อาณาจักรหลวงพระบาง

อาณาจักรล้านช้างหลวงพระบาง อยู่ทางประเทศลาวตอนเหนือ ภายหลังเมื่อรวมลาวเป็นหนึ่งแล้ว ก็ยังเป็นเมืองหลวงของลาว จนกระทั่งเปลี่ยนแปลงการปกครอง

กรุงศรีสัตนาคนหุตล้านช้างร่มขาวหลวงพระบาง อาณาจักรล้านช้างหลวงพระบาง
พ.ศ. 2250–2492
ธงชาติ
เพลงชาติ:  เพลงสรรเสริญพระบารมีสยาม (ใช้ พ.ศ. 2431-2436) ลามาร์แซแยซ (ใช้ พ.ศ. 2436-2496)
สถานะ	ราชอาณาจักร(2250 - 2308) ประเทศราชของพม่า(2308 - 2311) ประเทศราชของสยาม(2321 - 2436) อาณานิคมของฝรั่งเศส (2436 - 2496)
เมืองหลวง	หลวงพระบาง
ภาษาทั่วไป	ภาษาลาว
การปกครอง	สมบูรณาญาสิทธิราชย์
พระเจ้ามหาชีวิต
• 2246 - 2265	เจ้ากิ่งกิสราช
• 2415 - 2432	พระเจ้ามหินทรเทพนิภาธร
• 2432 - 2448	พระเจ้าสักรินทรฤทธิ์
• 2448 - 2492	พระเจ้าศรีสว่างวงศ์
ประวัติศาสตร์
• สถาปนาโดยการแยกมาจากอาณาจักรล้านช้าง	พ.ศ. 2250 พ.ศ. 2250
• กลายเป็นประเทศราชของสยาม	2321
• เปลี่ยนแปลงมาเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศส	3 ตุลาคม 2436
• ปรับสถานะเป็นราชอาณาจักรลาวและได้รับเอกราชในเวลาต่อมา	พ.ศ. 2492 2492
ก่อนหน้า ถัดไป อาณาจักรล้านช้าง ราชอาณาจักรลาว
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ	ลาว ไทย เวียดนาม จีน

หลังเจ้ากิสราช กับเจ้าองค์นก (องค์ดำ) มาชิงเอาเมืองหลวงพระบางได้ ก็ประกาศขึ้นครองราชสมบัติของนครหลวงพระบางในระหว่างพ.ศ. 2250 ถึง พ.ศ. 2269 เจ้ากิ่งกิสราชขึ้นครองราชย์ ต่อมาเจ้าอินทะโสมอนุชาเป็นกบฏหนีไปอยู่สิบสองปันนา พระเจ้ากิ่งกิสราชอยู่ในราชสมบัติจนถึงปี พ.ศ. 2269 เป็นรัชสมัยเดียวกับพระเจ้าชัยเชษฐาธิราชที่ 2 หรือ พระเจ้าองค์ไชยเว้ครองนครเวียงจันทน์ พระเจ้าสร้อยศรีสมุทรครองนครจำปาศักดิ์ พระเจ้ากิ่งกิสราชมีพระโอรสนามว่าเจ้าแท่นขาว เจ้าแท่นคำ ครั้นในรัชสมัยเจ้าโชติกะ กองทัพญวนได้ยกทัพมาจากทางทิศตะวันออก บุกเข้ายึดเมืองพวนและเข้าประชิดแดนหลวงพระบาง ในเวลาที่เจ้าอินทะโสมสวรรคต เสนาอำมาตย์จึงนำบรรดาพระโอรสของเจ้าอินทะโสมเสี่ยงทายให้เป็นแม่ทัพไปตีพวกญวนแตกพ่ายกลับไป จึงอัญเชิญขึ้นเสวยราชย์สมบัติแทนได้ 8 เดือน บรรดาพระประยูรญาติจึงไม่พอพระทัย จึงยอมสละราชสมบัติให้แก่เจ้าโชติกะปีนั้นเอง ต่อมาทัพพม่ายกทัพใหญ่มารุกรานหลวงพระบางเจ้าโชติกะเสด็จหนีออกไปจากนคร ปล่อยให้เจ้าสุริยะวงศ์รักษาเมืองแทน พม่าตีหลวงพระบางได้จับตัวเจ้าอินทะวงศ์และกวาดต้อนผู้คนไปยังพม่า

ต่อมา เจ้าอินทะวงศ์ หนีกลับพม่ามาซ่องสุมผู้คนอยู่ในเขตเมืองแถงแล้วยกทัพมายึดหลวงพระบางไว้ เจ้าโชติกะหนีไปตั้งค่ายอยู่นอกเมือง เตรียมจะยกทัพมาสู้รบเจ้าหญิงศรีคำกองซึ่งเป็นพระขนิษฐาของเจ้าโชติกะเกลี้ยกล่อมมิให้ทั้ง 2 ฝ่ายรบราฆ่าฟันกันเอง จึงมอบราชสบัติให้แก่เจ้าสุริยวงศาในปี พ.ศ. 2314 หลวงพระบางมีเรื่องขัดแย้งกับนครเวียงจันทน์ในสมัยเจ้าสุริยวงศา จนล่วงมาถึงรัชสมัยเจ้าอุ่นคำ หลวงพระบางและเวียงจันทน์ไม่ปกติสุข ด้วยชาวฮ่อหนีมาจากยูนนาน ประเทศจีน เหตุการณ์สงบลงเนื่องจากทางฝ่ายญวนได้ตีขนาบมาอีกด้านหนึ่ง จนมาถึงสมัยพระเจ้าสักรินทรฤทธิ์ เพราะอันเนื่องมาจากเหตุการณ์ที่ไทยต้องทำสงครามกับฝรั่งเศสนั้นเอง จึงส่งผลทำให้ไทยต้องยอมยกดินแดนฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขงซึ่งมีเมืองหลวงพระบางอยู่ด้วยนั้นให้ตกไปเป็นของฝรั่งเศสแทน เมื่อวันที่ 3 ตุลาคม พ.ศ. 2436

ลำดับกษัตริย์แห่งอาณาจักรล้านช้างหลวงพระบาง

ลำดับ	รายพระนาม	ครองราชย์	สิ้นสุด	หมายเหตุ
1	เจ้ากิ่งกิสราช	พ.ศ. 2246	พ.ศ. 2265	พระราชนัดดาในพระเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราช
2	เจ้าองค์คำ	พ.ศ. 2265	พ.ศ. 2266	พระราชโอรสในเจ้าอินทรกุมาร เชื้อสายกษัตริย์เมืองเชียงรุ้ง
3	เจ้าอินทโฉม	พ.ศ. 2266	พ.ศ. 2292	พระราชอนุชาในเจ้ากิ่งกิสราช
4	เจ้าอินทพรหม	พ.ศ. 2292	พ.ศ. 2293	พระราชโอรสในเจ้าอินทโฉม ครองราชย์ 8 เดือน จึงถวายราชสมบัติให้เจ้าโชติกะ
5	เจ้าโชติกะ	พ.ศ. 2293	พ.ศ. 2314	พระเชษฐาองค์โตในเจ้าอินทพรหม
6	เจ้าสุริยวงศ์	พ.ศ. 2314	พ.ศ. 2334	พระราชอนุชาในเจ้าโชติกะ เสียเอกราชแก่สยามเมื่อ พ.ศ. 2322
7	เจ้าอนุรุทธ	พ.ศ. 2334	พ.ศ. 2359	พระราชโอรสองค์ที่ 2 ในเจ้าอินทโฉม พระเชษฐาในเจ้าสุริยวงศ์
8	เจ้ามันธาตุราช	พ.ศ. 2359	พ.ศ. 2378	พระราชโอรสในเจ้าอนุรุทธ
9	เจ้าสุกเสริม	พ.ศ. 2381	พ.ศ. 2393	พระราชโอรสในเจ้ามันธาตุราช
10	พระเจ้าจันทรเทพประภาคุณ (เจ้าจันทราช)	พ.ศ. 2395	พ.ศ. 2414	พระราชอนุชาในเจ้าสุกเสริม
11	พระเจ้ามหินทรเทพนิภาธร (เจ้าอุ่นคำ)	พ.ศ. 2415	พ.ศ. 2431	พระราชอนุชาในพระเจ้าจันทรเทพประภาคุณ พระราชโอรสในเจ้ามันธาตุราช, เกิดเหตุโจรจีนฮ่อยกทัพปล้นสะดมตามหัวเมืองลาวต่างๆ เป็นเวลาหลายปี เมืองหลวงพระบางถูกเผาจากเหตุการณ์ครั้งนี้, รัชกาลที่ 5 ทรงให้ออกจากตำแหน่งเจ้านครหลวงพระบาง ฐานหย่อนสมรรถภาพ, ถึงแก่พิราลัยใน พ.ศ. 2438
12	พระเจ้าสักรินทรฤทธิ์ (เจ้าคำสุก)	พ.ศ. 2432	พ.ศ. 2448	พระราชโอรสในพระเจ้ามหินทรเทพนิภาธร สมัยนี้ดินแดนลาวตกเป็นของฝรั่งเศสเมื่อ พ.ศ. 2436
13	พระเจ้าศรีสว่างวงศ์	พ.ศ. 2447	พ.ศ. 2488	พระราชโอรสในพระเจ้าสักรินทรฤทธิ์ หลัง พ.ศ. 2488 ทรงเปลี่ยนพระราชฐานะเป็นพระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรลาว