นาวาอากาศตรี

OF-3 ยศในกองทัพอากาศสหราชอาณาจักรและกองทัพอากาศอื่นๆ

นาวาอากาศตรี (อังกฤษ: squadron leader ย่อว่า Sqn Ldr ในกองทัพอากาศสหราชอาณาจักร; SQNLDR ในกองทัพอากาศนิวซีแลนด์ และออสเตรเลีย; เดิมทีใช้ S/L ในทุกกองทัพอากาศที่ใช้งานคำนี้) เป็นยศนายทหารชั้นสัญญาบัตรอาวุโสในกองทัพอากาศสหราชอาณาจักร[1] และกองทัพอากาศของหลายประเทศที่ได้รับอิทธิพลทางประวัติศาสตร์จากสหราชอาณาจักร รวมถึงหลายประเทศในเครือจักรภพ แต่ไม่รวมแคนาดา (นับตั้งแต่การรวมเหล่า) และแอฟริกาใต้ บางครั้งใช้เป็นคำแปลภาษาอังกฤษของยศที่เทียบเท่าในประเทศที่มีโครงสร้างยศเฉพาะตัวของกองทัพอากาศที่ไม่ใช้ภาษาอังกฤษ ซึ่งยศนี้เริ่มต้นในประเทศไทย เมื่อปี พ.ศ.2460 สมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว และยศนี้สูงกว่าเรืออากาศเอก และตํ่ากว่านาวาอากาศโท

นาวาอากาศตรี
Squadron leader
ธงบัญชาการนาวาอากาศตรี
กองทัพอากาศสหราชอาณาจักร
เครื่องหมายแขนเสื้อ / ไหล่
นาวาอากาศตรีสหราชอาณาจักร
สังกัตกองทัพอากาศ
อักษรย่อSqn Ldr / SQNLDR / น.ต.
เทียบยศเนโทOF-3
เทียบยศนอกเนโทO-4
สถาปนา1 เมษายน 2461 (2461-04-01) (ทอ.สหราชอาณาจักร)
ยศที่สูงกว่านาวาอากาศโท
ยศที่ต่ำกว่าเรืออากาศเอก
ยศที่คล้ายคลึงพันตรี, นาวาตรี
ยศทหารที่พบทั่วไป
ทหารบก ทหารเรือ ทหารอากาศ
นายทหารชั้นสัญญาบัตร
พลเอก พลเรือเอก พลอากาศเอก
พลโท พลเรือโท พลอากาศโท
พลตรี พลเรือตรี พลอากาศตรี
พันเอก นาวาเอก นาวาอากาศเอก
พันโท นาวาโท นาวาอากาศโท
พันตรี นาวาตรี นาวาอากาศตรี
ร้อยเอก เรือเอก เรืออากาศเอก
ร้อยโท เรือโท เรืออากาศโท
ร้อยตรี เรือตรี เรืออากาศตรี
นายทหารชั้นประทวน
จ่าสิบเอก พันจ่าเอก พันจ่าอากาศเอก
จ่าสิบโท พันจ่าโท พันจ่าอากาศโท
จ่าสิบตรี พันจ่าตรี พันจ่าอากาศตรี
พลอาสาสมัครและทหารเกณฑ์

สิบเอก จ่าเอก จ่าอากาศเอก
สิบโท จ่าโท จ่าอากาศโท
สิบตรี จ่าตรี จ่าอากาศตรี
พลทหาร พลทหารเรือ พลทหารอากาศ

นาวาอากาศตรีของกองทัพอากาศนั้นเป็นยศที่สูงกว่าเรืออากาศเอก และต่ำกว่านาวาอากาศโท เป็นนายทหารที่อาวุโสน้อยสุดในกลุ่มนายทหารชั้นสัญญาบัตรอาวุโส ยศนี้เทียบกับระบบรหัสยศของเนโทคือ OF-3 เทียบเท่ากับยศนาวาตรีในราชนาวี และยศพันตรีในกองทัพบกสหราชอาณาจักร หรือราชนาวิกโยธิน เทียบเท่ายศเจ้าหน้าที่ฝูงบิน (squadron officer) ในกองทัพอากาศหญิงช่วยรบ กองทัพอากาศหญิงสหราชอาณาจัก (จนถึงปี พ.ศ. 2511) หน่วยพยาบาลกองทัพอากาศเจ้าหญิงแมรี (จนถึงปี พ.ศ. 2523)

คำว่า squadron leader ยังได้รับการใช้งานเป็นชื่อตำแหน่งของผู้บังคับการกองทหารม้า (สหราชอาณาจักร) และใช้เป็นยศ (ฝรั่งเศส) มาตั้งแต่อย่างน้อยในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 19 ส่วนในอาร์เจนตินาใช้งานเป็นชื่อตำแหน่งบังคับการของทั้งกองทัพบกและกองทัพอากาศ ยศของผู้บังคับการกองทหารม้าในฝรั่งเศสก็ใช้ชื่อนี้และมีตำแหน่งเทียบเท่ากับ OF-4 ของพันตรีเช่นกัน และชื่อตำแหน่งผู้บังคับการกองทหารม้าในสหราชอาณาจักรก็ใช้คำนี้เช่นเดียวกัน

ต้นกำเนิด

แก้

ยศดั้งเดิมมีจุดกำเนิดในกองทัพอากาศสหราชอาณาจักร ต่อมากองทัพอากาศอื่น ๆ อีกหลายแห่งที่ใช้งาน หรือใช้งานระบบยศของกองทัพอากาศสหราชอาณาจักร

เมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2461 กองทัพอากาศสหราชอาณาจักรที่ก่อตั้งขึ้นมาใหม่ได้ปรับใช้ระบบยศจากกองทัพบกสหราชอาณาจักร โดยมีนาวาเอกจากหน่วยบริการการบินกองทัพเรือ (Royal Naval Air Service) และพันเอกจากกองบินหลวง (Royal Flying Corps) ปรับยศเป็นพันโทอย่างเป็นทางการในกองทัพอากาศสหราชอาณาจักร โดยในทางปฏิบัติ เกิดความไม่สอดคล้องกันหลายข้อ มีอดีตทหารเรือบางนายยังคงใช้ยศเดิมก่อนการรวมหน่วย เพื่อสนับสนุนข้อเสนอที่มีการเสนอไปว่ากองทัพอากาศควรใช้ระบบยศของกองทัพเรือ ซึ่งกองทัพอากาศอาจจะใช้ยศของกองทัพเรือโดยมีคำว่า "อากาศ" (air) แทรกอยู่หน้ายศทหารเรือ เช่น ตำแหน่งที่ต่อมากลายเป็นนาวาอากาศตรี (squadron leader) จะใช้ชื่อในภาษาอังกฤษว่า air lieutenant commander

แม้ว่ากระทรวงกองทัพเรือจะคัดค้านการเปลี่ยนยศของตน แต่ก็ยอมตกลงกับกองทัพอากาศว่าอาจจะใช้บางยศจากยศเดิมของกองทัพเรือโดยมีเงื่อนไขของการปรับใช้ที่แตกต่างกัน นอกจากนี้ยังมีข้อเสนอว่าพันโทของกองทัพอากาศ อาจได้รับเลือกให้เป็นรีฟส์หรือผู้บังคับฝูงบิน อย่างไรก็ตาม ชื่อยศว่า squadron leader ได้รับเลือกมาใช้เป็นยศพันเอกของกองทัพอากาศ เนื่องจากคำว่า squadron commander เคยได้รับการใช้งานในหน่วยบริการการบินกองทัพเรือ โดยตำแหน่งนาวาอากาศตรีเริ่มใช้งานเมื่อเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2462[2] และใช้งานนับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา

การใช้งานในสหราชอาณาจักร

แก้
 
เจ้าชายแห่งเวลส์ในชุดบริการหมายเลข 1A (ชุดวันพระราชพิธี) เครื่องแบบของกองทัพอากาศสหราชอาณาจักร (ยศ สวมใส่เป็นนาวาอากาศตรี) ในเดือนกันยายน 2565 เพื่อร่วมขบวนแห่พระศพสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2

ตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2461 ถึงวันที่ 31 กรกฎาคม พ.ศ. 2462 กองทัพอากาศสหราชอาณาจักรใช้ยศพันตรีเป็นตำแหน่งสำหรับผู้บังคับฝูงบิน จนกระทั่งวันที่ 31 มีนาคม พ.ศ. 2461 นาวาตรีจากหน่วยบริการการบินกองทัพเรือ (Royal Naval Air Service) และพันตรีจากกองบินหลวง (Royal Flying Corps) รวมกันเป็นพันตรีในกองทัพอากาศสหราชอาณาจักรในวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2461 ต่อมาเมื่อวันที่ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2462 ตำแหน่งพันตรีในกองทัพอากาศถูกแทนที่ด้วยนาวาอากาศตรี และใช้งานมาจนถึงปัจจุบัน การเลื่อนตำแหน่งขึ้นสู่นาวาอากาศตรีนั้นเป็นไปตามระบบคุณธรรมอย่างเคร่งครัด และมีข้อกำหนดให้บุคคลดังกล่าวต้องได้รับการแต่งตั้งในสายอาชีพของชั้นสัญญาบัตร ซึ่งจะต้องประจำการในกองทัพอากาศสหราชอาณาจักรจนกว่าจะเกษียณอายุหรือลาออกโดยสมัครใจ

 
นาวาอากาศตรี รอสส์ รีด ภาพในปี พ.ศ. 2487 เขาสวมแถบไหล่สามแถบและแพรแถบเหรียญดีเอฟซี (Distinguished Flying Cross)

ก่อนสงครามโลกครั้งที่สอง นาวาอากาศตรีจะเป็นผู้บังคับการฝูงบิน แต่ในปัจจุบันฝูงบินมักจะได้รับการบัญชาการจากนาวาอากาศโท โดยมี 2 หน่วยบินอยู่ภายใต้การบังคับการของนาวาอากาศตรี อย่างไรก็ตาม ฝูงบินปฏิบัติการภาคพื้นดินซึ่งเป็นหน่วยรองของกองบินมักจะได้รับการสั่งการจากนาวาอากาศตรีเช่นกัน

เครื่องหมายและธงบัญชาการ

แก้

เครื่องหมายยศประกอบไปด้วยแถบสีน้ำเงินบาง บนแถบสีดำที่กว้างกว่าเล็กน้อย อยู่ระหว่างแถบสีน้ำเงินบางสองแถบบนแถบสีดำที่กว้างกว่าเล็กน้อย สวมบริเวณท่อนล่างของเสื้อคลุมหรือบริเวณไล่ของชุดนักบินหรือเครื่องแบบลำลอง

นาวาอากาศตรีเป็นเจ้าหน้าที่ระดับต่ำที่สุดที่สามารถใช้งานธงบัญชาการ ธงอาจจะแสดงบนเครื่องบินของนายทหารหรือหากนาวาอากาศตรีท่านนั้นเป็นผู้บังคับการ อาจจะมีการชักธงบัญชาการนาวาอากาศตรีขึ้นบนเสาธงหรือธงบนรถยนต์ราชการ หากนาวาอากาศตรีเป็นผู้บังคับการฝูงบินที่มีหมายเลข หมายเลขของฝูงบินก็จะแสดงอยู่บนธงด้วย

กองทัพอากาศอื่น

แก้

ยศนาวาอากาศตรี ยังใช้ในงานในกองทัพอากาศอื่นในเครือจักรภพ เช่น กองทัพอากาศบังคลาเทศ (BAF)[3], กองทัพอากาศกานา, กองทัพอากาศอินเดีย (IAF)[4], กองทัพอากาศนามิเบีย, กองทัพอากาศศรีลังกา (SLAF), กองทัพอากาศปากีสถาน (PAF), กองทัพอากาศออสเตรเลีย (RAAF), กองทัพอากาศไนจีเรีย (NAF) และกองทัพอากาศนิวซีแลนด์ (RNZAF) นอกจากนี้ยังใช้ในกองทัพอากาศอียิปต์ กองทัพอากาศกรีก กองทัพอากาศโอมาน กองทัพอากาศไทย และกองทัพอากาศซิมบับเว[5]

แคนาดาใช้ยศนาวาอากาศตรีตั้งแต่ปี พ.ศ. 2463 จนถึง พ.ศ. 2511 จนกระทั่งมีการรวมกองทัพแคนาดาในปี พ.ศ. 2511 ได้มีการปรับชื่อยศในกองทัพอากาศให้มีความสอดคล้องกันกับกองทัพบกทั้งชื่อของตำแหน่งและยศ อย่างไรก็ตาม ในปี พ.ศ. 2558 เครื่องหมายยศสำหรับกองทัพอากาศแคนาดาได้เปลี่ยนกลับไปเป็นการใช้แถบยศสีเทามุกบนพื้นหลังสีดำจำนวนสองแถบครึ่ง

การเทียบยศนาวาอากาศตรีกับกองทัพอากาศชิลี ในภาษาสเปนของชิลี คือ comandante de escuadrilla หรือ squadron commander

กองกำลังทางบก

แก้

ในกรมทหารม้ารักษาพระองค์ของสหราชอาณาจักรและกองกำลังราชยานเกราะ squadron leader (ผู้บังคับกองร้อย) เป็นชื่อของตำแหน่ง (ไม่ใช่ยศ) ที่มักมอบให้กับผู้บังคับการของกองร้อยยานเกราะต่อสู้ (AFV) ผู้บังคับกองร้อยมักจะเป็นพันตรี แม้ว่าในสงครามโลกครั้งที่สองตำแหน่งนี้จะเป็นของร้อยเอก

ดูเพิ่ม

แก้

อ้างอิง

แก้
  1. "Ranks and Badges of the Royal Air Force". Royal Air Force. 2007. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 9 July 2011. สืบค้นเมื่อ 2007-12-01.
  2. Hobart, Malcolm C (2000). Badges and Uniforms of the Royal Air Force. Leo Cooper. p. 26. ISBN 0-85052-739-2.
  3. "BAF RANKS". Bangladesh Air Force Website. BAF Communication Unit. 2020. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-04-11. สืบค้นเมื่อ 13 December 2020.
  4. "Officer ranks in Indian Army, Air Force and Navy". India Today. New Delhi. 25 February 2019. สืบค้นเมื่อ 19 December 2020.
  5. "RANKS AND BADGES IN THE AFZ". Air Force of Zimbabwe Website. Air Force of Zimbabwe. 2020. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-06-09. สืบค้นเมื่อ 13 December 2020.

แหล่งข้อมูลอื่น

แก้