อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ

อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ เป็นอนุสาวรีย์ในกรุงเทพมหานคร โดยรอบเป็นวงเวียนอยู่กึ่งกลางระหว่างถนนพหลโยธิน ถนนราชวิถี และถนนพญาไท โดยตั้งอยู่ที่ กม.4+700 ของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 ซึ่ง กม.0+000 ได้เริ่มนับมาจากอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย ถนนราชดำเนินกลาง โดยที่อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมินี้เป็นจุดเริ่มต้นของการเรียกชื่อถนนพหลโยธิน

อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ
อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2550
ผู้ออกแบบ	หม่อมหลวงปุ่ม มาลากุล
ประเภท	อนุสาวรีย์
ความสูง	50 เมตร
เริ่มก่อสร้าง	พ.ศ. 2484
สร้างเสร็จ	พ.ศ. 2485
การเปิด	24 มิถุนายน พ.ศ. 2485
อุทิศแด่	ทหาร ตำรวจ และพลเรือนที่เสียชีวิตไปในกรณีพิพาทอินโดจีนและสมรภูมิอื่น ๆ

อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ

ชื่ออักษรไทย	อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ
ชื่ออักษรโรมัน	Victory Monument
รหัสทางแยก	N107
ที่ตั้ง	แขวงทุ่งพญาไทและแขวงถนนพญาไท เขตราชเทวี กรุงเทพมหานคร
ทิศทางการจราจร
	ถนนพหลโยธิน » สะพานควาย-ห้าแยกลาดพร้าว
	ถนนราชวิถี » แยกสามเหลี่ยมดินแดง
	ถนนพญาไท » แยกรางน้ำ
	ถนนราชวิถี » แยกตึกชัย

ประวัติ

อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิสร้างขึ้นเพื่อเทิดทูนวีรกรรมของทหาร ตำรวจ และพลเรือนที่เสียชีวิตไปในกรณีพิพาทระหว่างไทยกับฝรั่งเศส เรื่องการปรับปรุงพรมแดนไทยกับอินโดจีนฝรั่งเศส ซึ่งในครั้งนั้นมีผู้เสียชีวิต 59 คน ทั้งทหาร ตำรวจ และพลเรือน โดยพลเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา เป็นผู้วางศิลาฤกษ์เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2484 และจอมพล ป.พิบูลสงคราม เป็นผู้ทำพิธีเปิดเมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2485 สถาปนิกผู้ออกแบบอนุสาวรีย์คือ หม่อมหลวงปุ่ม มาลากุล

ก่อนที่จะมีการสร้างวงเวียนอนุสาวรีย์ บริเวณจุดตัดของถนนพญาไท ถนนราชวิถี และถนนพหลโยธินนี้ มีชื่อเรียกว่า สี่แยกสนามเป้า

ความหมาย

การออกแบบอนุสาวรีย์ของหม่อมหลวงปุ่ม มาลากุล มีแรงบันดาลใจสี่ประการ คือ

• ปฏิบัติการของกองทัพทั้ง 5
• ปฏิบัติการอย่างกล้าหาญของกำลังพลโดยเฉพาะ
• อาวุธที่ทหารใช้สู้รบ
• เหตุการณ์ที่สำคัญที่ต้องเปิดการสู้รบ

ตรงกลางอนุสาวรีย์เป็นรูปดาบปลายปืนจำนวน 5 เล่มประกอบรวมกัน

ประติมากรรมทหาร 5 เหล่า หม่อมหลวงปุ่มใช้ดาบปลายปืนซึ่งเป็นอาวุธประจำกายทหาร โดยใช้ดาบปลายปืนห้าเล่มรวมกัน จัดตั้งเป็นกลีบแบบลูกมะเฟือง ปลายดาบชี้ขึ้นบน ส่วนคมของดาบหันออก ก่อสร้างด้วยคอนกรีตเสริมเหล็กประดับหินอ่อน มีความสูงประมาณ 50 เมตร ดาบปลายปืนส่วนด้ามตั้งเหนือเพดานห้องโถงใหญ่ ซึ่งใช้เก็บกระสุนปืนใหญ่บรรจุอัฐิทหารที่เสียชีวิตในกรณีพิพาทระหว่างไทยกับฝรั่งเศส ด้านนอกตอนโคนดาบปลายปืนมีรูปปั้นหล่อทองแดงขนาดสองเท่าคนธรรมดาของนักรบ 5 เหล่า คือ ทหารบก ทหารเรือ ทหารอากาศ ตำรวจ และพลเรือน ศิลปินผู้ปั้นรูปเหล่านี้เป็นลูกศิษย์ของ ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี เช่น สิทธิเดช แสงหิรัญ, อนุจิตร แสงเดือน, พิมาน มูลประสุข, แช่ม ขาวมีชื่อ ภายใต้การควบคุมของ ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี ด้านนอกของผนังห้องโถงเป็นแผ่นทองแดงจารึกนามผู้เสียชีวิต รายนามผู้ที่ได้รับการจารึกไว้มีทั้งสิ้น 160 นาย เป็นทหารบก 94 นาย ทหารเรือ 41 นาย ทหารอากาศ 13 นาย และตำรวจสนาม 12 นาย จนถึงปัจจุบันแผ่นทองแดงจารึกรายนามผู้เสียชีวิตและผู้สละชีพเพื่อชาติจากสงครามต่าง ๆ ตั้งแต่ พ.ศ. 2483 – พ.ศ. 2497 รวมทั้งสิ้น 801 นาย

รายชื่อที่ปรากฏในแผ่นป้ายของอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ (ด้านนอกผนังห้องโถง)

พันโทจำลอง อัญชันภาติ ร้อยโทนาค ชานยิ้ม ร้อยตรีทองอยู่ ภู่สุวรรณ จ่าสิบเอกน้อม กาญจนลักษณ์ จ่าสิบเอกจอม น้อยจิตต์ จ่าสิบเอกบุญเทือง บุญทอง จ่าสิบเอกยุ่น บุญอิน จ่าสิบเอกเรียง ฤทธิโยธี จ่าสิบเอกถนอม แซ่เตียม จ่าสิบเอกเนย โพธิศรี จ่ายสิบเอกชง ลือชา จ่าสิบโทบุญชู เพ็ญฉาย จ่าสิบโทสริน คุชริก จ่าเอกรัก ชัชนาค จ่าเอกนุน สุกรี จ่าเอกแตม ศรีสมบูรณ์ จ่าเอกดวง คำหน่อเนียง จ่าเอกจันท์ อุงเยี่ยม พันโทสนาน สุทธิโรจน์ ร้อยโทสถิต โรหิตโยธิน ร้อยตรีอุ่น นุชทองม่วง จ่าสิบเอกทอง เกยุประทุม จ่าสิบเอกเพ็ง ฟักสุด จ่าสิบเอกจิน สุไตรทอน จ่าสิบเอกมณี นาคทอง จ่ายสิบเอกชาดา ตลับทอง จ่ายสิบเอกสวน หาสูงเนิน จ่าสิบเอกนิล สุวคมรำ จ่าสิบเอกเสาร์ อินชัยภูมิ จ่าสิบโทไช้ เฮงฮะ จ่าสิบโทเบี้ยว การยุดดี สิบเอกคำจันทร์ เสรี สิบเอกเจริญ ศิลปะประเสริฐ สิบเอกเหรียญ ทองน้อย สิบเอกคำอ้าง สังภา พันตรีคมเรส จันทเรือง ร้อยโทประสงค์ ทัศนพยัค ร้อตรีอำ สำเร็จงาน จ่าสิบเอกโสภา ดอนสีดา จ่าสิบเอกน้อย นาคพิมล จ่าสิบเอกเปรม คงชื่นจิตต์ จ่าสิบเอกผล น่วงมาก จ่าสิบเอกเฮง อุพตาม จ่าสิบเอกเก่ง กร่อยสันเทียะ จ่าสิบเอกกวน แซ่อึ้ง จ่าสิบเอกพัน หรั่งพากกะวาง จ่าสิบเอกกอน ชูศรี จ่าสิบเอกทอง ชวนชมชีพ สิบเอกประจบ เอี่ยมศักดิ์ สิบเอกสำราญ สุวนัจฉา สิบเอกเพ็ชร ทองเทียม สิบเอกรอด รอนคอย พันตรีสาย แก้วสาย ร้อยโทเฉลิม ลาภัล ร้อยตรีณรงค์ พันธุรัตน์ จ่าสิบเอกเพลิน วิมูลผล จ่าสิบเอกนพ เชาว์นะสังค์ จ่าสิบเอกพุด เคสันเทียะ จ่าสิบเอกน้อย กลิ่นแก้ว จ่าสิบเอกจันสม ทองหลาง จ่าสิบเอกอำคา จิตรเสงี่ยม จ่าสิบเอกหนุน การเกตุ จ่าสิบเอกคำ ศรีเพ็ชร์ จ่าสิบโทละมัย คงประดิษฐ์ จ่าสิบโทพัน สูงประโคน สิบเอกถนอม โพธิ์ทอง สิบเอกพิน ไหล่มณี สิบเอกอั้ย แสงชั้น สิบเอกชาย สิงโคตร พันตรีสนั่น พุกกะมาน ร้องโทนิล สงสะอาด ร้อยตรีพร บัวเยน จ่าสิบเอกพยู เสาวโชติ จ่าสิบเอกวิเชียร กลิ่นไกล จ่าสิบเอกอุ๋ย แก้วสุวผ่อง จ่าสิบเอกโปรย หงส์ทอง จ่าสิบเอกไหม พรมงาม จ่าสิบเอกสำออย ยิ้มละมั้ย จ่าสิบเอกสด ประสาททอง จ่าสิบเอกถุ้น หอมจันทึก จ่าสิบโทผ่อง ทองดี สิบเอกอำนวย ปิ่นทอง สิบเอกหม่น สาลเปี่ยม สิบเอกพร จันนุม สิบเอกบำรุง สุวรรณปัญญาส สิบโทอ้วน ไชยชะนะ พันตรีวินิต บุญวานิช ร้อยโทพรม ชูวงศ์ ร้อยโทชื่น สุขจิตต์ จ่าสิบเอกหวัด อินทะโค จ่าสิบเอกอุ่น สุขสวัสดิ์ จ่าสิบเอกคำ ศรีสวัสดิ์ จ่าสิบเอกจ้อย รัตนิรัมย์ จ่าสิบเอกอาร หาญทะเล จ่าสิบเอกเงิน แสนยามาตร์ จ่าสิบเอกเนิม เปลี่ยนจิตร์ จ่าสิบเอกอ่อน นามในพลกรัง จ่าสิบโทบุญมี ใจมั่น สิบเอกจริน ธีรากิตย์ สิบเอกเสมา ดอนบุญไชย สิบเอกอนงค์ เอี่ยมเศรษฐี สิบเอกผาด บุญมา สิบโททอด เพิ่มพูล ร้อยโทสวัสดิ์ ดิษยบุตร ร้อยโทไพบูลย์ เอี่ยมสอาด ร้อยตรีเทพ รุ่นสูงเนิน จ่าสิบเอกใจ นพแก้ว จ่าสิบเอกปลั่ง ดารัมย์ จ่าสิบเอกเจริญ อนันต์ทรัพย์ จ่าสิบเอกสนิท ริดาคำ จ่าสิบเอกเดช สมาชัย จ่าสิบเอกวัน อมกระโทก จ่าสิบเอกสอาด แซ่ตัน จ่าสิบโทประยูร ขาวสำอาง สิบเอกอินทจักร แก้วมา สิบเอกอ้อม สังเกต สิบเอกลอ เพ็ชรนิล สิบเอกจรัล ธีราทิตย์ สิบโทยนต์ นพพลี ร้อยโททบ แก้วมรกฎ ร้อยตรีก่อเกื้อ ยอดยง ร้อยตรีเที่ยง ดวงสูงเนิน จ่าสิบเอกสบาย เวชริสิทธิ์ จ่าสิบเอกโต๊ะ กุลรัตน์ จ่าสิบเอกผัน คำกิ่ง จ่าสิบเอกเต้า ก่ายกอง จ่าสิบเอกดุสย์ คงกลม จ่าสิบเอกหมา เกินจันทึก จ่าสิบเอกเติม โต๊ะสมัน จ่าสิบเอกกวย อึ่งโพธิ์ จ่าสิบโทจรูญ กาญจนเสมา สิบเอกนิตย์ สุขแสงศาสตร์ สิบเอกเล็ก กลัดสมบัติ สิบเอกพยนต์ นนมาลี สิบเอกประยงค์ บัวพลู สิบโทปั้น สร้อยสูงเนิน ร้อยโทจำเนียน อารีกูล ร้อยตรีผาย สมจิตร์ จ่าสิบเอกเทียม แซ่ตัง จ่าสิบเอกบุญ บัวสิริ จ่าสิบเอกเจียม บุญกล้า จ่าสิบเอกเจือ นิเอระ จ่าสิบเอกบุญเทียม มหายสปัญญา จ่าสิบเอกฟู สรีพุ่ม จ่าสิบเอกทอง ม่องทอง จ่าสิบเอกอด ช่วนคำ จ่าสิบโทปุ่น พาหาว้า จ่าสิบโทปั้น เจริญพันธ์ สิบเอกมา ดวงดี สิบเอกสุนทร คล้ามไพบูลย์ สิบเอกชุน ฉลูทอง สิบเอกไถ ถาอินแก้ว สิบตรีจี่ หมอทรัพย์

ความสำคัญ

อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิยามค่ำคืน

นอกจากเป็นอนุสรณ์สถานที่สำคัญ และเป็นที่จารึกรายนามทหารที่เสียชีวิต ในกรณีพิพาทระหว่างไทยกับฝรั่งเศส สงครามโลกครั้งที่ 2 และสงครามเกาหลีแล้ว ยังเป็นต้นทางของถนนพหลโยธิน รวมไปถึงศูนย์กลางการคมนาคมที่มีรถโดยสารให้บริการในหลายเส้นทาง เป็นจำนวนมาก ทั้งรถเมล์ รถไฟฟ้า BTS และรถตู้ ผ่านตลอด 24 ชั่วโมง จึงทำให้อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิเป็นชุมทางการคมนาคมที่สำคัญของกรุงเทพมหานครในปัจจุบัน

นอกจากนี้ยังเป็นสถานที่ถ่ายทำภาพยนตร์โฆษณา ptt performa gold เมื่อปี พ.ศ. 2540 และยังเป็นฉากระเบิดอนุสาวรีย์ ในภาพยนตร์เรื่อง มหาอุตม์ เมื่อปี พ.ศ. 2546

สถานที่สำคัญใกล้เคียง

ศูนย์การค้าเซ็นจูรี่ เดอะมูฟวี่พลาซ่า

• โรงพยาบาลราชวิถี และ วิทยาลัยแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต
• สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี (โรงพยาบาลเด็ก)
• โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า, วิทยาลัยแพทย์ศาสตร์พระมงกุฎเกล้า
• วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี กรุงเทพ
• คณะสาธารณสุขศาสตร์ คณะทันตแพทยศาสตร์ สถาบันเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล
• เซ็นจูรี่ เดอะมูฟวี่พลาซ่า
• เซ็นเตอร์วัน ช้อปปิ้งพลาซ่า
• ทางพิเศษศรีรัช
• สถานีรถไฟฟ้า BTS อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ

การเดินทาง

การเดินทางโดยรถโดยสารสาธารณะสู่อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ

การขนส่งสาธารณะ

บริการ	สถานี/ที่หยุดรถประจำทาง	เส้นทาง/สาย
รถโดยสารประจำทาง	เกาะราชวิถี	8, 12, 14, 18, 28, 97, 108, 509, 515, 536, 538, 4-62 (539), R26E
	เกาะพญาไท	14, 29, 34, 36, 38, 39, 54, 59, 62, 74, 77, 3-16E (139), 140, 204, 503, 529, 536, 4-62 (539)
	เกาะดินแดง	12, 24, 36, 36ก, 69, 92, 168, 529, 538, R26E
	เกาะพหลโยธิน	8, 26, 27, 29, 34, 39, 54, 63, 74, 77, 97, 166, 204, 502, 503, 509, 510, 522, A2
รถไฟฟ้าบีทีเอส	อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ	สายสุขุมวิท

ดูเพิ่ม

• รายชื่ออนุสาวรีย์และอนุสรณ์สถานในประเทศไทย

อ้างอิง

• ภาพถ่ายทางอากาศของ อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ

• สงครามอินโดจีน ไทยรบฝรั่งเศส พ.ศ. 2483 โดย สรศัลย์ แพ่งสภา
• อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ อนุสรณ์สถาน "วันทหารผ่านศึก" 3 กุมภาพันธ์ รำลึก โดย สุชาฎา ประพันธ์วงศ์