎราชกุมารแห่งโชซ็อนพระราชโอรสของพระสนมเอกอึยบิน ตระกูลซ็อง แห่งชังนย็อง
  • พระเจ้าซุนโจแห่งโชซ็อน, อีกง (이공세자, 1790 - 1834) พระราชโอรสของพระสนมเอกซูบิน ตระกูลปาร์ค แห่งบันนัม
  • เจ้าชายซังกเย, อีดัม (상계군, 1769-1786) พระราชโอรสบุญธรรมของพระสนมเอกว็อนบิน ตระกูลฮง แห่งพุงซัน
• พระธิดา
  • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1784 - 1784) พระราชธิดาของพระสนมอึยบิน ตระกูลซ็อง แห่งชังนย็อง
  • องค์หญิงซุกซ็อน (숙선옹주, 1793 - 1836) พระราชธิดาของพระสนมซูบิน ตระกูลพัก แห่งบันนัม

แหล่งข้อมูลอื่น

• Official site of Hwaseong Fortress เก็บถาวร 2013-05-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

ก่อนหน้า		พระเจ้าช็องโจแห่งโชซ็อน		ถัดไป
พระเจ้าย็องโจ		กษัตริย์แห่งโชซ็อน (ค.ศ. 1776–1800)		พระเจ้าซุนโจ