เทศบาลนครพิษณุโลก
พิษณุโลก เป็นเทศบาลนครแห่งหนึ่ง เป็นเมืองขนาดใหญ่และเมืองศูนย์กลางด้านการเมืองการปกครอง เศรษฐกิจ วัฒนธรรมของจังหวัดพิษณุโลกและภาคกลางตอนบน ตั้งอยู่บริเวณที่ราบลุ่มทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของจังหวัด โดยมีแม่น้ำน่านไหลผ่านกลางเมือง ซึ่งแบ่งตัวเมืองออกเป็นสองฝั่ง มีประชากรประมาณ 62,000 คน (ธันวาคม พ.ศ. 2566) หรือเป็นอันดับที่ 19 ของเทศบาลนครทั้งหมด เทศบาลนครพิษณุโลกเป็นหนึ่งในเมืองท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์ของภาคเหนือตอนล่าง โดยสถานที่สำคัญ ได้แก่ วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร ซึ่งเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธชินราช
เทศบาลนครพิษณุโลก | |
|---|---|
ถนนสิงหวัฒน์บริเวณสะพานนเรศวร ศูนย์ประวัติศาสตร์พระราชวังจันทน์ หอนาฬิกาเมืองพิษณุโลก พระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช | |
 ธง  ตราอาร์ม | |
| ที่มาของชื่อ: พระวิษณุ | |
| สมญา: เมืองสองแคว[1] | |
 | |
  เทศบาลนครพิษณุโลก  เทศบาลนครพิษณุโลก | |
| พิกัด: 16°48′57″N 100°15′49″E / 16.81583°N 100.26361°E | |
| ประเทศ |  ไทย |
| จังหวัด |  พิษณุโลก |
| อำเภอ | เมืองพิษณุโลก |
| ก่อตั้ง | ประมาณพุทธศตวรรษที่ 15 |
| สุขาภิบาล | พ.ศ. 2458 |
| ยกฐานะ | 10 ธันวาคม พ.ศ. 2478 (เทศบาลเมือง) 9 มีนาคม พ.ศ. 2542 (เทศบาลนคร) |
| ชุมชน | 4 เขต และ 65 ชุมชน |
| การปกครอง | |
| • ประเภท | เทศบาลนคร |
| • นายกเทศมนตรี | ศิริชิน หาญพิทักษ์พงศ์ |
| • ปลัดเทศบาล | นครไทย ยวนแห่ว |
| พื้นที่[2] | |
| • เทศบาลนคร | 18.26 ตร.กม. (7.05 ตร.ไมล์) |
| • เขตเมือง[3] | 157.22 ตร.กม. (60.70 ตร.ไมล์) |
| ประชากร (2566)[4] | |
| • เทศบาลนคร | 61,643 คน |
| • อันดับ | อันดับที่ 19 |
| • ความหนาแน่น | 3,375.85 คน/ตร.กม. (8,743.4 คน/ตร.ไมล์) |
| • เขตเมือง[3] | 139,566 คน |
| • ความหนาแน่นเขตเมือง | 887.71 คน/ตร.กม. (2,299.2 คน/ตร.ไมล์) |
| เขตเวลา | UTC+7 (ICT) |
| รหัสไปรษณีย์ | 65000 |
| รหัสพื้นที่ | 055 |
| เว็บไซต์ | www |
.jpg)
_%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%8D%E0%B8%B4%E0%B8%81_%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%A9%E0%B8%93%E0%B8%B8%E0%B9%82%E0%B8%A5%E0%B8%81_-_IMG_03.jpg)
.jpg)
ในอดีตพื้นที่เทศบาลนครพิษณุโลกเป็นที่ตั้งของเมืองสองแคว อันเป็นเมืองโบราณที่มีบทบาทสำคัญมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย และเคยเป็นราชธานีของอาณาจักรต่าง ๆ อยู่หลายครั้ง เช่น ในช่วงปลายราชวงศ์พระร่วงแห่งสุโขทัย หรือในรัชสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถแห่งกรุงศรีอยุธยา ที่พระองค์เสด็จมาประทับ ณ เมืองแห่งนี้เพื่อตั้งรับข้าศึกจากอาณาจักรล้านนา และพระองค์ได้รวมเมืองสองแควฝั่งตะวันตกและตะวันออกเข้าด้วยกัน พร้อมพระราชทานนามใหม่ว่า "เมืองพระพิษณุโลกสองแคว" พิษณุโลกถูกกองทัพพม่าโจมตีอยู่บ่อยครั้ง เนื่องจากเป็นเมืองยุทธศาสตร์สำคัญทางเหนือของอยุธยา จนเมื่อเกิดการเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่สองใน พ.ศ. 2310 เจ้าพระยาพิษณุโลก (เรือง) ได้ตั้งตนขึ้นเป็นพระเจ้าแผ่นดินและสถาปนาพิษณุโลกเป็นราชธานีอยู่คราวหนึ่ง ก่อนที่ต่อมาจะเสียเมืองให้แก่เมืองสวางคบุรี และถูกผนวกรวมกับอาณาจักรธนบุรีตามลำดับ พิษณุโลกยังคงมีความสำคัญเรื่อยมาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์
เทศบาลนครพิษณุโลกเป็นหนึ่งในเมืองที่เติบโตอย่างรวดเร็ว เนื่องจากเป็นจุดตัดของทางหลวงสายสำคัญที่เชื่อมโยงสู่ประเทศเพื่อนบ้าน ตลอดจนมีทางรถไฟสายเหนือพาดผ่าน รวมไปถึงตั้งอยู่ไม่ไกลจากท่าอากาศยานพิษณุโลก ซึ่งเป็นท่าอากาศยานพาณิชย์หลักของภูมิภาค
ประวัติ
แก้พิษณุโลกเป็นหนึ่งในเมืองที่เก่าแก่ในประเทศไทย ซึ่งก่อตั้งมานานกว่า 600 ปี ตั้งอยู่จุดกึ่งกลางระหว่างภาคกลางและภาคเหนือของประเทศ ทำให้เป็นเมืองที่สำคัญในทางยุทธศาสตร์ เดิมทีเมืองนี้เคยเป็นเมืองหน้าด่านของเขมรเล็ก ๆ ที่รู้จักกันในชื่อ สองแคว ก่อนที่แม่น้ำแควน้อยจะเปลี่ยนเส้นทางในเวลาต่อมา[5] นอกจากนี้ พิษณุโลกยังเคยเป็นเมืองหลวงของอาณาจักรอยุธยาเป็นเวลา 25 ปี ในรัชสมัยของสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
เมืองพิษณุโลก เดิมประกาศเป็น "สุขาภิบาลเมืองพิษณุโลก"[6] เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2458 และได้รับการยกฐานะเป็น "เทศบาลเมืองพิษณุโลก"[7] เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2478 มีพื้นที่การปกครอง 5.85 ตารางกิโลเมตร ต่อมาได้ประกาศเปลี่ยนแปลงขยายเขตเทศบาลเมืองพิษณุโลก[8] ขยายเขตจากเดิม 5.85 ตารางกิโลเมตร เพิ่มขึ้นเป็น 18.26 ตารางกิโลเมตร ปัจจุบันมีฐานะเป็น "เทศบาลนครพิษณุโลก"[9]ตามพระราชกฤษฎีกายกฐานะเทศบาลเมืองเป็นเทศบาลนคร ตั้งแต่วันที่ 9 มีนาคม พ.ศ. 2542
ภูมิศาสตร์
แก้.JPG)
เทศบาลนครพิษณุโลกตั้งอยู่ในอำเภอเมืองพิษณุโลก จังหวัดพิษณุโลก ตั้งอยู่บริเวณที่ราบลุ่มทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของจังหวัดพิษณุโลก มีพื้นที่ 18.26 ตารางกิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลในเมืองทั้งตำบล อยู่ในบริเวณตอนบนของภาคกลางของประเทศไทย ห่างจากกรุงเทพมหานครไปทางทิศเหนือประมาณ 377 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต่าง ๆ ดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับเทศบาลตำบลหัวรอ และเทศบาลเมืองอรัญญิก
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับเทศบาลเมืองอรัญญิก
- ทิศใต้ ติดต่อกับเทศบาลตำบลท่าทอง และองค์การบริหารส่วนตำบลวัดจันทร์
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับเทศบาลตำบลท่าทอง และเทศบาลตำบลบ้านคลอง
พิษณุโลกมีลักษณะภูมิประเทศเป็นที่ราบลุ่มแม่น้ำ มีแม่น้ำน่านไหลผ่านกลางเมืองในแนวเหนือ–ใต้ แบ่งพื้นที่เทศบาลออกเป็นสองฝั่ง ได้แก่ ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำ มีพื้นที่ประมาณ 13 ตารางกิโลเมตร เป็นแหล่งประกอบธุรกิจ การขนส่ง และการติดต่อสื่อสาร ส่วนฝั่งตะวันตกของแม่น้ำ มีพื้นที่ประมาณ 5 ตารางกิโลเมตร เป็นย่านที่อยู่อาศัย สถานที่ราชการ และสถานศึกษา
พิษณุโลกบางครั้งเรียกว่า สองแคว เนื่องจากร้อยปีที่แล้วจุดบรรจบของแม่น้ำน่านและแม่น้ำแควน้อยอยู่ที่บริเวณใกล้กับตัวเมือง ปัจจุบันมีเฉพาะแม่น้ำน่านเท่านั้นที่ไหลผ่านตัวเมือง
สัญลักษณ์
แก้สัญลักษณ์ประจำเทศบาลนครพิษณุโลกเป็นรูปช้างออกศึกภายในเส้นรอบวงเป็นรูปกษัตริย์ทรงช้าง โดยถือเอาสมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงกระทำยุทธหัตถีมีชัยชนะพระมหาอุปราชา
เขตการปกครอง
แก้เทศบาลนครพิษณุโลก มีจำนวนชุมชนทั้งสิ้น 64 ชุมชน แบ่งเขตพื้นที่ชุมชนออกเป็น 4 เขต (โซน)
| ชุมชนในเขตเทศบาลนครพิษณุโลก | ||||
|---|---|---|---|---|
| ที่ | โซนที่ 1 | โซนที่ 2 | โซนที่ 3 | โซนที่ 4 |
| 1 | คลองมหาดไทย | วัดหนองบัว | พันปี | หลังศาล |
| 2 | อรัญญิก | มหาจักรพรรดิ์ | วัดจันทร์ตะวันออก | เทพารักษ์ |
| 3 | ธรรมบูชา | วิเศษไชยชาญ | พระยาสุวรรณ | สระสองห้อง |
| 4 | พระองค์ขาว | พระองค์ดำ | ท่ามะปราง | บ้านคลองพัฒนา |
| 5 | พญาเสือ | ชาญเวชกิจพัฒนา | มหานุภาพ | วัดจันทร์ตะวันตก |
| 6 | ธรรมจักรพัฒนา | กัลยาณมิตร | ร่วมใจ | ประชาอุทิศ |
| 7 | เสรีราษฎร์พัฒนา | รถไฟสามัคคี | บรมไตรโลกนารถ 21 | ประตูเมือง |
| 8 | เจดีย์ยอดทอง | ราเมศวร | ดีอินทร์พัฒนา | สิงหวัฒน์ ซอย 3 |
| 9 | สุพรรณกัลยา | ราชพฤกษ์ | อภิชาตบุตร | สิงหวัฒน์ ซอย 5 |
| 10 | ตาลเดี่ยว | พุทธบูชา | ร่วมใจไมตรี | ไชยานุภาพ |
| 11 | วัดน้อยพัฒนา | มหาธรรมราชา | บึงพระจันทร์ 40 | บ้านคลองสามัคคี |
| 12 | เรือนแพ | เจ้าพระยา | สระแก้ว | พระร่วง ซอย 2 |
| 13 | เสือทิม | วิสุทธิ์กษัตริย์ | ขุนพิเรนทรเทพ | พระลือ |
| 14 | เกษมรัฐพัฒนา | มาลาเบี่ยง | ศรีธรรมไตรปิฎก | หรรษนันท์ 49 |
| 15 | ศรีวิสุทธิ์ | พระยาสุรสีห์ | ประชาพิทักษ์ 99 | |
| 16 | พิชัยสงคราม | ราชบูรณะ | ||
| 17 | แสนพลพ่าย | ประสงค์ประสาท | ||
| 18 | มิตรภาพ | |||
การขนส่ง
แก้
การเดินทางมายังตัวเมืองพิษณุโลกสามารถเดินทางด้วยทั้งทางถนน ทางรางและทางอากาศ ในตัวเมืองเป็นที่ที่มีจุดตัดทางหลวงหลายสายที่เชื่อมต่อไปยังภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคกลาง ได้แก่ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11, ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12, ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 117 และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 126 ซึ่งเป็นถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลก ช่วยเลี่ยงการจราจรที่หนาแน่นในตัวเมืองได้ ส่วนการขนส่งทางราง มีสถานีรถไฟภายในเขตเทศบาล 1 แห่ง คือ สถานีรถไฟพิษณุโลก และการขนส่งทางอากาศ มีท่าอากาศยาน 1 แห่ง คือ ท่าอากาศยานพิษณุโลก (อยู่ในเขตเทศบาลเมืองอรัญญิก)
การศึกษา
แก้ต่อไปนี้เป็นรายชื่อสถานศึกษาภายในเขตเทศบาลนครพิษณุโลก
- โรงเรียนประถม สพฐ.
- โรงเรียนจ่าการบุญ
- โรงเรียนวัดจันทร์ตะวันตกมิตรภาพที่ 73
- โรงเรียนวัดศรีวิสุทธาราม (วิไลราษฎร์อุปถัมภ์)
- โรงเรียนวัดอรัญญิก
- โรงเรียนวัดจันทร์ตะวันออก
- โรงเรียนมัธยม สพฐ.
- โรงเรียนจ่านกร้อง
- โรงเรียนเฉลิมขวัญสตรี
- โรงเรียนพุทธชินราชพิทยา
- โรงเรียนสังกัดมหาวิทยาลัย (อว.)
- โรงเรียนในสังกัดเทศบาลนครพิษณุโลก
- โรงเรียนอนุบาลเทศบาลนครพิษณุโลก
- โรงเรียนเทศบาล 2 (วัดคูหาสวรรค์)
- โรงเรียนเทศบาล 3 (วัดท่ามะปราง)
- โรงเรียนเทศบาล 4 (วัดธรรมจักร)
- โรงเรียนเทศบาล 5 (วัดพันปี)
- โรงเรียนกีฬาเทศบาลนครพิษณุโลก
- โรงเรียนเอกชน
- โรงเรียนอนุบาลโรจนวิทย์
- โรงเรียนโรจนวิทย์มาลาเบี่ยง
- โรงเรียนเซนต์นิโกลาส
- โรงเรียนผดุงราษฎร์
- โรงเรียนสิ่นหมิน
- โรงเรียนอนุบาลประชาราษฎร์
- โรงเรียนอนุบาลเซนต์พอล
- ระดับอาชีวศึกษา
- วิทยาลัยอาชีวศึกษาพิษณุโลก
- วิทยาวิทยาลัยเทคนิคพิษณุโลก
- วิทยาลัยอาชีวศึกษาพณิชยการพิษณุโลก
- ระดับอุดมศึกษา
- มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม ส่วนวังจันทน์
- วิทยาลัยทองสุข ศูนย์การศึกษาพิษณุโลก
- วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีพุทธชินราช
- มหาวิทยาลัยพิษณุโลก
สถานที่สำคัญ
แก้- วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร
- พระราชวังจันทน์
- สวนเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เฉลิมพระชนมพรรษา 80 พรรษา
- แม่น้ำน่าน
- วัดราชบูรณะ
- วัดนางพญา
- วัดสระแก้วปทุมทอง
- พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านจ่าทวี
- สวนชมน่านเฉลิมพระเกียรติ
- วัดจุฬามณี
- วัดเจดีย์ยอดทอง
- วัดอรัญญิก
- ศาลสมเด็จพระพี่นางสุพรรณกัลยา(วัดจันทร์ตะวันออก)
- วัดจันทร์ตะวันตก
- ศูนย์ประวัติศาสตร์พระราชวังจันทน์
- ศาลหลักเมืองพิษณุโลก
- กำแพงเมืองคูเมืองพิษณุโลก
- พิษณุโลกไนท์บาซาร์
- ถนนคนเดินเมืองพิษณุโลก (ถนนสังฆบูชา)
- สวนนกไทยศึกษา
อ้างอิง
แก้- ↑ ปดิวลดา บวรศักดิ์ (29 พฤศจิกายน 2566). "ทำไมต้องเรียก "พิษณุโลก" ว่า "สองแคว" ?". ศิลปวัฒนธรรม. สืบค้นเมื่อ 1 มิถุนายน 2567.
{{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|access-date=(help) - ↑ เทศบาลนครพิษณุโลก. "ข้อมูลพื้นฐาน". สืบค้นเมื่อ 2 มิถุนายน 2567.
{{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|access-date=(help)[ลิงก์เสีย] - ↑ 3.0 3.1 นับรวมตำบลวัดจันทร์ ตำบลหัวรอ ตำบลบ้านคลอง และตำบลอรัญญิก
- ↑ สำนักบริหารการทะเบียน. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ระบบสถิติทางการทะเบียน : สถิติจำนวนประชากรและบ้าน ข้อมูล ปี 2566." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: https://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statyear/#/TableTemplate/Area/statpop [ม.ป.ป.]. สืบค้น 25 มกราคม 2567.
- ↑ Thailand, A Short Story, David K. Wyatt, ISBN 0-300-03054-1
- ↑ ประกาศใช้พระราชบัญญัติสุขาภิบาลเมืองพิษณุโลก
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลเมืองพิษณุโลก จังหวัดพิษณุโลก พุทธศักราช ๒๔๗๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 52 (0 ก): 1, 703–1, 707. 10 ธันวาคม พ.ศ. 2478.
{{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|date=(help) - ↑ "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองพิษณุโลก จังหวัดพิษณุโลก พุทธศักราช ๒๔๘๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 56 (0 ก): 2, 210–2, 214. 22 มกราคม พ.ศ. 2482.
{{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|date=(help) - ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครพิษณุโลก จังหวัดพิษณุโลก พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (14 ก): 5–10. 8 มีนาคม พ.ศ. 2542. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-10. สืบค้นเมื่อ 2018-05-10.
{{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|date=(help)
แหล่งข้อมูลอื่น
แก้- เว็บไซต์เทศบาลนครพิษณุโลก เก็บถาวร 2016-10-21 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน