วิกิพีเดีย

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา

พลเรือโท พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา (24 กรกฎาคม พ.ศ. 2447 – 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2489) เป็นพระโอรสพระองค์แรกในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ประสูติแต่พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทิพยสัมพันธ์ ทรงดำรงตำแหน่งประธานคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ในพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร

พระเจ้าวรวงศ์เธอ
พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา
พระเจ้าวรวงศ์เธอ ชั้น 5
พระองค์เจ้าชั้นโท
อาทิตย์ทิพอาภา-02.jpg
หม่อมหม่อมกอบแก้ว อาภากร ณ อยุธยา
ราชวงศ์จักรี
พระบิดาพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์
พระมารดาพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทิพยสัมพันธ์
ประสูติ24 กรกฎาคม พ.ศ. 2447
สิ้นพระชนม์19 พฤษภาคม พ.ศ. 2489 (41 ปี)
พระเจ้าวรวงศ์เธอ
พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา
ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์
ดำรงตำแหน่ง
2 มีนาคม พ.ศ. 2478 – 31 กรกฎาคม พ.ศ. 2487
กษัตริย์ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร
นายกรัฐมนตรี พระยามโนปกรณนิติธาดา (ก้อน หุตะสิงห์)
พระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน)
จอมพลแปลก พิบูลสงคราม
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
รับใช้  ไทย
สังกัด กองทัพเรือไทย
ยศ RTA OF-8 (Lieutenant General).svg พลโท
RTN OF-8 (Vice Admiral).svg พลเรือโท
RTAF OF-8 (Air Marshal).svg พลอากาศโท[1]

พระประวัติแก้ไข

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา เป็นพระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ประสูติแต่พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทิพยสัมพันธ์ เมื่อวันที่ 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2447 มีพระนามแรกประสูติว่า หม่อมเจ้าอาทิตย์ทิพอาภา มีพระโสทรภราดา 2 องค์ ได้แก่

  • หม่อมเจ้าเกียรติ อาภากร ประสูติและสิ้นชีพตักษัยในวันเดียวกัน ประมาณปี พ.ศ. 2446
  • พลอากาศโท หม่อมเจ้ารังษิยากร อาภากร (11 สิงหาคม พ.ศ. 2449 – 30 ธันวาคม พ.ศ. 2508)

เมื่อวันที่ 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2451 พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทิพยสัมพันธ์ พระมารดาได้ปลงพระชนม์ชีพพระองค์เอง เนื่องจากทรงน้อยพระทัยพระสวามี พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงทรงรับหม่อมเจ้าอาทิตย์ทิพอาภาไปทรงเลี้ยงดู ทรงเอ็นดูเป็นพิเศษและทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาขึ้นเป็น พระหลานเธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา เมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2452[2]

ต่อมา พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนคำนำหน้าพระนามเป็น พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา[3]

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา เสกสมรสกับหม่อมกอบแก้ว อาภากร ณ อยุธยา (สกุลเดิม วิเศษกุล) นางพระกำนัลในสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี เมื่อวันที่ 5 มกราคม พ.ศ. 2472 ไม่ทรงมีพระทายาท

พระองค์ทรงดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ร่วมกับพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นอนุวัตน์จาตุรนต์, เจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม), พลเอก เจ้าพระยาพิชเยนทรโยธิน (อุ่ม อินทรโยธิน) และหลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์)[4] และทรงลาออกเมื่อวันที่ 31 กรกฎาคม พ.ศ. 2487[5] โดยในระหว่างที่ทรงดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์นั้น พระองค์ได้รับการสถาปนาขึ้นเป็น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา[6]

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา สิ้นพระชนม์ด้วยโรคมะเร็ง เมื่อวันที่ 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2489 สิริพระชันษา 42 ปี มีพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพเมื่อวันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2489 ณ พระเมรุ วัดเทพศิรินทราวาส

พระยศและตำแหน่งแก้ไข

  • 20 ตุลาคม พ.ศ. 2470 - เรือตรีพิเศษ[7]
  • - เลขานุการ มณฑลนครศรีธรรมราช
  • 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2471 - ปลัดกรมกองบัญชาการกระทรวงมหาดไทย[8]
  • 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2471 - เรือโท[9]
  • - ปลัดกรมเวรวิเศษ
  • 12 มีนาคม พ.ศ. 2473 - รั้งตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดนครปฐม[10]
  • 8 ตุลาคม พ.ศ. 2474 - อำมาตย์โท[11]
  • 17 ตุลาคม พ.ศ. 2474 - ผู้ว่าราชการจังหวัดนครปฐม[12]
  • 19 ตุลาคม พ.ศ. 2474 - เรือเอก[13]
  • 20 เมษายน พ.ศ. 2476 - ผู้ว่าราชการจังหวัดภูเก็ต[14]
  • 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2477 - นาวาตรี[15]
  • 24 สิงหาคม พ.ศ. 2478 - นาวาเอก[16]
  • 3 มกราคม พ.ศ. 2478 - พันเอก[17]
  • 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2480 - นาวาอากาศเอก[18]
  • 1 เมษายน พ.ศ. 2482 - พลตรี พลเรือตรี พลอากาศตรี[19]
  • 23 กันยายน พ.ศ. 2486 - พลเรือโท พลอากาศโท

พระเกียรติยศแก้ไข

ธรรมเนียมพระยศของ
พระเจ้าวรวงศ์เธอ
พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา
 
ตราประจำพระองค์
การทูลฝ่าพระบาท
การแทนตนเกล้ากระหม่อม/เกล้ากระหม่อมฉัน
การขานรับเกล้ากระหม่อม/เพคะ

พระอิสริยยศแก้ไข

  • 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2447 – 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2452 : หม่อมเจ้าอาทิตย์ทิพอาภา
  • 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2452 – 30 ตุลาคม พ.ศ. 2453 : พระหลานเธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา
  • 30 ตุลาคม พ.ศ. 2453 – 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2481 : พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา
  • 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2481 – 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2489 : พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา

เครื่องราชอิสริยาภรณ์แก้ไข

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ในประเทศแก้ไข

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศแก้ไข

  •   อิตาลี :
    • พ.ศ. 2481 -   เครื่องอิสริยาภรณ์นักบุญมอริซและลาซารุส

พงศาวลีแก้ไข

อ้างอิงแก้ไข

  1. ↑ พระราชทานยศ
  2. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ ยกหม่อมเจ้าอาทิตย์ทิพอาภา ในพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นชุมพรเขตอุดมศักดิ์ขึ้นเป็นพระหลานเธอพระองค์เจ้า, เล่ม 26, ตอน 0ก, 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2452, หน้า 84
  3. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ คำนำพระนามพระบรมวงษานุวงษ์, เล่ม 27, ตอน ก, 30 ตุลาคม พ.ศ. 2453, หน้า 1
  4. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศพิเศษ เรื่อง ตั้งคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์, เล่ม 51, ตอน 0ก, 7 มีนาคม พ.ศ. 2477, หน้า 1332
  5. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศประธานสภาผู้แทนราษฎร เรื่องตั้งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ , เล่ม 61, ตอน 45ก, 1 สิงหาคม พ.ศ. 2487, หน้า 730
  6. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนา พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา ขึ้นเป็นพระเจ้าวรวงศ์เธอ, เล่ม 55, ตอน 0 ก, 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2481, หน้า 672
  7. ↑ พระราชทานยศทหาร
  8. ↑ แจ้งความกระทรวงมหาดไทย
  9. ↑ พระราชทานสัญญาบัตรยศทหารเรือ
  10. ↑ ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ย้ายเปลี่ยนและบรรจุผู้ว่าราชการจังหวัด
  11. ↑ พระราชทานยศพลเรือน
  12. ↑ แจ้งความกระทรวงมหาดไทย
  13. ↑ พระราชทานยศทหารบก
  14. ↑ แจ้งความ
  15. ↑ ประกาศ พระราชทานยศทหาร
  16. ↑ ประกาศ พระราชทานยศทหารเรือ
  17. ↑ ประกาศ พระราชทานยศทหาร
  18. ↑ ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานยศทหาร
  19. ↑ ประกาศกระทรวงกลาโหม เรื่องพระราชทานยศทหาร
  20. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ หน้า ๑๙๘๑ เล่ม ๕๒, ๑๙ กันยายน พ.ศ. ๒๔๗๘
  21. ↑ ราชกิจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ หน้า ๒๙๔๒ เล่ม ๕๗, ๑๙ กันยายน พ.ศ. ๒๔๘๔
  22. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ หน้า ๑๐๓๓ เล่ม ๕๙ ตอนที่ ๒๖, ๓ เมษายน พ.ศ. ๒๔๘๕
  23. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ หน้า ๒๘๐๒ เล่ม ๕๕, ๑๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๘๑
  24. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ หน้า ๑๘๐๐ เล่ม ๕๖, ๑๙ กันยายน พ.ศ. ๒๔๘๑
  25. ↑ ราชกิจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ หน้า ๒๙๔๒ เล่ม ๕๗, ๑๙ กันยายน พ.ศ. ๒๔๘๔
  26. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานเหรียญช่วยราชการภายใน หน้า ๑๙๔๗ เล่ม ๕๘, ๒๑ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๘๔
  27. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลปัจจุบัน หม่อมเจ้าอาทิตย์ทิพยอาภาในพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นชุมพรเขตอุดมศักดิ์, เล่ม 25, ตอน 49, 7 มีนาคม พ.ศ. 2451, หน้า 1423
  28. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญเล่ม 44 หน้า 2567 วันที่ 20 พฤศจิกายน 2470
  29. ↑ 29.0 29.1 ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม 55, ตอน 0 ง, 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2481, หน้า 2498

แหล่งข้อมูลอื่นแก้ไข

  • ลดา รุธิรกนก, มณีในอาทิตย์, ประวัติ-ชีวิตรักพระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา-หม่อมกอบแก้ว, พ.ศ. 2549
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=พระเจ้าวรวงศ์เธอ_พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา&oldid=10645051"