เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ

พลเอก เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ (10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2436 – 3 เมษายน พ.ศ. 2513) ราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง และ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ ในสมัยรัฐบาลของจอมพล ป. พิบูลสงคราม

พลเอก เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ ม.ป.ช., ม.ว.ม., ท.จ.ว., อ.ร.
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง
ดำรงตำแหน่ง 17 ธันวาคม 2484 – 1 สิงหาคม 2487
นายกรัฐมนตรี	จอมพล ป. พิบูลสงคราม
ก่อนหน้า	หลวงประดิษฐ์มนูธรรม
ถัดไป	ควง อภัยวงศ์
ดำรงตำแหน่ง 8 ธันวาคม 2494 – 30 มีนาคม 2500
ก่อนหน้า	หลวงวิจิตรวาทการ
ถัดไป	นายวรการบัญชา (บุญเกิด สุตันตานนท์)
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐการ
ดำรงตำแหน่ง 12 กุมภาพันธ์ 2478 – 19 สิงหาคม 2484
นายกรัฐมนตรี	จอมพล ป. พิบูลสงคราม
ก่อนหน้า	พลเรือตรี พระยาศรยุทธเสนี (กระแส ประวาหะนาวิน)
ถัดไป	พลเรือโท สินธุ์ กมลนาวิน
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตราธิการ
ดำรงตำแหน่ง 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2494 – 6 ธันวาคม พ.ศ. 2494
นายกรัฐมนตรี	จอมพล ป. พิบูลสงคราม
ก่อนหน้า	พระช่วงเกษตรศิลปการ (ช่วง โลจายะ)
ถัดไป	พลเรือตรี หลวงยุทธศาสตร์โกศล (ประยูร ศาสตระรุจิ)
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	10 พฤศจิกายน 2436 กรุงเทพมหานคร ราชอาณาจักรสยาม
เสียชีวิต	3 เมษายน พ.ศ. 2513 (76 ปี)
คู่สมรส	คุณหญิงมากะริต บริภัณฑ์ยุทธกิจ (มากะริต ดว๊อต)
ลายมือชื่อ
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
สังกัด	กองทัพบกไทย
ประจำการ	พ.ศ. 2464–2494
ยศ	พลเอก

ประวัติ

พลเอก เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ เดิมชื่อเภา เพียรเลิศ เกิดเมื่อวันศุกร์ที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2436 ที่บ้านหน้าวัดอมรินทราราม ในคลองบางกอกน้อย จังหวัดธนบุรีในครั้งนั้น เป็นบุตรคนที่ 2 ของนายเพ็ชร์และนางส้มจีน เพียรเลิศ มีพี่น้องร่วมบิดามารดา 11 คน จบการศึกษาชั้นประถมบริบูรณ์จากโรงเรียนวัดอมรินทราราม ชั้นมัธยมบริบูรณ์จากโรงเรียนสวนกุหลาบ แล้วเข้าศึกษาต่อในโรงเรียนนายร้อยทหารบก เมื่อ พ.ศ. 2449 และเมื่อ พ.ศ. 2452 ได้เดินทางไปศึกษาต่อ ณ ประเทศเยอรมัน แต่เนื่องจากเกิดสงครามโลกครั้งที่ 1 จึงต้องย้ายไปศึกษาและปฏิบัติงานในราชการกองทัพบก ที่ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ และฝรั่งเศส ตามลำดับ โดยขณะนั้นมียศร้อยตรี (ร.ต.) ได้เป็นหนึ่งใน 19 นายทหารระดับสูงที่ทำหน้าที่ประสานงานระหว่างกองทัพไทยกับฝ่ายสัมพันธมิตร ที่เรียกว่า "กองทูตศึกสัมพันธมิตร" ที่นำโดย พลตรี พระยาพิไชยชาญฤทธิ (ต่อมาคือ พลโท พระยาเทพหัสดิน ) จนถึง พ.ศ. 2464 จึงได้เดินทางกลับประเทศไทย รับราชการทหารจนได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นพระบริภัณฑ์ยุทธกิจเมื่อวันที่ 19 มิถุนายน พ.ศ. 2472 และดำรงตำแหน่งพลาธิการทหารบกเมื่อวันที่ 26 พฤศจิกายน ปี พ.ศ. 2477 ขณะมียศเป็นพันเอก

ในเวลาต่อมาเมื่อรัฐบาลจะยกเลิกบรรดาศักดิ์ไทย พระบริภัณฑ์ยุทธกิจ ในฐานะรัฐมนตรีพร้อมด้วยคณะรัฐมนตรีชุดที่ 9 จึงลาออกจากบรรดาศักดิ์ โดยกลับไปใช้ราชทินนามเป็นนามสกุลได้ว่า บริภัณฑ์ยุทธกิจ เมื่อ พ.ศ. 2484ต่อมาได้รับโปรดเกล้าฯ พระราชทานยศให้เป็น พลตรี เมื่อวันที่ 16 ธันวาคม ปี พ.ศ. 2484 และรับโปรดเกล้าฯ ให้เป็นราชองครักษ์พิเศษในวันถัดมา

เข้าสู่วงการเมือง

ใน พ.ศ. 2478 ได้ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐการอีกตำแหน่งหนึ่ง หลังจากนั้นมีเหตุการณ์ที่ทำให้พ้นจากตำแหน่งและคืนสู่ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐการ กระทรวงการคลัง หรือกระทรวงพาณิชย์ ฯลฯ รวมถึงตำแหน่งต่าง ๆ ที่ต้องรับผิดชอบการเงินหรือการค้าของชาติเป็นระยะ ๆ ตามความเปลี่ยนแปลงทางการเมือง และได้รับพระราชทานยศทางทหารสูงขึ้นเป็นลำดับจนถึงชั้นพลเอก ใน พ.ศ. 2494

เมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2494 เกิดรัฐประหาร ยุบคณะรัฐมนตรีและคณะรัฐประหารประกาศแต่งตั้งคณะบริหารประเทศเป็นการชั่วคราว พลเอก เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตราธิการในคณะบริหารดังกล่าว พลเอก เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ จึงเป็นนายกสภามหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์โดยตำแหน่งในช่วงเวลานั้น ได้ขอจดทะเบียนนามสกุลใหม่ตามบรรดาศักดิ์ว่า บริภัณฑ์ยุทธกิจ ในปี พ.ศ. 2484

พลเอก เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ ได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดพระนคร 2 สมัย

พลเอก เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ ได้รับแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐการ ในรัฐบาลของจอมพล ป.พิบูลสงคราม ในปี พ.ศ. 2500

ชีวิตส่วนตัวและวาระสุดท้าย

พลเอก เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ สมรสกับคุณหญิงมาเกอริต บริภัณฑ์ยุทธกิจ (นางสาวมาเกอริต ดว๊อต) มีบุตรและบุตรบุญธรรม คือ เรืออากาศเอก กระจัง บริภัณฑ์ยุทธกิจ (ถึงแก่กรรม) นายอังกูร บริภัณฑ์ยุทธกิจ และนางวลัยวรรณ ติตติรานนท์ (บุตรบุญธรรม) พลเอก เภาเพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ ถึงแก่อนิจกรรม เมื่อวันที่ 3 เมษายน พ.ศ. 2513 สิริอายุ 76 ปี 4 เดือน 24 วัน มีพิธีพระราชทานเพลิงศพเมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2513 ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

พลเอก เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของประเทศไทยและเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของต่างประเทศต่างๆ ดังนี้

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

• พ.ศ. 2495 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2486 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2496 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2462 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี ชั้นที่ 4 อัศวิน (อ.ร.)
• พ.ศ. 2462 – เหรียญงานพระราชสงครามทวีปยุโรป
• พ.ศ. 2477 – เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ (พ.ร.ธ.)
• พ.ศ. 2470 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))
• พ.ศ. 2484 – เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามอินโดจีน (ช.ร.)
• พ.ศ. 2474 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
• พ.ศ. 2496 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 2 (ภ.ป.ร.2)
• พ.ศ. 2468 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
• พ.ศ. 2493 – เหรียญพระราชพิธีบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)
• พ.ศ. 2466 – เหรียญชัย
• พ.ศ. 2475 – เหรียญเฉลิมพระนคร 150 ปี (ร.ฉ.พ.)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

• ฝรั่งเศส:
  • พ.ศ. 2464 – เครื่องอิสริยาภรณ์เลฌียงดอเนอร์ ชั้นเชอวาลีเย
  • พ.ศ. 2461 – เหรียญครัวค์เดอแกรร์
• ไรช์เยอรมัน:
  • พ.ศ. 2484 – เครื่องอิสริยาภรณ์อินทรีเยอรมัน ชั้นที่ 1
• ญี่ปุ่น:
  • พ.ศ. 2485 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์มงคลรัตน์ ชั้นที่ 1

อ้างอิง

ก่อนหน้า		เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ		ถัดไป
หลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์)		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง (ครม.9-10) (17 ธันวาคม พ.ศ. 2484 - 1 สิงหาคม พ.ศ. 2487)		พันตรี ควง อภัยวงศ์
หลวงวิจิตรวาทการ (วิจิตร วิจิตรวาทการ)		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง (ครม.24-25) (8 ธันวาคม พ.ศ. 2494 - 23 มีนาคม พ.ศ. 2495 28 มีนาคม พ.ศ. 2495 - 21 มีนาคม พ.ศ. 2500)		นายวรการบัญชา (บุญเกิด สุตันตานนท์)
พระยาศรยุทธเสนี (กระแส ประวาหะนาวิน)		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐการ (12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2478 - 19 สิงหาคม พ.ศ. 2484)		หลวงสินธุสงครามชัย (สินธุ์ กมลนาวิน)
		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐกิจ (19 สิงหาคม พ.ศ. 2484 - 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2485)
พระยามไหสวรรย์ (กวย สมบัติศิริ)		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ (16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2491 - 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2494)		มุนี มหาสันทนะ เวชยันตรังสฤษฏ์
ศิริ สิริโยธิน		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐการ (21 มีนาคม - 16 กันยายน พ.ศ. 2500)		สุกิจ นิมมานเหมินท์