ลามาร์แซแยซ
ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
"ลามาร์แซแยซ" (ฝรั่งเศส: La Marseillaise, ออกเสียง: [la maʁsɛjɛz]; "เพลงแห่งเมืองมาร์แซย์") เป็นชื่อของเพลงชาติสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน ประพันธ์คำร้องและทำนองโดย โกลด โฌแซ็ฟ รูเฌ เดอ ลีล เมื่อวันที่ 25 เมษายน พ.ศ. 2335 ที่เมืองสทราซบูร์ในแคว้นอาลซัส เดิมเพลงนี้มีชื่อว่า "ช็องเดอแกร์เดอลาร์เมดูว์แร็ง" (Chant de guerre de l'Armée du Rhin; "เพลงมาร์ชกองทัพลุ่มน้ำไรน์") เดอลีลได้อุทิศเพลงนี้ให้แก่นายทหารชาวแคว้นบาวาเรีย (อยู่ในประเทศเยอรมนีในปัจจุบัน) ซึ่งเกิดในประเทศฝรั่งเศสผู้หนึ่ง คือจอมพลนีกอลา ลุคเนอร์ (Nicolas Luckner) เมื่อกองทหารจากเมืองมาร์แซย์ได้ขับร้องเพลงนี้ขณะเดินแถวทหารเข้ามายังกรุงปารีส ทำให้เพลงนี้เป็นที่รู้จักโดยทั่วไป และกลายเป็นเพลงปลุกใจในการร่วมปฏิวัติฝรั่งเศส ทั้งยังเป็นที่มาของชื่อเพลงลามาร์แซแยซดังปรากฏอยู่ในปัจจุบันด้วย
คำแปล: เพลงแห่งเมืองมาร์แซย์ | |
---|---|
La Marseillaise | |
เนื้อร้อง | โกลด โฌแซ็ฟ รูเฌ เดอ ลีล, พ.ศ. 2335 |
ทำนอง | โกลด โฌแซ็ฟ รูเฌ เดอ ลีล, พ.ศ. 2335 |
รับไปใช้ | 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2338 พ.ศ. 2413 |
เลิกใช้ | พ.ศ. 2342 |
ตัวอย่างเสียง | |
ลามาร์แซแยซ
(บรรเลง) |
สมัชชาแห่งชาติฝรั่งเศสได้ออกประกาศรับรองให้เพลงลามาร์แซแยซเป็นเพลงชาติฝรั่งเศสเมื่อวันที่ 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2338 ต่อมาเพลงนี้ได้ถูกงดใช้ในช่วงรัชสมัยของจักรพรรดินโปเลียนที่ 1 แห่งจักรวรรดิฝรั่งเศสที่ 1 และ พระเจ้าหลุยส์ที่ 18 และมีการนำเพลงอื่นมาใช้เป็นเพลงชาติฝรั่งเศสแทนในระยะเวลาดังกล่าวแทน โดยรัชสมัยของจักรพรรดินโปเลียนที่ 1 ใช้เพลงชาติที่ชื่อว่า "แวยงโอซาลูว์เดอล็องปีร์" (Veillons au salut de l'Empire) และ โดยรัชสมัยของพระเจ้าหลุยส์ที่ 18 ใช้เพลงชาติที่ชื่อว่า "เลอเรอตูร์เดแพร็งส์ฟร็องแซอาปารี (Le Retour des Princes français à Paris) หลังการปฏิวัติในปี พ.ศ. 2373 เพลงนี้ก็ได้กลับมาใช้เป็นเพลงชาติในระยะสั้น ๆ แต่ก็งดใช้อีกครั้งในสมัยของจักรพรรดินโปเลียนที่ 3 ตราบจนกระทั่งฝรั่งเศสเข้าสู่สมัยสาธารณรัฐที่ 3 เพลงนี้จึงได้รับการรับรองให้เป็นเพลงชาติอย่างถาวรเมื่อ พ.ศ. 2422[1]
บทร้อง
แก้เนื้อร้องฉบับทางการ
แก้หมายเหตุ เนื้อร้องที่แสดงในหน้านี้เป็นเนื้อร้องฉบับทางการจากเว็บไซต์ของสำนักงานประธานาธิบดีฝรั่งเศส[2] ส่วนการขับร้องเพลงนี้ในปัจจุบันนิยมร้องเฉพาะเนื้อร้องบทที่ 1 (บางครั้งรวมถึงบทที่ 3 และบทที่ 5) เท่านั้น
ลามาร์แซแยซ บทร้องฉบับทางการ | |
ภาษาฝรั่งเศส | คำแปล |
---|---|
Allons enfants de la Patrie | ตื่นเถิด ลูกหลานแห่งปิตุภูมิเอ๋ย |
Le jour de gloire est arrivé! | วันอันสว่างไสวมาถึงแล้ว |
Contre nous de la tyrannie | เบื้องหน้าเรา เหล่าทรราช |
L'étendard sanglant est levé (bis) | ชักธงอาบเลือดขึ้นแล้ว (ซ้ำ) |
Entendez-vous dans les campagnes | พวกท่านได้ยินเสียงในท้องทุ่งหรือไม่? |
Mugir ces féroces soldats? | เสียงโห่ร้องของอ้ายทหารป่าเถื่อนนั่น |
Ils viennent jusque dans vos bras | มันจะบุกเข้ามาจนประชิดตัว |
Égorger vos fils, vos compagnes! | เพื่อบั่นศีรษะของลูกเมียที่อยู่ในอ้อมแขนท่าน! |
Aux armes, citoyens! | จับอาวุธเถิด พลเมืองเอย |
Formez vos bataillons! | จัดกองทัพของพวกท่านไว้! |
Marchons, marchons! | หน้าเดิน หน้าเดิน! |
Qu'un sang impur | จงยังให้เลือดชั่ว |
Abreuve nos sillons! | อาบนองรอยผลานไถของเรา! |
Que veut cette horde d'esclaves, | จะต้องการอะไรอีกเล่า เจ้าพวกทาส |
De traîtres, de rois conjurés? | แห่งคนทรยศและราชาผู้ลวงโลก? |
Pour qui ces ignobles entraves | ห่วงโซ่อันเลวร้ายนี้มีไว้ให้ใครกัน |
Ces fers dès longtemps préparés? (bis) | คงเตรียมเหล็กพวกนี้ไว้มานานแล้วสิ? (ซ้ำ) |
Français, pour nous, ah! Quel outrage, | ชาวฝรั่งเศสเอ๋ย มันเตรียมไว้กับเรานั่นแหละ อ้า! ช่างโหดร้ายนัก |
Quels transports il doit exciter! | มันน่าแค้นเสียเหลือเกิน! |
C'est nous qu'on ose méditer | เรานี้แหละคือผู้ที่มันบังอาจ |
De rendre à l'antique esclavage! | คิดกดหัวให้เรากลับเป็นทาสอีกครั้ง! |
Aux armes, citoyens... | จับอาวุธเถิด พลเมืองเอย... |
Quoi! Des cohortes étrangères | ชะ! กองทหารต่างชาติพวกนี้หรือ |
Feraient la loi dans nos foyers! | หมายจะตรากฎหมายของมันในแผ่นดินเรา! |
Quoi! Ces phalanges mercenaires | ชะ! อ้ายพวกทหารรับจ้างนี้นะหรือ |
Terrasseraient nos fiers guerriers! (bis) | หมายจะทำลายนักรบผู้ภาคภูมิของเรา! (ซ้ำ) |
Grand Dieu! Par des mains enchaînées | พระเป็นเจ้า! ด้วยสองมือที่ถูกล่ามไว้ |
Nos fronts sous le joug se ploieraient | เราจำต้องก้มหน้าลงภายใต้แอก |
De vils despotes deviendraient | เพราะผู้กดขี่สารเลวจะกลายเป็น |
Les maîtres de nos destinées! | ผู้ลิขิตชะตาชีวิตของพวกเรา! |
Aux armes, citoyens... | จับอาวุธเถิด พลเมืองเอย... |
Tremblez, tyrans et vous perfides | จงสั่นสะท้านเถิด! เหล่าคนทรยศและทรราช |
L'opprobre de tous les partis | สิ่งอันน่าอัปยศของมนุษย์ทั้งหลาย |
Tremblez! Vos projets parricides | จงสั่นสะท้านเถิด! แผนพิฆาตมาตุภูมิของแก |
Vont enfin recevoir leurs prix! (bis) | จะต้องได้รับการตอบแทนอย่างสาสม! (ซ้ำ) |
Tout est soldat pour vous combattre | เราทุกคนคือนักรบที่จะสู้กับแก |
S'ils tombent, nos jeunes héros, | มาตรว่าวีรชนผู้เยาว์ของเราสูญชีพไป |
La terre en produit de nouveaux, | แผ่นดินย่อมสร้างพวกเขาขึ้นใหม่ |
Contre vous tout prêts à se battre! | และพร้อมที่จะเข้าร่วมรบต่อต้านแกเสมอ! |
Aux armes, citoyens... | จับอาวุธเถิด พลเมืองเอย... |
Français, en guerriers magnanimes, | ชาวฝรั่งเศสเอ๋ย ในฐานะนักรบผู้สูงเกียรติ |
Portez ou retenez vos coups! | จงรู้จักทั้งใช้และยับยั้งอาวุธของท่าน! |
Épargnez ces tristes victimes | จงไว้ชีวิตเหยื่อผู้โศกาดูร |
À regret s'armant contre nous (bis) | เพราะมิได้เต็มใจจะจับอาวุธต่อต้านพวกเรา (ซ้ำ) |
Mais ces despotes sanguinaires | แต่ไม่ใช่กับพวกคนกดขี่กระหายเลือด |
Mais ces complices de Bouillé | แต่ไม่ใช่กับพวกสมคบคิดกับนายพลบูเย |
Tous ces tigres qui, sans pitié, | มันทั้งนั้นคือเสือร้ายไร้ปรานี |
Déchirent le sein de leur mère! | ที่ฉีกกระชากทรวงอกของแม่มันเอง! |
Aux armes, citoyens... | จับอาวุธเถิด พลเมืองเอย... |
Amour sacré de la Patrie, | ความรักอันศักดิ์สิทธิ์ต่อแผ่นดินแม่เอ๋ย |
Conduis, soutiens nos bras vengeurs | จงนำทางและเกื้อหนุนหัตถ์แห่งการล้างแค้นของเรา |
Liberté, Liberté chérie, | เสรีภาพ เสรีภาพที่รักยิ่งเอ๋ย |
Combats avec tes défenseurs! (bis) | จงมาสู้ร่วมกับผู้พิทักษ์ของเจ้าเถิด! (ซ้ำ) |
Sous nos drapeaux que la victoire | ภายใต้ร่มธงของเรานี้ ชัยชนะเอ๋ย |
Accoure à tes mâles accents, | เจ้าจงมาเร็วไวดุจดังชายชาตรี |
Que tes ennemis expirants | ขอให้ศัตรูของเจ้าผู้ใกล้ขาดใจตาย, |
Voient ton triomphe et notre gloire! | จงได้ประจํกษ์ความมีชัยของเจ้าและเกียรติศักดิ์ศรีของพวกเรา! |
Aux armes, citoyens... | จับอาวุธเถิด พลเมืองเอย... |
(Couplet des enfants) | (บทประสานเสียงสำหรับเด็ก) |
Nous entrerons dans la carrière | เราจะขอเข้าแบกรับภาระต่อ |
Quand nos aînés n'y seront plus | ในยามที่ผู้ใหญ่ทั้งหลายวอดวายสิ้น |
Nous y trouverons leur poussière | เราจะขอแสวงหาซึ่งอัฐิธาตุ |
Et la trace de leurs vertus (bis) | และตามรอยทางแห่งความดีงามของพวกเขาไว้ (ซ้ำ) |
Bien moins jaloux de leur survivre | เรามิได้อิจฉาในการมีชีวิตอยู่รอด |
Que de partager leur cercueil, | ยิ่งไปกว่าการได้ร่วมตายในโลงเดียวกัน |
Nous aurons le sublime orgueil | พวกเราจะขอหยิ่งทะนงในศักดิ์ศรีอันสูงส่ง |
De les venger ou de les suivre! | ในการล้างแค้น หรือการตามรอยพวกเขาสืบไป! |
Aux armes, citoyens... | จับอาวุธเถิด พลเมืองเอย... |
เนื้อร้องสำนวนอื่น
แก้หมายเหตุ เนื้อร้องที่แสดงในหน้านี้เป็นเนื้อร้องสำนวนอื่นซึ่งมิได้นับเป็นเพลงชาติ.
ลามาร์แซแยซ บทร้องสำนวนอื่น | |||
ภาษาฝรั่งเศส | คำแปล | ||
---|---|---|---|
Dieu de clémence et de justice | พระเจ้าแห่งความเมตตาและความยุติธรรม | ||
Vois nos tyrans, juge nos coeurs | มองพวกทรราช, ผู้กุมหัวใจเรา | ||
Que ta bonté nous soit propice | ความดีของเราสถิตถ์อยู่กับท่าน | ||
Défends-nous de ces oppresseurs (bis) | โปรดปกป้องเราจากการกดขี่ (ซ้ำ) | ||
Tu règnes au ciel et sur terre | พระผู้คุ้มครองสวรรค์และผืนโลก | ||
Et devant Toi, tout doit fléchir | และขอพระองค์จงปกป้อง | ||
De ton bras, viens nous soutenir | พวกเราในอ้อมแขนของพระองค์, โปรดมาช่วยเรา | ||
Toi, grand Dieu, maître du tonnerre. | พระเจ้าผู้ยิ่งใหญ่, พระผู้เนรมิตสายฟ้า | ||
Aux armes, citoyens... | จับอาวุธเถิด พลเมืองเอย... | ||
Peuple français, connais ta gloire ; | ชาวฝรั่งเศสต่างรับรู้ถึงความรุ่งโรจน์ของพระองค์ | ||
Couronné par l’Égalité, | ซึ่งความเสมอภาคได้สวมมงกุฏให้, | ||
Quel triomphe, quelle victoire, | ช่างน่าปรีดา, ดั่งได้ชัยชนะ, | ||
D’avoir conquis la Liberté ! (bis) | เพราะเราได้มีเสรีภาพแล้ว! (ซ้ำ) | ||
Le Dieu qui lance le tonnerre | พระเจ้า พระผู้เนรมิตสายฟ้า | ||
Et qui commande aux éléments, | และพระผู้ทรงบัญชาบรรดาสรรพสิ่ง, | ||
Pour exterminer les tyrans, | เพื่อขจัดบรรดาทรราช | ||
Se sert de ton bras sur la terre. | เพียงโปรดยื่นพระหัตถ์มายังพื้นพิภพ. | ||
Aux armes, citoyens... | จับอาวุธเถิด พลเมืองเอย... | ||
Nous avons de la tyrannie | ของการปกครองแห่งทรราช | ||
Repoussé les derniers efforts; | ปฏิเสธด้วยความพยายามครั้งสุดท้าย; | ||
De nos climats, elle est bannie ; | ในสภาพอากาศของเรา ถูกห้ามอย่างเด่น | ||
Chez les Français les rois sont morts. (bis) | ในฝรั่งเศสทรงกษัตริย์สิ้นพระชนม์ไปเถิด(ซ้ำ) | ||
Vive à jamais la République ! | จงอยู่สาธารณรัฐตลอดกาล! | ||
Anathème à la royauté ! | คำสาปนั้นแช่งถึงพระบรมวงศานุวงศ์! | ||
Que ce refrain, partout porté, | ที่ได้ละเว้นนี้ จงสวมไปทุกที่เถิด, | ||
Brave des rois la politique. | จงท้าทายการเมืองของกษัตริย์เอย | ||
Aux armes, citoyens... | จับอาวุธเถิด พลเมืองเอย... | ||
La France que l’Europe admire | ประเทศฝรั่งเศสที่ยุโรปชื่นชมไปเถิด | ||
A reconquis la Liberté | แล้วได้รับเสรีภาพกลับคืนมาเอย | ||
Et chaque citoyen respire | และให้ประชาชนทุกคน จงหายใจเถิด | ||
Sous les lois de l’Égalité ; (bis) | ภายใต้กฎหมายแห่งความเท่าเทียมกัน, (ซ้ำ) | ||
Un jour son image chérie | วันหนึ่ง ภาพอันเป็นที่รักของข้านั้น | ||
S’étendra sur tout l’univers. | จะขยายใหญ่ไปทั่วทั้งจักรวาล. | ||
Peuples, vous briserez vos fers | ผู้คนนั้น ข้าจะทำลายโซ่ของข้าทิ้งไปเสีย | ||
Et vous aurez une Patrie ! | และข้าจะมีปิตุภูมิเอ๋ย! | ||
Aux armes, citoyens... | จับอาวุธเถิด พลเมืองเอย... | ||
Foulant aux pieds les droits de l’Homme, | Trampling on the rights of man, | ||
Les soldatesques légions | soldierly legions | ||
Des premiers habitants de Rome | The first inhabitants of Rome | ||
Asservirent les nations. (bis) | enslave nations. (ซ้ำ) | ||
Un projet plus grand et plus sage | A larger project and wiser | ||
Nous engage dans les combats | We engage in battle | ||
Et le Français n’arme son bras | And the Frenchman does not arm himself | ||
Que pour détruire l’esclavage. | But to destroy slavery. | ||
Aux armes, citoyens... | จับอาวุธเถิด พลเมืองเอย... | ||
Oui ! Déjà d’insolents despotes | Yes! Already insolent despots | ||
Et la bande des émigrés | And the band of emigrants | ||
Faisant la guerre aux Sans-Culottes | Waging war on the unclothed [lit. without-breeches] | ||
Par nos armes sont altérés; (bis) | By our weapons are withered; (ซ้ำ) | ||
Vainement leur espoir se fonde | Vainly their hope is based | ||
Sur le fanatisme irrité, | On piqued fanaticism | ||
Le signe de la Liberté | The sign of Liberty | ||
Fera bientôt le tour du monde. | Will soon spread around the world. | ||
Aux armes, citoyens... | จับอาวุธเถิด พลเมืองเอย... | ||
À vous ! Que la gloire environne, | ถึงข้า! ขอให้ความรุ่งโรจน์จงล้อมรอบไป | ||
Citoyens, illustres guerriers, | พลเมืองนี้ นักรบผู้มีชื่อเสียงที่สุด | ||
Craignez, dans les champs de Bellone, | ความกลัวในทุ่งแห่งเบลโลน (เทพธิดา) | ||
Craignez de flétrir vos lauriers ! (bis) | กลัวความอับอายด้วยไม่ย่อมถือนางเถิด! (ซ้ำ) | ||
Aux noirs soupçons inaccessibles | ทั้งความสงสัยที่ไม่เคยมีมูลความจริงมาก่อน | ||
Envers vos chefs, vos généraux, | ต่อผู้นำของข้า นายพลของข้า, | ||
Ne quittez jamais vos drapeaux, | จงอย่าทิ้งธงไตรรงค์ของข้าเถิด, | ||
Et vous resterez invincibles. | และข้าจะอยู่ยังคงกระพันโดยสิ้นเชิง | ||
Aux armes, citoyens... | จับอาวุธเถิด พลเมืองเอย... | ||
(Couplet des enfants) | (บทประสานเสียงสำหรับเด็ก) | ||
Enfants, que l’Honneur, la Patrie | ลูกหลานนี้ ขอให้เกียรติและปิตุภูมิ | ||
Fassent l’objet de tous nos vœux ! | เป็นเป้าหมายของความปรารถนาทั้งหมดของเรา! | ||
Ayons toujours l’âme nourrie | ขอให้เรามีจิตวิญญาณหล่อเลี้ยงอยู่เสมอไป | ||
Des feux qu’ils inspirent tous deux. (bis) | ด้วยเปลวเพลิงที่อาจสร้างแรงบันดาลใจให้ทั้งคู่เอ๋ย(ซ้ำ) | ||
Soyons unis ! Tout est possible ; | ให้เราเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน! อะไรก็เกิดขึ้นได้หมดเลย; | ||
Nos vils ennemis tomberont, | ศัตรูที่ชั่วช้าของเราจะล้มลงอย่างสาหัส, | ||
Alors les Français cesseront | จากนั้นฝรั่งเศสจะหยุดลงไปดื้อๆ | ||
De chanter ce refrain terrible : | ในการขับขาน การละเว้นที่รุนแรงนี้เทอญ: | ||
Aux armes, citoyens... | จับอาวุธเถิด พลเมืองเอย... |
อิทธิพลของลามาร์แซแยซ
แก้ในประเทศรัสเซีย เพลงลามาร์แซแยซได้ถูกใช้เป็นเพลงปฏิวัติฝ่ายสาธารณรัฐโดยชาวรัสเซียซึ่งรู้ภาษาฝรั่งเศสในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18 ซึ่งไล่เลี่ยกับช่วงเวลาการปฏิวัติในฝรั่งเศส ถึงปี ค.ศ. 1875 ปีเตอร์ ลัฟรอฟ (Peter Lavrov) นักปฏิวัติและนักทฤษฎีกลุ่ม Narodism ได้เขียนเพลงโดยใส่เนื้อร้องภาษารัสเซียขึ้นใหม่ตามทำนองเพลงลามาร์แซแยซ และให้ชื่อเพลงว่า "มาร์แซแยซของกรรมกร" ("Rabochaya Marselyeza", "Worker's Marseillaise") ซึ่งเพลงนี้ได้กลายเป็นเพลงปฏิวัติยอดนิยมเพลงหนึ่งในรัสเซียและได้มีการใช้ในการปฏิวัติรัสเซีย ค.ศ. 1905 ต่อมาเมื่อเกิดการปฏิวัติรัสเซียในเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1917 เพลงนี้ก็ได้มีลักษณะเป็นกึ่งเพลงชาติของสาธารณรัฐที่ตั้งขึ้นใหม่ หลังเหตุการณ์การปฏิวัติเดือนตุลาคมซึ่งเกิดขึ้นในปีเดียวกัน เพลงนี้ก็ยังคงใช้เป็นเพลงปฏิวัติควบคู่กับเพลงแองเตอร์นาซิอองนาล[3]
สำหรับประเทศไทย เพลงลามาร์แซแยซได้เป็นแรงดลใจให้คณะราษฏรคิดเพลงชาติขึ้นใหม่ในช่วงการปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475[4] และยังมีการนำทำนองไปใช้ในเพลงมาร์ชต่าง ๆ ที่มีชื่อเสียง อันได้แก่ เพลง "มาร์ช ม.ธ.ก." ของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (ม.ธ.ก. เป็นอักษรย่อนามมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เมื่อครั้งยังใช้ชื่อว่า "มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง") ซึ่งประพันธ์โดยทวีป วรดิลก ในช่วงพุทธทศวรรษที่ 2490 และเพลง "มาร์ชลาดยาว" ซึ่งประพันธ์โดย จิตร ภูมิศักดิ์ ขณะที่เขาถูกคุมขังในเรือนจำลาดยาว (เรือนจำคลองเปรม) ด้วยคดีการเมือง ระหว่างปี พ.ศ. 2503 - 2505 เพื่อใช้ร้องในงานรื่นเริงภายในคุก[ต้องการอ้างอิง]
เชิงอรรถ
แก้- ↑ "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-08-14. สืบค้นเมื่อ 2007-06-26.
- ↑ La Marseillaise เก็บถาวร 2010-04-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, l’Elysée.
- ↑ "Соболева, Н.А. 2005. Из истории отечественных государственных гимнов. Журнал "Отечественная история", 1. P.10-12" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-12-16. สืบค้นเมื่อ 2009-05-12.
- ↑ เจนดุริยางค์, พระ. บันทึกความทรงจำของพระเจนดุริยางค์ (ปิติ วาทยากร) ชิวประวัติของข้าพเจ้า. พระนคร: สถาบันวัฒนธรรมเยอรมัน, 251-. หน้า 20 - 21.
แหล่งข้อมูลอื่น
แก้- เว็บไซต์ของทางการฝรั่งเศส
- สำนักงานประธานาธิบดีแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส เก็บถาวร 2010-03-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (อังกฤษ)
- รัฐสภาแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส(ฝรั่งเศส)
- แหล่งรวบรวมข้อมูลและไฟล์เสียง
- ฟังเพลงลามาร์แซแยซ บรรเลงโดยดุริยางค์กองทัพเรือสหรัฐอเมริกา (ไฟล์เสียง MP3)
- marseillaise.org (อังกฤษ)(ฝรั่งเศส)
- hymne-national.ifrance.com เก็บถาวร 2008-05-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (ฝรั่งเศส)
- Adminet-France (ฝรั่งเศส)