เทศบาลนครในประเทศไทย

องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นของประเทศไทย

ในประเทศไทย เทศบาลนคร เป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นสำหรับเมืองขนาดใหญ่ที่มีประชากรตั้งแต่ 50,000 คนขึ้นไปและมีรายได้พอเพียงต่อการให้บริการสาธารณะตามหน้าที่ที่กฎหมายบัญญัติไว้ การจัดตั้งเทศบาลนครกระทำโดยประกาศกระทรวงมหาดไทยยกฐานะเป็นเทศบาลนครตามพระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 (ฉบับล่าสุด) ปัจจุบันมีเทศบาลนครอยู่ 31 แห่งทั่วประเทศ (ไม่นับรวมกรุงเทพมหานครและเมืองพัทยา) เทศบาลนครแห่งแรกของไทย 3 แห่งคือเทศบาลนครกรุงเทพ เทศบาลนครธนบุรี และเทศบาลนครเชียงใหม่ จัดตั้งขึ้นใน พ.ศ. 2478 ต่อมาเทศบาลนครกรุงเทพและเทศบาลนครธนบุรีได้ถูกยุบรวมกันเป็นเทศบาลนครหลวงใน พ.ศ. 2514 และใน พ.ศ. 2515 เทศบาลนครหลวงได้ถูกยุบพร้อมกับจังหวัดนครหลวงกรุงเทพธนบุรีเพื่อจัดตั้งกรุงเทพมหานคร หลังจากนั้นเทศบาลนครจึงเหลือแต่เพียงเทศบาลนครเชียงใหม่ ซึ่งเป็นเทศบาลนครแห่งแรกในส่วนภูมิภาค จนกระทั่ง พ.ศ. 2537 จึงมีการจัดตั้งเทศบาลนครแห่งที่สองในส่วนภูมิภาคคือเทศบาลนครนครศรีธรรมราช และเทศบาลนครอื่น ๆ มาตามลำดับ

เทศบาลนครประกอบด้วยนายกเทศมนตรีทำหน้าที่หัวหน้าฝ่ายบริหารและสภาเทศบาลที่มีสมาชิกจำนวน 24 คนมาจากการเลือกตั้งของราษฎรในเขตเทศบาลทำหน้าที่เป็นฝ่ายนิติบัญญัติ นายกเทศมนตรีมาจากการเลือกตั้งโดยตรงของราษฎรในเขตเทศบาลและมีรองนายกเทศมนตรีมาจากการแต่งตั้งของนายกเทศมนตรี นอกจากนี้ยังมีสำนักงานเทศบาลนครซึ่งมีปลัดเทศบาลเป็นหัวหน้าพนักงานเทศบาล ทำหน้าที่เป็นหน่วยงานธุรการและหน่วยงานให้บริการประชาชนภายใต้การบังคับบัญชาของนายกเทศมนตรี

รายชื่อ

อันดับของเทศบาลนครในประเทศไทยตามจำนวนประชากรเป็นดังนี้

ลำดับ
ที่
ชื่อเทศบาล จังหวัด เนื้อที่
เฉพาะพื้นดิน
(ตร.กม.)
จำนวนประชากร
เมื่อสิ้นปี 2566
(คน)[1]
ความหนาแน่น
(คน/ตร.กม)
วันที่ได้รับการจัดตั้ง
 1  เทศบาลนครนนทบุรี  นนทบุรี 38.90  243,280  6,253.98   25 กันยายน พ.ศ. 2538[2]
 2  เทศบาลนครปากเกร็ด  นนทบุรี 36.04  189,390  5,254.99   20 เมษายน พ.ศ. 2543[3]
 3  เทศบาลนครเจ้าพระยาสุรศักดิ์  ชลบุรี 276.98  157,546  568.80   1 พฤษภาคม พ.ศ. 2556[4]
 4  เทศบาลนครหาดใหญ่  สงขลา 21.00  143,733  6,844.43   25 กันยายน พ.ศ. 2538[5]
 5  เทศบาลนครสุราษฎร์ธานี  สุราษฎร์ธานี 68.97  131,313  1,903.91   4 พฤษภาคม พ.ศ. 2550[6]
 6  เทศบาลนครนครราชสีมา  นครราชสีมา 37.50  115,634  3,083.57   25 กันยายน พ.ศ. 2538[7]
 7  เทศบาลนครอุดรธานี  อุดรธานี 47.70  115,392  2,419.12   25 กันยายน พ.ศ. 2538[8]
 8  เทศบาลนครเชียงใหม่  เชียงใหม่ 40.22  115,299  2,866.71   1 เมษายน พ.ศ. 2479[9]
 9  เทศบาลนครขอนแก่น  ขอนแก่น 46.00  101,398  2,204.30   25 กันยายน พ.ศ. 2538[10]
 10  เทศบาลนครนครศรีธรรมราช  นครศรีธรรมราช 22.56  96,831  4,292.15   8 ตุลาคม พ.ศ. 2537[11]
 11  เทศบาลนครแหลมฉบัง  ชลบุรี 88.59  92,761  1,047.08   24 พฤษภาคม พ.ศ. 2553[12]
 12  เทศบาลนครรังสิต  ปทุมธานี 20.80  85,017  4,087.36   29 เมษายน พ.ศ. 2554[13]
 13  เทศบาลนครเชียงราย  เชียงราย 60.85  77,742  1,277.60   13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2547[14]
 14  เทศบาลนครนครสวรรค์  นครสวรรค์ 27.87  76,664  2,750.77   25 กันยายน พ.ศ. 2538[15]
 15  เทศบาลนครภูเก็ต  ภูเก็ต 12.00  72,689  6,057.42   13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2547[14]
 16  เทศบาลนครอุบลราชธานี  อุบลราชธานี 29.04  69,888  2,406.61   7 พฤษภาคม พ.ศ. 2542[16]
 17  เทศบาลนครเกาะสมุย  สุราษฎร์ธานี 252.00  68,300  271.03   14 กันยายน พ.ศ. 2555[17]
 18  เทศบาลนครนครปฐม  นครปฐม 19.85  67,985  3,424.94   11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542[18]
 19  เทศบาลนครพิษณุโลก  พิษณุโลก 18.26  61,643  3,375.85   9 มีนาคม พ.ศ. 2542[19]
 20  เทศบาลนครระยอง  ระยอง 16.95  59,538  3,512.57   11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542[20]
 21  เทศบาลนครยะลา  ยะลา 19.00  58,785  3,093.95   25 กันยายน พ.ศ. 2538[21]
 22  เทศบาลนครสมุทรสาคร  สมุทรสาคร 10.33  57,988  5,613.55   11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542[22]
 23  เทศบาลนครสงขลา  สงขลา 9.27  55,486  5,985.54   11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542[23]
 24  เทศบาลนครตรัง  ตรัง 14.77  54,750  3,706.84   11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542[24]
 25  เทศบาลนครอ้อมน้อย  สมุทรสาคร 30.40  53,838  1,770.99   11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553[25]
 26  เทศบาลนครสกลนคร  สกลนคร 54.54  50,130  919.14   8 มีนาคม พ.ศ. 2555[26]
 27  เทศบาลนครลำปาง  ลำปาง 22.17  48,498  2,187.55   11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542[27]
 28  เทศบาลนครพระนครศรีอยุธยา  พระนครศรีอยุธยา 14.84  47,512  3,201.62   16 ธันวาคม พ.ศ. 2542[28]
 29  เทศบาลนครสมุทรปราการ  สมุทรปราการ 7.33  46,536  6,348.70   24 มีนาคม พ.ศ. 2542[29]
 30  เทศบาลนครแม่สอด  ตาก 27.20  42,516[# 1]  1,563.09   28 มกราคม พ.ศ. 2553[30]
 31  เทศบาลนครบุรีรัมย์  บุรีรัมย์ 75.44  23,364  309.83   31 ตุลาคม พ.ศ. 2567[31]

หมายเหตุ

  1. ขณะที่กำลังยื่นเรื่องขอเปลี่ยนแปลงฐานะเป็นเทศบาลนคร ในเขตเทศบาลเมืองแม่สอดมีจำนวนราษฎรเฉพาะจากฐานข้อมูลทะเบียนราษฎร (ของกรมการปกครอง) ไม่ถึงเกณฑ์ที่พระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 กำหนดไว้ แต่มีการตีความหมายของคำว่า "ราษฎร" ในพระราชบัญญัติฉบับดังกล่าวให้ครอบคลุมถึงบุคคลที่ไม่มีสัญชาติไทยและไม่มีสิทธิ์เลือกตั้งที่อาศัยอยู่ในเขตเทศบาลอย่างถูกกฎหมายด้วย เป็นผลให้มีจำนวน "ราษฎร" ทั้งหมดเกินห้าหมื่นคน ประกอบกับมีการพิจารณาความเหมาะสมด้านอื่น ๆ แล้วเข้าเกณฑ์ที่จะยกฐานะเป็นเทศบาลนครได้ [1] ในที่นี้จะระบุจำนวนราษฎรตามฐานข้อมูลทะเบียนราษฎรเท่านั้น เพื่อให้เป็นแบบแผนเดียวกับข้อมูลของเทศบาลนครแห่งอื่น ๆ

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

  1. สำนักบริหารการทะเบียน. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ระบบสถิติทางการทะเบียน : สถิติจำนวนประชากรและบ้าน ข้อมูล ปี 2566." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: https://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statyear/#/TableTemplate/Area/statpop?yymm=66 [ม.ป.ป.]. สืบค้น 30 ตุลาคม 2567.
  2. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนนทบุรี จังหวัดนนทบุรี พ.ศ. ๒๕๓๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (40 ก): 29–32. 24 กันยายน 2538. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-09-17. สืบค้นเมื่อ 2010-05-31.
  3. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี พ.ศ. ๒๕๔๓" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 117 (10 ก): 25–28. 20 กุมภาพันธ์ 2543. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-10-11. สืบค้นเมื่อ 2010-05-31.
  4. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลตำบลเจ้าพระยาสุรศักดิ์ อำเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี เป็นเทศบาลนครเจ้าพระยาสุรศักดิ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 130 (พิเศษ 88 ง): 28. 25 กรกฎาคม 2556. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-09-10. สืบค้นเมื่อ 2014-03-04.
  5. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา พ.ศ. ๒๕๓๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (40 ก): 19–23. 24 กันยายน 2538. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-10. สืบค้นเมื่อ 2010-05-31.
  6. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองสุราษฎร์ธานี อำเภอเมืองสุราษฎร์ธานี จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นเทศบาลนครสุราษฎร์ธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 124 (พิเศษ 67 ง): 15. 4 มิถุนายน 2550. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2010-05-31.
  7. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา พ.ศ. ๒๕๓๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (40 ก): 33–36. 24 กันยายน 2538. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-10. สืบค้นเมื่อ 2010-05-31.
  8. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี พ.ศ. ๒๕๓๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (40 ก): 6–9. 24 กันยายน 2538.
  9. "พระราชบัญญัติจัดตั้งเทศบาลนครเชียงใหม่ พุทธศักราช ๒๔๗๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 52: 2136–2141. 29 มีนาคม 2478. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-10. สืบค้นเมื่อ 2010-05-31.
  10. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น พ.ศ. ๒๕๓๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (40 ก): 24–28. 24 กันยายน 2538. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-09-17. สืบค้นเมื่อ 2010-05-31.
  11. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช พ.ศ. ๒๕๓๗" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 111 (36 ก): 30–34. 24 สิงหาคม 2537. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-06-01. สืบค้นเมื่อ 2012-03-08.
  12. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลตำบลแหลมฉบัง อำเภอศรีราชาและอำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี เป็นเทศบาลนครแหลมฉบัง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 127 (พิเศษ 79 ง): 19. 25 มิถุนายน 2553.
  13. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองรังสิต อำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี เป็นเทศบาลนครรังสิต" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 128 (61 ง): 42. 1 มิถุนายน 2554. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-10. สืบค้นเมื่อ 2011-06-13.
  14. 14.0 14.1 "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองเป็นเทศบาลนคร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 121 (พิเศษ 20 ง): 11–12. 20 กุมภาพันธ์ 2547. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-10. สืบค้นเมื่อ 2010-05-31.
  15. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ พ.ศ. ๒๕๓๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (40 ก): 10–14. 24 กันยายน 2538.
  16. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (14 ก): 1–4. 8 มีนาคม 2542.
  17. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองเกาะสมุย อำเภอเกาะสมุย จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นเทศบาลนครเกาะสมุย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 131 (พิเศษ 18 ง): 28. 27 มกราคม 2557. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2014-05-03. สืบค้นเมื่อ 2014-03-04.
  18. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนครปฐม จังหวัดนครปฐม พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (110 ก): 6–9. 10 พฤศจิกายน 2542. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-10. สืบค้นเมื่อ 2010-05-31.
  19. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครพิษณุโลก จังหวัดพิษณุโลก พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (14 ก): 5–10. 8 มีนาคม 2542. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-10. สืบค้นเมื่อ 2010-05-31.
  20. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครระยอง จังหวัดระยอง พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (110 ก): 25–28. 10 พฤศจิกายน 2542.
  21. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครยะลา จังหวัดยะลา พ.ศ. ๒๕๓๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (40 ก): 15–18. 24 กันยายน 2538.
  22. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครสมุทรสาคร จังหวัดสมุทรสาคร พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (110 ก): 2–5. 10 พฤศจิกายน 2542. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-10. สืบค้นเมื่อ 2010-05-31.
  23. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครสงขลา จังหวัดสงขลา พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (110 ก): 22–24. 10 พฤศจิกายน 2542.
  24. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครตรัง จังหวัดตรัง พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (110 ก): 16–21. 10 พฤศจิกายน 2542.
  25. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองอ้อมน้อย อำเภอกระทุ่มแบน จังหวัดสมุทรสาคร เป็นเทศบาลนครอ้อมน้อย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 127 (พิเศษ 149 ง): 45. 27 ธันวาคม 2553. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-10. สืบค้นเมื่อ 2010-12-27.
  26. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองสกลนคร อำเภอเมืองสกลนคร จังหวัดสกลนคร เป็นเทศบาลนครสกลนคร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 129 (พิเศษ 64 ง): 12. 5 เมษายน 2555.
  27. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครลำปาง จังหวัดลำปาง พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (110 ก): 10–15. 10 พฤศจิกายน 2542.
  28. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (127 ก): 1–4. 15 ธันวาคม 2542. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-09-17. สืบค้นเมื่อ 2010-05-31.
  29. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรปราการ พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (19 ก): 1–4. 23 มีนาคม 2542. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-10. สืบค้นเมื่อ 2010-05-31.
  30. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองแม่สอด อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก เป็นเทศบาลนครแม่สอด" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 127 (พิเศษ 50 ง): 7. 21 เมษายน 2553. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-10. สืบค้นเมื่อ 2010-05-31.
  31. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองบุรีรัมย์ อำเภอเมืองบุรีรัมย์ จังหวัดบุรีรัมย์ เป็นเทศบาลนครบุรีรัมย์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 141 (พิเศษ 244 ง): 6. 6 กันยายน 2567.