โพแทสเซียม

โพแทสเซียม (อังกฤษ: Potassium) ธาตุเคมีในกลุ่มโลหะ มีเลขอะตอม 19 สัญลักษณ์ K

โพแทสเซียม
19K Na ↑ K ↓ Rb อาร์กอน ← โพแทสเซียม → แคลเซียม
โพแทสเซียมในตารางธาตุ
ลักษณะปรากฏ
silvery gray ไข่มุกโพแทสเซียมใต้น้ำมันพาราฟิน เป็นไข่มุกขนาดใหญ่มีขนาด 5 ซม. ด้านล่าง: เส้นสเปคตรัมของโพแทสเซียม
คุณสมบัติทั่วไป
ชื่อ สัญลักษณ์ และเลขอะตอม	โพแทสเซียม, K, 19
การออกเสียง	/pəˈtæsiəm/ po-tas-ee-əm
อนุกรมเคมี	โลหะแอลคาไล
หมู่ คาบและบล็อก	1 (โลหะแอลคาไล), 4, s
มวลอะตอมมาตรฐาน	39.0983(1)
การจัดเรียงอิเล็กตรอน	[Ar] 4s1 2, 8, 8, 1
ประวัติ
การค้นพบ	ฮัมฟรี เดวี (1807)
การแยกครั้งแรก	ฮัมฟรี เดวี (1807)
คุณสมบัติกายภาพ
สถานะ	ของแข็ง
ความหนาแน่น (ใกล้ r.t.)	0.862 g·cm−3
ความหนาแน่นของเหลวที่จุดหลอมเหลว	0.828 g·cm−3
จุดหลอมเหลว	336.7 K, 63.5 °C, 146.3 °F
จุดเดือด	1032 K, 759 °C, 1398 °F
จุดวิกฤต	2223 K, 16 MPa
ความร้อนของการหลอมเหลว	2.33 kJ·mol−1
ความร้อนของการกลายเป็นไอ	76.9 kJ·mol−1
ความจุความร้อนโมลาร์	29.6 J·mol−1·K−1
คุณสมบัติอะตอม
สถานะออกซิเดชัน	+1 (strongly basic oxide)
อิเล็กโตรเนกาติวิตี	0.82 (Pauling scale)
พลังงานไอออไนเซชัน	ค่าที่ 1: 418.8 kJ·mol−1
	ค่าที่ 2: 3052 kJ·mol−1
	ค่าที่ 3: 4420 kJ·mol−1
รัศมีอะตอม	227 pm
รัศมีโควาเลนต์	203±12 pm
รัศมีวานเดอร์วาลส์	275 pm
จิปาถะ
โครงสร้างผลึก	รูปลูกบาศก์กลางตัว
ความเป็นแม่เหล็ก	พาราแมกเนติก
สภาพนำไฟฟ้า	(20 °C) 72 nΩ·m
สภาพนำความร้อน	102.5 W·m−1·K−1
การขยายตัวจากความร้อน	(25 °C) 83.3 µm·m−1·K−1
ความเร็วเสียง (thin rod)	(ที่ 20 °C) 2000 m·s−1
มอดุลัสของยัง	3.53 GPa
โมดูลัสของแรงเฉือน	1.3 GPa
โมดูลัสของแรงบีบอัด	3.1 GPa
ความแข็งของโมส์	0.4
ความแข็งของบริเนลล์	0.363 MPa
เลขทะเบียน CAS	7440-09-7
ไอโซโทปเสถียรที่สุด
บทความหลัก: ไอโซโทปของโพแทสเซียม
ไอโซโทป NA ครึ่งชีวิต DM DE (MeV) DP 39K 93.26% K เสถียร โดยมี 20 นิวตรอน 40K 0.012% 1.248(3)×109 y β− 1.311 40Ca ε 1.505 40Ar β+ 1.505 40Ar 41K 6.73% K เสถียร โดยมี 22 นิวตรอน
อ้างอิง

สัญลักษณ์ของโพแทสเซียม มาจากภาษาละตินว่า Kalium ส่วนชื่อโพแทสเซียม มาจากคำว่า โพแทส ซึ่งเป็นชื่อเรียกแร่ชนิดหนึ่งที่สกัดธาตุโพแทสเซียมได้

โพแทสเซียมเป็นโลหะอัลคาไล เป็นผงสีขาว-เงินอ่อน ๆ ในธรรมชาติมักเป็นสารประกอบร่วมกับธาตุอื่นเพราะไวต่อปฏิกิริยาเคมีมาก สามารถออกซิไดซ์ได้อย่างรวดเร็วในอากาศ มีสมบัติทางเคมีใกล้เคียงกับโซเดียม

สารประกอบสำคัญ

• โพแทสเซียมไนเตรต - ใช้เป็นส่วนผสมในดินปืน
• โพแทสเซียมคลอไรด์ - ใช้ในการประหารนักโทษ โดยเป็นยาเข็มสุดท้ายที่จะฉีด เพื่อหยุดการเต้นของหัวใจ
• โพแทสเซียมไฮดรอกไซด์ - ใช้ทำสบู่
• โพแทสเซียมคาร์บอเนต - ใช้ทำแก้ว สีย้อม และสบู่
• โพแทสเซียมฟอสเฟส - KPO₃
• โพแทสเซียมฟลูออไรด์ - KF
• โพแทสเซียมโบรไมด์ - KBr
• โพแทสเซียมไทรฟลูออโรอะซีเตต - CF₃COOK
• โพแทสเซียมเมทิลไทรฟลูออโรโบเรต - CH₃BF₃K
• โพแทสเซียม เฮกซะโบรโมเทลลูเรต(IV) - K₂TeBr₆

ประโยชน์

• ช่วยควบคุมสมดุลของน้ำในร่างกายและช่วยให้การทำงานของหัวใจเต้นเป็นปกติ
• ช่วยลดความดันโลหิต
• ช่วยรักษาภูมิแพ้
• ช่วยให้มีสติปัญญา จิตใจร่าเริงแจ่มใส โดยมีออกซิเจนไปเลี้ยงที่สมอง
• ช่วยกำจัดของเสียต่าง ๆ ในร่างกาย

ผลเสียของการรับประทานโพแทสเซียม

ร่างกายอาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพได้ หากรับประทานโพแทสเซียมในปริมาณตั้งแต่ 18 กรัมขึ้นไป และโรคจากการขาดโพแทสเซียม ได้แก่อาการบวม และภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ (ไฮโปไกลซีเมีย) สำหรับศัตรูของธาตุโพแทสเซียม ได้แก่ น้ำตาล กาแฟ แอลกอฮอล์ และยาขับปัสสาวะ

การรับประทานโพแทสเซียม

• โพแทสเซียมในรูปแบบอาหารเสริม มักพบได้ในรูปแบบของวิตามินรวมและแร่ธาตุรวม
• เกลือโพแทสเซียมอินทรีย์ประกอบไปด้วย กลูโคเนต ซิเทรต ฟูเมเรต และเกลือโพแทสเซียมอนินทรีย์ จะประกอบไปด้วย ซัลเฟต คลอไรด์ ออกไซด์ คาร์บอเนต
• คุณสามารถหาซื้อแบบแยกเป็นโพแทสเซียม ซิเทรต กลูโคเนต คลอไรด์ ได้ในขนาดประมาณ 600 mg. ซึ่งจะมีโพแทสเซียมผสมอยู่ประมาณ 100 mg. โดยรูปแบบที่แนะนำคือ ไกลซิเนตโพแทสเซียมซิเทรต
• ยังไม่มีขนาดที่แนะนำให้รับประทานในแต่ละวัน แต่โดยทั่วไปแล้วขนาดตั้งแต่ 1,600 – 2,000 mg. ต่อวันถือว่าเพียงพอแล้วสำหรับผู้ใหญ่ผู้ที่สุขภาพแข็งแรง
• สำหรับผู้ที่ดื่มกาแฟเป็นประจำและมีอาการอ่อนล้า อาจเกิดจากการสูญเสียโพแทสเซียมเพราะกาแฟ
• สำหรับผู้ที่ชอบรับประทานของหวานและชอบดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ ระดับของโพแทสเซียมในร่างกายอาจจะต่ำได้
• สำหรับผู้ที่กำลังลดความอ้วนด้วยการรับประทานประเภทคาร์โบไฮเดรตน้อย จะส่งผลให้ระดับโพแทสเซียมในร่างกายลดลง ซึ่งจะส่งผลให้กล้ามเนื้อเกิดอาการอ่อนล้าหรือตอบสนองช้า
• หากระดับโพแทสเซียมในร่างกายมากเกินไปจะถูกไตขับออกมา และสำหรับผู้ที่ไตทำงานได้ไม่ดีก็ไม่ควรรับประทานโพแทสเซียมเสริมในปริมาณที่สูงมากจนเกินไป

คุณสมบัติทางร่างกายของโพแทสเซียม

โพแทสเซียมเป็นเกลือแร่ชนิดหนึ่ง มีหน้าที่เกี่ยวข้องกับการยืดหดตัวของกล้ามเนื้อ โดยเฉพาะกล้ามเนื้อหัวใจ รักษาสมดุลของน้ำ กรด-ด่างในร่างกาย ควบคุมความดันโลหิต ผู้ที่เป็นโรคไตเรื้อรัง ประสิทธิภาพในการขับโพแทสเซียมจะลดลง ซึ่งทำให้เกิดการคั่งของโพแทสเซียมในเลือด

• ระดับโพแทสเซียมปกติในเลือด 3.5 – 5.0 mEq/L
• ระดับโพแทสเซียมต่ำในเลือดน้อยกว่า 3.5 mEq/L จะทำให้ ซึม อ่อนเพลีย คลื่นไส้ เบื่ออาหาร ตะคริว
• ระดับโพแทสเซียมสูงในเลือดมากกว่า 5.0 mEq/L จะทำให้เกิดการคั่งของน้ำในร่างกาย หายใจลำบาก หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ

ระดับโพแทสเซียมในอาหารชนิดต่าง

• อาหารที่มีโพแทสเซียมสูง (กลุ่มผักสีเข้ม) ได้แก่ ถั่วเมล็ดแห้ง นมและผลิตภัณฑ์จากนม ทุเรียน กล้วย ลำไย ผลไม้แห้งต่าง ๆ เช่น ลูกเกด ลูกพรุน แครอท มะเขือเทศ หน่อไม้ฝรั่ง คะน้า หัวปลี ผักชี มันฝรั่ง
• อาหารที่มีโพแทสเซียมปานกลาง ได้แก่ สับปะรด ฝรั่ง แอปเปิ้ล เงาะ ส้ม องุ่น ลิ้นจี่ แคนตาลูป ส้มโอ มะม่วงดิบ มะเขือยาว หอมหัวใหญ่ ผักบุ้งจีน มะละกอดิบ ถั่วพู (ฝักอ่อน) พริกหวาน
• อาหารที่มีโพแทสเซียมต่ำ (กลุ่มผักสีซีด) ได้แก่ ชมพู่ องุ่นเขียว แตงโม บวบเหลี่ยม เห็ดหูหนู ฟักเขียว แฟง ผักกาดขาว กะหล่ำปลี แตงกวา

การจำกัดผัก-ผลไม้ขึ้นอยู่กับระดับโพแทสเซียมในเลือด ถ้าผลเลือดอยู่ในระดับปกติ ไม่จำเป็นต้องงดผัก ผลไม้ ควรเลือกรับประทานผักผลไม้หมุนเวียนได้ตามปกติ สีเข้ม-อ่อน สลับกันไป แต่ถ้าหากผู้ป่วยมีระดับโพแทสเซียมในเลือดสูงกว่าปกติ ควรปรับการประทานอาหารผัก-ผลไม้

โพแทสเซียมและโซเดียม

• ในการควบคุมสมดุลของน้ำในร่างกายและช่วยทำให้หัวใจเต้นเป็นปกติ โดยความเครียดทางด้านร่างกายและจิตใจ อาจส่งผลให้ขาดโพแทสเซียมได้ หากโพแทสเซียมและโซเดียมในร่างกายเสียสมดุลจะทำให้การทำงานของเส้นประสาทและกล้ามเนื้อเสียไป
• ไฮโปไกลซีเมีย (ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ) จะส่งผลให้ร่างกายสูญเสียโพแทสเซียมได้ เหมือนกับการอดอาหารเป็นเวลานาน ท้องร่วงอย่างรุนแรง