อำเภอกันตัง

กันตัง เป็นอำเภอเก่าแก่อำเภอหนึ่งในจังหวัดตรัง คำว่า "กันตัง" สันนิษฐานว่าเป็นคำในภาษามลายู

อำเภอกันตัง
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Kantang
คำขวัญ:  กันตังเมืองสะอาด ธรรมชาติริมฝั่งน้ำ สง่างามตำหนักจันทน์ พิพิธภัณฑ์ พระยารัษฎา ท่าเทียบเรือต่างประเทศ เขตกำเนิดยางพารา
แผนที่จังหวัดตรัง เน้นอำเภอกันตัง
พิกัด: 7°24′20″N 99°30′55″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ตรัง
พื้นที่
• ทั้งหมด	468.20 ตร.กม. (180.77 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	86,751 คน
• ความหนาแน่น	185.29 คน/ตร.กม. (479.9 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	92110
รหัสภูมิศาสตร์	9202
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอกันตัง ถนนตรังคภูมิ ตำบลกันตัง อำเภอกันตัง จังหวัดตรัง 92110
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

กันตัง เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดตรัง ที่ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำตรัง ห่างจากตัวเมืองตรังเพียง 24 กิโลเมตร ในอดีตกันตังเป็นเมืองท่าสำคัญแห่งหนึ่งทางฝั่งมหาสมุทรอินเดีย เป็นศูนย์กลางการคมนาคมทางน้ำสำคัญมาแต่โบราณ เมื่อพระยารัษฎานุประดิษฐมหิศรภักดีมารับตำแหน่งใน พ.ศ. 2433 ได้ดำเนินการพัฒนาเมืองตรัง (กันตัง) ทุกด้าน โดยมีจุดมุ่งหมายจะทำให้เป็นเมืองค้าขาย เริ่มจากการย้ายเมืองจากตำบลควนธานีไปตั้งที่ตำบลกันตัง และสร้างความเจริญแก่เมืองตรัง (กันตัง) อย่างมาก การพัฒนาในสมัยพระยารัษฎาฯ ที่จะนำไปสู่ความเป็นเมืองท่าค้าขายมีอยู่หลายด้าน เริ่มจากการแก้ปัญหาความไม่สงบเรื่องโจรผู้ร้ายและการส่งเสริมอาชีพพื้นฐานคือการเกษตร เริ่มต้นจากเกษตรยังชีพในครัวเรือน และขยายเป็นเกษตรเพื่อการค้า โดยใช้กุศโลบายต่าง ๆ และระบบกลไกของรัฐ เช่น การยกเว้นเก็บภาษีอากรและการเกณฑ์แรงงานแก่ผู้บุกเบิกทำนา จนสามารถส่งข้าวขายปีนังได้ ทั้ง ๆ ที่ก่อนหน้านี้ ชาวเมืองขาดแคลนข้าว ต้องซื้อจากปีนังอยู่เสมอ การสร้างถนนและสะพานก็เป็นอีกวิธีหนึ่งที่จะทำให้เกิดการแลกเปลี่ยนสินค้าในท้องถิ่น และส่งขายต่างประเทศทางท่าเรือกันตัง พระยารัษฎาฯ ส่งเสริมบริษัทตัวแทนซื้อขายสินค้าที่ท่าเรือกันตัง สินค้าสำคัญในสมัยนั้น ได้แก่ เป็ด ไก่ สุกร โค กระบือ พริกไทย ข้าว ตับจาก ไม้เคี่ยม ไม้โปรง เป็นต้น

การพัฒนาของพระยารัษฎาฯ สอดคล้องกับความเปลี่ยนแปลงในส่วนกลางที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงปฏิรูประบบราชการ และนำพาชาติเข้าสู่การพัฒนาให้เทียบทันอารยประเทศ การก่อสร้างทางรถไฟสายใต้ที่กำหนดให้มีทางแยกจากทุ่งสงมุ่งสู่ท่าเรือกันตังเริ่มสร้างตั้งแต่ พ.ศ. 2444 ส่วนในสายแยกตั้งแต่ทุ่งสงถึงกันตัง เปิดการโดยสารระหว่างกันตัง-ห้วยยอด วันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2456 และต่อมา เปิดการโดยสารระหว่างห้วยยอด-ทุ่งสง ในวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2446 (นับปีแบบเก่า ขึ้นศักราชใหม่เดือนเมษายน เดือนมกราคมเป็นเดือนที่ 10 ของปี) เส้นทางรถไฟนี้ส่งเสริมนโยบายเมืองท่าค้าขายของพระยารัษฎาฯ ได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ พระยารัษฎาฯ ยังได้มองการณ์ไกล ที่จะทำให้กันตังเป็นท่าเรือค้ากับต่างประเทศได้เต็มศักยภาพ โดยเสนอทางรัฐบาลจัดสร้างท่าเรือน้ำลึก แต่ไม่ได้รับการสนับสนุนใน พ.ศ. 2435 ซึ่งเป็นปีที่สถาปนากระทรวงมหาดไทย และเริ่มการปกครองระบบมณฑลขึ้นเป็นครั้งแรก หัวเมืองฝ่ายทะเลตะวันตกเดิมเปลี่ยนเป็นมณฑลภูเก็ต เมืองตรังเป็นส่วนหนึ่งของมณฑลภูเก็ต

ในปี พ.ศ. 2434 ทางการได้ยุบเมืองปะเหลียนรวมกับเมืองตรัง ต่อมามีประกาศข้อบังคับลักษณะการปกครองท้องที่ ร.ศ.115 (พ.ศ. 2439) แบ่งท้องที่การปกครองเป็นอำเภอ จังหวัดตรังมี 5 อำเภอ ได้แก่ อำเภอเมือง (กันตัง) อำเภอบางรัก อำเภอเขาขาว (ห้วยยอด) อำเภอสิเกา และอำเภอปะเหลียน มีตำบลรวม 109 ตำบล

ต่อมา พ.ศ. 2444 พระยารัษฎาฯ ได้รับแต่งตั้งเป็นข้าหลวงเทศาภิบาลมณฑลภูเก็ต มีผู้ว่าราชการเมืองตรังต่อจากพระยารัษฎาฯ 5 คน พอถึง พ.ศ. 2457 สมัยที่พระยารัษฎานุประดิษฐ์ (สินธุ์ เทพหัสดิน ณ อยุธยา) เป็นผู้ว่าราชการเมือง มหาอำมาตย์โท พระยาสุรินทรราชา (ม.ร.ว.สิทธิ์ สุทัศน์ฯ) เป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลภูเก็ต เห็นว่าเมืองที่กันตังอยู่ในทำเลไม่เหมาะสม เนื่องจากตอนสงครามโลกครั้งที่ 1 เรือลาดตระเวนของเยอรมันชื่อเอ็มเด็น(SMS Emden) ได้ลอยลำยิงถล่มปีนัง หากมีสงครามเกิดขึ้นอีก เมืองตรังอาจจะถูกยิงเช่นปีนัง รวมทั้งพื้นที่ลุ่ม และมีโรคระบาด หลังจากที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ เมืองตรัง พ.ศ. 2458 แล้ว จึงขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตย้ายเมืองไปตั้งที่อำเภอบางรัก และได้ย้ายไปเมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2458

ปัจจุบันกันตังยังคงเป็นเมืองท่าที่สำคัญของจังหวัดตรัง โดยมีการส่งสินค้าประเภทตู้คอนเทนเนอร์ผ่านท่าเทียบเรือกันตังโดยใช้เรือลากจูง ให้บริการระหว่างเส้นทางกันตัง-ปีนัง-กันตัง สัปดาห์ละ 2 เที่ยว โดยสินค้าที่ส่งผ่านท่าเรือกันตังจะเป็นยางพาราและไม้ยางพาราแปรรูป นอกจากนี้แล้วยังมีสินค้าเทกองประเภทแร่ยิปซัมและถ่านหิน

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอกันตังตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอสิเกาและอำเภอเมืองตรัง
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเมืองตรัง อำเภอย่านตาขาว และอำเภอปะเหลียน
• ทิศใต้ ติดต่อกับช่องแคบมะละกา (อำเภอหาดสำราญ)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับช่องแคบมะละกาและอำเภอสิเกา

ประชากร

ชาวกันตังเป็นอำเภอที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์แห่งหนึ่ง โดยมีทั้งชาวไทยถิ่นใต้ ชาวไทยเชื้อสายจีน และชาวไทยเชื้อสายมลายู ซึ่งอาศัยอยู่ร่วมกันมายาวนานด้วยกันอย่างสันติสุข และแต่ละเชื้อชาติก็จะมีมีประเพณีที่สำคัญแตกต่างกันไป

• ภาษา ชาวกันตังส่วนใหญ่ใช้ภาษาไทยถิ่นใต้ ภาษาไทย ภาษาจีนในกลุ่มชาวไทยเชื้อสายจีน และมีการใช้ภาษามลายูถิ่น แต่มีจำนวนน้อยมาก และส่วนใหญ่อาศัยอยู่บนเกาะลิบง

• ศาสนา ชาวกันตังส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธร้อยละ 70.46 ศาสนาอิสลามร้อยละ 28.64 ส่วนที่เหลือนับถือศาสนาอื่นๆ โดยที่กันตังไม่มีความขัดแย้งทางศาสนา

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอกันตังแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 14 ตำบล 83 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับ	อักษรไทย	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)	แผนที่
1.	กันตัง	Kantang	–	11,485
2.	ควนธานี	Khuan Thani	6	4,532
3.	บางหมาก	Bang Mak	6	5,801
4.	บางเป้า	Bang Pao	7	9,928
5.	วังวน	Wang Won	5	4,182
6.	กันตังใต้	Kantang Tai	6	6,897
7.	โคกยาง	Khok Yang	8	4,668
8.	คลองลุ	Khlong Lu	7	4,335
9.	ย่านซื่อ	Yan Sue	4	2,299
10.	บ่อน้ำร้อน	Bo Nam Ron	9	9,565
11.	บางสัก	Bang Sak	6	6,413
12.	นาเกลือ	Na Kluea	6	4,292
13.	เกาะลิบง	Ko Libong	8	7,493
14.	คลองชีล้อม	Khlong Chi Lom	5	4,636

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอกันตังประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 14 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลเมืองกันตัง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกันตังทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลควนธานี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลควนธานีทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลบางเป้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางเป้าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางหมาก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางหมากทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลวังวน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังวนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลกันตังใต้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกันตังใต้ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโคกยาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกยางทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลคลองลุ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองลุทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลย่านซื่อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลย่านซื่อทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ่อน้ำร้อน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ่อน้ำร้อนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางสัก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางสักทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนาเกลือ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาเกลือทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะลิบง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกาะลิบงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลคลองชีล้อม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองชีล้อมทั้งตำบล

สถานที่น่าสนใจ

อำเภอกันตังเป็นอีกหนึ่งอำเภอที่มีประวัติศาสตร์ที่ยาวนาน จึงมีสถานที่ท่องเที่ยวที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ที่น่าสนใจดังนี้

• สวนสาธารณะควนตำหนักจันทร์ เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจและท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ซึ่งมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ ตั้งอยู่บริเวณถนนป่าไม้ อันเป็นส่วนหนึ่งของป่าสงวนแห่งชาติควนกันตัง สถานที่นี้ถือกำเนิดชื่อมาจากการเป็นตำหนักเล็ก ๆ ที่สร้างขึ้นบนเนินเขาเตี้ย ๆ (ควน) ในการรับเสร็จรัชการที่ 6 ครั้งเสร็จประพาสเมืองกันตังเมื่อ ปี 2452 เมื่อครั้งยังทรงพระอริยยศเป็นสมเด็จพระบรมโอราธิราชสยามมกุฎราชกุมาร ต่อมาภายหลังใช้เป็นเรือนรับรองสโมสรข้าราชการ

  

  สนามเพลาะสมัยสงครามโลกครั้งที่2

ในสมันสงครามโลกครั้งที่ 2 ควนตำหนักจันทร์ได้ใช้เป็นที่ตั้งทัพของกองกำลังทหารญี่ปุ่น หลังจากสิ้นสุดสงครามอาคารต่าง ๆ ได้ถูกรื้อถอนจนไม่เหลือร่องรอย ต่อมาได้ใช้พื้นที่นี้ส่วนหนึ่งสร้างโรงเรียนกันตังพิทยา ส่วนเนินเขาถูกปรับปรุงเป็นสวนสาธารณะเพื่อการพักผ่อนหย่อนใจ และเป็นที่ออกกำลังกายของชาวเมืองกันตัง มีไม้ดอกไม้พันธ์หลายชนิด บนยอดสามารถมองเห็นทิวทัศน์ตัวเมืองกันตังและแม่น้ำกันตังได้อย่างชัดเจน

• สถานีรถไฟกันตัง ตามบันทึกการรถไฟ สถานีรถไฟกันตัง ตั้งอยู่ใกล้กับตึกแถวเก่าแบบจีน-โปรตุเกสในเขตเทศบาลเมืองกันตัง ซึ่งเดิมกันตังเคยเป็นเมืองสำคัญที่พระยารัษฏานุประดิษฐ์ต้องการให้เป็นเมืองท่าค้าขาย มีการสร้างทางรถไฟเพื่อรับส่งสินค้าถึงท่าเรือกันตัง เพื่อรับส่งสินค้าจากสิงคโปร์และมลายู จึงได้สร้างและเปิดใช้งานอย่างเป็นทางการจากสถานีรถไฟทุ่งสง เมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2456 โดยตัวอาคารเป็นอาคารไม้ชั้นเดียวทรงปั้นหยา มาด้วยสีเหลืองมัสตาร์ด ด้านหน้ามีมุขยื่น ตกแต่งมุมเสาด้วยลวดลายไม้ฉลุ ประตูเป็นประตูไม้บานเฟี้ยมแบบเก่า
• ยางพาราต้นแรกของประเทศไทย

นอกจากนี้แล้วยังมีสถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สวยงาม เช่น

• อุทยานแห่งชาติหาดเจ้าไหม
• บ่อน้ำพุร้อนควนแดง
• หาดยาว
• หาดหยงหลิง
• หาดปากเมง
• เกาะมุก
• ถ้ำมรกต
• เกาะกระดาน
• เกาะเชือก
• เกาะลิบง

สถานศึกษาในอำเภอกันตัง

1. วิทยาลัยการอาชีพกันตัง (ปวช 1-3, ปวส 1-2)
2. วิทยาลัยสาธารณสุขสิรินธร (ปวช 1-3, ปวส 1-2)
3. โรงเรียนกันตังพิทยากร (ม.1-ม.6)
4. โรงเรียนกันตังรัษฎาศึกษา (ม.1-ม.6)
5. โรงเรียนจุ๋งฮัวโซะเซียว (อ.1-ม.6)
6. โรงเรียนสายธารวิทยา (อ.1-ม.6)
7. โรงเรียนเทศบาลบ้านคลองภาษี (ท.๒) (อ.1-ม.3)
8. โรงเรียนประชาวิทยา (อ.1-ม.3)
9. โรงเรียนบ้านโคกยาง ( อ.1-ม.3)
10. โรงเรียนบ้านบางเป้า (อ.1-ม.3)
11. โรงเรียนบ้านหนองเสม็ด (อ.1-ม.3)
12. โรงเรียนบ้านนาเกลือ (อ.1-ม.3)
13. โรงเรียนบ้านบางหมาก (อ.1-ม.3)
14. โรงเรียนบ้านบาตูปูเต๊ะ (อ.1-ม.3)
15. โรงเรียนบ้านเกาะเคี่ยม (อ.1-ม.3)
16. โรงเรียนบ้านเกาะมุกต์ (อ.1-ม.3)
17. โรงเรียนเทศบาลวัดตรังคภูมิพุทธาวาส (ท.๑) (อ.1-ป.6)
18. โรงเรียนวิเศษกาญจน์ (อ.1-ป.6)
19. โรงเรียนอนุบาลกันตังศึกษา (อ.1-ป.6)
20. โรงเรียนบ้านตะเคียนหลบฟ้า (อ.1-ป.6)
21. โรงเรียนวัดสีหราษฎร์ศรัทธา (อ.1-ป.6)
22. โรงเรียนบ้านไร่ใหญ่ (อ.1-ป.6)
23. โรงเรียนบ้านป่าเตียว(อ.1-ป.6)
24. โรงเรียนบ้านปาเต (อ.1-ป.6)
25. โรงเรียนบ้านแหลม (อ.1-ป.6)
26. โรงเรียนบ้านจุปะ (อ.1-ป.6)
27. โรงเรียนบ้านแตะหรำ (อ.1-ป.6)
28. โรงเรียนบ้านน้ำฉา (อ.1-ป.6)
29. โรงเรียนบ้านทุ่งอิฐ (อ.1-ป.6)
30. โรงเรียนบ้านบางหมากน้อย (อ.1-ป.6)
31. โรงเรียนบ้านบางเตา (อ.1-ป.6)
32. โรงเรียนบ้านนาเหนือ (อ.1-ป.6)
33. โรงเรียนบ้านย่านซื่อ (อ.1-ป.6)
34. โรงเรียนบ้านท่าส้ม (อ.1-ป.6)
35. โรงเรียนบ้านท่าปาบ (อ.1-ป.6)
36. โรงเรียนบ้านบางสัก (อ.1-ป.6)
37. โรงเรียนบ้านควนตุ้งกู (อ.1-ป.6)
38. โรงเรียนบ้านท่าโต๊ะเมฆ (อ.1-ป.6)
39. โรงเรียนบ้านมดตะนอย (อ.1-ป.6)
40. โรงเรียนบ้านหาดยาว (อ.1-ป.6)
41. โรงเรียนวัดวารีวง (อ.1-ป.6)
42. โรงเรียนบ้านกันตังใต้ (อ.1-ป.6)
43. โรงเรียนบ้านคลองชีล้อม (อ.1-ป.6)
44. โรงเรียนบ้านควนธานี (อ.1-ป.6)
45. โรงเรียนบ้านน้ำราบ (อ.1-ป.6)
46. โรงเรียนบ้านพระม่วง (อ.1-ป.6)
47. โรงเรียนบ้านบาตูปูเต๊ะ สาขาบ้านหลังเขา (อ.1-ป.6)
48. โรงเรียนบ้านคลองลุ (อ.1-ป.6)

งานเทศกาลประจำปี

• งานประเพณีลอยกระทง กันตังจะจัดอย่างยิ่งใหญ่10วัน10คืน เนื่องจากกันตังเป็นอำเภอปากแม่น้ำตรังจึงเหมาะแก่การลอยกระทง
• งานประเพณีชักพระ มีการประกวดเรือพระวัดในอำเภอจะตกแต่งเรือพระและลากมาจากวัดของตนมาประชันกันในงาน
• งานประเพณีสารทเดือนสิบ ชาวบ้านเรียก"ชิงเปรต"มีการจัดสำรับขนมเดือนสิบหรือที่เรียกว่า"หมรับ-"มาถวายแด่วัดที่อยู่ใกล้บ้าน
• งานของดีเมืองกันตัง ในงานจะมีของดีแต่ละชุมชนมาออกร้านกันมากมาย

การเดินทาง

การเดินทางจากอำเภอกันตังไปอำเภอใกล้เคียงในจังหวัดตรังวัดเป็นระยะทางโดยประมาณดังนี้

• อำเภอหาดสำราญ 64.98 กิโลเมตร
• อำเภอนาโยง 39.35 กิโลเมตร
• อำเภอปะเหลียน 65.01 กิโลเมตร
• อำเภอย่านตาขาว 43.73 กิโลเมตร
• อำเภอรัษฎา 64.85 กิโลเมตร
• อำเภอวังวิเศษ 70.12 กิโลเมตร
• อำเภอสิเกา 52.55 กิโลเมตร
• อำเภอห้วยยอด 53.58 กิโลเมตร
• อำเภอเมืองตรัง 26.60 กิโลเมตร

อ้างอิง

• 90 ปี จังหวัดตรัง, น. 16-17, [ม.ป.ป.].
• เว็บไซต์เทศบาลเมืองกันตัง เก็บถาวร 2007-01-24 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, [ออนไลน์]. เข้าถึงเมื่อ 17 กุมภาพันธ์ 2550.
• เว็บไซต์จังหวัดตรัง, [ออนไลน์]. เข้าถึงเมื่อ 17 กุมภาพันธ์ 2550.
• เว็บไซต์กรมทางหลวง เก็บถาวร 2014-05-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, [ออนไลน์]. เข้าถึงเมื่อ 17 กุมภาพันธ์ 2550.

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ อำเภอกันตัง
  • แผนที่ จาก มัลติแมป โกลบอลไกด์ หรือ กูเกิลแผนที่
  • ภาพถ่ายทางอากาศ จาก เทอร์ราเซิร์ฟเวอร์
  • ภาพถ่ายดาวเทียม จาก วิกิแมเปีย