วิกิพีเดีย

ยุทธการที่ทุ่งราบอู่จ้าง

(เปลี่ยนทางจาก ยุทธการที่ทุ่งราบอู่จั้ง)

ยุทธการที่ทุ่งราบอู่จ้าง (จีน: 五丈原之战) เป็นสงครามระหว่างรัฐจ๊กก๊กกับวุยก๊กในปี ค.ศ. 234 ในยุคสามก๊กของจีน ยุทธการนี้เป็นการบุกขึ้นเหนือครั้งที่ห้าและถือเป็นครั้งสุดท้ายที่นำโดยจูกัดเหลียงผู้เป็นอัครมหาเสนาบดีแห่งจ๊กก๊กเพื่อโจมตีรัฐวุยก๊ก[3] จูกัดเหลียงล้มป่วยและเสียชีวิตระหว่างการตั้งคุมเชิงระหว่างทั้งสองฝ่าย จ๊กก๊กจึงจำต้องล่าถอยกลับไป

ยุทธการที่ทุ่งราบอู่จ้าง
ส่วนหนึ่งของ การบุกขึ้นเหนือของจูกัดเหลียงครั้งที่ห้า

ภาพวาดจากนวนิยายอิงประวัติศาสตร์สามก๊กฉบับตีพิมพ์ในยุคราชงศ์ชิงแสดงเหตุการณ์ที่หุ่นไม้ของจูกัดเหลียงหลอกสุมาอี้ให้ตกใจกลัวและหนีไป
วันที่ป. มีนาคม – ตุลาคม ค.ศ. 234[1]
สถานที่
ทุ่งราบอู่จ้าง มณฑลส่านซี ประเทศจีน
34°21′0.000″N 107°22′59.999″E / 34.35000000°N 107.38333306°E / 34.35000000; 107.38333306
ผล สรุปไม่ได้ ฝ่ายจ๊กก๊กล่าถอย
คู่สงคราม
วุยก๊ก จ๊กก๊ก
ผู้บังคับบัญชาและผู้นำ
สุมาอี้ จูกัดเหลียง
กำลัง
ไม่ทราบ 60,000 นาย[2]
ความสูญเสีย
ไม่ทราบ ไม่ทราบ
ยุทธการที่ทุ่งราบอู่จ้างตั้งอยู่ในประเทศจีน
ยุทธการที่ทุ่งราบอู่จ้าง
ที่ตั้งในประเทศจีน
ยุทธการที่ทุ่งราบอู่จ้าง
อักษรจีนตัวเต็ม五丈原之戰
อักษรจีนตัวย่อ五丈原之战
การบุกขึ้นเหนือของจูกัดเหลียงเพื่อรบกับวุยก๊กครั้งที่ 4 และครั้ง 5

ภูมิหลัง แก้

ในฤดูใบไม้ผลิของปี ค.ศ. 234 จูกัดเหลียงนำทัพจีกก๊กมากกว่า 60,000 นายออกทางหุบเขาเสียดก๊ก (斜谷 เสียกู่) และตั้งค่ายอยูทางฝั่งใต้ของแม่น้ำอุยโห (渭河 เว่ย์เหอ) ใกล้กับอำเภอไปเซีย (郿縣 เหมย์เซี่ยน; อยู่ทางตะวันออกเฉียงใต้ของอำเภอฝูเฟิง มณฑลฉ่านซีในปัจจุบัน)[4] จูกัดเหลียงกังวลอยู่ตลอดเวลาเกี่ยวกับการขาดแคลนเสบียงของกองทัพเพราะเสบียงมักไม่ส่งไปถึงแนวหน้าได้ทันเวลาเนื่องจากความยากลำบากในการขนส่งตามเส้นทาง จูกัดเหลียงจึงใช้นโยบายถุนเถียนเพื่อสร้างแหล่งเสบียงแห่งใหม่ โดยการสั่งให้กำลังทหารไปปลูกพืชผลทางฝั่งใต้ของแม่น้ำอุยโหรวมกับราษฎรที่อาศัยในพื้นที่ จูกัดเหลียงยังสั่งห้ามไม่ให้ทหารแย่งชืงพืชผลของราษฎรอีกด้วย[5]

โจยอยจักรพรรดิวุยก๊กทรงกังวลจึงให้ขุนพลจีนล่งนำทหารราบและทหารม้ารวม 20,000 นายไปยังกวนต๋ง (關中 กวานจง) ไปสมทบกับสุมาอี้ผู้เป็นแม่ทัพใหญ่ (大都督 ต้าตูตู) ของทัพวุยก๊กในภูมิภาค เหล่าผู้ใต้บังคับบัญชาของสุมาอี้ต้องการตั้งค่ายอยู่ฝั่งเหนือของแม่น้ำอุยโห แต่สุมาอี้กล่าวว่า "ราษฏรจำนวนมากรวมตัวอยู่ที่ฝั่งใต้ของแม่น้ำอุยโห ที่นั่นจะกลายเป็นตำแหน่งที่มีการรบดุเดือดเป็นแน่" สุมาอี้จึงนำกำลังทหารข้ามแม่น้ำมาตั้งค่ายโดยมีแม่น้ำอยู่ด้านหลัง สุมาอี้กล่าวว่า "หากจูกัดเหลียงกล้าพอ จะต้องเคลื่อนกำลังออกจากอำเภอบุกอง (武功縣 อู่กงเซี่ยน; ทางตะวันออกของอำเภอเหมย์ มณฑลฉ่านซีในปัจจุบัน) และมุ่งหน้าไปทางตะวันออกตามแนวภูเขา แต่หากเขาเคลื่อนกำลังไปทางตะวันตกไปยังทุ่งราบอู่จ้าง (五丈原 อู่จ้าง-ยฺเหวียน) เราก็ไม่ต้องกังวลอีกต่อไป"[6]

ยุทธการ แก้

การปะทะกันในช่วงต้น แก้

เมื่อจูกัดเหลียงมาถึงแม่น้ำอุยโห กองหน้าที่นำโดยเมิ่ง เยี่ยน (孟琰) ได้ข้ามแม่น้ำไปตั้งค่ายที่ปลายน้ำด้านตะวันออกของแม่น้ำบุกอง (武功水 อู่กงฉุ่ย)[7] สุมาอี้นำทหารม้า 10,000 นายเข้าโจมตีกองหน้า จูกัดเหลียงให้ทหารสร้างสะพานจากไม้ไผ่และสั่งให้ยิงเกาทัณฑ์ใส่ทหารม้า[7] สุมาอี้เห็นสะพานที่สร้างเสร็จแล้วจึงล่าถอยทันที [8][9][10]

เมื่อสุมาอี้นำกำลังทาหรมาตั่งมั่นอยู่ฝั่งเหนือของแม่น้ำอุยโห กุยห้วยโน้มน้าวให้เคลื่อนกำลังไปยังที่ราบทางฝั่งเหนือของแม่น้ำเพราะกุยห้วยคาดการณ์ว่าจูกัดเหลียงพยายามจะยึดทุ่งราบ เมื่อนายทหารคนอื่น ๆ ไม่เห็นด้วย[11] กุยห้วยจึงว่า "หากจูกัดเหลียงข้ามแม่น้ำอุยโหและยึดทุ่งราบได้ กำลังทหารของเขาก็จะสามารถเข้าถึงภูเขาทางเหนือได้ หากพวกเขาสกัดเส้นทางผ่านภูเขา จะทำให้ราษฎรที่อาศัยในภูมิภาคเกิดความกวาดกลัวและตื่นตระหนัก ซึ่งไม่เป็นประโยนช์ต่อรัฐของเราเลย"[12] สุมาอี้เห็นด้วยกับกุยห้วยจึงส่งกุยห้วยไปยึดทุ่งราบ ขณะที่กุยห้วยและทหารสร้างค่ายอยู่บนทุ่งราบก็ถูกทัพจ๊กก๊กโจมตี แต่กุยห้วยก็สามารถขับไล่ทัพจ๊กก๊กไปได้[13]

จูกัดเหลียงเคลื่อนกำลังไปยังทุ่งราบอู่จ้างและเตรียมจะข้ามไปยังฝั่งเหนือของแม่น้ำอุยโห สุมาอี้่ส่งโจว ตาง (周當) ไปประจำอยู่ทีี่หยางซุ่ย (陽遂; พื้นที่ทางเหนือของแม่น้ำอุยโห อยู่ในอำเภอเหมย์และอำเภอฝูเฟิง มณฑลฉ่านซีในปัจจุบัน) และล่อให้จูกัดเหลียงเข้าโจมตีัตน แต่จูกัดเหลียงไม่เคลื่อนกำลังเป็นเวลาหลายวัน สุมาอี้กล่าวว่า "จูกัดเหลียงต้องการยึดทุ่งราบอู่จ้างและจะไม่รุดหน้าไปยังหยางซุ่ย เจตนาของเขาชัดเจน" แล้วสุมาอี้จึงส่งอ้าวจุ๋น (胡遵 หู จุน) และกุยห้วยไปป้องกันหยางซุ่ย หลายวันต่อมากุยห้วยได้รับข่าวว่าจูกัดเหลียงกำลังวางแผนที่จะโจมตีทางตะวันตก เหล่าผู้ใต้บังคับบัญชาต้องการเสริมกำลังป้องกันในพื้นที่นั้น กุยห้วยเป็นคนเดียวที่มองว่านี่เป็นอุบาย และแท้จริงจูกัดเหลียงวางแผนจะโจมตีหยางซุ่ย ปรากฏว่าการคาดการณ์ของกุยห้วยถูกต้องเมื่อทัพจ๊กก๊กเข้าโจมตีหยางซุ่ยตอนกลางคืน แต่กุยห้วยก็ได้เตรียมการป้องกันไว้ก่อนแล้ว ทัพจ๊กก๊กจึงยึดหยางซุ่ยไม่สำเร็จ จูกัดเหลียงไม่สามารถรุดหน้าต่อไปได้จึงถอยกลับไปยังทุ่งราบอู่จ้าง[14][15]

คืนหนึ่งสุมาอี้เห็นดาวดวงหนึ่งตกลงไปยังบริเวณค่ายจ๊กก๊กจึงทำนายว่าจูกัดเหลียงจะพ่ายแพ้ สุมาอี้ออกคำสั่งลอบโจมตีที่หลังค่ายทัพจ๊กก๊ก ทหารจ๊กก๊กถูกสังหาร 500 นาย ที่ยอมจำนน 600 นาย และปศุสัตว์ในทัพจ๊กก๊กมากกว่า 1,000 ตัวถูกทัพวุยก๊กยึดไป[16]

การคุมเชิง แก้

ในช่วงเวลานั้น ราชสำนักวุยก๊กเห็นว่าเนื่องจากทัพจ๊กก๊กยกมาจากไกลจากฐานที่มั่นในเมืองฮันต๋งจึงไม่น่าจะสามารถรบในอาณาเขตของวุยก๊กได้ในระยะยาว จูกัดเหลียงกังวลว่าตนจะไม่สามารถได้เปรียบในการศึกเนื่องจากการขาดแคลนเสบียง จึงแบ่งกำลังทหารและวางรากฐานของการตั้งมั่นระยะยาว ให้ทหารทำนาร่วมกับราษฎรตลอดแนวแม่น้ำอุยโห ราษฎรและทหารร่วมมือกันเป็นอย่างดีและไม่ขัดแย้งกัน[17] ในขณะเดียวกัน โจยอยจักรพรรดิวุยก๊กมีรับสั่งให้สุมาอี้งดการปะทะกับข้าศึกและรอโอกาสโจมตี จูกัดเหลียงพยายามลวงให้สุมาอี้ออกมารบ แต่สุมาอี้ยังคงตั้งมั่นอยู่ในค่ายตามรับสั่งของโจยอย[18] จูกัดเหลียงเข้าใจได้ว่าสุมาอี้กำลังพยายามจะเอาชนะทัพจ๊กก๊กด้วยสงครามพร่ากำลัง จูกัดเหลียงจึงใช้ระบบถุนเถียนต่อมาเพื่อรักษาทัพจ๊กก๊กไว้

วันหนึ่ง จูกัดเหลียงส่งเสื้อผ้าสตรีไปให้สุมาอี้เพื่อยั่วยุให้สุมาอี้ออกมารบ สุมาอี้รู้สึกโกรธและต้องการโจมตีจูกัดเหลียง แต่โจยอยทรงปฏิเสธความต้องการนั้นและมีรับสั่งให้สุมาอี้ยังคงตั้งมั่นอยู่ในค่าย โจยอยยังพระราชทานคทาอาญาสิทธิ์ (สัญลักษณ์แห่งพระราชอำนาจของจักรพรรดิ) ให้ซินผีและส่งซินผีไปยังทุ่งราบอู่จ้างเพื่อจับตาดูสุมาอี้ เมื่อจูกัดเหลียงยั่วยุสุมาอี้อีกครั้ง สุมาอี้ต้องการโจมตีข้าศึก แต่ซินผีใช้คทาอาญาสิทธิ์ในการสั่งสุมาอี้ให้คงตั่งมั่นอยู่ในค่าย[19]

เมื่อเกียงอุยขุนพลจ๊กก๊กทราบข่าวเรื่องที่ซินผีอยู่ในค่ายของสุมาอี้ จึงบอกกับจูกัดเหลียงว่า "ซินผีมาพร้อมกับคทาอาญาสิทธิ์ ข้าศึกคงจะไม่ออกมาจากค่าย (เพื่อโจมตีเรา)" จูกัดเหลียงตอบว่า "สุมาอี้ไม่ต้องการรบกับเราตั้งแต่แรกแล้ว เจตนาที่แท้จริงของเขาในการขอพระราชทานราชานุญาตให้โจมตีเรานั้นแท้จริงแล้วก็เพื่อแสดงออกต่อกำลังทหารของตนว่าตนกระตือรือร้นที่จะรบและเตรียมพร้อมรบแล้ว ขุนพลที่อยู่ไกลออกไปในสนามรบไม่จำไปต้องทำตามคำสั่งของนาย หาก (สุมาอี้) สามารถเอาชนะเราได้ แล้วเหตุใดยังต้องขอพระราชทานราชานุญาตจากจักรพรรดิที่ห่างออกไปหลายพันลี้ (จากที่นี่) อีกเล่า"[20]

เมื่อสุมาหูเขียนจดหมายถึงสุมาอี้ถามถึงสถานการณ์ที่ทุ่งราบอู่จ้าง สุมาอี้ตอบว่า "จูกัดเหลียงมีความทะเยอทะยานยิ่งใหญ่ แต่เขามองโอกาสพลาด เขามีสติปัญญาแต่ไม่เด็ดขาด เขามักนำกองกำลังในยุทธการแม้ว่าเขาจะไม่มีอำนาจเหนือพวกเขามากนัก แม้ว่าเขามีกำลังพล 100,000 นายภายใต้การบังคับบัญชาของเขา แต่เขาก็ติดกับข้าเข้าแล้ว และข้าจะเอาชนะเขาได้อย่างแน่นอน"[21]

ระหว่างการคุมเชิงกัน สุมาอี้ถามทูตที่จูกัดเหลียงส่งมาพบตนว่า "ความเป็นอยู่ของจูกัดเหลียงเป็นอย่างไรบ้าง กินข้าวได้มากเท่าใด (ต่อวัน)" ทูตตอบว่า "กินได้สามถึงสี่เชิง (升)" แล้วสุมาอี้จึงถามเกี่ยวกับกิจวัตรในแต่ละวันของจูกัดเหลียง ทูตตอบว่าจูกัดเหลียงจัดการงานแทบทุกอย่าง ไม่เว้นแม้แต่การลงโทษทหารที่มีความผิดต้องโทษโบย 20 ครั้งขึ้นไป สุมาอี้จึงกล่าวว่า "จูกัดขงเบ้งจะมีชีวิตอยู่ได้นานสักเท่าใดกันเชียว เขากำลังจะตายในไม่ช้า"[22]

ขณะเดียวกัน สุมาอี้ก็กลับเป็นฝ่ายยั่วยุจูกัดเหลียงบ้าง สุมาอี้สั่งให้คน 2,000 คนส่งเสียงโห่ร้องจากด้านตะวันออกเฉียงใต้ของบริเวณนั้น จูกัดเหลียงจึงส่งคนไปสืบว่าผู้คนโห่ร้องเรื่องอะไร สายสืบกลับมารายงานว่า "ทูตของง่อมาถึงบอกว่าจะยอมสวามิภักดิ์" จูกัดเหลียงพูดว่า "ง่อจะไม่สวามิภักดิ์ สุมาอี้เป็นคนเฒ่าที่จะมีอายุ 60 ปีในเร็ว ๆ นี้ ยังจำเป็นต้องใช้อุบายเช่นนี้อีกหรือ"[23]

การเสียชีวิตของจูกัดเหลียงและการล่าถอยของทัพจ๊กก๊ก แก้

 
ภาพวาดในนวนิยายอิงประวัติศาสตร์สามก๊กฉบับที่ตีพิมพ์ในยุคราชวงศ์ชิง แสดงภาพโคยนตร์และม้าเลื่อน (木牛流馬 มู่หนิวหลิวหม่า) ที่ทัพจ๊กก๊กใช้ในการขนส่งเสบียง

ในช่วงเวลาระหว่างวันที่ 11 กันยายนถึง 10 ตุลาคม ค.ศ. 234[a] จูกัดเหลียงล้มป่วยลงอย่างหนักและอาการก็แย่ลงทุกวัน เมื่อเล่าเสี้ยนจักรพรรดิจ๊กก๊กทรงทราบเรื่องนี้จึงทรงส่งลิฮก (李福 หลี่ ฝู) ไปยังทุ่งราบอู่จ้างเพื่อถามเรื่องผู้สืบทอดอำนาจ จูกัดเหลียงตอบว่าเจียวอ้วนสามารถสืบทอดอำนาจต่อจากตนและบิฮุยก็สามารถสืบทอดอำนาจต่อจากเจียวอ้วน เมื่อลิฮกถามเกี่ยวกับผู้สืบทอดอำนาจถัดจากบิฮุย จูกัดเหลียงกลับไม่ตอบ ลิฮกจึงกลับไปยังเซงโต๋นครหลวงของจ๊กก๊ก ก่อนที่จูกัดเหลียงจะเสียชีวิตได้มอบคำสั่งลับกับเอียวหงี บิฮุย และเกียงอุยให้นำทัพจ๊กก๊กล่าถอยหลังการเสียชีวิตของตน โดยให้อุยเอี๋ยนทำหน้าที่ป้องกันด้านหลังแล้วถัดมาจึงเป็นเกียงอุย หากอุยเอี๋ยนปฏิเสธที่จะทำตามคำสั่ง ให้พวกเขาล่าถอยไปโดยไม่ต้องมีอุยเอี๋ยน เมื่อจูกัดเหลียงเสียชีวิต ข่าวการเสียชีวิตของเขาก็ถูกปิดเป็นความลับ[25]

หลังการคุมเชิงกันมากกว่า 100 วัน สุมาอี้ก็ได้ยินจากราษฎรว่าจูกัดเหลียงเสียชีวิตจากอาการป่วย ทัพจ๊กก๊กเผาค่ายและล่าถอยไป สุมาอี้จึงนำทัพวุยก๊กไล่ตาม เอียวหงีผู้ช่วยของจูกัดเหลียงสั่งให้ทหารจ๊กก๊กตีกลองศึกและตั้งกระบวนทัพเพื่อต้านข้าศึก สุมาอี้ไม่รุดหน้าเข้าไปเพราะเห็นว่าทัพจ๊กก๊กเตรียมการรับมืออย่างดี เอียวหงีจึงล่าถอยไป[26]

อีกไม่กี่วันต่อมา สุมาอี้ไปสำรวจค่ายของฝ่ายจ๊กก๊กที่ยังเหลืออยู่ เก็บได้แผนที่ เอกสาร และเสบียงจำนวนมาก สุมาจึงสรุปได้ว่าจูกัดเหลียงเสียชีวิตแล้วจริง ๆ และกล่าวว่า "เขาเป็นผู้มากความสามารถที่หาได้ยากในแผ่นดิน" ซินผียังสงสัยว่าจูกัดเหลียงเสียชีิวิตจริงหรือไม่ แต่สุมาอี้พูดว่า "สิ่งที่สำคัญที่สุดสำหรับกองทัพคือเอกสาร กำลังพล ม้า และเสบียง [จูกัดเหลียง]กลับละทิ้งสิ่งเหล่านี้ทั้งหมด คนที่เสียอวัยวะสำคัญทั้งห้าไปจะยังมีชีวิตอยู่ได้อย่างไร เราควรเร่งไล่ตาม[ข้าศึก]" พื้นดินในกวนต๋ง (關中 กวานจง) เต็มไปด้วยต้นโคกกระสุน สุมาอี้จึงส่งทหาร 2,000 นายสวมรองเท้าไม้พื้นแบนเพื่อถางเส้นทางก่อนที่จะทัพหลักจะรุดหน้า เมื่อสุมาอี้ไปไปถึงชะงันโผ (赤岸 ชื่ออ้าน) ก็ได้รับการยืนยันว่าจูกัดเหลียงเสียชีวิตแล้ว สุมาอี้ถามราษฎรที่อาศัยอยู่ที่นั่น เหล่าราษฎรบอกสุมาอี้ว่ามีคำกล่าวที่มีชื่อเสียงเมื่อเร็ว ๆ นี้ว่า "จูกัดคนตายหลอกจ้งต๋า[b]คนเป็น" สุมาอี้ได้ยินดังนั้นก็หัวเราะและพูดว่า "ข้าสามารถคาดเดาความคิดคนเป็นได้ แต่ไม่อาจคาดเดาความคิดคนตายได้"[27]

ผลสืบเนื่อง แก้

ความขัดแย้งระหว่างอุยเอี๋ยนและเอียวหงี แก้

อุยเอี๋ยนขุนพลจ๊กก๊กตกใจที่ทัพจ๊กก๊กล่าถอย "เพราะความตายของคนผู้เดียว" จึงรวบรวมทหารในหน่วยของตนและยกกลับไปยังจ๊กก๊ก ล่วงหน้ากองกำลังหลักที่นำโดยเอียวหงี บิฮุย เกียงอุย และคนอื่น ๆ ระหว่างการล่าถอย อุยเอี๋ยนสั่งทหารให้เผาสะพานเลียบเขาที่นำทางกลับไปยังจ๊กก๊ก[28]

อุยเอี๋ยนและเอียวหงีต่างก็เขียนฎีกาส่งไปถึงราชสำนักจ๊กก๊ก กล่าวหากันและกันในข้อหากบฏ ฎีกาของทั้งคู่มาถึงเซงโต๋นครหลวงของจ๊กก๊กในวันเดียวกัน เล่าเสี้ยนจักรพรรดิจ๊กก๊กตรัสถามความเห็นจากเสนาบดีตั๋งอุ๋นและเจียวอ้วน ทั้งคู่ให้ความเห็นเข้าข้างเอียวหงีและแสดงความสงสัยต่อการกระทำของอุยเอี๋ยน ในขณะเดียวกัน เอียวหงีสั่งทหารของตนให้ตัดไม้มาซ่อมแซมสะพานเลียบเขา กำลังทหารของเอียวหงีเดินทางทั้งกลางวันและกลางคืนเพื่อไล่ตามอุยเอี๋ยน อุยเอี๋ยนมาถึงหุบเขาทางใต้และสั่งทหารของตนให้โจมตีเอียวหงี เอียวหงีส่งอองเป๋งไปต้านอุยเอี๋ยน อองเป๋งตะโกนใส่อุยเอี๋ยนว่า "นายท่าน[จูกัดเหลียง]เพิ่งจะสิ้นบุญร่างยังไม่ทันเย็น ท่านกล้าทำการเช่นนี้ได้อย่างไร!" ทหารของอุยเอี๋ยนตระหนักว่าอุยเอี๋ยนผู้บังคับบัญชาของพวกตนเป็๋นฝ่ายผิดจึงละทิ้งอุยเอี๋ยนไป[29]

อุยเอี๋ยนเหลือเพียงบุตรชายและผู้ติดตามเพียงไม่กี่คน ทั้งหมดหนีไปยังเมืองฮันต๋ง เอียวหงีสั่งม้าต้ายให้ไล่ตาม ม้าต้ายตามทันอุยเอี๋ยนและตัดศีรษะอุยเอี๋ยนนำกลับมาและโยนลงต่อหน้าเอียวหงี เอียวหงีจึงเหยียบบนศีรษะของอุยเอี๋ยนและพูดว่า "ไอ้ไพร่ชั้นต่ำ! ยังจะทำชั่วได้อีกไหม" สมาชิกในครอบครัวของอุยเอี๋ยนและญาติสนิทล้วนถูกประหารชีวิต ก่อนการเสียชีวิตของอุยเอี๋ยน เจียวอ้วนนำหน่วยทหารราชองครักษ์ออกจากเซงโต๋เพื่อจัดการกับข้อพิพาท เดินทางมาได้ราว 10 ลี้ [ประมาณ 5 กิโลเมตร] ก็ทราบข่าวการเสียชีวิตของอุยเอี๋ยน จึงทูลแจ้งเรื่องนี้เมื่อกลับมายังเซงโต๋[30]

ผลกระทบระยะยาว แก้

หลังการเสียชีวิตของจูกัดเหลียง เจียวอ้วนได้สืบทอดตำแหน่งอัครมหาเสนาบดี แต่เจียวอ้วนมีความสนใจในด้านราชการภายในมากกว่าการขยายทางการทหาร การเสียชีวิตของจูกัดเหลียงจึงเป็นการยุติภัยคุกคามทางยุทธศาสตร์ครั้งใหญ่ต่อวุยก๊ก และต่อมาไม่นานราชสำนักวุยก๊กก็เริ่มพัฒนาโครงการโยธาด้วยความทะเยอทะยาน

ความสำเร็จและความโดดเด่นของสุมาอี้ในยุทธการกับจ๊กก๊กได้ปูทางให้สุมาเอี๋ยนผู้หลานชายได้ก่อตั้งราชวงศ์จิ้นในเวลาต่อมา ซึ่งจะกลายเป็นการสิ้นสุดของยุคสามก๊กในที่สุด

หมายเหตุ แก้

  1. ↑ จดหมายเหตุสามก๊กบันทึกว่าจูกัดเหลียงล้มป่วยและเสียชีวิตในเดือน 8 ของศักราชเจี้ยนซิงปีที่ 12 ในรัชสมัยของเล่าเสี้ยน[24] เดือนนี้เทียบได้กับช่วงเวลาระหว่างวันที่ 11 กันยายนถึง 10 ตุลาคม ค.ศ. 234 ในปฏิทินกริกอเรียน
  2. ↑ "จ้งต๋า" เป็นชื่อรองของสุมาอี้

อ้างอิง แก้

  1. ↑ จือจื้อทงเจี้ยน เล่มที่ 72.
  2. ↑ Sawyer (2010), p. 131
  3. ↑ Killigrew, John (1999). "Zhuge Liang and the Northern Campaign of 228-234". Early Modern China. 5 (1): 55–91.
  4. ↑ Sawyer (2010), p. 131
  5. ↑ (亮每患糧不繼，使己志不申，是以分兵屯田，為乆駐之基。耕者雜於渭濵居民之間，而百姓安堵，軍無私焉。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 35.
  6. ↑ (天子憂之，遣征蜀護軍秦朗督步騎二萬，受帝節度。諸將欲住渭北以待之，帝曰：「百姓積聚皆在渭南，此必爭之地也。」遂引軍而濟，背水為壘。因謂諸將曰：「亮若勇者，當出武功，依山而東。若西上五丈原，則諸軍無事矣。」) จิ้นชู เล่มที่ 1.
  7. ↑ 7.0 7.1 Li, Daoyuan. Shuijing Zhu  (ภาษาจีน). Vol. 18 – โดยทาง Wikisource.
  8. ↑ (是以諸葛亮《表》云：臣遣虎步監孟琰，據武功水東，司馬懿因水長攻琰營，臣作竹橋，越水射之，橋成馳去。) ฉุ่ยจิงจู้ เล่มที่ 18.
  9. ↑ (《諸葛亮集》曰：亮上事曰，臣先進孟琰據武功水東，司馬懿因水以二十日出騎萬人來攻琰營，臣作車橋，賊見橋垂成，便引兵退。)ไท่ผิงยฺวี่หล่าน เล่มที่ 73.
  10. ↑ บันทึกทั้งสองเขียนโดยตัวจูกัดเหลียงเอง
  11. ↑ (青龍二年，諸葛亮出斜谷，並田于蘭坑。是時司馬宣王屯渭南；淮策亮必爭北原，宜先據之，議者多謂不然。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 26.
  12. ↑ (淮曰：「若亮跨渭登原，連兵北山，隔絕隴道，搖盪民、夷，此非國之利也。」) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 26.
  13. ↑ (宣王善之，淮遂屯北原。塹壘未成，蜀兵大至，淮逆擊之。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 26.
  14. ↑ (亮果上原，將北渡渭，帝遣將軍周當屯陽遂以餌之。數日，亮不動。帝曰：「亮欲爭原而不向陽遂，此意可知也。」遣將軍胡遵、雍州剌史郭淮共備陽遂，與亮會于積石。臨原而戰，亮不得進，還于五丈原。) จิ้นชู เล่มที่ 1.
  15. ↑ (後數日，亮盛兵西行，諸將皆謂欲攻西圍，淮獨以為此見形於西，欲使官兵重應之，必攻陽遂耳。其夜果攻陽遂，有備不得上。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 26.
  16. ↑ (會有長星墜亮之壘，帝知其必敗，遣奇兵掎亮之後，斬五百餘級，獲生口千餘，降者六百餘人。) จิ้นชู เล่มที่ 1.
  17. ↑ (亮以前者數出，皆以運糧不繼，使己志不伸，乃分兵屯田為久駐之基，耕者雜於渭濱居民之間，而百姓安堵，軍無私焉。) จือจื้อทงเจี้ยน เล่มที่ 72.
  18. ↑ (時朝廷以亮僑軍遠寇，利在急戰，每命帝持重，以候其變。亮數挑戰，帝不出， ...) จิ้นชู เล่มที่ 1.
  19. ↑ (... 因遺帝巾幗婦人之飾。帝怒，表請決戰，天子不許，乃遣骨鯁臣衞尉辛毗杖節為軍師以制之。後亮復來挑戰，帝將出兵以應之，毗杖節立軍門，帝乃止。) จิ้นชู เล่มที่ 1.
  20. ↑ (初，蜀將姜維聞毗來，謂亮曰：「辛毗杖節而至，賊不復出矣。」亮曰：「彼本無戰心，所以固請者，以示武於其衆耳。將在軍，君命有所不受，苟能制吾，豈千里而請戰邪！」) จิ้นชู เล่มที่ 1.
  21. ↑ (帝弟孚書問軍事，帝復書曰：「亮志大而不見機，多謀而少決，好兵而無權，雖提卒十萬，已墮吾畫中，破之必矣。」) จิ้นชู เล่มที่ 1.
  22. ↑ (先是，亮使至，帝問曰：「諸葛公起居何如，食可幾米？」對曰：「三四升。」次問政事，曰：「二十罰已上皆自省覽。」帝既而告人曰：「諸葛孔明其能久乎！」) จิ้นชู เล่มที่ 1.
  23. ↑ (宣王使二千餘人，就軍營東南角，大聲稱萬歲。亮使問之，答曰：「吳朝有使至，請降。」亮謂曰：「計吳朝必無降法。卿是六十老翁，何煩詭誑如此。」)ทงเตี่ยน เล่มที่ 150.
  24. ↑ (相持百餘日。其年八月，亮疾病，卒于軍，時年五十四。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 35.
  25. ↑ (秋，亮病困，密與長史楊儀、司馬費禕、護軍姜維等作身歿之後退軍節度，令延斷後，姜維次之；若延或不從命，軍便自發。亮適卒，祕不發喪， ...) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 40.
  26. ↑ (與之對壘百餘日，會亮病卒，諸將燒營遁走，百姓奔告，帝出兵追之。亮長史楊儀反旗鳴皷，若將距帝者。帝以窮寇不之逼，於是楊儀結陣而去。) จิ้นชู เล่มที่ 1.
  27. ↑ (經日，乃行其營壘，觀其遺事，獲其圖書、糧穀甚衆。帝審其必死，曰：「天下奇才也。」辛毗以為尚未可知。帝曰：「軍家所重，軍書密計、兵馬糧穀，今皆棄之，豈有人捐其五藏而可以生乎？宜急追之。」關中多蒺蔾，帝使軍士二千人著軟材平底木屐前行，蒺蔾悉著屐，然後馬步俱進。追到赤岸，乃知亮死審問。時百姓為之諺曰：「死諸葛走生仲達。」帝聞而笑曰：「吾便料生，不便料死故也。」) จิ้นชู เล่มที่ 1.
  28. ↑ (延曰：「丞相雖亡，吾自見在。府親官屬便可將喪還葬，吾自當率諸軍擊賊，云何以一人死廢天下之事邪？且魏延何人，當為楊儀所部勒，作斷後將乎！」因與禕共作行留部分，令禕手書與己連名，告下諸將。禕紿延曰：「當為君還解楊長史，長史文吏，稀更軍事，必不違命也。」禕出門馳馬而去，延尋悔，追之已不及矣。延遣人覘儀等，遂使欲案亮成規，諸營相次引軍還。延大怒，纔儀未發，率所領徑先南歸，所過燒絕閣道。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 40.
  29. ↑ (延、儀各相表叛逆，一日之中，羽檄交至。後主以問侍中董允、留府長史蔣琬，琬、允咸保儀疑延。儀等槎山通道，晝夜兼行，亦繼延後。 ... 延先至，據南谷口，遣兵逆擊儀等，儀等令何平在前禦延。平叱延先登曰：「公亡，身尚未寒，汝輩何敢乃爾！」延士衆知曲在延，莫為用命，軍皆散。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 40.
  30. ↑ (延獨與其子數人逃亡，奔漢中。儀遣馬岱追斬之，致首於儀，儀起自踏之，曰：「庸奴！復能作惡不？」遂夷延三族。 ... 初，蔣琬率宿衞諸營赴難北行，行數十里，延死問至，乃旋。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 40.

บรรณานุกรม แก้

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=ยุทธการที่ทุ่งราบอู่จ้าง&oldid=11408559"