ระบบสภาเดี่ยว
ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
ระบบสภาเดี่ยว (อังกฤษ: unicameralism) เป็นระบบการปกครองที่มีองค์นิติบัญญัติหรือรัฐสภาแห่งเดียว ประเทศที่ใช้ระบบสภาเดียวส่วนใหญ่เป็นประเทศเล็กและเป็นรัฐที่มีความเป็นหนึ่งเดียวกัน จึงไม่เห็นความจำเป็นที่จะต้องมีสภาสูง
แนวความคิดแก้ไข
มุมมองที่นิยมองค์นิติบัญญัติในระบบสภาเดียวเห็นว่า ถ้าสภาสูงเป็นประชาธิปไตยแแล้วย่อมเป็นเสมือนภาพสะท้อนของกระจกเงา คือการเป็นประชาธิปไตยเหมือนๆ กัน จึงเป็นการซ้ำซ้อน ทฤษฎีที่เอนมาทางฝ่ายนี้เห็นว่าหน้าที่ของสภาที่สอง เช่นการพิจารณาหรือแปรญัตติสามารถทำได้โดยกรรมาธิการของสภาได้อยู่แล้ว เพราะการพิทักษ์รัฐธรรมนูญทำได้เพราะมีการเขียนไว้เป็นลายลักษณ์อักษรอยู่แล้ว
ในหลายกรณี ก็มีรัฐบาลซึ่งขณะนี้เป็นระบบสภาเดียวเคยใช้ระบบสองสภามาแล้วโดยการ ยกเลิกสภาสูงปรากฏให้เห็นอยู่ เหตุผลในการเปลี่ยนเช่นนั้นเนื่องมาจากสภาสูงที่มาจากการเลือกตั้งซ้ำซ้อนกับสภาล่างซึ่งเป็นการกีดขวางการผ่านกฎหมาย กรณีตัวอย่างได้แก่ "แลนด์สติง" (Landsting) หรือสภาสูงในเดนมาร์ก (ยกเลิกเมื่อ พ.ศ. 2497) อีกเหตุผลหนึ่งเนื่องมาจากสภาที่มาจากการแต่งตั้งได้รับการพิสูจน์ว่าอ่อนแอไม่ปรากฏผลงาน กรณีตัวอย่างได้แก่ คณะกรรมการที่ปรึกษาฝ่ายนิติบัญญัติ (Legislative Council) ของนิวซีแลนด์ (ยกเลิก พ.ศ. 2494)
ประเทศอื่นๆ เช่น สหราชอาณาจักร และ แคนาดา ในเชิงเทคนิคเป็นระบบสองสภาที่ทำหน้าที่เหมือนระบบสภาเดียว เนื่องจากสภาหนึ่งทำหน้าที่หนักไปในด้านพิธีการมากกว่าและมีอำนาจน้อย ดังนั้น ในสหราชอาณาจักร การควบคุมสภาสามัญได้ก็คือการควบคุมรัฐบาลได้ สภาขุนนาง (House of Lords) มีอำนาจเพียงการชะลอและให้คำแนะนำในการแก้ไขกฎหมายเท่านั้น เคยมีการตกลงกันกว้างขวางพอควรว่าจะปฏิรูปสภาขุนนาง แต่เหตุผลในการสนับสนุนให้ยกเลิกไปเลยนั้นกลับมีน้อยมาก (ดูการปฏิรูปสภาขุนนาง-ภาษาอังกฤษ [Reform of the House of Lords])
ฝ่ายสนับสนุนระบอบสภาเดียวมีเป็นประเทศเป็นระบอบคอมมิวนิสต์ (เช่น สาธารณรัฐประชาชนโปแลนด์ สาธารณรัฐประชาชนจีน และคิวบา) หรือที่เคยเป็นระบอบคอมมิวนิสต์ (เช่น ยูเครน มอลโดวา เซอร์เบีย) ทั้งนี้เนื่องจากในมุมมองของสังคมนิยม สถาบันของสภาสูงมักถูกมองว่าเป็นฝ่ายอนุรักษนิยม หรือ ผู้สนับสนุนการปกครองโดยชนชั้นหัวกระทิ (elitist) และพวกสนับสนุนชนชั้นกลางโดยธรรมชาติ
รัฐต่ำกว่าประเทศ (subnational entities) บางรัฐที่ใช้ระบบองค์นิติบัญญัติแบบสภาเดียวได้แก่ เนแบรสกา กวม และ หมู่เกาะเวอร์จินของสหรัฐ รัฐและอาณาเขตของออสเตรเลีย คือควีนส์แลนด์ นอร์เทิร์นเทร์ริทอรี และเขตเมืองหลวงออสเตรเลีย ทุกรัฐและอาณาเขตของแคนาดา ทุกรัฐ (Bundesländer) ของประเทศเยอรมัน และทุกภาค (Regioni) ของอิตาลี
ตัวอย่างแก้ไข
ประเทศแก้ไข
- รัฐสภาแห่งชาติ หรือ จาติโย สางแชด (Jatiyo Sangshad) ของบังกลาเทศ
- สมัชชาแห่งชาติ หรือ นารอดโน ซาบรานี (Narodno Sabranie) ของบัลแกเรีย
- สภาประชาชนแห่งชาติ (National People's Congress) ของสาธารณรัฐประชาชนจีน
- สภานิติบัญญัติหยวน (Legislative Yuan ของสาธารณรัฐจีน) (ไต้หวัน)
- รัฐสภาโครเอเชีย หรือ ซาบอร์ (Sabor) ของโครเอเชีย
- สมัชชาพลังประชาชนแห่งชาติคิวบา (National Assembly of People’s Power of Cuba) ของคิวบา
- สภาผู้แทนราษฎรไซปรัส (House of Representatives of Cyprus) ของไซปรัส
- สมัชชาประชาชน หรือ รัฐสภาเดนมาร์ก (Folketing ฟอลเกตติง) ของเดนมาร์ก
- รัฐสภาแห่งชาติติมอร์-เลสเต (Parlamento Nacional) ของติมอร์-เลสเต
- สมัชชาแห่งรัฐ หรือ ริกิโคกู (Riigikogu) ของเอสโตเนีย
- รัฐสภาฟินแลนด์ หรือ เอดุสคุนทา (Eduskunta) ของฟินแลนด์
- รัฐสภากรีซ หรือ วูลิ ทอน เอลลินอน (Vouli ton Ellinon) ของกรีซ
- สภาแห่งชาติฮอนดูรัส (National Congress of Honduras) ของฮอนดูรัส
- รัฐสภาไอซ์แลนด์ หรือ อัลทิงกิ (Althing) ของไอซ์แลนด์
- สมัชชาแห่งชาติ หรือ นารอดนา สกุปส์ตินา (Narodna Skupština) ของเซอร์เบีย
- สภาผู้แทนราษฎรอิรัก (Council of Representatives of Iraq) ของอิรัก
- สมัชชาอิสราเอล หรือ คเนสเซต (Knesset) ของอิสราเอล
- รัฐสภาราชรัฐลิกเตนสไตน์ (Landtag of Liechtenstein) ของลิกเตนสไตน์
- สมัชชาแห่งชาติ (National Assembly of Mauritius) ของมอริเชียส
- สมัชชาใหญ่นอร์เวย์ หรือ สตูติงเงอ (Stortinget) (อาจมีการแบ่งเป็นสองสภาในบางวัตถุประสงค์)
- สมัชชาสาธารณรัฐ (Assembly of the Republic) ของโปรตุเกส
- สมัชชาแห่งชาติ (National Assembly of Seychelles) ของเซเชลส์
- รัฐสภาสิงคโปร์ (Parliament of Singapore) ของสิงคโปร์
- สมัชชาแห่งชาติแห่งสาธารณรัฐเกาหลี (National Assembly of the Republic of Korea) ของเกาหลีใต้
- รัฐสภาแห่งศรีลังกา (Parliament of Sri Lanka) ของศรีลังกา
- สภาแห่งราชอาณาจักร หรือ สภาริกส์ดอก (Riksdag) ของสวีเดน (ตั้งแต่ พ.ศ. 2514)
- สมัชชาใหญ่แห่งชาติตุรกี (Büyük Millet Meclisi) ของตุรกี
- สภาสูงสุดยูเครน หรือ เวอร์โฮฟนา (Verhovna Rada) ของยูเครน
- สมณกรรมาธิการนครรัฐวาติกัน (Pontifical Commission for Vatican City State) ของรัฐวาติกัน
- สมัชชาแห่งชาติ (Asamblea Nacional) ของเวเนซุเอลา
รัฐต่ำกว่าประเทศแก้ไข
- สภานิติบัญญัติเขตเมืองหลวงออสเตรเลีย (Australian Capital Territory Legislative Assembly) ของเขตเมืองหลวงออสเตรเลีย (Australian Capital Territory)
- สภานิติบัญญัติทั้งหมดในระดับประชาคม ระดับแคว้น และเขตภาษาของเบลเยียม (ดูเพิ่ม เขตการปกครองของประเทศเบลเยียม)
- สภานิติบัญญัติแห่งจังหวัดและดินแดนทั้งหมด (Legislative Assemblies of Canadian provinces and territories) ของจังหวัดทั้งหมดของแคนาดา (provinces of Canada)
- สภาเขตปกครองโคลัมเบีย (Council of the District of Columbia) ของวอชิงตัน ดี.ซี.
- สมัชชาใหญ่จอร์เจีย (Georgia General Assembly) ของรัฐจอร์เจีย สหรัฐ
- สภารัฐ หรือ ลันด์ทาค (Landtag) ทั้งหมด ของรัฐเยอรมัน
- สภานิติบัญญัติแห่งกวม (Legislature of Guam) ของกวม
- สภานิติบัญญัติแห่งฮ่องกง (Legislative Council of Hong Kong) ของฮ่องกง (จะแบ่งเป็นสองสภาสำหรับการออกกฎหมายที่เสนอโดยสมาชิกรายบุคคล)
- สภานิติบัญญัติรัฐเนแบรสกา (Nebraska State Legislature) ของรัฐเนแบรสกา
- สมัชชาไอร์แลนด์เหนือ (Northern Ireland Assembly) ของไอร์แลนด์เหนือ
- สภานิติบัญญัติแห่งนอร์เทิร์นเทร์ริทอรี (Legislative Assembly of the Northern Territory) ของนอร์เทิร์นเทร์ริทอรี (Northern Territory)
- สมัชชารัฐเพนซิลเวเนียPennsylvania General Assembly ของเพนซิลเวเนีย
- รัฐสภาควีนส์แลนด์ (Parliament of Queensland) ของรัฐควีนส์แลนด์
- รัฐสภาสกอต (Scottish Parliament) ของสกอตแลนด์ (ปัจจุบัน)
- สภาสกอตแลนด์ (Parliament of Scotland) ของสกอตแลนด์ (ประวัติศาสตร์) นับถึง พ.ศ. 2250
- สภานิติบัญญัติแคว้นปกครองตนเอง (Autonomous community) ของสเปน
- สภานิติบัญญัติแห่งหมู่เกาะเวอร์จิน (Legislature of the Virgin Islands) ของหมู่เกาะเวอร์จินของสหรัฐ
- สมัชชาใหญ่รัฐเวอร์มอนท์ (Vermont General Assembly)ของเวอร์มอนต์ ถึง พ.ศ. 2379
- รัฐสภาเวลส์ (Senedd) ของเวลส์
แนวโน้มการเป็นระบบสภาเดียวของรัฐต่างๆ ในสหรัฐแก้ไข
แนวโน้มการเป็นระบบสภาเดียวของฟิลิปปินส์แก้ไข
ดูเพิ่มแก้ไข
- ระบบสองสภา
- ระบบสามสภา
- ระบบสี่สภา
- รายชื่อองค์นิติบัญญัติแห่งชาติของชาติต่างๆ (List of national legislatures)