โซเดียมคลอไรด์

โซเดียมคลอไรด์ (อังกฤษ: Sodium chloride, สูตรเคมี: NaCl) มีชื่อที่เรียกทั่วไปคือ เกลือแกง เป็นสารประกอบเคมี โซเดียมคลอไรด์เป็นเกลือที่มีบทบาทต่อความเค็มของมหาสมุทร และของเหลวภายนอกเซลล์ของสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ เป็นส่วนประกอบหลักในเกลือที่กินได้ ถูกใช้อย่างกว้างขวางในการเป็นเครื่องปรุงรส และใช้ในการถนอมอาหาร

โซเดียมคลอไรด์

ผลึกโซเดียมคลอไรด์ในรูปของเกลือหิน
โครงสร้างผลึกที่มีโซเดียมเป็นสีม่วงและคลอไรด์เป็นสีเขียว
ชื่อ
IUPAC name Sodium chloride
ชื่ออื่น common salt, regular salt halite, rock salt table salt, sea salt saline
เลขทะเบียน
เลขทะเบียน CAS	7647-14-5 Y
3D model (JSmol)	รูปภาพแบบโต้ตอบ
Beilstein Reference	3534976
ChEBI	CHEBI:26710 Y
ChEMBL	ChEMBL1200574 N
เคมสไปเดอร์	5044 Y
ECHA InfoCard	100.028.726
EC Number	231-598-3
Gmelin Reference	13673
KEGG	D02056 Y
MeSH	Sodium+chloride
ผับเคม CID	5234
RTECS number	VZ4725000
UNII	451W47IQ8X Y
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID3021271
InChI InChI=1S/ClH.Na/h1H;/q;+1/p-1 Y Key: FAPWRFPIFSIZLT-UHFFFAOYSA-M Y InChI=1/ClH.Na/h1H;/q;+1/p-1 Key: FAPWRFPIFSIZLT-REWHXWOFAE
SMILES [Na+].[Cl-]
คุณสมบัติ
สูตรเคมี	NaCl
มวลโมเลกุล	58.443 g/mol
ลักษณะทางกายภาพ	ผลึกลูกบาศก์ไม่มีสี
กลิ่น	ไม่มีกลิ่น
ความหนาแน่น	2.17 g/cm3
จุดหลอมเหลว	800.7 องศาเซลเซียส (1,473.3 องศาฟาเรนไฮต์; 1,073.8 เคลวิน)
จุดเดือด	1,465 องศาเซลเซียส (2,669 องศาฟาเรนไฮต์; 1,738 เคลวิน)
ละลายในน้ำ	360 g/L (25°C)
ความสามารถละลายได้ ใน แอมโมเนีย	21.5 g/L
ความสามารถละลายได้ ใน เมทานอล	14.9 g/L
Magnetic susceptibility (χ)	−30.2·10−6 cm3/mol
ดัชนีหักเหแสง (nD)	1.5441 (at 589 nm)
โครงสร้าง
โครงสร้างผลึก	Face-centered cubic (see text), cF8
Space group	Fm3m (No. 225)
Lattice constant	a = 564.02 pm
หน่วยสูตร (Z)	4
Coordination geometry	octahedral at Na+ octahedral at Cl−
อุณหเคมี
ความจุความร้อน (C)	50.5 J/(K·mol)
Std molar entropy (S⦵298)	72.10 J/(K·mol)
Std enthalpy of formation (ΔfH⦵298)	−411.120 kJ/mol
เภสัชวิทยา
ATC code	A12CA01 (WHO) B05CB01, B05XA03, S01XA03
ความอันตราย
NFPA 704 (fire diamond)	0 0 0
ปริมาณหรือความเข้มข้น (LD, LC):
LD50 (median dose)	3 g/kg (oral, rats)
สารประกอบอื่นที่เกี่ยวข้องกัน
แอนไอออนอื่น ๆ	โซเดียมฟลูออไรด์ โซเดียมโบรไมด์ โซเดียมไอโอไดด์ โซเดียมแอสทาไทด์
แคทไอออนอื่น ๆ	ลิเทียมคลอไรด์ โพแทสเซียมคลอไรด์ รูบิเดียมคลอไรด์ ซีเซียมคลอไรด์ แฟรนเซียมคลอไรด์
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa อ้างอิงกล่องข้อมูล

โครงสร้างผลึก

โครงสร้างผลึกของโซเดียมคลอไรด์ แต่ละอะตอมมีอะตอมล้อมรอบ 6 อะตอม โดยมีการจัดเรียงเป็นทรงแปดหน้า การจัดเรียงกันแบบนี้เรียกว่า แบบลูกบาศก์ที่ชิดที่สุด (ccp-cubic close packed).
สีน้ำเงินอ่อน = Na⁺
สีเขียวเข้ม = Cl⁻

โซเดียมคลอไรด์ จะเกิดผลึกแบบคิวบิก ในโครงสร้างของผลึก ไอออนคลอไรด์ซึ่งมีขนาดใหญ่จะถูกจัดเรียงแบบ ccp ในขณะที่โซเดียมไอออนซึ่งมีขนาดเล็กกว่าจะถูกบรรจุในช่องว่าง ออกตะฮีดรัลระหว่างไอออนคลอไรด์ แต่ละไอออนจะถูกล้อมรอบด้วยไอออนอีกชนิด 6 ตัว ซึ่งเป็นโครงสร้างพื้นฐานเดียวกันกับที่พบในแร่อื่นหลายชนิดและรู้จักกันในชื่อ โครงสร้าง rock-salt

ความสำคัญทางชีววิทยา

โซเดียมคลอไรด์ มีความสำคัญต่อ สิ่งมีชีวิตบนโลกในเนื้อเยื้อชีวภาพ และของเหลวในร่างกาย จะมีเกลือในปริมาณที่แตกต่างกัน ความเข้มข้นของ โซเดียม ไอออนใน เลือด เป็นความสัมพันธ์โดยตรงต่อการควบคุมระดับที่ปลอดภัยของของเหลวในร่างกาย การแพร่กระจายของ การกระตุ้นประสาท โดยซิกนัล ทรานสดักชัน (signal transduction) ถูกควบคุมโดยโซเดียม ไอออน (โพแทสเซียม เป็น โลหะ ที่มีความสัมพนธ์ใกล้ชิดกับโซเดียม ซึ่งเป็นส่วนประกอบหลักในระบบร่างกายเช่นกัน)

0.9% โซเดียมคลอไรด์ ใน น้ำ ถูกเรียกว่า สารละลายทางสรีรวิทยา (physiological solution) หรือ นอร์มัล ซาไลน์ (normal saline) เพราะมันเป็นความเข้มข้นเดียว (isotonic) กับ พลาสมาในเลือด นอร์มัล ซาไลน์ ใช้ในทาง การแพทย์เพื่อทดแทนการสูญเสียของเหลวจากร่างกายและการรักษาแบบนี้ว่า การให้ของเหลวทดแทน (fluid replacement) ซึ่งใช้แพร่หลายทาง การแพทย์ เพื่อป้องกันการ ขาดน้ำ (dehydration) หรือ อินทราวีนัสเทอราปี (intravenous therapy) เพื่อป้องกัน การช๊อค จาก ปริมาตรเลือดต่ำ สาเหตุจากการ สูญเสียเลือด

มนุษย์ไม่เหมือนสัตว์ ไพรเมต ด้วยกันที่สามารถกำจัดเกลือจำนวนมากได้ทาง เหงื่อ (sweating)

การผลิตและการใช้

ปัจจุบันเกลือถูกผลิตโดย การระเหย ของ น้ำทะเล หรือ น้ำเค็ม (brine) จากแหล่งอื่นๆ เช่น บ่อน้ำเค็ม ทะเลสาบน้ำเค็ม (salt lake) และการทำเหมืองเกลือที่เรียกว่า ร็อกซอลต์ (rock salt หรือ เฮไลต์)

ในขณะที่ผู้คนจำนวนมากคุ้นเคยกับการใช้เกลือ ปรุงอาหาร แต่พวกเขาอาจไม่รู้ว่าเกลือใช้ประโยชน์ได้อีกมากมาย เช่น

• ใช้ในการผลิตกระดาษ
• ใช้ในหมึกพิมพ์ผ้าในอุตสาหกรรมเท็กไทล์
• ใช้ในอุตสาหกรรมผลิต สบู่และผงซักฟอก
• ใช้ในการละลายน้ำแข็งที่เกาะบนพื้นถนน ใน แคนาดาและสหรัฐอเมริกา ในช่วงฤดูหนาวที่อุณหภูมิต่ำกว่าจุดเยือกแข็งของน้ำ
• ใช้เป็นวัตถุดิบในการผลิต คลอรีน พีวีซี และยาฆ่าแมลง

ความสามารถในการละลายของโซเดียมคลอไรด์ในตัวละลายต่างชนิด (g NaCl / 100 g of solvent at 25?C)
H2O	36
แอมโมเนียเหลว	3.02
เมทานอล	1.4
กรดฟอร์มิก	5.2
ซัลโฟเลน	0.005
อะซิโตนิไตรล์	0.0003
อะซิโตน	0.000042
ฟอร์มาไมด์	9.4
ไดเมทิลฟอร์มาไมด์	0.04
Reference: Burgess, J. Metal Ions in Solution (Ellis Horwood, New York, 1978) ISBN 0-85312-027-7

ดูเพิ่ม

• เกลือเสริมไอโอดีน

แหล่งอ้างอิง

• Haynes, William M., บ.ก. (2011). CRC Handbook of Chemistry and Physics (92nd ed.). CRC Press. ISBN 978-1439855119.

แหล่งข้อมูลอื่น

• Salt United States Geological Survey Statistics and Information
• "Using Salt and Sand for Winter Road Maintenance". Road Management Journal. December 1997. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 21 September 2016. สืบค้นเมื่อ 13 February 2007.
• Calculators: surface tensions เก็บถาวร 2020-02-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, and densities, molarities and molalities เก็บถาวร 2020-02-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน of aqueous NaCl (and other salts)
• JtBaker MSDS